K\ 84.
Donderdag 17 Jali 1924
VRUCHTEN
WAFELS
111 jaargang
6 FEUILLETON
Het slot Dynjeck
ABONNEMENT
Prijs per kwsrtaal, in floes^f 2,
buiten Goes f i,
Afzonderlijke nummers 5 cent.
Verschijnt: Masndag-j Woensdag
en Vrjjdagayom!
GOESCHE
Uitgave Nmiul. Venuootaehap Coesehe Courant
ADVERTENTIËN
san 1 regels f 1,20 elke regel
meer 24 cent.
Driemaal plaatsing «ordt .weemaal
berekend.
Familieberichten 110 regels f 2,40
Bewijsnummers cent.
en Kleenwena Ross' Drukkers- en Uitgeversbedrijf Advertentiën worden aangenomen
tot 13 nnr voormiddag.
COIJRANT
DE GROOTE
EUROPEESCHE OORLOG.
Op hel einde dezer maand zal het
10 jaar geleden zijn dat de groole Eu-
ropeesche oorlog ontbrandde, welke
thans, gelukkig alweer Lot de historie
behoort.
Over de gehcele wereld zal deze
onheilsdag straks worden herdacht.
Een en ander is voor ons reden om
een9 weer te geven, wat dr. N. Ja-
pikse neerschrijft over de aanleiding tot
den oorlog in zijn „Leerboek der Al-
gemeene Geschiedenis".
„In den zomer van 1914 werd te
Serajewo in Bosnië de Oostenrijksdie
kroonprins Ferdinand vermoord door
een Bosniër. Het gestook van de
Groot-Servische partij was de oorzaak
van dezen politieken moord, en Oos
tenrijk, gesteund door Duitschland, wil
de nu een einde maken aan den on-
houdbaren toestand aan zijn Zuid-Oos
telijke grens. Servië moest verkleind cn
geïsoleerd worden, zei keizer Frans
Jozef! Graaf Berchtold de Oostenrijk-
sche minister-president, zond daarom
een ultimatum in zulke krasse termen,
dat het eigenlijk niet kon worden in
gewilligd door een onafh ankelijken
staat. Echter gaf Servië toch aan alle
eischen toe, onder slechts één voorbe
houd; nam Oostenrijk hiermede geen
genoegen, dan stelde het voor de zaak
of te brengen voor het Hof van Arbi
trage in den Haag of ze te onderwer
pen aan de groote mogendheden. Dat
was dus een toegeven zoo goed als
men slechts kon verlangen en ook kei
zer Wilhelm II meende, dat Oostenrijk
voldaan kon zijn. Maar daar de Oosten-
rij kscho regeering onvoorwaardelijk de
aanneming gcëischt had, verklaarde zij
het Servische antwoord voor onvoldoen
de, brak terstond de diplomatieke be
kingen af, en begon met een gedeelte
lijke mobilisatie.
Terstond gaf Rusland te kennen, dat
deze Oostenrijksch-Servische zaak ook
Rusland aanging, waardoor het gevaar
lijke karakter van Oostenrijk's onver
zoenlijke houding duidelijk aan het
licht kwam.
Vooral Engeland trachtte te bemid
delen. Sir Edward Grey, de Engelsche
minister van buitenlandsohe zaken, stel
de voor ter behandeling van de kwestie
een conferentie der gezanten van Enge
land, Frankrijk, Duitschland en Italië
te beleggen. Oostenrijk weigerde, om
dat het, naar zijn zeggen, uitsluitend
een Oostenrijksch-Servische zaak was,
en Duitschland verklaarde, dat het
Oostenrijk niet kon aanraden Enge-
land'a voorstel aan te nemen, n.l. in
zooverre dit een bemiddeling tusschen
Servië en Oostenrijk alleen bedoelde.
Wel bevorderde Duitschland een Rus-
sischen voorslag, om directe onderhan-
ILZE
DOOR
DORE TANNER.
(Nadruk verboden.)
„Dat was de oude zaal", zeide Jan te
ter opheldering, „de feestzaal van de
stichters van dezen burcht".
„Waren dat ook Dymeck's?" vroeg
Henny met snel ontwaakte familie-be
langstelling.
„Vermoedelijk ja, want de Dymeck,s
zijn van Wcndsche afstamming, zooals
de laatste lettergreep van hun naam
aanduidt en het staat vast, dat dit
slot door Wenden werd gesticht. Het
ligt namelijk in het dalDuitsche
ridders bouwden zich hun burchten al
tijd op hooge punten en bergen".
Tante en nicht liepen de zaal door,
daarna opende de gravin een deur, die
uitkwam op een lange, smalle, door
ronde gaten in de muren, verlichte
gang; aan het einde daarvan werd een
smalle, houten wenteltrap zichtbaar.
Henny volgde haar tante naar boven
en kon een uitroep van verrassing niet
onderdrukken, toen zij, nadat zij on
geveer veertig treden waren opgeklom
men, in een slechts middelmatige ruimte
kwamen, waarvan de in zuiver ronde
bogen opgetrokken zoldering, door een
machtige, in het midden van het ver
trek geplaatste steenen zuil gedragen
werd. Behalve de deur, waardoor de
dames waren binnengekomen een
j
ÜUIÏEJNLAND.
Een gevaarlijke opvatting.
In een interessant artikel in de N. R.
Crt,, protesteert prof. dr. C. A. Ver
rijn Stuart tegen de opvatting^ais zou
Duitschland gemakkelijk aan de voor
waarden, van het rapport Dawcs kun
nen voldoen. De hoogleeraar betoogt
het tegenovergestelde.
Do vraag waar het bovenal op aan
komt is deze: kan het bedrijfsleven in
het verarmde en verminkte Duitschland
to beginnen met 1929 jaarlijks 2,5 mil
liard goudmark voor de afbetaling der
schadevergoeding opbrengen? En deze
vraag meen ik, met alle bescheidenheid
ruwe, plompen houten deur met een
houten grendel, zonder slot ontdekte
Henny aan het andere einde nog een
deur, die echter met ijzer was besla
gen en gesloten scheen te zijn. De drie
vensters waren voorzien van in lood
gezette ruitjes en bij de vensters wa
ren verhoogde, prachtig bewerkte ban
ken aangebracht, vanwaar men den ge-
heelen omtrek vooral het park en den van
af den berg leidenden straatweg en de
kleine ophaalbrug over het riviertje kon
overzien. Op de plaats van het vierde
venster was een gat in den muur, en
een steenen trap, waarop gras en on
kruid welig tierde, voerde eenige tre
den omhoog naar een stevig balkon,
met een breede en hooge, door muren
gevormde borstwering.
Henny was sprakeloos. Dat was im
mers de echte romantiek.! Zij had in
't geheel niet gedacht, dat er in werke
lijkheid nog zulke burchten bestonden
en het scheen haar eigenlijk een wonder
toe, dat juist zij, de eenvoudige Henny
König uit de prozaïsche onderwijzers
woning, de achternicht van een burcht-
vrouwe was.
„Hier vind ik het het allermooist,
tante Klarissa, als hier meubels ston
den, wat zou dit vertrek er dan gezel
lig uitzien".
Ja, ja, zoo hebben al verscheidene
jonge meisjes in onze familie er over
gedacht en eenigen hebben deze kamer
ook werkelijk laten mcubileeren en hier
gewoond, maar ten slotte zijn zij toch
maar weer liever naar hel nieuwe ge
deelte van het slot getrokken".
„Heeft het hier gespookt, tante Kla
rissa?"
De oude gravin keelt met groote,
delingen te doen aanknoopen tusschen
Wccnen en Petersburg, wat ook door
Grey met bijval werd begroet.
Intusschen verklaarde Oostenrijk Ser
vië den oorlog (28 Juii) cn dit en de
mobilisatie van een deel der Russische
troepen verscherpte den toestand. Druk
besproken werd nu nog de mógelijk
heid, dat Oostenrijk als onderpand Bel
grado zou bezetten, terwijl dan een be
middeling van Engeland, Frankrijk,
Duitschland cn Italië zou plaats heb
ben. Dit werd door Engeland en
Duitschland sterk aanbevolen. Maar....
graaf Berchtold, de eerste minister van
Oostenrijk-Hongarije, draalde met het
nemen van een besluit en nam het voor
stel eerst voorwaardelijk aan, toen bet
to laat was (31 Juli9-
Rusland had op 30 Juli de alge-
meene mobilisatie afgekondigd.De
Tsaar had nog op 't laatste oogenblik
aarzeling getoond, maar vooral de mi
nister van oörlog, Soechomlinow, zette
de uitvoering van het hevel door. Nu
mobiliseerde Oostenrijk eveneens vol
ledig (31 Juli) en daarna deden Frank
rijk cn Duitschland dit ook (1 Aug.).
Het was van algemeene bekendheid,
dat deze algemeene mobilisatiën den
oorlog beteekenden".
Wij plaatsen bovenstaand resumé
van de voorgeschiedenis van den oorlog
vooral ook hierom, omdat nog steeds
bij vele menschen dc onjuiste meening
bestaat, dat speciaal Duitschland
schuld zou dragen aan het uitbreken
van den oorlog.
Men neemt dit te gereder aan, om
dat niemand eigenlijk meer precies
weet, hoe de vork in de steel zat.
Uit do feiten echter blijkt, dat
Duitschland meermalen zijn gewicht in
dó schaal heeft geworpen ten gunste
van den vrede.
Dr. Japikse, bekend historicus en
lid van dc internationale commissie tot
onderzoek van dc oorzaken van den
wereld-oorlog kan zeer zeker worden
beschouwd als een onpartijdig en ge
wetensvol tc boek steller dezer feiten.
WARME
EiE LBNBE3©Ö54
(WED. B. VAN DOESBURG)
IJSWAFELS (in 4 natuurt, vruch-
tensmaken.) Zéér verfrisschend!
MASSBRB MS&mm INO
-wafels (gevuld met de natuurlijke
mandarijnvrucht, geen essence.)
Bijzonder lekker als het heet is.
VOOR &JB LUNCH
een paar pakjes ESPERANTO-
WAFELS (voedzaam, croquant,
edel van smaak. Hyg. verpakt.)
8IJ DE AAR&BEIEN
smaakt verrukkelijk
DE ORIGINEELE FROU-FROU
(met den Lindeboom)
gevuld met slagroom.
MOCCA-TRIC-THAC,
pikante koffiesmaak-wafel, juist
geschikt voor 't warme seizoen.
welke tegenover de deskundigen-com
missie betaümt, maar toch met alle be
slistheid ontkennend -re moeten beant
woorden. -
Vervolgens wijst dé hoogleeraar er
op, dat vóór den oorlog (bij een bevol
king van gemiddeld 65,3 millioen tegen
ongeveer 64 thans) de jaarlijksche cij
fers van in- en uitvoer gemiddeld wa
ren resp. 9725,6 milj. mark en 8245,8.
Het saldo-invoer was een vergoeding
voor kapitaal verstrekking, transport
dienst, vreemdelingenverkeer boven het
geen Duitschland uil dezen hoofde aan
het buitenland te betalen had. Maar is
het, vraag ik, nu inderdaad denkbaar,
dat het tegenwoordig Duitschland, dat
maar 20 pet. van zijn ijzerproductie van
1913 behield en van zijn kolenproduc-
tio maar 68 pet. waarvan dan nog de
verplichte leveringen moeten worden af
getrokken; welks kapitaalgebrek nu wel
voor ieder duidelijk werd; welks indus-
verbaasde oogen het j'onge meisje aan,
toen lachte zij zachtjes en spottend:
„Ha ha...." jij bent dus ook al een van
diegenen, die dadelijk in een eeuwenoud
gebouw spookgestalten verwachten
Neen, tot spoken en geesten heeft het
slot Dymeck het nog niet gebracht.
De dames Dymeck, die langen tijd ge
leden deze vertrekken bewoonden, heb
ben dikwijls op de borstwering gestaan
en naar vroolijke gasten of naar den
terugkeerenden geliefde uitgezien, maar
tot een of andere beroemdheid, die ze
tot spook vrouwe zou kunnen maken,
heeft niemand van hen het gebracht.
Maar kom nu mee, wij gaan nu weer
naar het nieuwe slot terug. Ik ver
wacht overigen/s vandaag twee gasten
voor het diner trek dus je beste
japon aan, die je meegekregen hebt".
Henny was eenigermate nieuwsgie
rig, wie deze gasten wel konden zijn
en besloot zich te kleeden in een wit,
eenvoudig batisten japonnetje met een
blauwe ceintuur, aangezien zij geen
kostbaarder kleeding bezat.
Gravin Dymeck, die een zwarte ja
pon droeg van moirée-antique, zag
Henny bij haar binnentreden onderzoe
kend aan. „Precies een Jbakvisch, die
naar een zomerbal gaat dacht zij bij
zichzelf, doch zij sprak haar oordcel
over het toilet van haar gast niet uit.
Tenslotte wist zoowel opperhoutvester
Dellenhagen als graaf Günther Role-
neclt, dat Henny de dochter van een
doodgewonen leeraar was en dat zij
een heel eenvoudige opvoeding had ge
noten, zonder de minste eischen te
kunnen stellen.
Spoedig nadat Henny de kleine sa
lon van haar tante was binnengegaan,
trieelc productiviteit thans op niet meer
dan 70 pet. van hetgeen dezelfde fa
brieken vóór den oorlog ieverden wordt
gesteld, en welke landbouwproductie
aanzienlijk is teruggegaan, in de ge
noemde cijfers van zijn in- en uitvoer
zoodanige, wijziging zou vermogen te
brengen, dat het uit de vruchten van
zijn arbeid de verhouding tusschen in-
cn uitvoer ten gunste van den laatsten
met 2,5 milliard verhoogt?
Om zijn uitvoeren aanzienlijk te ver
meerderen moet Duitschland door goed
koop© offerten het buitenland tot koo-
pen bewegen. Maar blijkens een mede-
deetling in le Monde Economique van
24 qFebruari 1923, onlangs door Her-
riot m de Kamer bevestigd, heeft
Frankrijk in Ï922 de aanvaarding ge
weigerd van goederen op schadever
goedingsrekening te leveren tot een be-
I drag van 741 millioen goudmark, om-
i dat zijn iiidustrieeLen de gevolgen van
dien invoer vreesden! De klachten over
do niet-aanvaarding door Duitschland
van den 8-urendag wijzen ih dezelfde
richting. Natuurlijk kan Duitschland
enkel dan goedkoop leveren wanneer
zijn productiekosten laag zijn. En wan
neer het Duitsche volk, om zijn ver
plichtingen te kunnen voldoen, bereid
is onder ongunstige arbeidsvoorwaar-
den te werken, dan verzetten zich de
arbeiders elders tegen dergelijke con
currentie. Hoe men het wendt of keert,
het schadevergoedingsprobleem blijft
ons na aanvaarding van het rapport
Dawes onopgelost.
ftevue.
Volgens een bericht uit Santos droe
gen de jongste gevechten om St. Paul
(Brazilië) eenVanhopig karakter. Men
schat het aantal dooden onder de sol
daten en burgers op 3000. Een gra
naat van de opstandelingen trof het ho
tel Esplanade, dat als hospitaal was
ingericht en doodde acht burgers.
V luclitelingen bevestigen het bericht,
dat 600 man regeeringstroepen, die ver
leden week uit Santos tot ontzet naar
St. Paul gezonden waren, door de op
standelingen in de pan zijn gehakt. Men
schat de opstandelingen te St. Paul op
34.000, de bondstroepen met de nog op
weg zijnde versterkingen op 24.000 man.
Jf BHen stee^1 Uw huid? Akker's
■n<y?HRlfBV5 Kloosterbalsem verkoelt^heerlijk en
6*58 oeneest in één nacht. Probeer het
Wl CIIIU eens, dan zult ge verbaasd staan!
Men vermoedt dat het stoomschip
Lismore van Cork dat onderweg was
van, Cork naar Birkenhead met negen
tien koppen aan boord bij Waterford
aan de kust van Ierland Vrijdagmorgen
vroeg is vergaan. Het lijkt waarschijn
lijk dat de Lismore, een nieuw schip
van bijna 6000 ton, tijdens mist op een
zandbank is geloopen en omgeslagen
is, maar zekerheid heeft men hierover
hoorde men een rijtuig aanrollen en koirt
daarop opende Koenraad voor twee
heeren de hooge deur, die dc verbin
ding vormt tusschen de hall en de
kleine salon. Zij maakten een diepe
buiging voor de gravin en richten toen
eenigszins verrast hun blikken op de
in het wit gekleede jeugdige gestalte.
Dusdanige lichte verschijningen waren
zij niet gewoon op het slot Dymeck
te aanschouwen.
„Mijn achternicht Henny, dochter
van mijn nicht Toni von Orlenhaus",
zeide de oude gravin en de bóeren
maakten nu voor Henny een sierlijke
buiging, terwijl zij op 'haar beurt zich
zelf verwonderd afvroeg, waarom tante
Klarissa haar niet had voorgesteld, zoo-
als zij werkelijk heette, als Henny
König. Zij was toch van kindsbeen
af er trotsch op geweest, dat zij het
dochtertje van professor König was.
Zij gingen dadelijk aan tafel. Tante
Klarissa nam den Ifxar aangeboden arm
van graaf Roleneck en met ouderwet-
sclie hoffelijkheid bood opperhoutvester
Dellenhagen Henny den zijne.
Behalve Koenraad hielp een tweede
jonge bediende, die ook an het koets
huis moest helpen, maar het ging nu
niet zoo stilzwijgend toe als bij de
andere maaltijden, die de gravin en
Henny tezamen gebruikten. Want Hen
ny zou het nauwelijks gewaagd hebben,
het gesprek te beginnen en de gravin
Dymeck bewaarde meestal een diep
stilzwijgen of liet het gansche gesprek
uit enkele vragen harerzijds bestaan,
waarop Henny slechts te antwoorden
had. De beide heeren daarentegen wa
ren zeer spraakzaam en opgewekt en
daar Henny nauwelijks in de conver-
nog niet. Voor zoover bekend is, is er
van de bemanning slechts één overle
vende en hij heeft de kust bereikt op
een vlot, na vier en twintig uur te heb
ben rondgezwalkt-.
In den nacht van Zaterdag op
Zondag heeft een zware ontploffing
de mijn Bonifacius der Gelsenkirche-
ner Bergwerksgesellschaft geteisterd.
Er zijn vier menschen bij omgekomen.
Twee werden op slag gedood, vijf an
deren zwaar gewond. Twee hunner
zijn aan hun wonden bezweken;
- Uit Brussel wordt gemeld, dat
een vliegtuig, bemand met de luitenants
Desclé en Verhaegen, boven Nijvel
is neergestort. Desclé is op slag ge
dood. Verhaegen verkeert in hopeloo-
zen, toestand.
BrovincieJtfieuws.
Wemeldinge. In de op heden Maan
dag alhier gehouden raadsvergadering
waarbij alle leden tegenwoordig wa
ren, werd na lezing en goedkeuring der
notulen mededeeling gedaan van de
ingekomen stukken: o.a. van liet be
drag, hetwelk voorloopig als uitkeering
op de gem. inkomst. 1924—1925 zal
worden betaalbaar gesteld, zijnde
f 22.000,—, ongeveer overeenkomende
met de begrootingvan het rapport om
trent den dezen winter gehouden avond
cursus; van de goedgekeurde wijziging
der bouwverordening. Tegen de verzet
ting der kermis te Brouwershaven en
van sommige marktdagen te Goes blijkt
geen bezwaren te bestaan. De ter vo
rige vergadering vastgestelde verorde
ning op de heffing van schoolgeld voor
bewaarschool en nuttige handwerk-
schoolonderwijs wordt herzien, zulks
naar aanleiding van een schrijven van
Ged. Staten. De verordening op de
heffing van schoolgeld voor den avond
cursus is kon. goedgekeurd. Dezestuk
ken worden voor kennisgeving aange
nomen. Na uitgebracht rapport van de
commissie tot onderzoek der rekening
van het Burgerlijk Armbestuur over
1923, waarbij wordt opgemerkt, dat in
deze rekening een kleine rekenfout was
ingeslopen, wordt de rekening goedge
keurd op f41065,35 in ontvang en
f 15147,72 en een half in uitgaaf, met
een goed slot van f25917,62 en een
half.
Vastgesteld worden de staten van
oninbare posten en restanten. Aan de
hand van de bescheiden blijken de on
inbare posten te bestaan in de ver
leende afschrijvingen op schoolgeld, ad
f 40,35 en een half, en worden de nog
steeds loopende restanten over vorige
dienstjaren, ten bedrage van f 27,76,
oninbaar verklaard. De gemeentereke
ning dienst 1923, wordt daarna aange
boden op een totaal in ontvang van
satie gemengd werd, had zij' gelegen
heid te over hen nauwkeurig gade te
slaan. Opperhoutvester Dellenhagen
was van een middelmatige grootte,
doch breed geschouderd en had een
eenigszins roodachtig goedmoedig ge
zicht, omlijst door een vollen baard.
Hij sprak luid en lachte, dat het da
verde, als het te pas kwam, vooral wan
neer hij zelfs iets grappigs vertelde.
Overigens bezat hij zulk een kostelijk-
ken, aangeboren zin voor humor, dat al
zijn verhalen feitelijk den stempel van
opgewektheid droegen. Graaf Roleneck
wiens leeftijd Henny onmogelijk ver
mocht te raden, had een fijn geteekend
gelaat, maar zijn kleur was vaalbleek
en zijn blauwgrijze oogen schenen
glansloos en mat; zij werden eerst wat
levendiger, toen hij een gfcus van den
ouden Zuid wijn had gedronken, die
na de soep werd geschonken, doch
waarvan Henny, wie het genot van wijn
onbekend was, niets gebruikte.
Het 'hoofd van den graaf leek klein
in verhouding tot zijn hooge, maai'
bijna magere gestalte en ondanks de
zorgvuldige wijze, waarop zijn haar ge
friseerd was, kon men toch duidelijk
zien, dat het zeer dun en spaarzaam
was. Een rosachtige knevel prijkte bo
ven den smallen mond met de kleur-
looze lippen en een even rossige baard
gaven hem in Henny's kinderoogen iets
sombers. Zij schrikte op, toen hij het
woord tot haar richtte: „Drinkt u niet
van dezen heerlijken Zuidwijn?"
„Neen, graaf Roleneck, ik drink
nooit wijn, vader en moeder houden
er niet van, dat wij kinderen wijn drin
ken".
(Wordt vervolgd).