Fa.A.S.J. DEKKER,
N°. 140,
Zaterdag 26 November 1921,
108 jaargang.
Een beduidend msnsch
Bij dit nummer behoort
een Bijvoegsel.
i FEUILLETON.
GoesUtrecht.
BUITENLAND.
Provincie-Nieuws.
ABONNEMENT
Prijs per kwartaal, in Goes f2,
buiten jGoes f,2,
Afzonderlijke nummers 5 cent.
VerschijntMaandag-,
en Vrijdagavond.
GOESCHE
Uitgave Naaml. Vennootschap Goesehe Courant
ADVERTENTIËN
van 15 regels fl,20 elke regel
meer 24 cent.
Driemaal plaatsing wordt tweemaal
berekend.
Familieberichten 1lOjregels fj2,40
Bewijsnummers 5 cent.
en Kleeuwens Ross' Drukkers- en Uitgeversbedrijf. Advertentiën worden aangenomen
tot 13 uur voormiddag.
COURANT
DE MISDAAD IN HET
TEEKEN DER PROPAQANDA.
Pessimisten beweren, dat wij een
donkereu tijd tegemoet gaan.
De angst voor wetsovertreding, de
angst voor straf in het algemeen,
wordt minder en het schijnt of na den
grooten volkerenmoord een menschen
leven voor velen geen waarde meer
heeft.
Een misdaad met voorbedachten
rade eu in koele berekening gepleegd,
was vroeger iets zeldzaams.
Wij herinneren ons uit onze kinder
jaren hoe een moord een gebeurtenis
was waar jaren lang over gesproken
werd, hoe zoo'n misdaad in allerlei
liedjes bezongen werd, hoe de ouden
van dagen nog met afgrijzen vertellen
konden van wat lange jaren geleden
in het plaatsje hunner inwoning eens
was voorgevallen.
In werkelijkheid was zoo iets vroeger
een gebeurtenis van de allergrootste
beteekenis.
Wij hebben in een betrekkelijk
kleine Noord-Hollandsche gemeente
eens hooren vertellen van een moord
die vijf en twintig jaren geleden de
plaats in beroering bracht.
En toen wij er andere in dezelfde
streek woonachtigen naar vroegen,
wisten ook zij nog alle bijzonderheden
van die misdaad en er waren er onder,
die zich nog, het jaar en de datum
herinnerden waarop deze gepleegd moest
zijn.
Toen hebben wij eens een heel
oude jaargaDg van een courant open
geslagen en werkelijk in het ons aan-,
gegeven jaar de gebeurtenis beschreven
gevonden-
En dat zij in dien tijd geweldige
beroering moet verwekt hebben bleek
wel uit de kolommen lange verslagen,
uit de beschrijving van zelfs de kleinste
bijzonderheden, welke wij in de oude
couranten hebben aangetroffen.
Dat was een vijf en twintigtal jaren
geleden.
Zal een volgend geslacht over een
kwart eeuw, ook nog met ontzetting
spreken over de misdaden die thans
bedreven worden f
Het zal dat zeer zeker niet, om de
eenvoudige reden dat wij zelfs van de
vreeselijkste misdaden geen onuitwisch-
baren indruk behouden.
Een oogenblik mag het bericht
daarvan ons in afgrijzen het hoofd
doen schudden, enkele dagen mag het
spoor zoeken der daders ons geboeid
houden, maar zoodra deze gevonden en
alle bijzonderheden ons bekend zijn,
heeft de zaak onze aandacht weer
verloren en zien wij al weer uit naar
berichten van nieuwe misdrijven, moor
den en brandstichtingen.
Zij worden zoo talrijk, dat wij ze
missen als de rubriek ^Gemengd
DOOR
ANTHONY HOPE.
HOOFDSTUK I.
De beweging en de leider.
In het jaar 1884 bevond zich de
Republiek Aureataland in een niet zeer
bloeienden toestand. Hoewel zeer gun
stig gelegen (ze ligt aan de kust van
Znid-Amerika, eenigszins noordwaarts
duidelijker mag ik niet zijn) en
een uitgestrekt gebied bina zoo groot
als het Graafschap Yorkshire bevattend,
had ze toch, wat betreft de materieele
ontwikkeling, de verwachtingen van
haar stichter teleurgesteld. Men moet
echter niet vergeten dat die Staat, toen
nog in opkomst was ec slechts een
onderdeel van een grooler Rijk en dat
het kostbaar bezit van vrijheid en
zelfstandigheid pas in het jaar 1871,
na veel heftige politieke verwikkelingen
veroverd was.
In een beroemd geschiedkundig werk
van een Professor aan de Jeremiah P.
Jecks-universiteit in de Vereenigde
Staten van Amerika kan men deze
verwikkelingen bestudeeren. Deze ern
stige geschiedkundige heeft den spijker
op den kop geslagen, toen hij het
Nieuws" er eens geen melding van
maakt.
Een menschenleven heeft zoo weinig
waarde gekregen, dat er zich bijna
dagelijks individuen aan vergrijpen.
Zou de groote slachtpartij, de
wereldoorlog niet een slecht voorbeeld
gegeven hebben
In vele kringen heeft de gedachte
veld gewonnen, dat m°n slechts iets
bereiken kan door bedreiging van zijn
medemenschen.
De tijd van de rustige proganda, van
de opwekking in woord en geschrift is
voor velen voorbij.
Dat gaat niet vlug genoeg en daarom
tracht men zich met geweld recht te
verschaffen.
Men denkt dit recht erkend en ge
ëerbiedigd te zien als het slechts door
geweld of bedreiging ondersteund wordt.
De jeugdige beethoofden die voor
het recht van dienstweigering strijden,
kunnen niet afwachten tot de maat.
schappij van dat recht doordrongen is
en het in wettelijke bepalingen vastlegt.
Zij trachten zich zelf recht te ver
schaffen en de maatschappij door be
dreiging tot erkenning daarvan te
dwingen.
Dan plaatst men een bom voor het
huis van dengene die men er van ver
denkt de vervorming der samenleving
in den weg te staan en men trekt er
zich weinig van aan welke gevolgen de
ontploffing van die bom met zich zal
brengen.
Dan beroept men er zich op dat ook
in den oorlog op hoog bevel, horamen
op weerlooze steden werden geworpen
en wat men toen zoo veroordeelde, wil
men thans als rechtvaardiging voor
eigen daden laten gelden.
Niemand zal het beschieten van weer-
loozen kunnen goedkeuren, niemand zal
ooi log om den oorlog wenschen, maar
er is per slot van rekening nog ver
schil in het strijden voor de vrijheid
van eigen vaderland en 'n het door mis
daden dwingen van de meerderheid van
een bevolking tot erkenning der rechten
van een minderheid.
Als die minderheid haar goed recht
niet door woord en geschrift kan doen
erkennen, als die minderheid geen kans
ziet meerderheid te worden, dan heeft
zij eenvoudig geen recht op verwezen
lijking van haar denkbeelden.
En dan wordt zij misdadig wanneer
zij tracht dat recht door bedreiging
van leven en goed van andersdenkenden
te doen eerbiedigen.
Een menschenleven heeft in dezen
tijd nog maar heel geringe waarde en
de voorbeelden in het buitenland
men denke maar aan Ierland be
wijzen hoe gemakkelijk men zich met
de wapenen tot eigen rechter maakt.
Diea kant moet hetim Holland niet
op en wij kunnen niet beter doen dan
telkens weer ons gezag laten gelden en
de heethoofden die als eigen rechter
en bedreigers der maatschappelijke orde
optreden te behandelen als misdadigers.
Want even goed als deze al mogen
leeuwenaandeel van de gevolgen der
nationale beweging toeschreef aan het
krachtig optreden en wijs overleg van
den eersten President van Aureataland,
Zijn Excellentie Marcus W. Wbitting-
ham, een Virginiër van geboorte. Daar
ik mij, zooals in den loop van dit
verhaal duidelijk zal worden, im de
vriendschap en het vertrouwen van
dezen begaafden man mocht verheugen,
kan ik met het meeste genoegen de
lofredenen van den Professor openlijk
bevestigen.
De President heeft niet alleen
Aureataland gesticht, maar ook de heele
Staatsregeling geleid.
Zjju genie was, zooals de Professor
zeer juist opmerkt, geheel vervuld met
de gedachte, een werkelijk modernen
Staat te stichten en de vooruitstrevende
geest van het Anglosaksische ras be
zielde bem volkomen.
Zijn genie was het, die de verouderde
overleveringen van Europeesche Re-
geeringsvormen omver wierp en zijn
medeburgers leerde hoe me.i. niet alleen
door geboorte, maar ook door eigen
kracht, zoneD der vrijheid kon worden.
De fouten, die hij beging in de uit
voering dezer heerlijke gedachten waren
te wijten aan bet feit, dat de groote
bekwaamheden van den President geen
uitvloeisel waren van zijn beschaving,
maar veel meer als een gave der natunr
moesten worden beschouwd. Hij was
voor deze waarheid niet blind en hij
hooger staande motieven aan hun han
delingen ten grondslag liggen zijn
zij gevaarlijk voor htm omgeving en
het is dringend noodzakelijk hen na
eiken aanslag weer te doen gevoelen,
dat onze strafwetten niet alleen voor
beroepsmisdadigers zijn geschreven.
T.
Oe Instrumenten met reputatie.
Men gelieve onzen catalogus
te vragen.
EEN COMPROMIS.
Het schijnt thans wel vast te staan
dat de Duitsche industrie haar voor
waarde voor de medewerking om te
trachten het land uit den financieelen
put te trekken,n.l. een overwegenden in
vloed te verkrijgen op de bedrijfsleiding
der spoorwegen, zal zien ingewilligd
door de regeering.
Wel is, zoo schrijft de Berlijnsche
correspondent van het ^Vaderland", uit
de formeele uitlatingen van de regeering
reeds gedistilleerd, dat er van een com
promis tusschen regeering en industrie
geen sprake zou kunnen zijn, maar
hierbij werd over het hoofd gezien dat
er van een ernstig conflict tusschen de
industrie en de soeiaal-democrateu geen
sprake is.
„De onderhandelingen tusschen de
industrie en de vakvereenigingen (ge
voerd en wel geheim gevoerd in de
Zentralarbeitsgemeinschaft) zijn tot een
oplossing gekomen, d.w.z. de vakver-
eenlglugen hebben Ingezien, dat het
eenwige deficit systeem het volk ten
gronde richt, dat de ambtenarij moet
worden opgeruimd en plaats moet
maken voor een commercieel® lei
ding door de mannen van de prac-
t«k- Uit absoluut betrouwbare bron
kunnen wij mededeelen, dat het vertrek
van Stinnes naar Londen met het doel
om onderhandelingen nopens credieten
te voeren, beduidt, dat de industrie
met het resultaat van de besprekingen
in de Zentralarbeitsgemeinschaft (d.w.z.
bond van werkgevers en werknemers)
tevreden is.
Vol ergernis roept dan ookdeFrei-
heit (het blad der onafhankelijke socia
listen) aan het slot van haar huidig
hoofdartikel uit„Weg met die har-
monievereeniging. Moge het resultaat
van de onderhandelingen in de Zentral-
placht dst gebrek aan beschaving toe
te schrijven aan den Amerikaanschen
burgeroorlog, die hem van maatschap
pelijk verkeer verstoken had, zijn familie
in het verderf gestort en daardoor ook
zijn studiën onderbroken had. Deze
verklaring is echter niet overeen te
brengen met het feit, dat de President
in het jaar 1880, toen ik de eer had
keDnis met bem te maken, vijftig jaar
ond was en dat hij dus op den leeftijd
van ODgeveer vijf en dertig jaar, toen
de oorlog uitbrak, nog aan zijn studiën
bezig was.
Onder de bevelen van znlk een be
leefd leider binnentredend in der Staten
rij en bezield met zoo heiligen ijver
voor vooruitgang, was Aureataland in
den aanvang van zijn geschiedenis als
zelfstandig Rijk het voorwerp van
groote, trotsche verwachtingen.
Maar niettegenstaande het schitte
rend morgonrood, waarin zijn zon was
opgegaan, zou zijn bloei, zonder hnlp,
niet van langen dnnr geweest zijn.
Het land was zeer goed geschikt voor
landbouw en veeteelt, maar de bevol
king was lui en hield meer van ker
kelijke en wereldsche leesten dan van
eerlijken arbeid. Het meerendeel van
hen was weinig ontwikkeld en de en
kelen die meer begaafd waren, maak
ten misbruik van die bekrompenheid
der anderen, hetwelk hen zelf volkomen
bevredigde, maar dat natnurlijk voor
den nationalen welstand niet bevorder-
arbeitsgemeinschaft zijn, wat het wil
voor de arbeidersklasse bestaan zij niet 1"
De Vorwarts, het blad van de meerder
heidssocialisten, bewaart juist op dezen
dag een plechtig zwijgen over dit cha
piter. Een lang artikel over de Mémoires
van Miehaelis, nog een lang bericht
over de opening van een volksbazar en
verder telegrafische communique's. Geen
woord zelfs over de reis van Stinnes
naar Londen. Das laszt tief blieken".
Voordat Frankrijk en Duitschland
tot een compromis zullen zijn gekomen
zullen er wel nog eenige jaren ver-
loopen.
Briand heeft te Washington een
rede gehouden, waarover Wells aan de
Daily Mail schreef:
„Fraukruk leert niets en ver
geeft niets, dat is zijn grootste
ongeluk. De feiten blijven bestaan,
dat Frankrijk onder de oogen der zich
ontwapenende wereld een groot leger
gereed houdt en zich met energie
voorbereidt tot nieuwe oorlogsonder -
nemiugen in Europa. Ter verontschul
diging hiervan heeft Briand een
fabelachtige voorstelling gegeven van
Duitschland's voorbereidingen tot her
nieuwing der vijandelijkheden.»
Er zijn in Frankrijk wel menschen,
die een gevaar zien in de isolatie,
waarin Frankrijk geraakt is door eigen
verwatenheid, maar helaas, het zijn
maar enkelingen.
Een voorbeeld van zulk een enkeling
is André Gide.
De intellectueele betrekkingen tus
schen Frankrijk en Duitschland vormen
het onderwerp van het openingsartikel
van zijn hand in de Nouvelle Revue
Franyaise van November.
Gide beseft het groote gevaar voor
Frankrjjk om zich in zijn geestelijk
nationalisme, pendant van zijn bekrom
pen protectionisme, op te sluiten,
waardoor het op moreel en intellectueel
terrein steeds meer terrein verliest.
Niet alleen wordt het eigen geestelijk
kapitaal verminderd, maar de sndere
landen trekken geleidelijk hun
aandacht van FrankrUk af Gide
haalt een artikel aan uit de Neue
Merkür van E. Curtius (die zeer des
kundig over moderne Fransche litera
tuur schreef), waarin deze zegt, dat
de Duitsche jeugd, die in 1914 vol
verwachting naar het herlevende
Frankrijk keek, thans haar oogen richt
naar het Oosten, naar Rusland en
verderweg naar Indië e« China.
Wat betreft de economische betrek
kingen, het rapport van de bijzondere
commissie van de federatie van de
Britsche industrie in zake de Duitsche
schadeloosstelling zegt, dat in Enge
land de meening veld wint, dat
elke poging om Duitschland te
dwingen de huidige regeling ten
uitvoer te br togen tot ineenstor
ting van Daitschland zn< lelden.
Het rapport stelt voor de verbintenis
sen tusschen regeeringen om te
zetten in verbintenissen tusschen
individuen door het vestigen van
lijk was. Er waren twee standen, die
het nog tot eenig vermogen hadden
kunnen brengen, dat waren de beambten
en de kroeghouders, maar gemeten
naar den maatstaf der Engelschen en
Amerikanen, was hun rijkdom toch
nog van weinig belang. De voortbreng
selen wares schaars, de vindingsgeest
sliep en de belastingen waren druk
kend. Ik geloof, dat de natuurlijke
aanleg van den President hem meer
geschikt maakte om te midden van de
verwarringen en het tumult van den
oorlog een Staat te vestigen, dan zich
met de langdradige bijzonderheden vnn
het bestuur bezig te houden en hoe
wel hij door een kabinet van drie
ministers en een volksvergadering vau
vijf en twintig leden gesteund werd,
waren het toch zijn schouders, die den
heelen last der regeeringsregeling
droegen. Op hem rusite dus ook de
verantwoording, die de President op
zich nam met een opgewektheid en
kalmte, 'alsof hij onbewust was van
den last, dien hij droeg.
Ik betrad Aureataland voor het eerst
in Maart 1880, waar een stoomboot
mij bracht naar de hoofdstad Whit-
tingham. Ik was er trots op, dat ik
als jonge man van zes en twintig jaar
reeds werd uitgezonden en aan het
hoofd van onze filiaalbank in Anrea-
tenland werd geplaatst. De Directeuren
van de Bank dreven in dien tijd han
del op zeer avontuurlijke manier en
hypotheken op de Duitsche spoor
wegen seheepvaart en andere bedrijven.
Deze onderpanden moeten dan over
gegeven aan de geallieerde regeeringen
die er over zullen beschikken.
Of Daitschland door een dergelijke
regeling voor ineenstorting behoed zou
blijven Achter deze vraag mag wel een
regiment vraagteekens staan.
[s de Engelsche industrieel in dit
geval wel de aangewezen dokter? We
betwijfelen het.
Sluiting Jaclit.
Door Ged. Staten is de sluiting der
jacht op hazeo, patrijzen, fazanten,
korhoenders en kwartels bepaald op
81 Deeemiber a s. met zonsondergang
de sluiting der jacht op houtsnippen
en waterwild wordt nader vastgesteld'
Hoedekenskerke. Dhr. J. J. Wal
raven, sedert 1 October 1885 besteller
bij den post- en telegraafdienst zal 1
December a s. den dienst met pensioen
verlaten. Hij heeft zich steeds als een
nauwgezet ambtenaar leeren kennen.
Kapelle. Woensdagmiddag kwam de
Raad der gemeente in openbare zitting
bijeen, alle leden tegenwoordig.
Burgem. Bier, ns voorz. De voorz.
deelt o.m. mee, dat de hoogste inschrij
vers voor deu lijkwagen zijn Jobs. Baas
en H. Moerman voor f26. Wordt aan
dezen gegnnd.
De kas van den gemeente-ontvanger,
opgenomen 1811 1.1., is in orde be
vonden aanwezig is f13940. De Chr.
School is getaxeerd met inbegrip vaD
meubelen, grond en gebouwen tot een
bedrag van f 9.500. De heer P. Mol
bericht dat hij zijn benoeming als voorz.
van het B. A. aanvaardt. De opgerichte
Naai- en verstelcursus uitgaande van
wege het Dep. van de Mij tot Nut van
het Algemeen verzoekt subsidie.
De voorz. deelt mee dat B. en W.
besloten hierop niet in te g»»n,
aangezien er versohillende ver. zjjn die
dan ook eea aai vrage zouden kunnen
richten aan den Raad bovendien wordt
school- en vervolgonderwijs gegeven,
ergo dient verder met eigen middelen
gewerkt te worden. De heer Berman
steunt volkomen het voorstel van B.
en W.de leden die van den outsns
willen profiteeren moeten maar meer
dan f 0,20 per week betalen. Met alge-
meene stemmen wordt besloten geen
subsidie te verstrekken.
Het bestuur van de ver. tot stioh-
ting en instandhouding van een school
met den Bijbel verzoekt een lokaal voor
het geven van U.L.O. De voorz. zegt
dat B. en W. geen tijdelijk lokaal
disponibel hebben en dus niet aan dit
vetzcek kunnen voldoen. Weth. Zegets
vindt dat de Raad dit adres moet stellen
in handen van B. en W. Men volgt
dan den zuiveren weg. De heer Praanje
meent, dat waar B. en W, geen lokaal
disponibel he >ben aan dit verzoek n'et
afgaande op de mooie voorstellingen
en schitterende voorspiegelingen van
den President hadden zij er zieh toe
laten overhalen om in Whittingham
een filiaalbank te vestigen. Ik bad wel
eenigen invloed bij het bestnnr, omdat
de vooizitter aan mijn vader een som
geld verschuldigd was, te gering om
hier te noemen, maar toch te belang
rijk om terugbetaald te kunnen wor
den en toen ik, gedreven door jeug
dige zuoht naar avonturen, naar die
plaats dong, werd mijn wensch bevre
digd en kreeg ik de betrekklBg met
de daaraan verbonden honderd dollars
per maand. Het doet mij leed te
moeten bekenneD, dat later de zaak
werd omgekeerd, en mijn vader de
schuldenaar werd van den vooizitter,
hetgeen zeer ongelukkig was, want het
beroofde mij van de gunstige stelling,
die ik tegenover het bestuur had in
genomen en had een aanmerkelijke!!
invloed op mijn verhouding in latere
dagen. Toen ik in Aureataland aan
kwam, wes de bank nog maar zes
maanden in werking, onder de leiding
van Mr. Thomas Jones, een bedaarden,
ouden boekhouder, die in de toekomst
als hoofdkassier onder mjjn bevelen
werkzaam zoude zijn.
[Wordt vervolgd.)
