H°. 13
109 jaargang,
Een beduidend mensch.
Zaterdag 28 Januari 1922
Bij dit nummer behoort
een Bijvoegsel.
DE WERKLOOSHEID.
FEUILLETON.
BUITENLAND.
Gemeenteraad van Goes.
ABONNEMENT
Prijs per kwartaal, in Goes f 2,
bniten ,Goes f 2,
Afzonderlijke nummers 5 cent.
VerschijntMaandag-, Woensdag
en Vrijdagavond.
(iOESCHE
Uitgave Naaml. Vennootschap Goesche Courant
ADVERTENTIËN
van 5 regels f 1,20 elke rege
meer 24 cent.
Driemaal plaatsing wordt tweemaal
berekend.
Familieberichten 110 regels f 2,40
Bewijsnummers 5 cent.
en Eleeutvens Boss' Drukkers- en Uitgeversbedrijf. Advertentiën worden aangenomen
tot 13 nnr voormiddag.
COURANT
Een der ernstige gevolgen van den
tegenwoordigen malaise-toestand is de
werkeloosheid.
Een fabrikant moge door de scherpe
buitenlandsche concurrentie, in verband
met de kostbare sociale maatregelen
en geringe koopkracht van het publiek,
genoodzaakt zijn een bedrijf tijdelijk
stil te leggen, hij beschikt in den regel
wel over de noodige fondsen om in
dien tijd van stilstand het hoofd boven
water te houden-
Voor de bedrijfsleiders wordt in dien
tijd wel gezorgd en de aandeelhouders
moeten zich noodgedwongen maar eens
een keer met een gering dividend te
vreden stellen.
Maar voor de talrijke arbeiders van
een dergelijk bedrijf, aibeideis die
door het stop zetten daarvan werkeloos
worden, kan de onderneming niet
meer zorgen.
Hun aantal is in den regel te groot,
hun financieele verzorging zon te zware
offers vragen, wanneer zij in ruil daar
voor niet meer hun arbeidskracht
kunnen geven.
Het gevolg is, dat bij elke nieuwe
stopzetting van een onderneming het
groDte leger werkloozen weer nieuwe
arbeiders in zijn gelederen ziet treden.
Zij willen werken, maar er is geen
werk.
Zij hebben niets te verkoopen dan
hun arbeidskracht, maar er is niemand
die in dezen tijd van economische in
zinking aan die arbeidskracht behoefte
heeft.
Daardoor wordt een breede schare
werkwillige en in den regel vak-bekwa
me arbeiders met den ondergang be
dreigd.
Dit moet natuurlijk voorkomen wor
den. De gemeenschap heeft tot taak
die tienduizenden op de been te hou
den tot de dagen van voorspoed
weer aanbreken en hun arbeidskracht
weer koopers kan vinden.
Men heeft algemeen begrepen, dat
die steun slechts in de allerlaaste
plaats het karakter van armenzorg
mag dragen,
Armenzorg is bedeeling en bedeeling
demoraliseert.
Men heeft gelukkig ingezien, dat de
tijden van het Steuncomité toen links
en rechts de malaise-slachtoffers hun
hand maar behoefden op te houden
om zonder eenige tegenprestatie een
behoorlijk weekloon in ontvangst te
nemen, voor goed voorbij moeten zijn
Dat draagt het karakter van armen
zorg, dat doodt alle energie en brengt
de verleiding niet te werken, voort te
leven op kosten der gemeenschap zoo-
dra de steunuitkeering slechts een ge
ring bedrag verschilt van het weekloon,
dat door eerlijken arbeid verdiend kan
worden.
Het is een gezond beginsel den ar
beider in de kosten van eigen onder
houd te laten meebetalen, hem voor de
26
DOOK
ANTHONY HOPE.
Het elfde uur was gekomen en
voorbijgegaan. De oudste kapitein had
een dronk gewijd aan de gezpodheid
van den President, die was zwijgend
aangehoord, en ik was de eeDige onder
de aanwezigen, die hem geëerd hadden
door van mijn stoel op te staan.
De majoor had op het leger getoast
en het leger had een diepen dronk
gewijd aan zijn eigen edele „ik*. Een
jongmensch met een zwak gezicht en
vrij wankelig op de beenen had in
buitengewone maar eenigszins onsamen
hangende bewoordingen, een toast
uitgebracht »op den handel van
Aureataland, waaraan de naam van
Mr. Jack Martin onafscheidelijk ver
bonden is." En nn stond ik op om
te antwoorden. O, die redevoering
Op het pnnt Van langdradigheid, her
halingen en onzin zal ze wel nooit
haars gelijken gevonden hebben, On
verschrokken redeneerde ik door, slechts
kwade dagen reeds het noodige terzijde
te doen leggen in de normale jaren
van volle verdienste.
Dat is het stelsel van werkloozen-
verzorging dat wij nu kennen, de
werkloozeuverzekering der diverse or
ganisaties waar elke arbeider zijn premie
betaalt en de regeering dit sparen voor
de kwade dagen aanmoedigt door bij
passing van belangrijke met de gestorte
steunpenningen overeenkomende be
dragen.
Maar ook dit systeem, hoe bevredi
gend voor een korten tijd van werke
loosheid, is niet bii machte het kwaad
te verhelpen wanneer het inalaise-
tijdperk van betrekkelijk langen duur is.
Een werklooze arbeider heeft in
korten tijd aan steun al heel spoedig
van zijn organisatie terug ontvangen,
wat hij in den voorspoedigen tijd in
vele weken met kleine financieele op
offering bij elkaar bracht.
Maar al te spoedig verstrijkt het
aantal weken waarin hij recht op uit-
keering kan doen gelden, de organisatie
machteloos tot langere hulpver
schaffing laat hem in den steek en
hij wordt een „uitgetrokkene* een van
Rijkszorg afhankelijke, die eigenlijk
al een bedeelde genoemd kan worden".
Het aantal weken, dat hij in eigen
vak onafgebroken moet werkzaam zijn
om weer Jrecht op nieuwe uitkeeriög
bij werkeloosheid te kunnen laten
gelden is zoo groot dat weinig arbei
ders iu dat malaisetijdpcrk daarvan
profijt kunnen trekken.
Spoedig verstrijkt ook de tijd van
Rijkszorg en de „uitgetrokkene" wordt
een „dubbel uitgetrokkene", d w.z. hij
wordt eigenlijk iemand die van de pu
blieke liefdadigheid mag leven.
Het Rijk heeft noodgedwongen een
overeenkomst met de gemeentebesturen
aangegaan waarbij gezamenlijk een
steunregeling voor die ongel ukkigen in
het leven wordt geroepen, die hen een
te weinig om te leven en te veel om te
sterven waarborgt.
En daarbij zijn veel gemeenten nog
tot den maatregel overgegaan dezen
werkeloozen eerst dan dat luttel steun
bedrag uit te keeren wanneer zij zich
als armlastigen bij het burgerlijk arm
bestuur melden.
Hoevele crisis slachtoffers zullen door
geleidelijke verkoop van hun schame-
lijke bezittingen niet trachten het hoofd
zoolang mogelijk boven water te houden
eer zij er toe kunnen besluiten de red
dende hand der publieke liefdadigheid
te grijpen
Men noemt dat een prikkel om werk
te zoeken, maar waar het leger der
werkloozen steeds grooter wordt is het
duidelijk, dat de arbeidsgelegenheid van
dag tot dag verkleint.
En anderzijds kan men het den ge
meentebesturen ook weer niet kwalijk
nemen, dat zij hun uitkeeringen zoo
laag en zoo moeilijk mogelijk te aan
vaarden gesteld hebben.
Een steunregeling mag niet ophouden
of verslechteren en wie kan voorspellen
hoe lang het komende tijdperk van
malaise zal zijn, hoe reusachtig het
leger van steunzoekende werkloozen zal
worden
nu en dan in de rede gevallen door
een roep om meer wijn. Hoe langer
ik sprak, hoe Rauwer de aandacht van
mijn toehoorders werd.
Het was reeds middernacht. D»
stroom van mijn redenaarstalent vloeide
al dunner en dunner, en nog hoorde
ik niets daar buiten. Om kwart over
twaalf begon ik het slot mijner rede
voering voor te bereiden.
Nauwelijks was ik daarmee bezig of
een van de jongeren begon zachtjes
een straatdeuntje aan te heffen. De
een na den ander viel in, zoodat een
zwellende stemmenvloed weldra mijn
heerlijken woordenschat overschreeuwde.
Ik was genoodzaakt te zwijgen. Ze
stonden nu allen zoo goed en kwaad
ze konden op hun beenen. Wilden ze
al heengaan i In vertwijfeling bij die
gedachte verhief ik mijn stem luid en
helder (de eenigste heldere stem in de
kamer) en stemde bij het liederlijkste
gedeelte van dit schandelijke lied met
hen in. Ik greep de handen van hen
die naast me stonden, en begon lang
zaam om de tafel heen te loopen. Dat
was een gelukkige inval. Allen volgden
die beweging en hel heele gezelschap
danste, de stoelen die hun in den weg
stonden met hun voeten omstootend,
met loome schreden rondom de puin-
hoopen van leege flesschen en sigaren-
Voorzichtigheid met het geld der
reeds onder zware belastingen 'zuch
tende burgerij is dringend geboden.
Ook onder die belastingbetalers be
vinden er zich duizenden, die den terug
slag der tijden in sterke mate in hun
inkomsten kunnen constateeren.
Er is momenteel maar één genees
middel. t
Geef geen geld zonder daarvoor werk
te eischen.
Zoek en verschaf productieven arbeid.
De eerlijke werklooze verdient veel
liever met handenarbeid een weekloon
dan dat bij zich bij een bedeeling voor
enkele guldens minder 'p een bestaan
van rondslenteren en niets doen ziet
aangewezen.
Bedeeling schept zorgeloosheid en
onverschilligheid, armenzorg demorali
seert het gezin, roept kwade instincten
wakker.
Zoekt productieven arbeid, laat be
langrijke werken uitvoeren, wegen
maken of verbeteren, maar eiseh arbeid
voor het geld dat toch moet worden
uitgegeven.
Duizend gulden voor productief werk
zijn uuttiger besteed dan honderd gulden
aan bedeelingsgeld, zoowel voor de ge
meente, die in deze tijden nuttige
werken tot stand kan brengen, als voor
de werkloozen zelve, van wie wij over
tuigd zijn dat zij over het algemeen
niets liever wenschen dan door verkoop
van hun werkkracht weer door eigen
eerlijken arbeid een behoorlijk weekloon
te kunnen verdienen. T.
miSDADIGERS VAR THANS
Het schijnt wel of in de ontwrichte
wereld van thans ook de misdaad
gruwelijker wordt. Aan het geval
I.andrn en den moord te Kneppels-
dorf, sluiten zich twee moordprocessen
aan, waarvan dc Berlijasche correspon
dent van het „Vad." verhaalt
Wanneer een ordinair mensch in
geldverlegenheid raakt, schrijft hij,
loopt hij zich het vuur uit de sloffen,
pakt iederen niet vernederenden arbeid
dankbaar aan en tracht door hard
werken het deficit aan te zuiveren
Maar bij den Pruisischen adel gaat
dat zoo maar niet, naar het schijnt.
Is een lid,van een adellijke familie in
Pruisen in (geldelijke moeilijkheden,
dan koopt hij zoo schijnt het
wat renpaarden, een auto, een wijn
kelder, een landgoed op crediet en
verdeelt zijn kostbaren tijd tusschen
bezoeken aan nachtkroegen en der
matologen, Intusschen zoekt een huwe
lijksmakel&ar voor hem een goede
partij, die gewoonlijk voortkomt uit
een geslacht van spekslagers. Dan
trouwt de hooggeboren heer en betaalt
zijn schulden.
De jonge graaf Hans Heinrich von
Schlieffen beschreed lange jaren den
weg van deze eervolle carrière, docb
had dcveine. De rijke jonge dames
wilden maar niet bijten. De nood
steeg niet alleen bij den jongen edel
man, maar ook bij zijn mama, de
douairière gravin Eleonore von Schlief-
asch.
De kamer was gevuld met dikken
rook en wijnlucht. Werktuigelijk zette
ik het kooi in, terwijl ik in de uiterste
spanning luisterde of er geen geluid
van buiten kwam. Die beweging maakte
me duizelig, en uitgeput door de
vreeselijke overspanning mijner zenuwen
voelde ik, dat ik binnen eenige minu
ten de grenzen van mijn kracht bereikt
zou hebben, toen ik eindelijk een lnid
gebrul en (het door elkander schreeuwen
van vele stemmen hoorde.
Wat is dat? riep de majoor
met een heesche stem en bleef plot
seling staan.
Ik liet zijn hand los en greep
mijn revolver.
Een ruzie onder drouken sol
daten in de kazerne, majoor, zei ik,
bekommer u daar maar niet over 1
Is moet er heen, antwoordde
hij. Eere.... Aureataland.... leger... op
het spel.
De eene ezel noemt den ander
langoor, hé, majoor riep ik.
Mijnheerrr wat bedoelt u? stamelde
hij, laat me gaan.
Niet van uw plaats, of ik
schiet, schreeuwde ik, mijn revolver
voor den dag halend. Nooit van mijn
leven heb ik grooter verbazing op een
menschengelaat gezien. Hij vloekte en
fen. Uit nood, wat men zoo nood
noemt, besloot dit edele tweetal een
oom der douairire, die rijk was en een
groot landgoed bezat, naar de andere
wereld te laten helpen. Het zélf te
doen verbood de ptecies-een-eeuw-
onde familietraditie. De jonge graaf
won voor zijn plan een kettinghande.
laar en een student. Deze laatste
jongeman, die een lastig rudiment van
burgerlijke bekrompenheid in den vorm
van een geweten bezat, verklapte den
boel en bracht den steen aan het
rollen. De rechter, alles overwegende
en uitspraak doende, veroordeelde de
hcogwelgeborene vrouwe tot twee en
een half jaar en haar telg tot ander
half jrar gevangenisstraf
Te Berlijn heerscht naar aanleiding
van dit vonnis in democratische krin
gen groole verontwaardigingmen
vraagt zich af wat laaghartiger is het
oordeel of de moordaanslag. In Duitsch-
land, waar bijvoorbeeld roof met tucht
huis en eerverlies bestraft wordt, is
dit vonnis dan ook een klucht. De
beide aristocraten zijn natunrlijk niet
tot eerverlies veroordeeld.
Een ander moordproces, minder
geruchtmakend, is vaneen vreeseHJke
tragiek. Voor het gerecht ston 1 de
blinde mandenmaker Mebr terecht
wegens pogiug tot moord op zijn kin
deren. De man, eertijds een welvarend
koopman, die door een netvlies ont
steking blind was geworden, dreef te
Posen tezamen met zijn vrouw een
zaak in vlechtwerk, die vrij goed ging.
Zijn vrouw stierf aan de griep. Kort
daarop werd hij door de Polen geboy
cot en trok hij met zijn twee kinderen
naar Berlijn. Daar probeerde hij van
de mandenmakerij te leven, doch moest
dit ten slotte opgeven, omdat het
Poolsche geld geen waarde heeft. Een
goedhartige vrouw zorgde in haar vrije
uren voor de huishouding van den
armen man en zijn kinderen, doch
eindelijk moest zij door eigen zorgen
gedwongen hieraan een eind maken.
Tot vertwijfeling gebracht besloot de
ongelukkige blinde zich en zijn kin
deren met lichtgas te vergiftigen. Zelf
nam hij nog sublimaat in. De buren
bemerkten de gaslucht en zoo werd
het drietal gered. Thans stond de
blinde terecht wegens poging tot moord
op rijn kindereu. De jurij sprak bem
vrij.
Leerrijk is dit tragische geval in
zooverre, dat het de houding der
Polen tegenover de Dnitschers illus
treert.
Loonsverlaging in Engeland
De nopens de gages der zeelieden
getroffen overeenkomst bepaalt voor
stoombooten op de groote vaart een
loonsverlaging van 30 sh per maand
van 1 Maart af, een tweede verlaging
van 10 sh. van 1 Maart af, met een
evenredige verlaging voor officieren.
De reeders hebben oorspronkelijk
een verlaging van 3 pond per maa \d
van 1 Januari af voorgesteld. De
onderhandelingen zijn van het begin
tot het einde op de meest vriend
schappelijke wijze gevoerd.
riepHier, houd hem, hij is gek,
hij wil schieten.
De omstanders begonnen het uit te
schateren, want ze hielden het voor
een grap van mij en die vonden ze
verbazend vermakelijk.
Goed zoo, M artinriep er een.
Breng hem maar tot de orde, want
we gaan nog laDg niet naar huis.
De Majoor ging naar het raam. Het
was maneschijn en toen ik naast hem
naar ouiten keek, zag ik dat de heele
binnenplaats vol soldaten stond. Wie
had het bevel over hen? Het ant
woord op die vraag was voor mij van
het grootste gewicht.
Dat gezicht ontnuchterde den majoor
eenigszins.
Muiterij riep hij. De soldaten
zijn in opstand
Ga naar bed 1 antwoordde de
jongste vaandrig.
Kijk dan uit het raamriep
de Majoor.
Ze strompelden allen naar het ven
ster. Toen de soldalen hen in 't oog
kregen, hieven ze een luid geschreeuw
aan. Of het een begroeting was of een
bedreiging, kon ik niet onderscheiden.
Ze beschouwden het als het laatste en
ijlden naar de deur.
Haltriep ik, de eerste die de
deur opent, schiet ik voor den kop.
Kalmeerende middels.
Verleden week zjjn in de staats
gevangenis van New Jersey twee
neicers terechtgesteld. Op weg van
hun cel Daar de kamer waar de elee-
trocutie plaats vindt, speelde een
gramofoon stichtelijke liederen. Dat
was om hun zenuwen te kalmeeren.
De ervaring leert n.l, dat sommige
terdood veroordeelden kort voor de
terechtstelling hun zelfbedwang ver
liezen en een zenuwcrisis krijgen,
gepaard met huil- en gilbuien. Dat
brengt dan de toch al overprikkelde
andere gevangenen in een staat van
ongeloofeljjke opwinding en het wordt
in de gevangenis een waar pandemo
nium. De fonograaf schijnt ditmaal
goed te hebben gewerkt.
In den staat New-York wil men
nu nog verder gaaD. Daar zullen ter
dood veroordeelden aan den vooravond
van hun dood vergast worden op een
komische film. Ook al weer als zenuw-
stillend middel.
Donderdagmiddag vergaderde de ge
meenteraad onder voorzitterschap van
burgemeester Hajenius. Afwezig waren
dhrn. v. d. Bout, Blaas en Goedbloed
met kennisgeving wegens ziekte en dhr.
v. Melle wegens het groot aantal zieken
in huis.
Na opening der vergadering hield de
burgemeester de volgende
Nlennjnarsrede.
M. H.
„Wil mij vergunnen, deze eerste ver
gadering in het jaar 1922 aan te vangen
met U het beste toe te wenschen voor
het thans aangebroken tijdperk, zoowel
voor U zelf als voor Uw huisgezin en
niet minder voor de vctbc trillende be
langen die Gij buiten den Raad hebt
te behartigen.
Een blik werpende op het jaar dat
nu voorbjj is herdenk ik met leedwezen
het overlijden van den Heer Plezier en
het heengaan om gezondheidsredenen
van den Heer Vau der Leeuw die vele
jaren naar hun beste weten hun werk
in den Raad met ijver vervulden.
Als nieuwe Raadsleden mochten wjj
de Heeren Oosterbaan, de Looff en Van
Melle begroeten, terwijl de ledige plaats
ontstaan door het vertrek van den Heer
Van der Leeuw, op 31 December j.J.
nog niet was ingenomen.
Ik geloof te mogen constateeren, dat,
overeenkomstig de bij den aanvang van
het jaar 1921 gedane toezegging, het
bestuur der gemeente op zoo zuinig
mogelijke wijze is gevoerd, zonder dat
werd verzuimd, al datgene te doen, wat
inderdaad ook door Uwen Raad noodt
zakelijk werd geacht en het was bij de
behandeling der gemeente-begrooting
voor het jaar 1922, voor het college
van B. en W. eene voldoening te mogen
ervaren, er in te zijn geslaagd, de cijfers
zoo sober mogelijk te honden, zonder
te vervallen in verwaarloozing van de
belangen der gemeente En dit is toch
M. H. inderdaad een taak, die niet
zoo eenvoudig is, als in den regel wel
Verrast keken ze mij aanik stond
tegenover hen, met de revolver in de
hand. Eren aarzelden ze, maar dan
wierpeD ze zich op mij. Ik vuurde,
maar schoot mis. Toen had ik een
vage voorstelling, alsof er een flesch
in de hoogte gezwaaid werd een
oogenblik later trof mij een stomp in
de borst, en ik tuimelde tegen den
mnur. Terwijl ik neerzonk, viel de
revolver uit mijn handen, en ze rolden
over mij heen. Reeds dacht ik, dat
alles verloren was, maar terwijl ze in
hun dolle roes en woede heen en weer
krioelden, zag ik tusschen hen door,
dat de deur opening en een hoop
menschen naar binnen drong. Wie stond
aan hun hoofd Goddank, het was
de Overste en zijn stem verhief zich
boven het tumult
Kalm, heeren, kalm. Ieder
neemt zijn geweer op, en twee vau
jullie brengt Martin hierheen, voegde
hij er bij, zich tot zijn soldaten
wendend.
Ik was gered. Om uit te leggen,
hoe dat gekomen was, moet ik ver
tellen, wat er in het Gouden Huis
bij de nachtelijke bestorming wae
voorgevallen.
Wordt vervolgd.)
