N\ 17.
Donderdag 7 Februari 1924.
Ill jaargang
BUITENLAND.
Landbouw, Veeteelt en
Visscherij.
Provincie-Nieuws,
Luiseigenaren I
ABONNEMENT
Prijs jit'.r kwartaal, in Got*- f 2,
buiten Goes f 2,
Afzonderlijke nummers 5 cent.
VerschijntMaandag- Woensdag
en Vrijdagavond.
tiOBSW
Uitgave Naaail. Vennootschap tfoesehe Conrant
ADVERTENTIËN
van 1 5 regels f 1,20 elke regel
meer 24 cent.
Driemaal plaatsing wordt. tweemaal
berekend.
Familieberichten 110 regels f 2,40
Bewijsnummers 6 cent.
Eleenwens Boss' Drukkers-en Uitgeversbedrijf. Advertentiën worden aangenomen
tot 12 nar voormiddag.
COURANT
Wilson t
ln het Berliner ïageblatt stelt Tlieo-
dor Wolff de vraag, of het voor den
stervende een troost was, dat tiendui
zenden men8chen voor zijn huis ston
den en naar het venster van zijn
doodsvertrek staarden. Indien hij zijn
plannen had kunnen verwezenlijken,
dan zouden ontelbare millioenen dank
baar en met smart uit de verre verte
naar dit venster hebben gestaard. Wolff
herinnert er aan, dat hij de actie van
tien Amerikaanschen president steeds
met een zeker scepticisme heeft be
jegend en meent, dat de philosophische
formuleering vau zijn gedachten eigen
lijk ten slotte slechts professoren-poli
tiek was. De Parijsche boulevard-bladen
hebben hem bespot, nadat hij Frank
rijk had gered en in Duilsckland heb
ben de onfeilbare vertegenwoordigers
der nationalistische rechtvaardigheid
hem vervloekt. Men kan Wilson noch
ten hemel verheffen noch hem tot de
hel veroordeelen. Hij wilde omhoog en
bleef aan het aardsche vastzitten, zoo
als Prometheus, die de menschheid het
licht wilde brengen en ten onder ging
door zwakheid, ijdelheid en gemis aan
kennis van de machten der duisternis.
De Manchester Guardian zegt, dat
hij, bij zijn streven om althans de
helft van zijn idealen, n.l. den Vol
kenbond, te redden hij de andere helft
van zijn 14 punten in den steek liet
en ten gevolge daarvan alles verloor.
Het blad zegtDat hij onvoldoende
toegerust was voor zijn bijna boven-
menschelijke taak, schijnt de algemeene
opvatting van alien die hem kenden,
doch in een zoo diep gezonken poli
tieke wereld was hij de eerlijkste en
edeldenkendste leider.
De separatistische beweging.
De regeering te Berlijn heeft aan
de Fransche regeering een nota gezon
den, waarin verzocht wordt in de Palts
den normalen toestand te herstellen.
De Dota schetst uitvoerig den recht-
streekschen en middellijken steun aan de
separatisten, wier benden in overwe
gende mate nit niet-Paltsers bestaan,
Uoor de Eransche militairen en over
heidspersonen, welke geleid hebben tot
een toestand, die een ernstige schennis
beleekent van de sonvereiniteit van het
rijk en van Beieren en een dwang van
700.000 weerlooze burgers.
Rusland en de Volkenbond
Volgens de Daily Telegraph, heeft de
Engelsche regeering zich, alvorens
Sowjet-Rusland te erkennen, ervan
vergewist, dat de Sowjet-regeering in
beginsel bereid is, tot den Volkenbond
toe te treden.
De uitvoer van karwijzaad.
Het Kon. Nederl. Landbouw-Comiló
heeft aan de Tweede Kamer verzocht,
ertoe mede te werken, dat bij het
definitief tot stand komen van eenig
handelsverdrag met Tsjeeho-Slowakijë,
het contingent voor karwijzaad op
lijst B (zijnde de lijst van de jaarlijkche
contingenten, behoorende bij het op
20 Januari 1923 tusschen Nederland
en Tsjecho-Slowakije gesloten handels
verdrag, welk verdrag door de Tweede
Kamer nog moet worden goedgekeurd)
op ten minste 1500 ton wordt bepaald.
Op bedoelde lijst is als jaarlijksch
contingent voor karwijzaad 500 ton
aangegeven, welke hoeveelheid, volgens
adressant, veel te gering moet worden
Wissenkerke. Vrijdag 1 Februari
vergaderde de Raad dezer gemeente.
Wegens ziekte afwezig weth. Buijze en
het lid De Feijter, van wien bericht
was ingekomen dat hij voor zijn lid
maatschap van den Raad bedankte.
De voorzitter opent de vergadering
met het geven van een overzicht van
den toestand der gemeente over het
jaar 1923. De resultaten van den land
bouw, de eenige knrk waar de gemeente
op drijft, waren wat de opbrengst der
producten betreft, niet bevredigend en
de totale som van het belastbaar in
komen was dan ook lager dan het
reeds zeer laag getaxeerde bedrag.
De heer Van Hee beantwoordde de
rede vau den voorzitter.
Aan den Raad werden vervolgens
verschillende stukken overgelegd waar
bij onder anderen een bericht van mr,
Dielemau, dat de gemeente het proces
tegen de ambachtsheeren van Kamper-
nieuwelaud inzake de weegbrug te
Kamperland, in tweede instantie ge
wonnen had, welk bericht de Raad met
applaus begroette. Verder bericht van
Ged. States dat de jaarwedde van den
burgemeester met ingang van 1 dan.
1924 was bepaald op f 2460 een
vermindering dus met 15 pet. Voorts
dat de jaarwedde van elk der wet
houders was bepaald op f 180.
Nadat door stemming in eenige
periodieke vacatures in schoolcommis
sies en armbestuur was voorzien, stelde
de voorzitter aan de orde de beslissing
inzake de vraag der gemeente Korlgene,
om een bijdrage gedurende 30 jaar ad
f 450 in een aldaar op te richten
D. L. O.wschool onder voorlezing van
een adres van 68 ingezet enen die den
Raad verzoeken bedoelde bijdrage te
verleenen. De voorzitter zegt dat door
B. en W. geen voorstel kan worden
gedaan wegens niet eenstemmigheid en
opent de beraadslagingen. De leden
Van Nieuwenhuijze, De Regt en Van
Hee bepleiten de deelname, waarbij het
lid Van Hee alleen opmerkt dat het
adres van 68 ingezetenen hem niets
zegt, daar hij best kans zon zien een
dubbel aantal tegenstanders bij elkaar
te krijgen. Verder vindt hij den termijn
van 30 jaar te lang en zou 5 willen
voorstellen. De voorz antwoordt dat
30 jaar geen willekeurig cijfer is,
maar verband houdt met een te sluiten
30-jarige annuïteitsleening.
Het lid De Regt doet daarop het
voorstel de gevraagde subsidie te ver.
leenen, wat met 5 tegen 4 stemmen
wordt verworpen.
Aangenomen wordt zonder hoofd. st.
om toe te treden tot lid der vereeni-
ging van Nederlandsche gemeenten,
tegen een contributie van f 55 per
jaar.
Aan den raad wordt vervolgens over
gelegd een rapport van den gemeente
opzichter over de kosten van sloot-
demping te Kamperland langs den
Veerweg, waartoe te benutten peeën-
slik, dat in groote massa op de kade
aldaar aanwezig is. De kosten worden
beraamd op f 800 per 100 Meter, en
gelet op den ongunstigen tijd en op
het feit dat het geen productief werk
is, vinden B. en W. geen vrijheid om
een voorstel tot demping te doen.
Daarentegen willen zij een oproeping
doen van gegadigden voor dien grond,
waarbij dan de bewoners van den Veer
weg de voorkeur zullen hebben. Aldus
wordt besloten.
Ged. Staten wenschen dat de motie
tot verlaging van de jaarwedden boven
de f 1000 met 10 pet., die bij de
behandeling van de begrooting is aan
genomen geworden, wordt omgezet in
een verzoek. De voorz. vraagt of de
Raad daartoe bereid is en dan tevens
deze gelegenheid wil aangrijpen, deze
motie in haar algemeenheid te wijzi
gen, daar het niet in de bedoeling kan
hebben gelegen, ook de veldwachters
met dit 7olle bedrag te treffen. Over
dit punt ontspint zich een een leven
dige discussie, waarvan het resultaat
is dat er twee voorstellen ter tafel
komen, een van het lid van Hee, die,
waar de burgemeester met 15 pot. is
gekort, ook den secretaris daar mede
treffen wil en de overige ambtenaren
met een jaarwedde in geld boven de
f 1500 met 10 pet. en die boven de
f 1000 met 5 pet, wil verminderen en
een voorstel van den weth. v. d. Ma
om op de jaarwedden boven def 1B00
10 pet. te korten en daar onder ook
begrepen de burgemeester, en van de
jaarwedden boven f 1000 een korting
van 5 pet. toe te passen. Over het
voorstel van Hee staken de stemmen
(het lid van Nieuwenhuijze had de
vergadering moeten verlaten), waarna
het voorstel v. d. Maas met 5 tegen
3 stemmen wordt aangenomen.
De voorz. verklaart dat de regeling
van Ged. Staten van de jaarwedden der
burgemeesters z.i. getuigt van weinig
waardeering van het werk dier fuctio
narissen. Hij vindt dat die werkzaam
heden door dat college zijn bezien van
een benepen bureaucratisch standpunt,
Na het vaststellen van de bedragen
die aan de bijzondere scholen als voor-
in het drukke seizoen
wordt ge slecht be
diend. Laat daarom
thans schilderen.
schot op de exploitatie kunnen worden
toegekend, bedragende voor Wissen
kerke f 1500 en voor Kamperland
f 1700 wordt de vergadetMg gesloten.
Een reclameplaat van de /Zeeland"
voor Walcheren.
Door de directie der Stoomvaant Mij.
„Zeeland" is een prijsvraag uitgeschre
ven voor een reclameplaat voor Wal
cheren, ter verspreiding in Engeland
en Amerika, welke plaat zoo scherp
mug-lijk de attentie van vreemdelingen
op het eiland Walcheren moet vestigen.
De reclameplaat, waarvoor alle Neder
landsche schilders zullen kannen in
zenden, moet 100 bij 65 c.M, groot
zijn en als tekst hebben Cheap excur
sions to Holland including Walcheren,
its quaintest part via Folkestone
Flushing. De ontwerpen moeten worden
ingezonden bij de Maatschappij vóór
15 Februari a.s. en voor het best ge
oordeelde, hetwelk voor reproductie
wordt bestemd, is f 200 uitgeloofd.
Dit bekroonde ontwerp blijft het eigen
dom van de Zeeland, welke het recht
heeft het zonder eenige vergoeding te
reproduceeren. Als voorbeeld van te
ontwikkelen gedachten geeft de directie
aan
1. Een Engelschman, golfspelende
in hel duin te Dombueg, geassisteerd
door een Zeeuwsch boerinnetje, dragende
zijn ta»ch met golfstokken
2. Een Elon-boy, welke op het
strand ontmoet een Zeeuwsch boerin
netje, aldus typeerende //The golden
sands of Holland."
3. Een typeerend kijkje op den
Middelburgschen marktdag.
Provinciale Staten van Zeeland.
Dinsdag vergaderden de Staten, Aan
wezig 40 leden. Afwezig de heeren
Nolson en Sonke.
Aangenomen wordt het voorstel om
f 3000 subsidie per jaar gedurende ten
hoogste 8 jaren toe te kennen aan J.
Tenge, te Amsterdam voor hst samen
stellen van een beschrijving van den
waterstaatstoestand van Zeeland.
Met 2119 stemmen wordt aange
nomen cm f 1000 te geven als laatste
bijdrage aan G. Polderman te St. Maar
tensdijk voor zijn antobusdienst.
Aangenomen werd het voorstel om
aan de ambtenaren, die vroeger op
55-jarigen leeftijd konden worden ge.
pensioneerd, uit de Prov. kaB een tijde
lijk pensioen te verleenen lot hun 65e
jaar.
De P. Z. E. M. in Z. Vlaanderen.
Naar aanleiding van de mededeelin-
gen van Ged. Staten inzake den stand
der werkzaamheden der P. Z. E. M. in
zake de electrificatie der Provincie,
speciaal van Zeeuwsch-Vlaanderen,
werden in de afdeelingen verschillende
vragen gesteld, welke door Ged. Staten
uitvoerig zijn beantwoord.
Medegedeeld wordt o.a. dat tusschen
de P. Z. E. M. en de A. Z. E. M.
geene verhouding bestaat, en leden van
Ged. Staten, die commissarissen van de
A. Z. E. M. waren, zijn dit niet meer.
Ged. Staten erkennen, dat het onge-
wen8cht kan zijn, dat leden van Ged.
Staten en hoogere Prov. ambtenaren
bestuurslid zijn van lichamen, die in
financieel contact met de Provincie
komen.
De tekorten van de P. Z. E. M.
worden voorloopig gedekt door leenin
gen van de Provincie. Dit heeft van
dsn aanvang af in de bedoeling gelegen.
De tekorten komen dan niet dadelijk
ten laste van de Provinciale begrooting,
maar wel indirect ten laste van de
Provinciale financiën.
Verschillende heeren oefenen scherpe
critiek uit.
De heer Welleman acht de inlich
tingen van Ged. Staten vaag.
De heer Lindeijer klaagt over het
verlies het eerste jaar ad f 90.000 en
vraagt of het juist is dat een der com
missarissen der P.Z.E.M. betrokken is
bij de leverantie van kolen aan de een.
trale te Westdorpe.
De heer Dielemau zegt dat hem dit
niet bekend is. De kolen worden aan
besteed en dan kan het natuurlijk dat j
iemand, die bij de minste inschrijving
betrokken is, deel uitmaakt van het
bestuur der P.Z.E M. Spr. verdedigt
het beleid van den directeur. De m ede-
deeliugen van Ged. 8taten worden hierna
voor kennisgeving aangenomen.
Electrificatie middengroep.
Het voorstel otn de electrificatie van
de mic.dengroep in beginsel op te
dragen aan de Tramwegmaatschappij te
Vlissingen, heeft in de afdeeliDgea tot
een zeer uitvoerige discussie aanleiding
gegeven en het lijvig Algemeen verslag
wordt door Ged. Staten nit roerig be-
an'woord. Wij laten een en ander zeer
verkort bier volgen. In een afdeeling
waren leden van meening, dat thans
een voorstel tot electriciteitsvoorziening
niet zou worden aangenomen doch an
deren dat men toch niet zou kunnen
ontkomen aan den modernen eisch van
het verstrekken van licht en kracht.
Gevraagd werd ook of het niet beter
ware verdere bemoeiingen vanwege de
Provincie stop te zettsn. Ook wordt
gezegd dat men nu den weg van over
heidsbedrijf verlaat en een lid meende
dan overname der eleetrische centrale
te Vlissingen te moeten prefereereu.
Nu zal het de provincie 4 millioeh
kosten en ze krijgt er niets in eigen
dom voor terug. In alle afdeelingen
wordt gevraagd welke waarborgen er
zijn voor 'richtige nakoming van het
contract door de Vlissingsehe maat
schappij en wordt de prijs van 45 cent
te hoog gevonden, omdat hij nu reeds
boven den eigenlijken exploitatieprijs
uitgaat en dus een een extra belasting
voor de streek wordt en de aansluitin
gen tegenhouden.
Gevraagd werd waarom Ged, Staten
niet de voorkeur geven aan afname van
Brabant uit. Door vele leden wordt de
gevraagde garantie der gemeenten toe
gejuicht, maar anderen zien in die
garantie een kapstok om de electrifi-
eatis aan op te hangen. Ook meent
men, dat Ged. Staten iD den vorigen
zomer het bedrijf te Vlissingen totaal
ongeschikt achtten en nu dat bedrijf
wel voldoende wordt geacht. Ook werd
de vrees geuit, dat al het geld der
Provincie in de electriciteit zal worden
vastgelegd, waardoor meerdere noodige
verbeteringen, op verkeersgebied bijv.,
zullen moeten uitblijven.
In twee afdeelingen bleken vele
leden in te stemmen met een ingediende
motie, welke inhoudt dat het in
Zeeuwsch-Vlaanderen toegepaste sys
teem elders niet moet worden toege-
past en alleen steun moet worden ver
leend, als door de betrokken gemeenten
de behoefte aan electriciteit wordt ge
voeld en de noodige waarborgen worden
gegeven voor een minimum.gebruik,
waarom aan Ged. Staten wordt verzocht
hunne voorstellen terug te nemen en
een steunregeling in bedoelden zin te
ontwerpen.
Ook wordt er met klem op gewezen,
dat, als het voorstel wordt aangenomen,
de Staten hebbed afgedaan. Ook werd
gewaarschuwd de gegeven cijfers met
reserve te aanvaarden en gewezen op
het feit, dat na 40 jaar het dan levend
geslacht nog 10 jaar lang een bon-
heurtje zou ontvangen van f 10.000.
Nog wordt het idee van een kleine,
voor uitbreiding vatbare centrale te
Goes voor de beide Bevelanden naar
voren gehracht,
In een der afdeelingen werd nog
eene motie aangenomen, uitsprekende,
dat het voorstel der Sociótó bezwarend
en onaannemelijk is, en daarom Ged,
Staten in overweging wordt gegeven
hun voorstel in te trekken en de
i onderhandelingen opnieuw te openen
In hun antwoord zeggen Ged. Staten
o.a. met verwondering het idee van
stopzetting te hebben vernomen. Zoo
lang het besluit van December 1917
tot electrificatie der Provincie niet is
ingetrokken, achten Ged. Staten zich
geroepen, daaraan naar hun beste weten
uitvoering te geven.
I Het is juist, dat de middengroep
geen overheidsbedrijf zal hebben, maar
door het sluiten der overeenkomst zal
voor voldoenden invloed van de over-
j heid op het bedrijf worden gezorgd.
De vier millioen berust op een mis
verstand, maar het is juist dat de
Provincie niets in eigendom krijgt
als de Sociétó het voorschot voor het
net heeft terugbetaald, spreekt het van
zelf dat zjj daarvan eigenares wordt.
Tot dien tijd heeft de Provincie zekere
aanspraken. Ged. Staten meeneD, dat
het mogelijk zal blijken, de noodige
waarborgen in vollen omvang te ver
krijgen. Aan de hand van cijfers ook
uit andere provincies zetten Ged. Sta
ten uiteen, dat h. i. 45 cent voor het
platteland aan den lagen kant is. Be
treffende het betrekken van stroom uit
Brabant en het stichten van een eigen
centrale te Goes, verwijzen Ged. Staten
naar vroegere mededeelingen en wijzen
wat het eerste betreft nog op de moei
lijkheid, dat niet van Be/gen op Zoom,
doch van Roosendaal een hoogspan
ningskabel moet worden aangelegd, wat
ook zeer b langrijk verlies aan stroom
ten gevolge zal hebben.
Ged. Staten ontkennen de bedoeling
te hebben de zaak aan den kapstok op
te hangen. Nimmer is twijfel geopperd
over het technisch kunnen der Vlis-
Bingsche centrale. Wel is tegen finau-
cieele bezwaren van overname gewaar
schuwd, wat nog erger is geworden nu
de tram der Socióió concurrentie van
de autobussen ondervindt. De eerste
motie hebben Ged. Siaten met verba
zing gelezen, zij erkennen verder dat
de Staten zullen hebben afgedaan, maar
een te maken contract kan beter door
6 dan door 42 personen beoo-deeld
worden. Toch hebben zij geen bezwaar
de bepaling op te nemen „behoudens
ratificatie door de Prov. Staten». Het
bonheurtje zal bij de nu voorgestelde
regeling voor het nageslacht vervallen.
Wat betreft de tweede motie zeggen
Ged. S aten dat hun voorstel voortge
vloeid is uit een gemeenschappelijk
met Commissarissen der P.Z.E.M. en
gedelegeerden der Sociëió gehouden
bespreking en het verkrijgen van voor-
deeliger condities uitgesloten moet
worden geacht. De motie is onaanne.
melijk. Willen de Staten met de hoofd
lijnen, neergelegd in het voorstel, niet
medegaaa, dan zijn zij volkomen be
voegd daarvan te doen blijken door
het voorstel niet aan te nemen.
Beraadslaging
De heer Welleman zegt dat men bij
deze kwestie nu eens profiteert van de
geographische ligging van Zeeland.
Ware Zeeland niet door rivierarmen in
deelen verdeeld, dan zon men het volle
feit der provinciale electriciteitsvoor
ziening hebben te aanvaarden. Nu is
dit niet het geval hetgeen twee groote
voordeelen biedt. Nu heeft men een
afgerond terrein, dat tot voorbeeld kan
dienen en men kan nieuwe plannen in
meer rnstigen tijd overwegen. Dat men
nu niet tot electrificatie zou hebben
besloten gelooft spr. niet, want nog
steeds vindt men bet economisch juist
dat de moderne bron van licht en
kracht onder ieders bereik worde ge
bracht. Zeenwscb-Vlaanderen beeft ge
leerd dat de raden wikken en wegen,
rekenen en doen rekenen alvorens een
contract met de P.Z.E.M. aan te gaan.
Is een contract gesloten, dan gaan ook
de burgers weer rekensommetjes maken,
maar intusschen staat te Westdorpe de
Centrale op beperkte capaciteit, wat
eiken dag idem zooveel verlies kost.
Bovendien zijn de gemeenten die gas
verlichting hebben, nog niet tot af-
sluiten van een contract met de P.Z E.M.
overgegaan.
Spr. wijst er vervolgens op, dat het
heel goed mogelijk is, dal door de
gewijzigde omstandigheden andere voor
waarden waren te bedingen voor stroom-
levering uit Brabant. Spr. meent, uat
de P.N.E M. nu geen zwaardere voor
stellen zou doen dan de Vlissingsehe
maatschappij. Zich echter houdende aan
de overgelegde cijfers zegt spr. dat er
voor de voorziening vanuit ViissiDgen
3 mogelijkheden zijüOvername van
de centrale aldaar door de P.Z.E.M
exploitatie door de Vlissingsehe Mij
met steun der provincie en aankoop
in het groot door de P.Z E.M., die
voer verdere distributie zorgt. Nu
hebben Ged. Staten alleen het tweede
onderzocht en spr. had niet kunnen
denken, dat de voorwaarden daarvoor
zoo bezwarend zouden zijn. Spr. vraagt
of hst voorstel van commissarissen als
ernstig kan worden beschouwd, Zeeuwsch
Vlaanderen heeft hun blijkbaar nog
niet genoeg geleerd. Ged. Staten houden
echter wel rekening met verschillende
factoren en eischen een bepaalde garantie
van de gemeenten. Dit garantie-systeem
aanvaardt spr. en het is ook geen
novum bij de provinciale steunregeling
zooals de stenn aan tram- en spoor-
