NIEUWJAARSWENS».
Hartenvrouw,
A.J. P,S Kerstpudding
K% 147.
Donderdag 13 December 1933.
HO jaargang.
BUITENLAND.
FEUILLETON.
hellmuth mielke.
Binnenland.
Financieele Berichten.
ABONNEMENT
Prijs per kwartaal, in Goes f 2,
buiten Goes f 2,
Afzonderlijke nummers 5 ccm.
VerschijntMaandag-, Woensdag
en Vrijdagavond
GOESCHE
Uitgave Naam). Vennootschap Goesche Courant
ADVERTENT1ËN'
van 1 5 regels f 1,20 elke regel
meer 24 cent.
Driemaal plaatsing wordt tweemaal
berekend.
Familieberichten 110 regels f 2,40
Bewijsnummers 5 cent.
en Klceuwens Boss' Drukkers- en Uitgeversbedrijf. Advertentiën worden aangenomen
tot 12 nar voormiddag.
G01RANT
in het Nieuwjaarsnummer wor
den, zooals gebruikelijk is, bij
vooruitbetaling geplaatst tegen
75 cent, voor hoogstens 6 regels.
Opgaven worden zoo spoedig
mogelijk ingewacht, doch uiterlijk
DONDERDAG 27 DECEMBER,
vóór des middags 12 uur.
DE ADMINISTRATIE.
Zij, die zich met ingang van
1 JANUARI 1924 op ons blad
abonneeren, ontvangen de tot
dien datum verschijnende
nummers gratis.
Uit Duifschland-
Naar uit Brussel wordt gemeld
neemt in het bezette gebied de productie
in de mijnen toe en is de levensmid.
delenvoorziening voor de bevolking ge
regeld. Dit moge wellicht de toekomst
eeD weinig rooskleuriger maken, voor
hel tegenwoordige geldt nogde ellende.
Dit blijkt uit een treffende betooging
in het Raadhuis te Keulen in tegen
woordigheid van afgevaardigden van
het Roode Kruis, de internationale
kinderhulp enz.
De Keuleche gemeentearts Braubach
ichetsle den achteruitgang van de alge-
meene gezondheid in Dnitschland na
den oorlog. Vooral de tuberculose
neemt tee, evenals rachitis ouder de
jeugd.{Uit een onderzoek in de Kenlscbe
choieu bleek, dat een derde van de
Huderen, waarover het onderzoek
zich uitstrekte, in maanden geen vleesch
gegeten had. Burgemeester Billstein
schetste de ellende te Kenlen, waar in
liet geheel 850,000 menschen, d. w. z.
meer dan dc helft van de bevolking
openbaren steun behoeven. Mevrouw
Juchher, het Rijksdsglid, deelde mee,
Jat te Duisburg 58 pCt. van de be
volking, te Mainz 40 pCt., te Dussel-
dorf en te Dortmund 72 pCt. en te
Krefeld 79 pCt. steun uit de openbare
kas geniet. In sommige steden is 70 k
90 pCt. van de arbeidersbevolking al
wekenlaug werkloos. De arbeiderssieun-
organisatie kan niet voldoende hulp
bieden.
Het is dus van harte te hopen, dat
het Belgische bericht waarheid bevat.
In Beriyu begint men weer wat
optimistischer gestemd te worden.
Dit is te danken aan de krachtige
figuur van dr. Luther, den minister
van financiën, welke reeds met groote
energie aan de verwezenlijking van zijn
plannen is begonnen. De eorr. van het
Vaderland achrjjft over dezen dr. Luther:
Hij is een man met groote erva
ring, die algemeen vertrouwen geniet.
Dit vertrouwen is versterkt door de
kordate manier, waarop de thans prac-
tisch bestaande stabiliseering van het
Duitsche geld is ingevoerd. Het over-
groote deel van de bevolkiDg gelóóft
thans werkelijk in die stabiliseering,
heeft althans de overtuiging, dat het
42
DOOK
Uit het Duitsch vertaald.
(Nadruk verboden.)
Met het brutaalste gezicht van de
wereld had von Flügge deze grove
lastering eruit geflapt met de zichtbare
bedoeling, de kwestie op persoonlijk
gebied over te brengen en daardoor
de aandacht van het feit, waarom het
hier ging, af te leiden.
Alsen doorzag zijn truc onmiddellijk.
Een duel met hem dat was de uit
weg, waarlangs de in den val geloopen
vos trachtte te ontvluchten. Hij trok
bij de vragende blikken, die het ge-
heele gezelschap op hem richtte, slechts
verachtelijk de schouders op. Maar de
heer von Flügge had in zijn opwinding
de tegenwoordigheid van den luitenant
der dragonders geheel en al vergeten.
Mijne heeren," zei de heer van
Villessen ridderlijk, zooals trouwens
nieuwe geld niet meer aan zulke
enorme koersschommeling, als waar
onder de papiermark geleden heeft,
onderhevig zal zijn Hierdoor is reeds
onmiddellijk eea economische basis
gegeven en levens een middel om
redelijke belastingen te beffen. Uóóraan
zal de regeering re ids binnen zeer
korten tijd beginnen.
Ook in dit opzicht heeft de regee
ring aan stabiliteit gewonnen het zal
den meesten niet langer mogelijk zijn
zich aan de grootendeels billijke be-
astingeo te onttrekken. Juist daarom
gelooft men te meer in het nieuwe
systeem van betaalmiddelen, omdat
men vermoedt, dat de regeering, niet
langer gejaagd door koersschommelingen
en drukkende herstelbetalingen, na
eindelek de begrooting in orde zal
kannen brengen Ook maakt het
een zeer goeden indruk, dat de stabi
liseering van het geld niets meer kost,
integendeel, dat er zeer veel buiten-
landsche betaalmiddelen op de markt
komen, waardoor de regeeriDg de ge
legenheid krijgt zich een krachtig
reservefonds te verschaffen als dekking
voor het in omloop zijnde geld."
Naar het schijnt, begint het in het
Oosten een weinig te dagben.
Rusland heeft gebrek aan
zaaljraan
Naar uit door het volkscommissari
aat van landbouw ontvaDgen berichten,
zou blijken, dat in verschillende stre
ken van Rusland een groot gebrek aan
zaaigraan heerscht voor het volgende
jaar. Vooral zou dit het geval zijn
in het Noorden en Noordwesten van
Rusland, in de gouvernemeuteo Kos
troma. Wjatka, het Noord-Dwina-
gouvernement, Tfjaritsjin en de Tataren-
republiek. Het totale gebrek aan
zaaigraan wordt becijferd op 21.8
millioen poed. Zonder hulp van den
Staat is de Jbevolking niet in staat
de maatregelen tot bevordering van
een goeden oogst te nemen.
De Enjelsche regeeringspmzle
Wat er als gevolg van den verkie
zingsuitslag in Engelaud gebeuren zal
is nog een raadsel. Zooals bekend, heeft
geen der partijen een meerderheid. Nu
gevoelen noch de liberalen en de
arbeiders er veel voor om samen op
te trekken, terwijl ook de neiging bij
de liberalen om met de conservatieven
samen te gaan, niet groot is.
Het is dus niet onmogelijk, dat
Baldwin maar kalm aan het bewind
blijft en een mak programma-stokpaardje
berijden zal. Totdat de liberale- of
arbeidersoppositie dit beestje schichtig
maakt en Baldwin zandruiter maakt.
Doch wie dan leeft, dan zorgt.
Mr. Dressellioys over den
polltieten toestand.
Maandagavond heeft te Amsterdam
voor leden van den Vrijheidsbond mr.
H. C. Dresselhuys gesproken over den
politieken toestand in ons land.
Spreker vond dat de politieke crisis
ernstiger schijnt dan de kabinetscrisis.
Die politieke crisis kan wel eens blijken
te zijn geweest niets anders dan een
coalitieoperette, doch dit is thans nog
zijn karakter altijd geweest was, „de
woorden, die u zoo juist gehoord hebt,
bevatten een grove onwaarheid, die ik
bij dezen met de grootste beslistheid
verwerp. Ik heb het recht om zoo te
spreken, omdat ik den heer Alsen niet
alleen hier hedenavond geïntroduceerd
heb, doch hem ook sinds langen tijd
ken en ik verklaar dan ook, dat ik
een ieder ter verantwoording zal roepen,
die het zal wagen aan mijn woorden
te twijfelen.'
Een tumult dreigde los te barsten.
,,'t Is ongehoord wij eischen thans
een verklaring wilt u die nu geven
of niet f klonk het van alle kanten
rondom den heer von Flügge. Waar
hij ook keek, links of rechts, voor en
achter hem, zag hij slechts vijandige,
verbitterde gezichten.
„Ik sta te uwer beschikking, mijn-
heer van Villessen." Hij schreeuwde
die woorden bijna uit, over al zijn
leden bevend.
De aristocratische reus wenkte om
stilte.
„Mijne heeren, hier is de kaart.
Hij hield ze tegen het licht. Ze is met
een heele fijne naald doorgestoken.
Mijnheer von Flügge, wilt u ons nog
met nieuwe rozijntjes en amandelen
EEN HEERLIJKE LEKKERNIJ!
Puddingfabriek A. J. POLAK, Groningen
niet gebleken. Vooralsuog laat het zich
aanzien, dat de coalitiewagen is ge
detailleerd, en een paar wielen heeft
verloren. L)e vraag is nu of die wagen
wil gerepareerd zal worden, d.w.z. zaï
de zaak op den ouden vost wordeu
voortgezet of zullen Je een politiek,
waarbij po itieke verschillen tut gods- j
dienstige verschillen worden toegespitst,
verliezen f Dan zouden we een politiek
van (Economische reconstructie kunnen
krijgen.
Ueu laatsten tijd hebben de liuksche
Kamerleden altijd, zouder invloed te
kunnen uitoetenen, mogen meedoen.
De politiek bleef een onder-onsje van
de coalitie. En bij de oplossiug van
de crisis is dit even sterk tot uiting
gekomen. Wij aldus spr. weten
niet welke opdracht de heer Kooien
als kabinetsformateur kreegof bij een
coalitie-kabinet moest formeeren of een
nationaal kabinet. Evenmiu weten wij
wat de opdracht van jhr. Beelaerts
geweest iswe hebben gelezen dat de
heer Beelaerts overig pleegde met
leiders van de rechterzijde; van de
linkerzijde echter niemand.
Van behartiging van werkelijke lands
belangen is tot nog toe weinig gebleken;
alles was en bleef een coalitrezftikje.
Bij het beruchte accoord van twee jaar
geleden was alles wat onze politiek
betrof geregeld in welke afspraak ook
iets over de Vlootwet moet hebben
gestaan. We verkeeren, aldus sprin
vurige afwachting, wat er nu eigenlijk
in dit stuk stond.
Uit hetgeen de heer Colijn mede
heelt gedeeld omtrent de anti-rev.
eischen, in dit contract opgenomen,
meent spr. te kunnt." concludeeren, dat
ook Roomsch-Kath. en Christ.-Hiet.
de noodige wenschen daarbij verwezen
lijkt zagen. Wanneer al die verschil
lende verlangens eens waren behandeld,
dau zon er voor de bezuinigingsplan
nen van den heer Colijn niet veel plaats
zijn overgebleven. En dit was gelukkig,
want die waren, door tegenkanting o.a.
van katholieke zijde, toch niet van
kracht geworden.
Spr. legt er den nadruk op, dat van
den kant van den Vrijheidsbond niet
tegen de Vlootwet werd gestemd, om
daarmee de coalitie of de bezuinigings
plannen van den heer Colijn te treffen.
De Vrijheidsbond was besloten de plan
nen van minister Colijn in beginsel te
steunen.
Twee jaren geleden waren het de
Vrijheidsoonders alleen, die de nood
zakelijkheid van bezuiniging bepleitten.
Thans is onze taak in zoover gemakke
lijker geworden, dat iedereen overtuigd
is van de noodzakelijkheid van krasse
bezuinigingsmaatregelen.
Uit de jongste millioenennota bleek
duidelijk hoe slecht de financieele toe
stand van ons land, en, nog erger, van
Indië, is. Voor alles moesten wij dus
het tekort op de staatsbegrooting weg
werken.
En we steunden dus de plannen van
een verklaring geven f Ik verzoek u in
allen ernst, mijne heeren, laat ons deze
kwestie in ons eigen belang in alle
stilte tot een oplossing brengen.'
„Ik weet niets van een doorgestoken
kaart,' zei de heer von Flügge hals
starrig.
„Nu goed dan. Onder deze omstan
digheden zult u ons moeten toestaan,
dat eenigen van ons u even aan den
lijve gaan visiteeren. Weet u inderdaad
niets van deze kaart af, dan zal ook
stellig het verwisselde spel kaarten niet
op u te vinden zijn."
„M(j aan den lijve laten visiteeren
Met zijn krassende stem had de heer
von Flügge die woorden uitgeroepen
en was toen in een hoonend gelach
uitgebarsten. Dan doe ik nog liever
afstand van de genoegens van dit
gezelschap."
Hij wilde zich van di tafel verwij
deren, maar krachtige handen hielden
hem vast en dreigende vuisten werden
tegen hem gebald. De stem van den
reus verlangde opnieuw stilte,
„Door uw weigering bekent u feite
lijk uw schuld, mijnheer von Flügge.
Mijne beeren, laat ons de zaak zoo
goed mogelijk regelen. Al was het" maar
het coalitiekabinet, die ook in die
richting gingen. Doch de Vlootwet, die
ons oeconomisch te gronde zou hebben
gericht, konden wij echter niet steunen.
En wanneer er thans in bladen van
onzen kant uog stemmen voor de Vloot
wet opgaan, dan getuigt dit van een
zeer geringe kennis van zaken.
Eigenaardig is het, dat bij de vorige
verkiezingen van rechtsche zijde nooit
werd gezegd, dat die Vlootwet ons te
wachten stond.
Een interview met drVan Aalst
De president van de Ned. Handel
Mij., dr. C. J. K. van Aalst, heeft in
een interview met het Hbl. omtrent
de positie van onzen gulden o.a. het
volgende gezegd
lk ben van meening aldas de
heer Van Aalst dat het thans
hoog tijd is, dat men eindelijk een
aanvang maakt met het nemen van
ernslige maatregelen tot voorkoming
van een papier-inflatie, door het slui
tend maken van de Staatsbegrooting.
De noodige maatregelen werden reeds
vaak besproken eu vastgesteld en het
is geheel duidelijk, dat de financieele
hervormingen in de eerste plaats op
ingrijpende bezuinigingen gebaseerd
dienen te woiden. Zal men hierdoor
geen sluitende begrooting kunnen ver
zekeren, dan zullen natuurlijk ook
nieuwe belastingen en verhooging van
bestaande niet achterwege kunnen
blijven.
Ik heb reeds aangeduid, dat het
inflatie-vraagsiuk niet de eenige factor
is aarvau de toekomstige verhouding
tu8scheü den gulden ea den dollar zal
afhangen. Het is oagelukkig voor ons
land, dat zich hierbij tevens een tweede
belangrijke factor doet gelden, te weten
de opzuiging van het Ëuropeesche
kapitaal door Amerika, welke ten
deele met het Amerikaansche uitvoer-
overschot, doch grootendeels met da
enorme en steeds toenemende Ameri
kaansche vorderingen op Europa ver
band houdt.
Mevr. Esther de Boer-van Rijk.
18 December komt de jubilaresse te
Goes. Zij maakt haar jubilenm-tournée
bij de gelegenheid der herdenking van
haar vijftigjarige tooneelloopbaan. In
dezelfde „Prins van Oranje', waar de
Zuid-Bevelanders haar talenten reeds
meermalen bewonderd hebben, zal de
zeventigjarige kunstenares optreden in
haar jubileumstuk „De Woekeraarster"
en ook dóar zullen we de hoogbegaafde
artiste huldigen. Is het wel noodig, dat
we wat gaa» vertellen over Esther de
Boer-van Rijk? Eigenlijk niet we
kennen allemaal Kniertje 1 Maar toch
doen we het en we hopen, dat de
sympathie voor haar nog grooter zal
worden, zóó groot, dat in de tooneel-
alleen in het belang van onze vriende
lijke gastvrouw* deze was bij het
uitbreken der eerste vijandelijkheden
in een aangrenzend vertrek gevlucht
„voor haar zouden wij ieder schandaal
reeds moeten vermijden.'
„Hier zijn de andere kaatten 1' riep
een stem triomphantelijk. Het kluwen,
dat zich rondom von Flügge had ge
vormd, had hem ondanks zijn heftigen
tegenstand toch gevisiteerd. Bleek als
een lijk, met slappe, neerhangende
armen stond de op heeterdaad betrapte
daar temidden der opgewonden spelers
zijn brutaliteit was geheel en ai ver
dwenen.
„Ik herhaal, mijne heeren," gmg
de reus verder, „dat hst het raadzaamst
is, als wjj deze onaangename kwestie
geheel onder ons afwikkelen. Ik stel
u voor, dat een ieder zich op zijn
eerewoord verplicht, over dit incident
bet diepste stilzwijgen te bewaren."
„En deze heer dan klonk het
allesbehalve vriendelijk van verschil
lende kanten,
„De heer von Flügge zal zich op
zijn eerewoord tegenover ons verbinden,
morgen Berlijn te verlaten en in deze
stad niet mogen terugkeeren, alvoren,
zaal geen plaatsje onbezet zal zijn. Zij
is d^.t ten volle waard 1
Esther van Rijk is een Rotterdamsche
van geboorte (29 Juli 1853). Zij wae
de jongste van veertien kinderen. Vader
moeder 'wareu orthodoxe Israëlieten,
die hard moesten werken. In haar
vrijen tijd zij was costuumnaaisler
speelde zij op het liefhebberijtooneel.
rEn", vertelde ze zelf, „toen ik
twintig jaar was kreeg ik de vetleeren
medaille van verdienste bij een dilet—
tanlentooneelgezelschap. Wat was ik
gelukkig! Mijn lofNverd in de plaatse
lijke bladen gezoDgen en de tooneel-
rotten Van Zuijleii en Haspels kwamen
eens poo'shoogte nemen, wat dat joden
meisje dan wel presteerde. Dat viel
blijkbaar mee, want ze deden mij het
voorstel bij bnn gezelschap Legras,
Van Zuijlen en Haspels op te treden.
In onze geheele familie kwam tooneel-
bloed niet voor. Denkt U eens in, wat
het vijftig jaar geleden zeggen wilde,
wanneer een meisje aan het tooneel
ging. Dat was een verdorven kind I
De orkaan brak los I"
Bijzonder interessant is een harer
jeugdherinneringen, die zij etn harer
interviewers mededeelde. Ook alweer
een bewijs, dat zij zeer vrogg reeds een
rasartiste beloofde te worden. Als
zesjarig meisje moest ze meermalen
voor gasten zingeD. Als een kleine
tooneelspeelster met allerlei parmantige
gebaren zong ze dan haar liedjes. En
toen ze, wat ouder, eens in de comedie
geweest was, kroop ze op zolder,
takelde zich toe met allerlei vodden en
haar lappenpop legde ze neer-lip. een
oude hor, waar ze een touw aangebon
den had om „haar kind" te wiegen.
Maar daar hoorden Xe haar soms om
henr kindje zoo huilen, dat de ouders
haar angstig kwamen zoeken en vonden
in echte tranen.
Als Laura in Cremer's „Emma
Bertliold" heeft Esther van Rijk ge
debuteerd.
Zonder een tooneeïrohool gevolgd te
hebben, zander wetenschappelijk ge
schoold te zijn, kwam zij door haar
zniveren kunstenaarsaanleg op hel
groot tooneel.
Eenige jaren speelde zij te Rotterdam
en ook eenigei tijd te Antwerpen. Dan
verlaat zij Rotterdam en huwt met
Henri de Boer, een musicus en gaat
te Amsterdam wonen.
Vanaf 1892 behoorde zjj tot de Neder-
landsche tooneelvereeniging. In 1912
Dam daarvan Heyermans de leiding en
steeds bleef ze het gezelschap trouw.
Heyermans en Esther de Boervan
Rijk 1 Diepe vereering voelt ze voor
den grooten tooneelsohrijver, den schep
per van Kniertje en vele andere van
haar hoofdrollen.
En in October begon zij haar vijftig
jarig tooneeljobileum met een eigen
gezelschap. Heyermans heeft een stuk
voor haar geschreven en ook de jonge
Hollandsche tooneelsohrijver Defresne.
In zijn stak zal de populaire Esther
de oude woekeraarster spelen.
Weinigen zijn zoo populair in alle
standen en klassen. Vooral het volk ie in
genomen met haar Vele artisten hebben
de techniek van het tooneelapel hoog
opgevoerd, maar daar geeft de groote
massa niets om. Het volk vraagt hel
hart, het waarachtige. En dat geheim
een jaar verstreken ia. Geeft u ons
daarop uw woord mijnheer von Flügge
„Dat kan ik niet 1" stiet hij op
heeschen toon uit.
De reus gaf een wenk. „Het is
goed. Alstublieft, mijne heeren, maakt
plaats voor dien heer en geeft hem de
ruimte."
Een woesten, onaangenamen blik om
zich heen werpend, droop de heer von
Flügge af. Zijn rol was voor
Na zijn verdwijning stapten ook de
overige heeren spoedig op het voorval
vormde nog lang een levendig onder
werp der verschillende gesprekken.
Alsen en de heer van Villessen met
zijn kameraad gingen gezamenlijk.
Alvorens hij de vertrekken van mevrouw
von Halbach verliet, wierp de luitenant
droevig glimlachend een goudstuk in
de groote offerschaal.
„Mijn afscheidsgroet aan onze be
minnelijke gastvrouw. Ik vrees, dat zij
na deze kleine storing in het bedrijf
van plan is een andere woning op te
zoeken. Och, de zaak zal ondanks
hetgeen er is voorgevallen toch wel
verder bloeien.'
{Wordt vervolgd.)
