SunlightZeer
Dinsdag 4 Maart 1924
Bedrijfsorganisatie en
medezeggenschap.
FEUILLETON.
De Ondergang der
Bokruiters.
"buitenland.
Vrouwtje.dit overhemd ziet er nu eens keurig uit!
Heb je *n andere waschvrovw?"„'Jajonqen-da/3 be
Zeggen-ik laat ze tegenwoordig thuis behandelen met
Binnenland.
N°. 28.
lil jaargang.
ABONNEMENT
Prijs pet kwartaal, inbGnes f 2,
bniten Goen f 2.—
Afzonderlijke nummers 5 cent..
Verschijnt: Maandag- Woensdag
en Vrijdagavond.
(iOESCHE
Uitgave Naaul. Vennootschap fioesche Courant
COURANT
Zaterdag en Zondag, 23 en 24 Febr.,
is te Haarlem een merkwaardig congres
gehouden, belegd door de S.D.A.P. en
het N.V.V. Hier werd n.l. het rapport
behandeld, dat door een commissie nit
beide organisaties is uitgebracht, over
Bedrijfsorganisatie en medezeggenschap.
Het rapport werd toegelicht door
den heer J. v. d. Tempel. De commissie
wil komen tot medezeggenschap der
arbeiders in ieder afzonderlijk bedrijf,
door middel van een ondernemingsraad,
door de arbeiders zelf gekozen nit een
kandidatenlijst, welke door de vak
organisatie is samengesteld. Onder
medezeggenschap wordt verstaan het
dienen van advies in fmancieele en
andere aangelegenheden.
Met de meerderheid van de com
missie was de heer v, d. Tempel het
eens, dat de ondernemingsraad ver
gaderen moet zonder den werkgever,
daar er anders niets terecht komt van
de discnssies.
Welk een zorg voor de discussies 1
Wij zouden zoo zeggen dat in elk
geval de werkgever, de verantwoorde
lijke man i.z, de bedrijfsleiding in de
vergadering aanwezig moet zijn. Omdat
er anders niets terecht komt van het
advies. Of iiever omdat anders het
groote gevaar ontstaat, dat een advies
wordt gegeven, dat niet in het belang
van het bedrijf is.
Voor de commissie blijkt dat echter
maar bijzaak. De discussies 1 Al gaat
het bedrijf achteruit, als de wenschen
der arbeiders maar worden ingewilligd.
Een dergelijke opvatting doet ons
denken aan de uitlating, die we eens
van een ambtenaar (gelukkig zijn er
ook vele ambtenaren, die er anders
over denken) hoorden: „Dan komt er
maar inflatie, als ik m'n tractement
maar houd.'
Het behoeft geen nader betoog dat
zulk een standpunt falikant verkeerd
is, aangezien het de zaken op den kop zet.
In bovengenoemde vergadering is
gelukkig critiek op het rapport der
commissie niet achterwege gebleven.
De ernstigste critiek bij het debat
kwam van prof Bonger die betoogde
dat de commissie tekort heeft gedaan
aan de beteekenis van de steeds meer
gespecialiseerde leiding van het bedrijf.
Foutief noemde hij het dat de onder
nemingsraad zonder den bedrijfsleider
zou kunnen vergaderen. De positie van
den bedrijfsleider zal onmogelijk knnnen
gemaakt worden, daar de arbeiders een
bekwaam bedrijfsleider dien ze niet
lijden mogen, er nit kunnen werken.
Medezeggenschap voor de arbeiders
achtte deze spr. een utopie.
Het is een onmogelijkheid dat colle
ges van dertig of veertig man zich op
het gebied der bedrijfsleiding zouden
begeven.
Een soortgelijk betoog werd ge
houden door den socialistischen direc
teur van .Het Volk', dhr. Massereeuw.
Spr. betoogde dat in een bedrijf de
arbeiders moeten aanpakken en er geen
tijd is voor praatjes en voor vergaderen.
De heer Massereeuw werd daarop, onder
toejuiching der vergadering bestreden
door de heeren Wibaut en Stenhnis,
21
EEN ZONDERLINGE HISTORIE
DOOR
A. MÜTZELBURG.
Nadruk verboden.
En hjj ging bij de tsfel zitten en
schreef 'n niet heel langen brief, dien
hij daarna aan Bokelmann overhandigde
met het verzoek hem door te lezen,
De rechter las
„Geachte juffrouw Riedenbnrg
Ik vrees, dat ik u onlangs door mijn
onverwachte verschijning schrik heb
aangejaagd. Mag ik hopen, dat deze
schrik tegelijkertijd ook een blijmoedige
is geweest? Ik ben alleen hierheen
gekomen om u aan ons laatste samen
zijn in Keulen te herinneren en de
vraag tot u te richten, of ik vertrou
wen kan op de hoop, die toenmaals
voor mjj uit uw blikken scheen te
waarop de heer Massereeuw zeide hier
uit de consequeotie Ie zullen trekken.
Een besluit werd verder - niet ge
nomen.
Natuurlijk is het erg gemakkelijk
om eeo stem uit de p-actijk in het
gejuich van een vergadering te smoren.
Maar daarmee is men niet klaar.
De medezeggenschap is echter reeds
ingevoerd in sommige landen, zoodat
ze reeds een stutje historie beeft, welke
ons enkele lessen geven kan.
We komen in ons land nog al eens
achteraan bij het buitenland vergeleken.
En soms is dit gelukkig. Ruslaud en
Duitscblaud hebben b.v. er zorg voor
gedrsgen dat ook in ons land de
mummie vau de socialisatie weer veilig
is opgeborgen.
Welke lessen geeft nu de historie?
We vinden hprover iels in een bro
chure n.l.
.De praetijk v .n het medezeggen
schap"' eeo adres van het Verbond
van Ned. Fabnkantenvereeuigingen aan
den Minister van A., H- en N., waar
in u tvoerig wordt uiteengezet tot
welke noodlottige gevolgen de mede
zeggenschap van arbtidets geleid heeft
in Duitscblaud, in Li xemburg, in
Italië en in Rusland.
Wat üuitschland betreft, de bed rij fs
raad, beloeld als een instituut vau
„Berohiguug", werd ;n de praetijk
veelal er een van „Beunrnhigung»,
met remmende en storende werking op
het bedrijf. Verscheidene voorbeelden
worden hiervoor aangevoerd. Gevallen
van plichtsverzaking en van sabotage
manifesteeren zelfs een destrnctieven
invloed.
Het Luxem burgsche decreet, waarbij
fabrieksraden werden ingesteld, kan
over het algemeen gematigd genoemd
worden. Des te sterker spreekt de
ervaring, die er mede is opgedaan.
Het besluit is ingetrokken op de
overwegingen, dat de raden waren
ingesteld bij wijze van proef, met het
doel de goede verstandhouding tnsschen
patroons en arbeiders te bevorderen,
maar dat dit doel niet werd bereikt
door de houding, die het rueerendeel
der raden had aangenomen.
Onomstootelijk heeft de geschiedenis
in Luxemburg bewezen, wat ook voor
Rusland en Italië wordt bewezen, n.l.
dat in het bijzonder dsocialistische
arbeiders de fabrieksraden aangrijpen
om op het oogenblik, dat zij het
noodig oordeel >n, van dit wettelijk
orgaan gebruik te maken om in de
fabrieken naar het gezag te grijpen en
de directie uit handen der ondernemers
in die van de arbeiders over te bren
gen.
Tot zoover de brochure. We gelooven
dat het met de medezeggenschap even
zoo zal gaan als met de socialisatie.
Balsemen.
Niet dat wij iets hebben tegen
medezeggenschap, maar wel tegen
medezeggenschap zooals de s.d.a.p.ers
dat willen.
Medezeggenschap bestaat in bijna
ieder bedrijf, al merkt men het niet
zoo naar buiten. Vele patroons hebben
de gewoonte over een en ander eens
de meening van enkelen hunner arbei
ders, vooral als er ferme kerels onder
zijl, of van een der „bazen', die uit
spreken en mij nog verder mag vleien
met de gedachte, die mijn ziel sinds
dien nooit heeft verlaten. Zeer zonder
linge omstandigheden, die ik n thans
nog niet kan meedeelen, gaven mij
plotseling aanleiding, niet, zooals oor
spronkelijk mijn plan was, geheel vrij
en onder mijn eigen naam in deze stad
mijn opwachting te maken, maar naar
ik hoop slechts voor korten tijd een
anderen persoon voor te stellen. De
heer, die u deze bladzijden zal over
handigen, kan bevestigen, dat het aan
nemen van een anderen naam niet te
mijnen nadeele spreekt. Integendeel, ik
hoop daardoor de bewoners van deze
stad en uit de omgeving een gewicb-
tigen dienst te bewijzen. Dit alles moet
u wel zeer raadselachtig voorkomen,
maar ik verzoek n dringend mij te
willen vertrouwen. Overigens kan ik,
zoodra dit noodzakelijk zon worden,
ieder oogenblik mijn waren naam ei
stand weer aannemen.
Dit slechts te nwer geruststelling I
Bovendien heb ik een dringend ver
zoek aan u. Schrijf n mij eens enkele
regels omtrent den heer Kirchhoff. Het
is voor mjj ran onschatbare waarde, uw
oordeel over dezen heer te vernemen.
de arbeiders opkomen, in te winnen.
De stemming der arbeiders ten op
zichte van bedrijf en bedrijfsleiding is
messtal op het directeurs-kantoor aar
dig goed bekend.
En in vele gevallen zullen daardoor
wel degelijk de arbeiders invloed uit
oefenen op den gang van zaken. Maar
natuurlijk is het beslissingsrecht bij
den bedrijfsleider, bij den verantwoor
delijken man. En dit recht dient onver
kort gehandhaafd te blijven.
Duifschland en de deskundigen
De deskundigen hebben overeen
stemming verkregen i.z. de instelling
van monopolies in Dnitschland. De
opbrengst hiervan moet rechtstreeks
in de kas voor het herstel gestort
worden. De jaarüjksche opbrengst der
monopolies van alcohol, suiker en
tabak wordt op 2 milliard goudmark
geschat.
De Matin meldt dat de deskundigen
hebben besloten de emissie-bank voor
Duitschland in Nederland te vestigen.
(De Chicago Tribune meent te Am
sterdam.)
Rusland en Japan.
Blijkens uit Wladiwostok ontvangen
telegrammen zijn daar door de Russen
8 Japansche officieren en tolken in
hechtenis genomen.
Toen er van Japanschen kant werd
geprotesteerd, antwoordden de Russen,
dat het hun vrij stond, iederen buiten
lander, die onder verdenking staat, in
hechtenis te nemen.
Uit hef bezeffe gebied.
Naar verluidt is de Rijnlaudcommissie
Weest u zoo openhartig mogelijk. Het
is voor mij van het grootste belang te
weten, hoe u in 't diepst van uw hart
over dien heer denkt. Uw antwoord
kan zonder onderteekening zijn evenals
dit briefje. Mijnheer B. zal u den naam
van den afzender noemen, in geval u
hem niet hebt geraden en mij uw ant
woord overbrengen. Maar ik verzoek
u nogmaals dringend, verhoor u m(jn
wensch 1"
„Goedzei Bokelmann. „Tegen
zulk een brief kan men geen bezwaren
hebben. Maar waarom stelt u deze
eenigszins zonderlinge vraag aan juf
frouw Annette
„Omdat ik besloten ben mij terug
te trekken, als juffrouw Riedenburg
den chirurg werkelijk graag mag lijden,"
antwoordde de kapitein rustig. „De
gedachte is mij ondraaglijk, om twee
dracht te zaaien in een verhouding,
die misschien de wenschen van alie
belanghebbenden bevredigt.'
„Nu, zooals u wilt,' antwoordde
Bokelmann, Jen brief by zich stekend.
„Het antwoord van Annette zal n
stellig bewqzen, of u hopen mag of
niet. En nn tot ziens I Indien alles
ADVERTENT1ËN
vau 15 regels f 1,20 elke regel
meer 24 cent.
Driemaal plaatsing wordt tweemaal
berekend.
Familieberichten 110 regels f 2,40
Bewijsnummers 5 cent.
en Kleenwens Ross' Drukkers- en Uitgeversbedrijf Advertentiën worden aangenomen
tot 12 nnr voormiddag.
op Zoom heeft het raadslid Van As,
die bij de R.K. raadsfractie aangesloten
is, verklaard, dat de bouw vau de Pe
trus Canisius school, aldaar, die f 290.000
gekost heeft, geheel overbodig geweest
is en op gemakkelijke, veel goedkoo-
per manier in de behoefte aan R.K.
onderwijs had kannen worden voorzien,
maar dat deze bouw indertijd doorge
dreven is, omdat in den Raad leden
zaten, die daarbij belang hadden.
Wij vreezen, dat over het geheele
land heel wat geld aan scholen is uit
gegeven, terwijl goedkooper in de be
hoefte te voorzien was.
De Minister van Onderwijs erkent
in de onlangs gepubliceerde Memorie
van Antwoord op zijn begrooting, dat
het Departement niet beschikt over de
gegevens, noodig om eenige vragen in
het Voorloopig Verslag over kosten
van scholenbouw en btschikbare school
ruimte te Opantwoorden.
Meu weet in Den Haag dus een
voudig niet hoeveel scholen voor lager
onderwijs er op het oogenblik zijn, door
hoeveel kinderen zij bezocht, worden
(pn zouden kunnen worden), hoeveel
scholen sinds de pacificatie nieuw ge
bouwd zijn, hoeveel er nu nog tn aan
bouw zijn enz. Hoe lang wordt zulk
een wauioestand geduld
Er zijn ons gemeenten bekend van
9 en 10.000 inwoners, met 10, 11 en
12 lagere scholen 1
De Minister kan het niet controlee
ren en vindt dat blijkbaar ook niet
erg
Ruim f 20.000 per jaar.
Men schrijft uit Amersfoort aan
de „Ned
Ambtenaren, die meenen dat ze met
hun tractement altijd op de grens der
armoede leven, zullen weer moed krij
gen, indien ze hooren hoever een collega
van hen het in Amersfoort wel bren
gen kan.
Met 1 Jan. 1924 is daar n 1. eervol
ontslagen de directeur vao Onderwijs.
Gedurende twee jaren heeft hij dienst
gedaan op een salaris van f 6000 për
jaar. Volgens de gemeentelijke wacht
geldregeling, geniet hij nog twee jaren
vol salaris en dan nog 2X het aantal
dienstjaren of 4 jaren70 pCt. van
het salaris. Deze ambtenaar beurt dus
2 X f6000 =fI2.000-f2 Xf6000
f12.000 (wachtgeld)en dan 4 X f4200
f 16800 (wachtgeld) of intotaal f40.800.
Dat is dan verdiend in 2 jaren of per
jaar f 20.400, veel meer dan een minis
ter der Kroon.
Fabrikanten van Twlnk en Vim»
voornemens de nijverheid in het bezette
1 gebied een omzetbelasting op te leggen.
Ontploffing in Amerika.
Tengevolge van een ontploffing in
een fabriek van nitraten aan de
Raritaurivier (New-York), zijn 8 men-
schen omgekomen en worden er 12
vermist. Bovendien zijn meer dan
honderd lieden gekwetst. Mijlen ver in
den omtrek warden de deuren uit haar
Faillissementen in Nederland.
Volgens mededeeling van het Han
delsinformatiebureau van Nfan der Graaf
Co.'s Bureaux voor den Handel zijn
over de afgeloopen week, eindigende
29 Febr. in Nederland uitgesproken 88
faillissementen tegen 55 faillissementen
in dezelfde week van het vorige jaar.
Van 1 Januari tot en met 29 Febr.
1924 744 faillissementen tegenrver
682 over hetzelfde tijdperk van het
vorige jaar.
Loonen van het spoorwegpersoneel.
„Het Centrum' noemt het bericht
van de „Tel.', als zon de directie van
de spoorwegen de onderhandelingen
met de vakvereenigingen inzake de
loonregeling niet voortzetten „beslist
onjuist". Er zullen, aldns het blad,
nieuwe onderhandelingen met de orga
nisaties plaats hebben.
Waar bet geld blijft.
Het onderstaande ontleenen wij aan
bet Febr. nr. van het tijdschrift der
Ned. Mij. v. Nijverheid en Handel.
Een opzienbarend verklaring.
Men schrijft ons
In de laatste raadszitting te Bergen
zoo vlot van stapel loopt, als ik mij
voorstel, dan breng ik n misschien
vandaag nog haar antwoord
Zij schudden elkaar de handen toen
de rechter vertrokken was, zonk hij
weer in gedachten, waaruit hij pas
werd opgeschrikt, toen het donker
begon te worden en de weduwe Mer-
tens hem licht bracht. De kapitein
vroeg, of Genrge teruggekomen was,
doch zijn moeder schndde ontkennend
het hoofd. Buurman Til had laten
zeggeD, dat de knaap ook den avond
bij hem zou blijven en hij zou hem
zelf thnis brengen.
FeBtenrath schreef nu een brief aan
den beheerder van zijn landgoed en
verzocht antwoord aan het adres van
den heer Bokelmann. Kort daarna
tiad de rechter zelf binnen.
„Nu, dat ging allemaal heel goed
riep hij. Mevrouw Riedenburg had
bezoek van eenige vriendinnen en ik
kon met Annette praten, zoolang als
ik wilde. Ik overhandigde haar nw
brief en toen zjj terugkwam, waren
haar wangen hooger gekleurd en nit
haar oogen scheen een bijzondere glans,
hoewel het mij leek dat zij vochtig
waren. Hier is haar antwoord 1'
De parlementaire redacteur van Het
Volk verneemt dat met ingang van 1
April a s. op de salarissen van alle
Rijksambtenaren een voorloopige korting
van 10 pet. zal worden toegepast, in
afwachting van de herziening van 't
Bezoldigingsbesluit 1920 door minister
Westerveld.
Van andere zijde daarentegen bereikt
hem het bericht, dat deze kortingen
met 1 Juli a.s. zouden ingaan.
In de Vrijdagmiddag gehouden ver
gadering van de Centrale Commissie
voor georganiseerd overleg heeft minis
ter Westerveld medegedeeld, dat de
regeering het eenmaal ingenomen stand-
Festenratb nam haastig den brief
aan, scheurde hel couvert los en las
de volgende regels, door een mooie,
vaste hand geschreven
„Ik antwoord niet op het eerste
deel van uw brief, dat bevat een ge
heim, waarmee ik mij niet mag inlaten.
Wat uw vraag betreft, daarop antwoord
ik met de volste overtuiging, dat ik
te oordeelen naar alles, wat ik van den
heer Kirchhoff gezien en gehoord heb,
hem sfechls achten en waardeeren kan
en dat ik een verbintenis met hem,
die mijn vader wenscht en misschien
alreeds gesloten heeft, geen noemens-
waardigen tegenstand kan bieden. Daar
entegen verklaar ik u even openhartig,
dat een innerlijke stem tegen mijnheer
Kirchhoff spreekt dat ik hem niet voor
oprecht houd en dat een verbintenis
met hem mij heel ongelukkig zou
maken. De hemel vergeve mij, indien
ik mijnheer K. onrecht aandoe! Deze
mededeeling moet voor iedereen een
geheim blijven. U ben ik deze ver
klaring echter schuldig 1'
(Wordt vervolgd.)
