G0ESGH1 COURANT
BIJVOEGSEL
State n-GeneraaL
Provincie-Nieuws.
Rechtszaken.
Landbouw, Veeteelt en
Visscherij.
Financieele Berichten.
School en Kerk,
Stadsnieuws.
VAN DE
van ZATERDAG 12 NOV. 1921.
TWEEDE KAMER.
In de vergadering van Woensdag
werd de behandeling der Grondwets
herziening voortgezet.
Verworpen werden amendementen-
Troelatra (b-perking der erfopvol
ging tot princes Juliana), van de Laar
(redactiewijziging), amendementen der
communisten, soc. democraten en vrijz.
democraten (een referendum over den
staatsvorm, wanneer er geen bevoegd
troonopvolger is), en ten slotte dat
van den heer Van Schaik (tijdens het
leven van den laatsten bevoegden
Koning geen aanwijzing van een tioon-
opvolger bij de wet
Het resultaat van de aangenomen
amendementen en regeeringsvoorstellen
is, dat de door de Regeeriug voorge
stelde regeling der troonopvolging werd
aangenomen, echter in dezen zin nog
uitgebreid (door het amendemeul-
Rutgers) dat ook zusters, tantes en
kleinkinderen van den laatst overleden
Koning de kroon kunnen erven boven
dien in dezen zin gewijzigd (door bet
amendement De Kanter), dat tijdens
het leven van den laatsten bevoegden
Koning de aanwijzing van een troon
opvolger facultatief is. Na het over
lijden van den Koning blijft (amende
ment Van Schaik) het niet aanwijzen
van een nieuwen Koning (binnen 4
maanden) door de dubbele Staten
Generaal mogelijk, in welk geval
Grondwetsherziening moet plaatsvinden.
Aan de orde was hierna het inkomen
der Kroon. De Regeering stelt voor
om bet inkomen der Kroon te ver-
hoogen tot f 1,200000.
Minister Ruys de Beerenbrouck
deelde mede dat het Hare Majesteit
de Koningin gebleken is, dat het de
wensch van bet kabinet en van het
volk is, om bij de ontvangst van
vreemde Staatshoofden volledig den
Koninklijken staat op te houden. Dan
echter, kan Hare Majesteit de uitgaven
niet honden binnen de perken, waarbin
nen Zij ze in de laatste jaren gehouden
heeft. Voor die meerdere uitgaven zal
Hare Majesteit dan putten uit het
bedrag, waarmee haar inkomen wordt
verhoogd. Zij zal echter streven naar
de grootst mogelijke zuinigheid.
Van deze verklaring begreep eigen
lijk niemand wat. Het is blijkbaar de
bedoeling van H. M. om het overblij
vende van de f 1.200000 weer in de
schatkist te storten.
De heer van Bavesteyn (com.) wilde
het inkomen der Kroon niet in de
Grondwet vastleggen, maar bij de wet
bepalen en het inkomen uit de do
meinen niet meer aan de Kroon toe
kennen.
Donderdag werd met 5931 stem
men aangenomen om het inkomen der
Kroon in de G. W. vast te stellen
op f 1.200000.
(Wordt vervolgd.)
Iersoke. Woensdag werd in school I
alhier de eerste ouderavond gehouden.
Tegenwoordig waren 54 ouders of ver
zorgers van schoolleerlingen, de Raads
leden Huibregtse (weth.), Seheele en
Kooman en het schoolpersoneel. Het
hoofd der school, de heer Rietveld de
Hondt leidde de vergadering. Ze werd
geopend door den voorz. der ouder
commissie, den heer J. Ossewaarde,
met een toespraak waarin hij zijn ver
wachting te kennen gaf, dat de ouder
avonden vee! nut zouden verspreiden,
doch dat daartoe noodig was dat op
die bijeenkomsten ook de ouders zich
uitspreken zouden en door ruime op
komst steeds meer van hun belang-
ling zouden doen blijken. De ouders
moeten 't werk van de oudercommissies
steunen, anders zullen de ouderavonden
niet slagen.
De beer Rietveld zette het doel en
de taak der oudercommissies uiteen.
Hij achtte de onder-commissies en
-avonden noodiger in de groote steden
dan in kleinere plaatsen, omdat in de
laatste onderwijzers en ouders elkander
kennen en gemakkelijk met elkaar in
aanraking komen. De oudercommissies
- oeten echter niet in den waan komen,
fiat zij eenig recht op schooltoezicht
hebben.
Met dit laatste was de voorzitter het
niet eens. Op grond van berichten uit
groote Bteden staafde bij, dat de ouder
commissies zooal niet rechtstreeks dan
toch middellijk tot overleg met een
controle op de onderwijzers kunnen
komen.
Daarna werd in een ander lokaal
schoolwerk der kinderen, waaronder
ook nuttige handwerken voor meisjes,
in oogenschouw genomen.
De onderwijzer Steketee gaf een pit
tige, leerzame en onderhoudende lezing
over het Leesboek, dat volgens spieker
in de eerste plaats eenvoudig en boeiend
moet zijn.
Van da gelegenheid om wenscben en
opmeikingen ktnbaar te maken werd
door verscheidene ouders en ook door
een paar onderwijzers gebruik gemaakt.
Tijdens de vergadering werd, be
houdens goedkeuring door den Raad,
het ledental der commissie van 5 op
7 gebracht. Gekozen werden de heeren
J. C. v. d. Burght Jr. en A. Sandee
Nu en dan werden volksliedereu
gezongen met orgelbegeleiding. De
commissie bood den ouders versnape
ringen aaD.
De wethouder Huibregtse betuigde
aan het slot zijn te-.redeobeid over
het verloop der bijeenkomst en wenschte
deze instelling steeds grooter mede
werking en belangstelling toe.
Zich daarbij aansluitende riep de
voorz. den vergaderden een hartelijk
tot wederziens toe en sloot de bijeen
komst,
Naar de „Z." van bevoegde
zijde verneemt zsi het heffingspercen-
fage der regeering van de Cokzo voor
taan inp'aats van twintig, dertig pCt.
zijn. Verder heeft het bestuur der
voornoemde verceniging besloten om
het gewicht der oesters iets te verlagen,
dit met het oog op de nog weinige
oesters die er zijn.
De storm van Zondag j.l. hee't
heele pcrceelen ontvolkt van oesters.
Kapellc. Men deelt ons mee dat
in den loop van dezen winter nog zal
verschijnen de Kroniek van Kapelle-
Biezeliuge en Eversdijk door onzen
voormaligen dorpsgenoot J. Bijlo.
Met mo?ite, opoffering van tijd en
geld is het hem gelukt de bronnen op
te sporen, die op andere plaatsen wel,
doch in het dorp niet te vir.den waren.
De liefde tot zijn geboorteplaats en
geen ander motief is de oorzaak om
aan het licht te brengen wat in de
archieven verscholen lag, geen honora>
rium wordt verlangd.
Het werk zal een 210 bladzijden
druks beslaan, opgeluisterd worden door
4 kaarten, waaronder 2 kadastrale,
benevens een 50-tal gezichten vaa
kasteelen, landhuizen, straten enz. zoo
wel van vroeger als later tijd.
Het werk is onderworpen aan het
oordeel van den Rijksarchivaris te
Middelburg, die behalve met enkele
opmerkingen en wijzigingen in den
tekst zijn goedkeuring er aan hechtte.
Met ingenomenheid, trots en liefde
zal dit werk door de inwoners begroet
worden.
Op initiatief van enkele bestuurs
leden van de afd, van het Dep. van het
Nut is Donderdagavond opgericht een
cursus in het naaien, verstellen en
nuttige handwerken.
Mej. de Vos (onderwijzeres alhier)
zal les geven in de nuttige handwerken,
Mej. E. Korstanje en Mej. M. Schipper
in het naaien en verstellen.
De cursus is opgericht voor een half
jaar en zal Woensdag en Donderdag
avond wordên gehouden20 leden
traden toe.
Kruiningcn. Bij de gehouden stem
ming voor de verkiezing van 3 leden
van het kiescollege der Ned. Herv.
Kerk zijn de drie aftredende leden
herkozen. Uitgebracht werden 34
stemmen, waarvan 2 van onwaarde,
32 stemmen werden uitgebracht op J.
Poley en W. Blok, 25 op M. A.
Francoyj, 2 op M. Boveco, 1 op D.
Boveco, 1 op J. Kostense en 1 op
Job Sinke.
Het vervolgonderwijs is in deze
week aangevangen met 7 meisjes en
12 jongens,
Wemeldinge. Voor de verkiezing
van 3 Notabelen voor de Ned. Herv
Kerk alhier, werden uitgebracht 96
stemmen, hiervan verkregen de aftre
denden Adr. Ruissaard 82, Jan Heere
84 en Jan Hamelink Johz. 87 stemmen
zoodat deze met groote meerderheid
herkozen werden verklaard.
Ovezand. Donderdagavond traden in
de zasl van den heer Drijdijk op de
Eerw. Heeren Schoenmaker en Rijk,
beiden missionarissen onderde Heidenen,
de le in Afrika en de 2e op de Eüippij
nen.Door den liter Schoenmaker werd op
aangename wijze hun werk uiteen gezet
een met lichtbeelden aangetoond het
verschil tusschen Heiden en Christen
dom. Een talrijk publiek was opgekomen
en volgde met aandacht den begaafden
redenaar.
Nisse. Woensdag ve-gaderde hier de
gemeenteraad. Afwezig waren met ken
nisgeving de heeren Jacs. Kloosterman
en D. de Kuijper.
Een af- en overschrijving op de be
grooting van 1921 werd goedgekeurd.
Een nieuwe verordening op het ver
volgonderwijs werd vastgesteld.
Tot leden der commiss-'e tot wering
van schoolverzuim werden herbenoemd
de heeren P. Meijers en Jacs. Eckhardt
en in plaats van den heer J. Kabboord,
die bedankt had, benoemd de heer M.
Nieuwenhuijse.
De pensioensgrondslag van den lan
taarnopsteker en den veldwachter werd
nadtr vastgesteld.
Htt aftredend lid van het burgerlijk
armbestuur, de beer A. Slabbekoorn
werd herbenoemd.
De raad verleende eervol ontslag als
gemeentegeneesheer met ingang van
10 November aan den heer W. H. Klos,
arts. In diens plaats werd benoemd
de heer dr. A. Bakels te Amsterdam.
Aan eenige personen werd afschrijving
der gemeentebelasting verleend, wegens
vertrek naar elders, anderen werden
naar een lagere klasse teruggebracht.
Twee reclames werden afgewez-n, waar
van ééu wegens te late indiening.
's Heer Ileiidiikskiudereii. Bij de
op Donderdagavond gehouden stemming
voor leden van den kerkeraad der
Ned. He.v. gem. werden de beide
aftredenden de heer M. Yermeuie tot
ouderlingen J. v. d. Berge tot diaken
herkozen, welke hun herbenoeming
aannamen.
Ellcwoutsd^jk. Door J. C. van
Wijele, sedert 1889 weger bij de weeg
brug „Algemeen Belang" alhier, is tegen
L Februari a.s ontslag als zoodanig
gevraagd.
Wo'faartsdijll. Woensdagavond wer
den in het kiescollege der- Ned. Herv.
gem. alhier herkozen de aftredende leden
de heeren P. van Maldegem, P. van
der Schraaf, J. F. Westerweel en C.
Zweedijk.
liiezelinge. Tot hoofd der op 1 Fehr.
1922 te openen school voor Chr.
Volksonderwijs is benoemd de heer
R. v. d. Hoek, onderwijzer te Joure.
Krijgsraad, te 's Gravenhage.
De Krijgsraad heeft H. J. Groenen-
daal veroordeeld tot een militaire ge
vangenisstraf van 9 maandeD en 10
dagen, waarvan wordt a'getrokken de
voorloopigs hechtenis van 25 Juni af.
Zulks behoudens de approbatie door
het Hoog Militair Gerechtshof,
Arrondissements-RecMbank te
Middelburg
Zitting van 11 November 1921.
Veroordeeld wegens
Diefstal J. B. 44 jaar, slager te
Heinkenszand, gedetineerd, tot 6 mnd.
gevangenisst af met aftrek der preven
tieve hechtenis.
Beleediging J. J. E. 56 jaar, koop
man Biezelinge, f 10 of 10 d. hecht.
Bezuiniging.
In een rapport van een commissie
uit het Kon. Ned. Landbouw-Comité
wordt de vraag gesteld of beperking
van de uitgaven voor de rijksland
bouwproefstations door meerdere con
centratie niet mogelijk is, in verband
met de ontwikkeling van de Land-
bouwhoogeschool te Wageningen en de
uitbreiding van het wetenscliapp olijk
onderzoek aldaar en mede in verband
met de tijdsomstandigheden, die tot
bezuiniging driDgen.
Centr. Land- en Tuinbouwbank.
Men schrijft ons
Naar wij uit goede bron vernemen,
verkeert de Centrale Land- en Tuin
bouwbank te Leiden, die ook op Zuid-
Beveland verschillende correspondent
schappen heeft in financieele moeilijk
heden.
De vorderingen die de diverse inleg
gers op die bank hebben kunnen wor
den gedekt, door de Cooöperatieve
Boerenleen- en Spaarbanken te Eind
hoven en Alkmaar.
Door die banken wordt eventueel
70 pCt. van die vorderingen erkend.
De rest wordt als een vordering zonder
rente aangemerkt. Zeer vele kleine
landbouwers en arbeiders zijn bij deze
zaak betrokken.
Bed. Herv. Gemeente.
Bedankt voor Ierseke door G. A.v.
d, Hooft te Overschie.
fiocs. Tot ouderlingen der Ned Herv.
Gem. alhier zijn herkozen de heeren
J. de Bruine en F. H. Hopster. In
stede van de heeren II. P. v. d. Heil
en A. de Kam, die als diakenen be
dankt hadden, werden gekozen dhr.
OlivierNieuwenhuizeu en Gerrit Brouwer
Tot secretaris van jliet Provinciaal
College van toezicht der Hervormde
kerken in Zeeland werd wegens ver
trek van Mr. Stufkens, benoemd dhr.
A. J. van Luik, commies ter Provin
ciale Griffie in Zeeland te Middelburg.
Geref. Kerken.
Beroepen te Krabbendijke J. Bosch
te Alteveer.
Geref. Gemeenten.
Op 20 Nov. a.s. zal ds. Vreugdenhil
van Sliedrecht zijn intrede doen bij de
geref gem. te Borssele, na bevestigd
te zijn door ds. Kersten van Ierseke.
Br. Fredenk van Eeden Katholiek
Naar de Msb. uit goede bron ver"
neemt zal dr. Frederik van Eeden
eerlang tot het Katholicisme overgaan.
Stokken took den Gemeenteraad.
Beorganisaiie Belasting.
Door de heeren J. de Die en A. Blaas
is bij den Raad dezer gemeente het
volgende voorstel ingediend
De Raad der gemeente Goes besluit
1 Mei 1922 le doen vervallen de pro
gressieve gemeentelijke belasting (hoof-
delijken omslag) en daarvoor in de
p'aats te stellea
100 opcenten op de hoofdsom der
Rijksinkomstenbelasting, benevens een
gemeentelijke belasting met een vast
percentage van heffing voor alle be-
lastinggroepen.
Aan dc Toelichting bij het voorstel
ontleenen wij het volgende
„Het college van Burgemeester en
Wethouders meende een dergelijke
regeling als in bovenvermeld voorstel
is beliebaamd blijkens hun prae-advies
te moeten ontraden, aangezien bij een
dergelijke regeling de middengroepen
(salarissen van plm. f5000,netto)
zwaarder belast zonden wordeD dan
ingeval de tegenwoordige H. O. hef
fing met geringe wijziging bleef ge
handhaafd.
lBdien deze bewering juist was, zou>
den ook de voorstellers zich zeker
ernstig beradea eer zij met hun voor
stel waren gekomen, aangezien ook zij
van meening zijn, dat het thans gel
dende percentage der middengroepen
reeds hoog genoeg is. Het is echter
onjuist, als zouden de middengroepen
bij een regeling als bnven voorgesteld,
meer moeten betalen dan ingeval de
tegenwoordige H. O. van kracht bleef.
Integendeel, de middengroepen zullen
bij een regeling als door ons voorge
steld minder behoeven te betalen dan
bij een progressieve H. O.
Dat het college ven B. en W. met
een dergelijke onjuiste bewering kwam,
vindt waarschijnlijk zijn oorzaak hierin,
dat de tabel (bedoeld wordt bijlage 1
van 't prae-advies), waarop B. en W.
hun meening grondden, totaal on
juist is.
Uit het eerste gedeelte van bijlage I
van het prae-advies, waarin bereke
ningen worden gemaakt van belasting
bedragen bij een progressieve H. O.,
blijkt, dat van het zuiver inkomen
telkens f 800,is afgetrokken.
Een aftrek van f 800,is evenwel
slechts mogelijk, indien bedoeld wordt
een gezin met 2 kinderen, daar vol
gens de bestaande regeling voor hoof
den van gezinnen f 700,voor nood
zakelijk levensonderhoud wordt afge
trokken en f 50,per kind. Gaat
men berekeningen maken van belasting
bedragen ingeval gold een regeling van
100 opcenten R. I. B, pl. vast per
centage 0.2425 pet. dan dient men
toch ook uit te gaan van een gezin
met 2 kinderen, daar anders een zuivere
vergelijking niet mogelijk is. Dit is
evenwel niet gebeurd. Het tweede ge
deelte van bijlage I van het prae-advies
leert ons bij nadere beschouwing, dat
hier helastingcijfers zijn berekend van
inkomens van een gezin zonder kinde
ren. Bij berekening van 100 opcenten
R. I. B. pl. vast percentage 0.2425
pet. is weer een aftrek genomen van
f 800,terwijl eon aftrek had moeten
gelden van f 800,pl. 2 maal een
bedrag, dat varieeit lusschen f 80,
en f 200,(volgens wet R. I. B.).
In de tabel, door B. en W. over
gelegd, is een vergelijking genomen
tusschen belastingbedragen van een
gezinshoofd met een gezin met 2
kinderen en een vrijgezel of een ge
zinshoofd met een gezin zonder kinde
ren, waardoor een z'er onzuivere ver
gelijking onistonl.
De voorstellers zijn zoo vrij hierbij
over te leggen een tabel (tabel I),
welke een verbetering is van bijlage I
van het prae-advies en waarin ook dc
berekening van belastingbedragen bij
een heffing van 100 opcenten R I. B.
benevens een vast percentage van
0.2425 pet. met een kinderaftrek voor
2 kinderen rekening is gehouden, even
als B. en W. dat gedaan hebben bij
hun berekening van de bedragut vol
gens een progressieve H O.
Uit deze tabel I blijkt, dat een
belastingbetaler met een gezin van 2
kinderen, dus niet 5.481/, moet betalen
bij een inkomen van f 1000, maar
f 1,48 Zoo blijkt verder uit tabel
I, dat verschillende bedragen lager zijn
dan door B. en W. berekend was. Er
blijkt tevens uit, dat de middengroep
(plin. f 5000) inkomen niet f158, W/a,
maar fl87,18l/j moet betalen. Zoo
iemand zou volgens een progressieve
H. O. schuldig zijn f 138,14, dus een
bedrag van f 0,95£ minder, indien dc
regeling van de voorstellers wordt
ingevoerd.
Het blijkt dus, dat de middengroep
ingeval van eea regeling als door ons
bedoeld minder in plaats van meer
behoeft te betalen. B. en W. hadden
een tegengestelde meerling, dank zij
de onjuiste berekening."
Alleen een vrijgezel uit de midden
groep betaalt meer bij een regeling
als door ons bedoeld, wat ons inziens
geen bezwaar is.
Vooral voor hoofden van groote
gezinnen is een a's door ons voorge
stelde regeling zeer voordeelig. Hoe
grooter het aantal minderjarige kinde
ren is, des te grooter wordt het voor
deel, dat voor gezinshoofden met b.v.
een inkomen van f 2000,uit
een regelirg als door ons bedoeld
voortvloeit.
Bij 100 opcenten R. I. B. en vast
percentage worden de groote gezinnen
ontlast. Wat geen verwondering be
hoeft te wekken gezien het feit, dat
de aftrek bij de R. I. B. feitelijk
f 800,is, bij de bestaande H. O.
f 600,en f 700,terwijl de kin
aftrek bij de R. I. B. f 80,tot en
met f 200,bedraagt,bij de H. O.
f 50, Teveas zij opgemerkt, dat
kinderaftrek volgens H. O. regeling
slechts geldt voor kinderea, beneden
17 jaar en bij R. 1. B. voor kinderen
beneden 21 jaar."
Allerzielen.
De schouwburgzaal van „De Prins
van Oranje" was tot in alle hoeken
bezet, zelfs in de gangen waren stoelen
bijgeplaatster waren menschen aan
wezig, die men anders nooit bij een
tconeeluilvoering ziet. Eu allen hebben
met groote belangstelling en onder vaak
ademlooze stilte Heijermans zinnebeel
dig spel aangehoord. Zinnebeeldig, dus
het stuk geeft geen personen maar
gepersonifieerde begrippen.
De inhoud van het stuk komt in het
kort op het volgende neer. Een vrouw
in barensnood valt neer op den drempel
van de pastorie van pastoor Nansen,
een fijnvoelend en geloovig man. Deze
neemt de vrouw in hu.'s en in de pastorie
bevalt zij van een zwok kindje, dat in
het dorp wordt uitbesteed bij een zoog
moeder, waar het na korten tijd sterft.
Het blijkt later dat Rita niet kerkelijk
is getrouwd en dat er over haar veri
leden vreeselijke dingen staan in een
brief, dien pastoor Nansen niet wil
lezen.
Rita's verblijf op de pastorie, zij
is te ziek om deze spoedig te mogen
verlaten heeft in het dorp allerlei
praatjes doen ontstaan en door de
minder gunstige elementeD, protes-
tantsche zoowel als katholieken, worden
de ruiten in de pastorie ingeworpen
Van Dalen is de personificatie van de
dorps kletserij.
Als tegenhanger van pastoor Nansen,
schildert Heijermans pastoor Bronk,
een hard en streng inensch, die in Rita
slechts ziet de zondares, wier verblijf
de pastorie bezoedelt. Hij treedt op als
middelaar tusschen Nansen en het
bisschoppelijk gezag en brengt het
bisschoppelijk bevel dat Rita vóór
Allerheiligen het huis moet verlaten.
Nansen weigert, aangezien Rita's
kindje op sterven ligt. Samen met Rita
gaat hij het kindje bij de voedster
halen, en werd geiaten in den stal, in
de woonkamer mocht deze vrouw niet
komen. Nansen neemt daarna moeder
en kind tot zich.
Het kindje sterft, Nansen wordt door
den bisschop geschorst en Bronk wordt
zijn plaatsvervanger, Rita wil het lijkje
van haar kind niet door „vijanden"
laten begraven en slechts op slinksehe
wijze weet de koster het kistje in
handen te krijgen.
Tenslotte komt Rita's man opdagen
en beiden gaan heen een nieuwe toe
komst tegemoet, evenals den ex-pastoor
Nansen zij gaan langs verschillende
wegeri,
Heijermm's sterke speelstuk, dat Ook
bijzonder mooie lyrische passages bevat,
werd sterk gespeeld.
Rika Hopper gaf als Ri a de her
stellende jonge moeder voortreffelijk
weer, met alle nuances van lijden en
hopen, van blijdschap en droefenis, van
zwakheid en kracht. Prachtig was haar
spel in het tweede bedrijf, toen ze haar
„Gedenk te leven 1" uitschreeuwde
tegen het „memento mori" van Nansen
en in haar flauwvallen toogevolge van
de overspanning, daarna.
Adolf Bouwmeester toonde te behooren
tot he' geslacht datNederlaud zulke uit
stekende tooneelspelfs gaf. Zijn pas'oor
Nansen was in alle opzichten af en in
