J*° 110
Zaterdag 17 September 1921,
108 jaargang.
Bij dit nummer behoort
een Bijvoegsel.
REME4NTE-W1NKELS.
20 FEUILLETON.
HET D009END ZWIJGEN.
State n-Generaal.
ABONNEMENT
Prijs per kwartaal, in Goes f2,
buiten Goes f 2,
Afzonderlijke nummers 5 cent.
Verschijnt Maandag-, Woensdag
en Vrijdagavond.
GOME
Uitgave Nnaiul. Vennootschap Goesche Courant
ADVERTENTIËN
van 5 regels f 1,20 elke regel
meer 24 cent.
Driemaal plaatsing wordt tweemaal
berekend.
Familieberichten 110 regels f 2,40
Bewijsnummers 5 cent.
en Eleeutvens Rass' Drahkers-en Uitgeversbedrijf. Advertentiën worden aangenomen
tot 12 uur voormiddag.
COURANT
Zij die zich met ingang van
1 October op ons blad abonneeren
ontvangen de tot dien datum
verschijnende nummers gratis.
Verscheidene gemeenten zijn overge
gaan tot het in het leven roepen van
zoogenaamde gemeente-winkels.
Soms vindt men die voor allerlei
voorwerpen van dagelij ksch gebruik,
soms ook beperkt zich de gemeente
winkel tot het leveren van voorwerpen,
die in nauw verband staan met een
gemeentelijk bedrqf, en verkoopt b.v.
de gasfabriek of de electrische cen
trale fornuizen, gastafeltjes, lampen,
bi anders en velerlei andere artikelen,
welke bij het gebruik van gas of elec-
triciteit noodzakelijk aangeschaft moeten
worden.
Het spreekt van zelf, dat, wanneer
een gemeente handel drijft in huis
houdelijke artikelen, kleeren, schoeisel,
gas-artikelen enz, de in die gemeente
gevestigde handelaren in diezelfde arti
kelen een ernstige en niet steeds eer
lijke concurrentie ondervinden.
Ernstig zal de concurrentie zijn om
dat de gemeente in den regel goede
waar tegen billijken prijs levert.
En oneerlijk is die concurrentie in
den regel omdat de gemeente als ver
koopster met heel wat miuder finan-
oieele- en andere bezwaren te kampen
heeft dan de gewone winkelier en daar
door bij lagere verkoopsprijzen toch
dezelfde winst zal kunnen behalen.
Het is voor een gemeente-winkel
niet moeilijk om bedrijfskapitaal te
krijgen.
De gemeente-kas is daar goed voor
en de rente zal iii den regel lager zijn
dan die w elke de winkelier moet betalen.
Daarbij komt, dat de gemeente
winkel in den regel gevestigd wordt in
een gemeente-eigendom en dat is
al een zeer groot voordeel gewoon
lijk geen belasting betaalt, terwijl veler
lei uitgaven, zooals voor reclame enz.
uit de gemeente-kas voldaan worden.
De gewone winkelier ziet dus niet
alleen in den gemeente-winkel een
instelling, die hem een oneerlijke con
currentie aandoet, hij begrijpt boven
dien, dat hij door zijn gemeente-be
lasting zelf mede bijdraagt om dien
ongewenscbten concurrent in het leven
te houden.
Wil men dergelijke onbillijkheden
voorkomen dan moet de gemeente-
winkel dus, wat zijn exploitatie betreft,
dezelfde levensvoorwaarden hebben als
andere soortgelijke winkels.
Een gemeente-winkel moet eigenlijk
een gemeentelijke demonstratie zijn,
waaruit duidelijk blijkt, dat een handel
in bepaalde artikelen, onder de voor
iedereen geldende levensvoorwaarden,
de goederen tegen billijken prjjs kan
leveren, zóó, dat er dan toch nog een
behoorlijk inkomen voor den onder
nemer overblijft.
De redenen waarom gemeente-winkels
Oorspronkelijke detective-roman
door
R. J. B.
De man, die dezen Bouddha had
vereerd, wiens schocnheidsgtvoel en
gemoed hier bevredigd waren geworden,
was niet meer en een gevoel van on
eindig medelijden met sir James, de
wereldreiziger, die zoozeer gesnakt had
naar rust, werd iu mij wakker. Met
moeite kon ik mijn oogen afwenden
van dit beeld en kijken uaar de overige
schoone voorwerpen die in de kamer
waren. Tegenover den Bouddha stond
een antieke, mahoniehouten kast en
daar in, achter de geslepeD, holle
ruiten een Japansch servies van het
doorschijnendst porcelein met kopjes
als bloemblaadjes zoo fijn. Op de kast
stond een vaas van blauw email, van
slanke omlijning een rank wezen, een
volmaakte vorm, een voorwerp uit een
andere wereld. In de hoeken groote,
veelvervige Chineesche pullen. Langs
in het leven geroepen worden zijn dik
wijls zeer verschillend.
Maar altijd moet er een bepaalde
reden voor zijn. 't Zij, dat schaarschfe
aan een bepaald artikel de gemeenle
tot ingrijpen noopt en dan zal zij
noodgedwongen ook een flinken ver
koopsprijs moeten vaststellen 't zij,
dat het berekenen van te hooge prijzen
door een vereenigde groep belangheb
benden, de gemeente tot concurrentie
in het belang harer ingezetenen -doet
besluiten.
Zijn deze factoren niet aanwezig, is
er dus geen reden voor het in liet leven
roepen van gemeente-winkels, dan oefene
men geen invloed op den vrijen ban
del uit.
De vrije mededinging der voort
brengers is het beste middel om op den
duur de bevolking van goede en deug
delijke waren te voorzien.
Zoowel de voortbrengers als de ver
bruikers zoeken steeds de voordeeligste
markt en de scherpzinnigheid der huis
mo'eders om de winkeliers op te sporen,
die de beste waar tegen den laagsten
prijs leveren is inderdaad groot te
noemen.
Inmenging der overheid belemmert
de vrije mededinging en verdient slechts
toejuiching als politie-maatregel tegen
vervalsching of bedrog, dus voorname
lijk in het belang der volksgezondheid
of ter voorkoming van onrechtvaardige
groote winkeliers-winsten.
Dat gemeente winkels over het alge
meen bij het publiek niet in den smaak
vallen is wel te Amsterdam gebleken.
Toen overal vau alles te krijgen was,
bleven de klanten van de gemeente
winkels weg.
Trouwens, men is in Amsterdam
zeer treurige en zeer kostbare er
varingen door de gemeente-winkels
rijker geworden.
Waar deze in vele andere plaatsen
nog bestaan, schijnen zij inderdaad den
neringdoenden in die plaatsen niet
steeds eerlijke concurrentie aan te doen.
Daarvan getuigt ook wel de dezer
dagen door den minister van Binnen-
landsche zaken aan Gedeputeerde Staten
gezonden circulaire, waarin deze er op
wijst dat het gemeentewiukel bedrijf
eerst dan bestaansrecht heeft, indien
alle kosten, welke op het bedrijf van
den gewonen handelaar lusten, ook
ten laste van het gemeentebedrijf
komen. Eerst dan is toch de con
currentie der gemeentelijke winkels
met particuliere bedrijven op com
mercieel gezonde basis gegrond.
Hieraan wordt veelal blijkbaar
niet voldaan, aangezien door de
gemeentewinkels groote voordeelen
worden genoten, als vrijdom van
huur, belasting e.d. en niettemin
wordt toeh nog vaak verlies geleden.
U gelieve de gemeentebesturen in
uw provincie welke daarvoor in aan
merking komen, met nadruk er op
te wijzen, dat de gemeentelijke win
kels aan voormelde vereischte be
lmoren te voldoen en anders rede
lijkerwijs dienen teworden opgeheven,
zoowel in het belang van de ge
meenten, als ter beëindiging van een
oneerlijke concurrentie met den han
deldrijvende» middenstand-4.
de wanden divans met zijden kussens
van een gele k'eur, waarop met goud
borduursel exotische vogels. Lage Turki
sclie rooktafeltjes stondeD verspreid,
van ebbenhout met ivoor ingelegd en
met een blad van mozaïkwerk. Bij een
ervan stond een Turksche waterpijp,
nog gevuld, met lange slang en ivoren
mondstuk. Tn liet midden van het
vertrek een bewerkt koperen wierookvat,
vermoedelijk door ongeloovige honden
geroofd uit een Mohamedaanschen
tempel.
Er hing in het vertek een zoete
reuk van Oostersche kruiden het was
als een decor uit de Duizend en een
nacht en ieder oogenbiik zou' men
kunnen verwachten de bevallige zwart-
oogige Shéhérezade te zien liggen in
langoureuse houding op een divan en
te hooren het rinkelen van de gouden
banden om armen en beenen.
Aithur en Bradford waien vol be
wondering en waagden het niet door
een prozaïsche opmerking de stilte die
hier bijna gestalte aannam, te storen.
Wij gingen heen uit dezen droom
en betraden de tweede kamer. Hier
was niet die rijkdom, dien we in hel
vorig vertrek hadden aangetroffen. Be
langrijk waren de Japansche houtsneden
Wil dit zeggen, dat gemeente-win
kels steeds nit den booze zijn
Natuurlijk niet en vooral daar niet,
waar zij zuiver prijsregelend kunnen
werken.
Een Amsterdammer beklaagde zich
b.v. dezer dagen, dat hij voor 1 ILL
authraeiet f 3,95 moet betalen, terwijl
ze in Zaandam voor f 2,75 en f 3.
franco thuis wordt bezorgd.
Dat - komt doordat in Amsterdam
enkele groothandelaren zich gecombi
neerd hebben tot den „kolengroothan-
del Amsterdam", welk lichaam met de
kleinhandelaren een contract heeft ge
sloten, waarbij laatstgenoemden zieli
verbinden, alle door hen benoodigde
brandstoffen van dat lichaam te betrek
ken, waartegenover dan genoemde ko-
lengroothandel zorg draagt, dat niemand
der kleinhandelaren beneden den vast-
gestelden prijs verkoopt.
Ziehier dus weer ecu geval waarin
een gemeentelijke kolenhandel ten bate
der ingezetenen prijsregelend zou kan
ken werken.
Maar het is duidelijk, dat de- ge
meente, om elke oneerlijke concurren
tie te vermijden, dan ook rekening
dient te honden met alle onkosten
welke op het bedrijf van den gewonen
handelaar drukken. T.
TWEEDE KAMER.
De i u te el latie-Marchant over de
reconstructie van het kabinet heeft
plaats gehad. Maar wie mocht deuken
dat de heer Ruijs de liee.enbrouck
daardoor uit de sfeer der geheimzinnig
heid is gelokt en van deze gelegeuh°id
gebruik heeft gemaakt om de-bedoelin
gen van bet gereconstrueerde (sic)
kabinet helder uiteen ie zetten, die
komt bedrogen uit
De reden, waarom alleen generaal
Pop en Mr. de Vrits heen zijn gegaan,
terwijl het overige ucel van het kabinet
is teruggekeerd, waardoor ook minister
Ruijs behouden bleef, die toch ook het
ontwerp-Pop had onderteekend, werd
goedgepraat door den Premier, met de
mededeeling, dat weliswaar dit ontwerp
door hem was geteekend, maar alleen
omdat eenige onderdeelen bv. de loting
bij Binnenl. Zaken thuis hoorden.
Mr. Marchant wees er op, dat wat
als regeeriagszaak was geëntameerd als
een persoonlijke zaak werd opgevat
toen er een malheur mee plaats vond.
Het ongeluk met art. 27 van het
ontwerp Pop was eenige weken geleden
de reden dat het kabinet zijn porte
feuilles aanbood, nu noemt men het
eeD zaak, die den Premier niet bond,
doch slechts om de loting diens hand-
teekening droeg.
Mr. Dresselhuys, de voorzitter van
den Vrijheidsbond, wees er op, dat men
nog moet afwachten of de ministers van
onderwijs en arbeid innerlijk zoo zijn
gereconstrueerd, dat zij het mes durven
zetten in maatregelen, die zij zelve
hebben geïntioduceerd.
Vermakelijk was, dat na de gebleken
ODmacht om aan het hoofdstuk van
den godsdienst in de grondwet te
raken en na de oneenigheid der beide
aan den wand, waarbij er een was
waaronder we den naam van een der
kunstenaars uit de school van Hokusai
aantroffen. Het was de afbeelding van
een meisjesfiguur, gehuld in een wijde
kimono, die zij samenhoudt met de
rechterhand, terwijl ze met de linker
haar papieren zonnescherm boven 't
hoofd houdt. Ze had in haar houding
het berustende, overgegevene, lichtelijk
onderdanige, dat het kenmerk moet
wezen vau de Japansche vrouw van
den ouden stempel en tevens het sier
lijke, gracielijke voorkomen van een
blcem, dat het Japansche meisje tot
een decoratief poppetje maakt 't Was
alsof de schilder niet had willen geven
het portret van eenig levend wezen,
maar een conterfeiteel van de ziel der
Japansche vrouw.
Langen tijd stond ik in %een con
templatie voor deze oude prent en het
trof me hoe groot het velschil is tus-
schen de hedendaagsehe West-Euro-
peesche vrouw eo in 't bijzonder het
Engelsche sport-meisje en dit ideaal
van dien Oosterschen dichter met het
penseel. Arthur maakte mij opmerk
zaam op een groote glazen kast met
oud porcelein en chinoiseries, op enkele
mooie waaiers aan den wand.
coalitiehelften, inr Rutgers nog eens
verklaarde, dat de rechterzijde in het
diepste levensbeginsel één is.
Mr. Van de Laar, het geweten der
anti-revolutionnairen, rafelde die z.g.
beginseleneenheid zoowel als de prac-
tische eenheid tot op den draad uileen.
Waarom men dan toch bijeeublijft
Omdat mr. Van de Laar, met prof.
Chantepie de la Saussaye de coalitie
een //baantjestrust" acht; op de recht
sche banken deed men bij de uitspraak
alsof me 1 lachte
Tegenover de klacht van mr. Dres
selhuys over veranderlijk beleid hield
de minister-president een 1 >fzang op
het stelsel Van Dijk, dat minder zou
kosten en een meer piraat leger geven.
Ook de katholieken waren met dit
stelsel ingenomen. Hebben de katholie
ken dan het succes behaald, dat de
soldaten builen de kazerne zullen
blijven
Voorloopig deelde de voorzitter mede,
zullen ook de bestaande kazernes, voor
zoever ze met kampementen kunnen
worden gelijkgesteld, in gebruik blijven
(met een bordje er aan /ydit is een
kampement(opmeiking van Dressel
huys)..
Merkwaardig was nog de heer dr.
Schokking (c,-h.), die aan de bewering
van den minister-president dat een
nieuwe pa'tijgroepeering volgens den
wensch van mr. Marchant (v. d.) op
verscheping der verschillen van alle
kanten zou uitloopen, steun trachtte te
geveu door te beweren, dat een groot
beginsel he- gemeenschappelijk bezit
der rechtsche partijen was, terwijl bij
de linkerzijde een negatief beginsel de
afwijzing van dat gemeenschappelijk
beginsel gemeen was.
(Deuk maar aan de processies Mr.
Marchant).
Dr. Schokking antwoordde op deze
iuterpellat'e zeker niet tot geringe
ontsteltenis van zijne coalatiegenooten
dat de Katholieken zijn verzet tegen
de rocessies meer waardeerden dan
de instemming der linkerzijde.
Lat er trachtte Dr. Schok king zijn
uitlating nog w. t te verzachten door
zelfs te verklaren, dat de Christelijk
Historischen nooit gezegd hadden aan
de eene zijde de pagamisten aan de
andere de christenen.
Een poging van den heer Schaper
om publicatie van alle adviezen enz.
aan de Kroon, welke met de recon
structie van het kabinet in verband
staan, vond bij Ruijs de Beerenbronck
geen weerklank, zoodat de questie of
de rechtsche partijen het reeds eens
waien geworden over de reconstructie,
voordat de leiders der linkerzijde wer
den gehoord, niet km worden uitge
maakt
Tentoonstelling Z L. M.
Koninklijk bezoek aan Zeeland.
Woensdagavond 9.50 uur is de Ko-
ninkl. treiu te 's Heer Arendskerke
gearriveerd, en aldaar op dood spoor
gereden.
H. M. de Xoningiii en de Prinses
1 vertoonden zich Diet vóór den volgen
den morgen 9 uur, toen zij zich naar
den burgemeester, Jhr. Lewe van Nijen-
i
Tensloltf- kwameD we in de serte,
waar we een pracht-verzameling vlin
ders vonden en een collectie schelpen
vandenwonderlijksten vorm eu de teêrste
kleur overtogen door een zilveren glans
van parelmoer.
„Het. zou de moeite waard zijn te
weten te komen aan wie deze schatten
zullen kom-n door den dood van den
eigenaar",, merkte Arthur op, toen we
weer in de studeerkamer zaten.
«Het zou me spijten als lady Carson
er mee ging strijken," zei ik.
//Voor zoover ik heb kunnen nagaan"
sprak Bradford, „is zij de eenige, die
in aanmerking komt, sir James heeft
overigens geen familiebetrekkingen."
i „Het zou mij niet verwonderen als
sir James al zijn bezittingen vermaakt
heeft aan het Britsch museum", was
Arthurs opinie, „de goeie man was
nog te kort hier om famili -ziek te
worden, hij had alle capaciteiten in
zich om een goede suikeroom te wor-
deu, maar dat wilde hij niet weten."
(Arthurs meening bleek later de juiste
te zijn. Bij testament opgemaakt onder
de auspiciën van een notaris en van
mr. Albers schonk sir Box zijn schat
ten aan den staat, die ze in dank
aanvaardde
slein, begaven,|die reeds aanwezig was,
en na met dezen te hebben gesproken
en langs de haag van menschen, die
stonden opgesteld, te zijn gewandeld,
waarbij enke'en werden toegesproken,
namen Hare Majesteit en de Prinses
afscheid te heiben genomen
van den burgemeester, in de auto
phats. Langs den dijk stonden de
schoolkinderen opgesteld, die een toe
passelijk lied zongen.
Het was ongeveer 10 uur toen de
Kou. Auto's de grens van de gemeente
Middelburg bereikten, waar de burge
meester H. M. opwachtte en het eerste
welkom toeriep.
Langs den stationsweg en kaden ston
den duizenden mensoheu opgesteld.
Bij het Oost-Indisch Huis werd door
mejuffr. Wielands, namens de rijks
ambtenaren, een fraai bouquet aange
boden.
Om kwart over tien werd aan de
woning van den commissaris der Ko
ningin aan de Abdij afgestegen.
Na een kort verblijf aldaar giDg de
tocht naar de Tentoonstelling, waarbij
de Prins, de Commissaris en de Bur
gemeester eveneens volgden.
Bij den hoofdingang was de Vrij
willige Landstorm van Walcheren op
gesteld, die door H. M. werd
geïnspecteerd, waarna zij door het
gemeentebestuur van Vlis-ungen en het
dagelijksch bestuur der Z. L. M. verwel
komd werd.
Onder de tonen van het Wilhelmus
redeu de auto's naar het Kon. Pavil
joen, waar tal van autoriteiten op
landbouwgebied werden voorgesteld.
Daarna ving de wandeling aan langs
de stands.
Op H M. verzoek werd het publiek
ook zooveel mogelijk toegelaten.
Eenige militaire vliegtuigen kruisten
boven de Tentoonstelling.
Met veel belangstelling werd een en
ander in oogenschouw genomen.
Ruim 12 uur vertrokken de hooge
bezoeksters naar Middelburg, waar na
de lunch een tubade werd gebracht
door de kleine West-Kappelaars onder
leiding van den heer G. Houtekamer
en rythmische oefeningen onder leiding
van den heer Mazure.
Dit alles was zeker zeer goed, maar
een veel treffender oogenbiik was het
toen de Prinses, wie door een paar
Westkapelsche meisjes een mandje met
bloemen, een groot plak chocolade en
een foto van hun aardig clubje was
aangeboden, aan allen haar eigen
portret overhandigde en daarna dap
per mededeed aan rondedansen en
spelletjes van de boerinnetjes, voor de
kleinen, maar ook voor allen, die van
dit vroolijk en ongedwongen tooneeltje
getuigen waren, om nooit te vergeten.
Daarna begaf zich de stoet naar de
Statenzaal, waar een aantal leden van
de Prov. Staten aanwezig waren.
In de Statenzaal
In de Statenzaal werden H. M. en
de Prins door den Commissaris der
Koningin begroet met de volgende
toespraak
Uwe Majesteit Uwe Koninklijke
Hoogheid
Het is mij een hooge eer Uwe Ma
jesteit en Uwe Koninklijke Hoogheid
„De groote vraag in deze duistere
zaak", zeide Arthur, terwijl hij opstond
en Bradford de hand ten afscheid toe
stak, „lijkt mij dezewas er een bij
zondere reden, waarom sir James heden-
avond, tegen zijn gewoonte in, om
negen nur uitging en zoo ja, welke
was die reden. Het komt mij voor,
Bradford, dat wij moeten trachten die
v.aag op te lossen."
Ook ik drukte den inspecteur vrien
delijk de hand en deze leidde me naar
de auto en beval den chauffeur terug
te komen, na ons thuis te hebben
afgezet, hij had nog eenige instructies
te geven, zei hij.
Tante Jane was nog op en ik be
knorde haar zachtjes omdat ze niet
naar bed was gegaan, ofschoon het al
over half één was. Ze had voor ons'
een paar sandwiches klaar gezet, die
wij smakelijk oppeuzelden, want we
hadden trek gektegen. Arthur deelde
tante heel voorzichtig de waarheid
mede en het scheen dal zij er niet al
te zeer door werd geschokt.
„Het is een vreemde, angstwekkende
tijd," was het eenige wat ze zei.
Wordt vervolgd.)