IJ I*
9.
Zaterdag 19 Jannari 1924,
Nevenwetien.
lil
Bij dit nummer behoort
een Bijvoegsel.
FEUILLETON.
De
der
Ondergang
Bokruiters.
"buitenland!
Binnenland.
Fro vincie-N ieuw 8.
ABONNEMENT
Prijs per kwartaal, in Goes f 2,
buiten Goes f 2,
Afzonderlijke nummers 5 cent.
VerschijntMaandag-, Woensdag
en Vrijdagavond
GOESCHE
Uitgave Naaml. Vennootschap ftoesche Conraut
ADVERTENT1ËN
v*n 15 regels f 1,20 elke regel
meer 24 cent,
Driemaitl plaatsing sordt iweeataul
berekend.
Familieberichten 110 regels f 2,40
Bewijsnummers 6 cent.
en Rleeuwens Ross' Drukkers- en Uitgeversbedrijf- Advertentiën worden aangenomen
tot 12 nar voormiddag.
NADRUK VERBODEN.
De natuurwetenschap heeft van lie
verlede allerlei weiten ontdekt, die het
leven regelen en beheerschen. Tegen
deze „ijzeren" wetten staat de mensch
machteloos, en wie ze loochent, zal haar
gezag aan den lijve ervaren. Voor het
toeval, dat romantische naturen zoo
graag een rol willen doen spelen, blijkt
in de wereldorde geen plaatsbet onaf
wendbaar noodlot is niet speelsch of
grillig gelijk het vernuft van den dich
ter, maar nuchter en zakelijk als het
sommenboek van een rekenmeester.
Wie in het leven nog een roman of een
spel wil zien, zal zijn dorst naar avon
tuur derhalve niet kunnen lesschen aan
de wetmatige bron van de „wereldorde'',
die geen verrassingen oplevert. Hij moet
zijn toevlucht nemen tot het geloof aan
andere machten en drijfveeren, die de
wetenschap nog niet heeft geregistreerd,
maar die in de vage termen van het
occultisme bij de schare bekend zijü.
Van ouds heeft men bij deze geheime,
onbekende machten schadeloosstelling
gezocht voor hetgeen de wetenschap af-
na.n. Naast den officieelen godsdienst,
door de leeraren der kerk in leerstukken
opgesteld, bleef het bijgeloof voortwoe
keren naast de academische geneeskun
de behield men de praktijk van den
kwakzalvernaast de apotheek de ge
heimzinnige ^kruiden". En zoo hield
naast de aanvaarding van de weten
schappelijk ontdekte en wetenschappe
lijk geijkte natuurwetten het geloof
stand in wetteD, waarom de officieele
wetenschap lacht, doch die voor den
leek even vast, ja nog vaster staan dan
de wet van de zwaartekracht.
Het woord, door Hamlet tot Horatio
gesproken „Op aarde en in den hemel is
er meer dan door uw schoolsche wijs
heid wordt gedroomd", is voor velen,
die niet builen het geheimzinnige kun
nen, een troost geworden. En waarlijk,
ook de nuchterste mensch zal, als hij op
let, ervaren, dat er nevens de weten
schappelijk vastgestelde wetten andere
zijn, voorshands onverklaarbaar, maar
niettemin onwedersprekelijk.
Ik bedoel nu nog niet eens die, welke
het dusgenaamd bijgeloof als gezagheb
bend aanvaardt, wanneer het bijv. tot de
uitspraak komt, dat, zoo men met zijn
dertienen aan tafel zit, er een ongeluk
moet gebeuren. Men verwijze dit bijge
loof niet naar de hei. Het vindt, in onze
„verlichte" eeuw, nog zijn aanhangers
ouder de toonaangevende vertegenwoor
digers der cultuur in de centra onzer be
schaving. Ontwikkelde mannen en vrou
wen, kunstenaars, kooplieden in onze
groote steden houden er een waren
codex op na van deze wetteD, waarin ze
EEN ZONDERLINGE HISTORIE
DOOR
A. MÜTZELBURG.
Nadruk verboden.
„Wilt u de vluchtelingen niet laten
achtervolgen vroeg de kapitein aan
den leider der dragonders. „Het mee-
rendeel der mannen was te voet."
„Bij deze terreingesteldheid is dat
geheel en al onmogelijk," antwoordde
de luitenant. „De boeren kennen alle
wegen door deze poelen en moerassen
wij kunnen hen op onze paarden
niet achtervolgen. Als wij eerder be
richt hadden gekregen, dan was het
ons mogelijk geweest, eenige wegen ai
te sluiten of hen van twee kanten te
naderen en te omsingelenin ieder
geval hadden wij dan voorzichtiger te
werk kunnen gaan. Maar de tijding,
dat de bende hier een bijeenkomst zou
honden, bereikte ons eerst kort voor
middernacht, en wij konden in dit ge
val slechts een snelle overrompeling
beproeven, die, ingeval de bende schild
wachten had uitgezet, natuurlijk moest
mislukken. Maar wat hebt u eigenlijk
van de handelingen dezer mannen ge,
zien f"
Eestenrath vertelde, wat hij al zoo
gelooven. Vindt men op het voertuig, dat
ais zinnebeeld van de allermodernste
levenspraktijk kan gelden, op de auto niet
de gelukspoppetjes die door hun aauwe- j
zigheul hel noodlot kunnen afweren
lk ken lieden van wetenschappelijke
opleiding, wier dag goed is, wanneer ze
een ooievaar aan hun rechterhand heb
ben zien voorbijvliegen en zou met naam
en toenaam een voorganger op het ge
bied van voiksverliohiing kunnen aan
wijzen, die met angstvalligheid waakt,
dat lijkbidders en kerkhoven hem louter
aan den linkerkant passeeren. En tij
dens de laatste Kerstdagen heb ik in
verscheiden gezinnen het probleem hoo-
ren bespreken, of moD, zonder het nood
lot te taiten, den Kerstboom opgetuigd
kan laten staan tot Driekoningen of
slechts tot den Ondejaarsavond.
Doch het geloof in dergeüjken samen
hang laat ik op 't oogenblik buiten
bespreking. Als ik van nevenwetten
preek, en daarmee bedoel in de prak
tijk vaststaande doch doo de weten
schap geloochende verschijnselen, zou
ik kunnen wijzen op ervaringen als de
volgende.
Eén ervan is spreekwoordelijk gewor
den in het gezegde Spreekt men over
den duivel, dan trapt men hem op zijn
staart. Het kan geen toeval wezen, dat
wij veel meer dan de kansberekening
verklaarbaar doet zijn, personen ont
moeten, juiBt wanneer wij hen tot onder
werp van ons gesprek hebben gemaakt.
En wanneer gij een cijferaar aan het
werk zet om na te gaan, hoeveel, of
liever hoe weinig kans gij loopt, om uw
tramhalte te bereiken op het punt, dat
uw tram juist eea paar seconden gele
den vertrokken is, zullen zijn cijfers ge»
logenstraft worden door uw ervaring,
dat deze kans volle honderd percent is.
Het is een wet, onverklaarbaar voors
hands, maar even zeker als een natuur
wet, dat gij, terwjjl ge overigens altijd
thuis zijt en nooit bezoekjontvangt, juist
als gij er eens voor één keertje zijt uit-
geloopen, bij terugkomst een kaartje in
de bus zult vinden van een uwer dier
baarste oude vrienden vau verre het is
een wet, dat, of ge vroeg dan wel laat
eet, de groenteboer altijd juist aanbelt
als gij aan tafel zitdat gij, jonge huis
vrouw, nooit zoo vaak door boodschap-
loopers wordt verontrust dan wanneer
gij uw haar waschtdat gij, nauwgezet
Bcholier, iu uw reu naar het „hok"
steevast belemmerd wordt door een
opengedraaide brug of een neergelaten
slagboom.
Ik wed, dat gij, die dit leest, het getal
voorbeelden onmiddellijk vertienvoudigt,
want geen ervaring is zoo rijk als die,
welke heeft te bewijzen, dat er in de
alledaagsche praktijk van het leven
wetten bestaan, waarom de wetenschap
lacht, maar waarmee de leek rekening
houdt. Ja zeker, Horatio, er is op aarde
en in den hemel meer dan uw schoolsche
wijsheid wel toegeeft.
had ontdekt en deelde ook iets mee
over den geitebok.
„Dan is er dus toch iets waar van
die verwenschte, belachelijke geschie
denis, die den geheelen omtrek in onrust
doet verkeeren riep de luitenant wre
velig uit.
„Tegenover mijn manschappen moe
ten wij daarvan maar niet praten. Daar
zyn nog heel wat lafaards onder en
als er hekserij bij in 't spel komt,
geloof ik nauwelijks, dat zij tegen die
kerels stand zullen houden. En nu
terug naar Hertogenrade, zoodat we
nog met donker daar aankomen en
daardoor tenminste zoo min mogelijk
opzien verwekken I U zult den morgen
of den verderen dag op de hoofdwacht
moeten doorbrengen, maar wij zullen
het u daar wel zoo aangenaam moge
lijk maken."
De gevonden voorwerpen met uit
zondering van het vat natuurlijk
werden meegenomen en de kleine rui
terschaar begaf zich in snellen draf op
den terugweg naar het stadje, dat veel
dichter bij was dan de kapitein ge
meend had. Hem waren op bevel van
den dragonderlnitenant reeds lang de
handen weer losgebonden hij had den
luitenant zijn eerewoord gegeven, dat
hij niet zou ontvluchten. Van den kant
van den jongen officier in dienst was
het een zekere zorgeloosheid, om den
hem nog onbekende zoo ridderlijk te be<
handelen. Maar Eestenrath's gelaat en
zijn geheele wezen boezemden inderdaad
een vertrouwen in, waaraan men moei
lyk weerstand kon bieden.
in Uw rag, lendenen of spieren. Pijo
door rheumatiek, jicht, podagra, ischias,
stramheid, stijven nek en rheuraatische
zenuwpijnen. Probeer eens Akkers
Kloosterbalsem. Hij maakt Uw spieren
lenig, geneest alle ongemakken en
lijden, die door bovengenoemde ziekten
ontstaan. Neem heden eens een „proef.
Morgen zijt gij verbaasd en tevreden
over de uitwerking er van.
Engeland.
De Britsche regeering heeft bij de
eerste samenkomst met het parlement
den strijdkreet der gladiatoren
kunnen aanheffen de stervenden groe
ten u. Want, zooals bekend is, wacht de
arbeiderspanij slechts op het gunstige
moment, om haar, in vereeniging met
de liberalen, den doodsteek toe te
brengen.
Om dit moment nog wat uit te
stellen is Baldwin met een veelkleurig
program gekomen, waarbij hij ook. met
wenschen zijner tegenstanders rekening
heeft gehouden. De bontheid van z'n
program echter werkt als de roode doek
op den stier. Het program vindt nu
in nieraand's oogen meer volledig ge
nade. Temeer omdat men er in ziet
een lokkende uitstalling, die een
cherp contrast vormt met de protectie-
kluif, die de regeering een maand ge
leden aan het huis voorhield. Mac
Donald, de arbeidersleider, zit nu al te
springen om aan de regeering te komen
en heeft bij voorbaat al aangekondigd
dat hij door de internationale politiek
een fiisschen wind wil doen waaien.
Vermeldiüg verdient nog een waar
schuwend woord van den liberalen
leider Lord Grey, aan Frankrijk. Hij
betoogde dat, indien *>r geen zuivere
separatistische beweging is, maar een
gedwongen, die eindigt in een afschei
ding van deze districten van Duitsch-
land tegen den wil van een groote
meerderheid der inwoners, wij in de
toekomst in Europa een Elzassisch-
Lotharingsch vraagstuk zullen krijgen,
dat de geheele atmosfeer van de toe
komst van de buitenlandsche politiek
zal vergiftigen op een uitgebreider
schaal en erger dan de kwestie van
Elzas-Lotharingen gedurende zoo veel
jaar is geweest.
Voorts heeft Lloyd Greame, de mi
nister van koophandel, met betrekking
tot de beweerde onderhandelingen van
de Eran8che regeering met Duitsche
industrieelen verklaard, dat de Eranscbe
regeering Engeland heeft-verzekerd, dat
er geen enkele schikking getroffen was
en dat de geallieerden zouden worden
geraadpleegd voordat dit gebeurde.
Op de wacht in het stadje aange
komen, noemde Eestenrath, zoodra hij
met den luitenant en den wuchtheb-
benden officier alleen was, zijn naam
en rang. Beide dragonders kenden zijn
naam, want de jonge kapitein, die hem
droeg, was bij meerdere gelegenheden
op den voorgrond getreden hij be
hoefde zijn pas niet over te leggen
dat ging de politie of het gerecht aan,
onder jonge krijgskameraden doet men
aan zulke formaliteiten niet. Men liet
eenige flesschen wijn en wat brood
aanrukken en was spoedig verdiept in
gesprekken over den oorlog, tdie nau
welijks een jaar geleden geëindigd was.
Toch had men den overste, die het
escadron commandeerde, reeds op de
hoogte gesteld. De dragonder, die met
de opdracht was belast, kwam terug
met het antwoord, dat de overste om
elf uur met de politierechter zou ver
schijnen. Eestenrath had dus nog eenige
uren voor den boeg en daar de wacht om
zes uur werd afgelost, namen de beide
offiicieren afscheid van hem. Hij strekte
zijn vermoeide ledematen uit op het
in de wachtkamer aanwezige veldbed
dekte zich met zijn wijden mantel toe
en sliep heel gauw in.
Toen hij gewekt werd, was het
klaarlichte dag en Festenrath zag een
vrij oud officier met een zeer krijgs
haftig voorkomen met een heer in
burger voor zich staan. Hij sprong
overeind en verontschuldigde zich
Gewend aan dergelijke plotselinge over
gangen, was hij dadelijk weer in het
bezit van zijn volkomen kalmte en
We betwijfelen of de Eugelsche koop
lieden hierdoor gerust gesteld zullen
zijo. Immers niet. met de Fransche
regeering, maar met de Fransche in
dustrieelen wordt onderhandeld.
Arbeidsconflicten.
In de Oppersilezische metaalindustrie
zijn 60,000 arbeiders uitgesloten. Met
uitzondering van de DonnersmarckhiHte
en^de Oppersilezische Eisenbahnbedarfs-
A. G., waar een gedeelte van het per
soneel werkt, st&an alle bedrijven stil.
De werkgevers hebben de uitsluiting
afgekondigd tengevolge van de weige
ring der arbeiders om de overeenkomst
over den tienuurschen werkdag na te
komen. De vakvereeDlgingen verklaren,
dat de werknemers den tienuurschen
werkdag verwerpeD, ornaat de werk
gevers andere punten der overeenkomst,
o.a. over het ontslag van personeel en
de rusttijden, niet hebben uitgevoerd.
Uit hef bezeffe gebied.
In de textiel-mdu8trie aan den rech
ter Rijnoever zijn de arbeiders wegens
loonsge8chi!lea in staking gegaan. Alle
bedrijven staan stil.
De niet-socialistische vakvereni
gingen te Gelsenkirchen zijn er over
het algemeen in geslaagd de staking
in de metaalnijverheid te verhinderen.
Te Essen werd de stakingsorder inge
trokken en een opioep tot hervatting
van den arbeid gedaan. In het gebied
van Bochum wordt algemeen gewerkt.
Te Dusseldorp keerei de arbeiders ge
leideiijk tot het werk terug. Ook in
andere plaatsen werd de arbeid hervat.
De metaalnijverheid lydt op het
oogenblik buitengewoon sterk onder de
buitenlandsche concurrentie, in het
bijzonder die van België en Frankrijk.
Vrijheidsbond.
Naar het Vader 1. verneemt, is het
gewezen vrijz. dem. Kamerlid jhr. mr.
E. A. v. Beresteyn toegetreden als lid
van den Vrijheidsbond.
Bezuiniging op pensioenen.
De Volkskr. verneemt nog omtrent
de wijziging van de pensioenwetten,
dat het in het plan moet liggen de
pensioenstorting met 4 pCt. te ver-
hoogen, het jaarpercentage van 2 pCt,
op l8/* pCt* te brengen, waardoor het
maximum-pensioen niet bereikt zal
worden in 35 maar in 40 jaren, en
een aanmerkelijke wijziging in de
weduwen-pensioenen aan te breDgen,
Post en Telegraphie.
Het ligt in de bedoeling, voortaan
de tewerkstelling van de hulpkrachten
bij den post-, telegraaf- en telefoon
dienst zooveel mogelijk op den voet
van arbeidsovereenkomsten te regelen.
Hulpkrachten, wier diensten slechtg
verklaarde zich bereid tot het verhoor,
Hij vertelde nu, dat hij ongeveer
ruim een jaar geleden in de buurt van
Keulen, waar hij juist druk bezig was
met recruten-aangelegenheden, een jong
meisje had leeren kennen, dat op hem
een diepen indruk had gemaakt en
ook zij scheen Diet onverschillig voor
hem te zijn gebleveD.
De nog heerschende oorlog en de
daaraan verbonden onzekerheid hadden
hem er van afgehouden, een formeel
huwelijksaanzoek te doen. Hij had haar
slechts verzocht, haar na het sluiten
van den vrede in haar tehuis, in Her
togenrade, te mogen bezoeken. Thans
had hij zijn ontslag genomeD, daar hij
door den dood vau een ouderen broe
der in het bezit was gekomen van een
landgoed in Westfalen, dat hij zelf
wenschte te besturen. Zoodra hij daar
de noodige maatregelen had getroffen,
had hij zich op weg begeven, om deze
dame op te zoeken en zich te over
tuigen, of zij haar vroegere genegen
heid voor hem nog koesterde. Niemand
hier in Hertogenrade kon vermoeden
dat hij in dezen tijd had zullen komen
Daarna vermeldde hij, hoe hij iu
die moerassen verdwaald was, hoe hij
het vuur ontdekt* had, wat hij gezien
maar vooral ook wat h§ gehoord had,
Dat laatste was voor hem en ook voor
de politie-autoriteiten het gewichtigste.
Hierbij deed zich een gelegenheid voor,
tenminste een vaD de bende te vangen.
Zoo beschouwde het ook de plaatselijke
politierechter, mijnheer Bokelmann.
„Wat u ons verteld hebt, kapitein,
voor korten tijd noodig zijn (zooals bij
nieuwjaar- en seizoendrukte, werk
zaamheden van geriügen omvang bij
den aanleg van lijuen e. d.) worden oj
mondelinge overeenkomst aangenomen.
Aan het hulppersoneel (met uitzon
dering van de hulpkantoorhouders, de
hulpbeetellers groep B en het technisch
hulppersoneel, dat in de z.g. parallel
regeling is opgenomen), dat op 18
Februari 1924 nog géén zeven jaar in
dienst is, moet met ingang van dien
datum eervol ontslag verleend worden.
Met dat hulppersoneel moet een schrif
telijke burgerrechtelijke arbeidsovereen
komst worden gesloten. Aan het hulp
personeel, dat op 18 Februari 1924
zeven jaar of langer in dienst is, be
hoeft geen eervol ontslag te worden
verleenddil kan dus voorloopig op
den ouden voet werkzaam blijven en
daarmede wordt geen overeenkomst
gesloten.
Kloetinge. Vergadering der ver
eeniging „Landbouwbelang" te Kloe-
tinge. Opkomst zeer bevredigend.
Na opening door den voorzitter,den
heer Zandee, worden de voorgelezen
notulen vastgesteld, waarna eenige
ingekomen stukken worden behandeld.
Hierna is bet woord aan den heer
C. G. van Liere, welke verslag uit
brengt over den toestand der vereni
ging in 1923, waarin o.a. vermeld
worot dat 19 Januari 1923 de ver.
147 leden telde en thans 140 leden
bezit.
Aan kunstmeststoffen was aange
kocht 117015 K.G. Na dankzeggiug
voor het korte doch duidelijke verslag
wordt de rekening 1923 vastgesteld op
f 17754 in ontvang en f 17733,80 !/a in
uitgaaf. Batig saldo f 21,19 Ya. In kas
van vorige jaren f 536,14, zoodat
thans in kas is f 557,331/%.
De voorz. zegt den heer van Liere
dank voor de correcte wijze waarop
hij de vergadering verslag doet. Aan
de orde is verkiezing bestuurslid
wegens periodieke aftreding van den
heer W. van Liere, welke na gehou
den stemming met 27 der uitgebrachte
32 stemmen werd herkozen. De heer
van Liere aanvaardde onder dank zijn
vorige functie. Daarna benoemt de
voorz. den heer W. de Vrieze tot
plaatsvervangend lid van de Commissie
tot het nazien der rekening over 1924-.
Het benoemen van afgevaardigden en
plaatsvervangers voor de algemeene
vergadering van de Z.L.M., den kring
Westelijk Zuid-Beveland, de A. H. V.
en de Boerenleenbank, wordt aan het
bestuur overgelaten.
Hierna viaagt de heer Stiaub of
het niet wenschelijk wezen zou om op
de bezoldiging van het bestuur eens
te bezuinigen. Dit ontvangt per jaar
f115. Volgens zijn meening zijn de
is weinig," zeide hij, „maar het zou
toch in ieder geval het begin van een
succesvol onderzoek kunnen zijn. Wij
hebben met een bende te doen, die
ongetwijfeld zeer talrijk is, die echter
door een bekwaam man of doo?
verscheidene aanvoerders met groote
behendigheid geleid moet worden, wan
tot op heden is er nog geen verred
voorgekomen, en geen enkel ijl© mis
dadiger is op heeterdaad betrapt. Boven
dien nemen de diefstallen en rooftochten
bijna wekelijks toe en worden steeds
koener en vermeteler.
Zelfs voor een moord schrikken die
schurken niet meer terug. Wij kennen
hier in Hertogenrade, op Luiksch ge
bied, in de dorpen Meersen, Beek en
vele andere plaatsen een menigte men-
schen, wier vermogensomstandigheden
zeer slecht zijn en die toch voor hun
doen heel goed leven, zander dat wij
te weten kunnen kemen, vanwaar zij
hun hulpmiddelen hebben. Onze trach
ten zijn niet toereikend om al die
verdachte personen te laten bewaken.
Ook worden de diefstall n meestal niet
hier in de onmiddellijke omgeving,
maar op meer afgelegen plaatsen vol
voerd. Gouden voorwerpen, paarden,
artikelen, die tien, twintig mijlen van
hier gestolen zijn, komen in deze streek,
gewoonlijk in Meersen, een dorpje in
de buurt van Maastricht, aan het dag
licht, maar nooit kan men ontdekken,
hoe ze hierheen gekomen zijn.
(Wordt vervolgd.)
