N°. 98
Zaterdag 20 Augustus 1921
108 jaargang.
Binnenland
Bij dit nummer behoort
een Bijvoegsel.
FOOIEN.
9 FEUILLETON.
HET DOODEND ZWIJGEN.
Buitenland.
Provincie-Nieuws.
ABONNEMENT ADVERTENT1ËN
PI, Goes ftmcs finu nr rAI ÏD i HIT
buiten Goes g g gf Mj |i gJ g g i gi /t I 1 DHe.s.l pU.Gi^ „rit ,.„.„1
Afzonderlijke nummers 5 cent. xJN H r T_ B B ljj[[^5§ll \1 \J» Ift J EB B j W 1 qj JL Familieberichten 110 regels f 2,40
j filNIIMjl! Bewijsnummers 5 cent.
Verschijnt: Maandag-, Woensdag- IP. Kit'Z
Uitgave Nas ml. Vennootschap Goesche Conrant en Kleeatvens R»ss' Drukkers-en Uitgeversbedrijf. Advertentiën worden aangenomen
en Vrijdagavond. tot 12 uur voormiddag.
dominion-status wensclit toe te staan,
en dat hij bij Craigs verklaring van
Ulsters afzijdigheid zonder meer wil
blijven berusten.
Dat recht oji afscheiding beeft, uit
den aard der zaak, alleen gevoelswaarde.
Daarom zon men zeggen, dat Engeland,
dat er praktisch geen last van zal
hebben, het uit overwegingen van sen
timent, zeer wel zou kunnen erkennen,
wanneer daarmede aan de republi-
keinselie gezindheid der Ieren een nut
tige concessie gedaan werd."
Tot zoover <le „N. R. Ct." Wij zien
uit het hierboven aangehaalde frag
ment, dat Lloyd George niet datgene
heeft aangeboden wat men wil doen
voorkomen. De Britsche premier heeft
verklaard dat het aanbod door hein
gedaan, de uiterste grens is, waartoe
de Britsche regeering zal gaan Wat
de Dail Eireann zal beslissen kan slechts
worden afgewacht.
Niet alleen in Ierland is de drang
naar afscheiding groot. In het Zui
delijk üongaarecli komitaut Bi-
ranya,waarin het mijnbekken van Fiinf-
kirchen ligt, is een rcvolutionnaire
beweging ontstaan, welke schijnt te
worden geleid door communisten, die
het regiem van Horthy vreezen en zich
daarom, steunende op het zelfbestem-
mingsrecht, willen losscheuren van
Hongarije. Het Servischgezinde deel
der bevolking steunt de beweging en
in Belgrado ziet uien liet relletje lik
kebaardend aan. Een botsing tnsschen
Hongaarsche en Servische troepen lijkt
niet onmogelijk en in dat geval zijn
op den Balkan de poppen weer aan 't
dansen. Reeds heeft de nieuw gestichte
republiek zich onder bescherming van
Zuid-Slavië (Servië) geplaatst en de
ministerraad heeft besloten van deze
uiting van den volkswil aan den Op
persten Raad kennis te géven.
Over het uitstel van de beslissing
in zake Üpper-Sllezië heeft de Pool
sclie regeering een protest nota aan
de Engelsehe, Fransche, Italiaansche
en Japansclie gezanten te Warschau
overhandigd, waarin uiting gegeven
wordt aan de teleurstelling en gezegd
wordt dat de rust in O. S. niet van
duurzamen aard is en de mogelijkheid
van nieuwe onlusten nadeelig is voor
de productie, Het is niet onmogelijk
dat de Polen deze mogelijkheid in
werkelijkheid zullen doen verkeeren.
Overigens zal het geduld der Polen
nog wel eenigen t(jd op de proef
worden gesteld. Lloyd George heeft
n.l. in liet Lagerhuis gezegd dat de Vol
kenbond het O. S. vraagstuk maar naar
een commissie van juristen of scheids
lieden moet verwijzen en de Volken
bond zal zich wel haasten van dit
advies gebruik te maken en den last
die hem drukt op een ander afwentelen.
aller sympathie en liet is gewenscht,
waar hij die tegen komt. Daarom het
volgende staaltje
„Vrijdag reed ik met een auto van
Roermoud naar Maastricht. Bij de
viaduct te Sittard werd ik opgehouden
door 3, zegge drie, lieeren, waarvan
één een Nederlandsche vlag met beide
handen uit gespreid houdt en zich
midden op den weg plaatst. Eén der
andere heeren vraagt, na te hebben
medegedeeld dal ik met de Neder
landsche douane-beambten te doen
heb, naar het nationaliteitsbewijs vaii
den wagen, [k toon dit bewijs en waag
liet tevens te vragen, wat de gevolgen
geweest zouden zijn, als ik het nn
eens niet bij mij gehad had. Het ant
woord luidde „Niets, want U behoeft
het niet bij U te hebben, maar er is
nueemnaal een controle voorgeschreven.
„Een controle van iets dat niet ver
plicht is 1 Drie heeren ad zooveel gul
den per dag, misschien wel op 100
verschillende wegen in ons land. Wie
begrijpt er iels van, of is het soms
ten bate van één der goedkoope en
nuttelooze statistiekjes van het beruchte
centraalbureau voor de statistiek P"
Vreemd en eigen.
Door het hoofdbestuur van het Chr.
Nat. Vakverbond is aan den minister
van landbouw een schrijven gericht,
waarin gewezen wordt op de onge
rustheid onder de arbeiders tengevolge
van den uitvoer van groenten en
fruit, waardoor de groote kans bestaat,
dat aan deze artikelen in den a s.
winter groot gebrek zal ontstaan en
de prijzen van deze producten zóó
boog zullen worden, dat deze voor de
arbeiders onbetaalbaar worden.
Gevraagd wordt om dienaangaande
geruststellende mededeelingen te ver
strekken.
Het bestuur van het Nationaal
arbeidssecretariaat heeft een telegram
gezonden aan den minister van land
bouw, waarin het den aandacht ves
tigt op het persbericht, dat, wanneer
de uitvoer van consumptieaardappelen
nog veertien dagen in zekere mate
wordt voortgezet, de vrees voor een
tekort in eigen land niet denkbeeldig is.
Pasvisum vow Belgie.
Nader wordt gemeld dat het pas
visum voor België niet op 1 Septem
ber, maar op een nader te bepalen
datum zal worden afgeschaft.
Be Kelln'ersstaking.
De kellnersstaking in de groote
steden is op advies der besturen van
de werknemersbonden opgeheven.
De werkgevers schijnen evenwel niet
van plan te zijn alle stakers op hun
oude plaatseu te herstellen. De nieuw
aangestelde werkkrachten zullen niet
gedaan krijgen, voor zoover zij geschikt
gebleken zijn.
De kellnersstaking in de groote ste
den is geëindigd met een nederlaag
der werknemers, die hun eischen dus
niet in vervulling zullen zien gaan.
Een der eischen, waarover den laat-
sten tijd beel wat te doen is geweest,
is die tot afschaffing van het fooien
stelsel, en de meeningen hierover loo-
pen aanmerkelijk uiteen.
Het Vaderland schrijft in een hoofd
artikel over deze kwesties in het
avondblad van 17 Aug. j.l.
„Wat ons bij de staking va-i de
kellnere aantrok was hun eisch, dat
het fooienstelsel zon verdwijnen en naar
even-edigheid hun loon zou worden
verhoogd, de kosten waarvan de pa
troons zouden vinden door van de
vertering opcenten te rekenen.
Het is al lang, dat de vakvereni
gingen van het personeel naar de
afschaffing van de fooi streven. De
voormannen voelen wel, dat de fooi
hun stand verlaagt, van velen het
karakter bederft. Het moet den fliüken
mannen bij het vak tegen de borst
stuiten, telkens de hand te moeten
ophouden voor een gnnst. En waar de
verdienste zoozeer van het bedrag der
fooien afhangt, verleidt dat menig
hunner om de gasten door onderdanig
heid of onnoodige plichtplegingen en
overdreven hulpvaardigheid mild te
stemmen. Zoo komen velen er toe, de
gasten beter te bedienen naarmate de
kans grooter is, een goede fooi te
krijgen. Het zijn de klanten, die de
grofste verteringen maken, en met
O -Wee-erige manieren, die vaak het
best bediend worden. We zeggen riet,
dat alle kelluers zich aldus gedragen,
maar er zijn er niet weinig, en het
fooien-telsel maakt ze zoo.
Begrijpelijk dus, dat de leiders, die
niet alleen de finaneieele positie van
hun collega's willen verbeteren, maar
heil ook maatschappelijk verheffen en
hun gevoel van eigenwaarde verhoogen,
sedert lang op afschaffing van de fooi
aandringen."
Geven we thans het woord aan mr.
O. P. van Rossem, welke drie maanden
heeft gereisd in landeD, waar bijkaus
overat de fooi was afgeschaft en die
nog nooit zoo duur is uitgeweest.
Over zijn bevindingen schrijft hij in
het laatste no. van de „Haagsche Post"
o. m.
„Ik hetinner me nog het volgende
geval
Een stad waar niet gefooid mag
worden. Mijn nachttrein vertrekt om
half twaalf. Doodrustig zit ik op mijn
kamer te lezen.
Plotseling wordl er op mijn deur
geklopt
MijnheerWeet u dat het van
daag 1 Juni is en de treinenloop is
gewijzigd
Hoe laat gaat mijn frein
Om zes uur.
Oorspronkelijke detective-roman
door
R. J. B.
Daar kwam Arthur terug van de
telefoon en liep naar me toe.
„Ik heb Scotland Yard opgebeld"
zei hij, „inspecteur Bradford en zijn
mannetjes zullen dadelijk hier zijn en
de dokter ook. Maar ga nu naar binnen,
het is hier geen plaats voor meisjes."
Ik keek hem verwijtend aan, maar
ging toch de groote zaal binnen, waar
enkele heeren, door rustige woorden
trachtten den indruk van het gebeurde
bij de dames, die wat wit om den neus
zagen, te verzachten. De gastheer zat
op de caDapé met een glas water in
de rechlerhand, die zoa trilde, dat hij
deu inhoud over zijn knie morste. Hij
wilde in zijn verbouwereerdheid het
glas leeg drinken, maar zijn tanden
klapperden en hij moest het weer neer
zetten. Ik g'ng naar tante Jane, die
op en neer liep, ieta wat ze altijd
pleegt te doen als ze zenuwachtig is.
Ze glimlachte toen ze mij zag aan-
Zes uur! Maar voor den duivel,
waarom heb je me niet eerder gewaar
schuwd Het is twintig voor zes.-en.
En het is nu de vraag of ik mijn
bagage n g mee krijg.
In vliegende vaart wordt het restant
opgepakt, in vliegende vaart wordt het
station bereikt en de fooien vliegen
rond om de energie te prikkelen.
De huisknecht, lichtelijk benauwd
over mijn furieus gekanker, vertoo.t
plotseling wonderen van hulpvaardig
heid en handigheid. Hij bezorgt mijn
bagage en draagt mijn koffertjes in
den trein. Nog juist op tijd. Een
enkele minuut later en we hadden den
trein hooren affluiten.
Dolblij dat alles zoo goed geloopen
is, druk ik hem een flinke fooi iu de
hand, met de vraagMaar waarom
heb je me niet eerder gewaarschuwd
Hij kijkt in zijn hand, ziet de
vrieudelijke tip en zucht langs zich
heen
- Als ik dat eerder geweten had.
Als ik dat eerder geweten had...
Die w: orden spraken boekdeelen. Sinds
dien begrijp ik wat het verbod van
fooien beteekent.
Een hotel-bedieDde zonder fooi is
als een gokker, die zijn Beurs gesloten
vindt. Hij mist ie siets prikkelends,
speculatiefs, het onverwachte, de nuch
tere romantiek van zijn beroep. Hij
gokt met zijn glimlach en zijn gewilde
hulpvaardigheidelke extra-moeite,
elk vriendelijk praatje taxeert hij
dadelijk op een zekereu prijs. En
wordt deze prijs overschreden, zoo
tintelt er iets van een prettige ver-
ras-iDg in zijn ziel. Dit qlles is
menschelijk en het is een ingekan
kerde kwaal van eeuwen. Geef het
best opgebouwde theoretische systeem
tu het zal stranden op de klip van
de dwingende gewoonte en de zelf-
suggestie." Tot zoover mr. van Rossem.
We hebben even de medailles ge
toond met den voor- en den achterkant.
Het blijkt wel dat de mentaliteit van
den kelluer, misschien de landaard,
ook een woordje in het geding mee
spreken.
In allen gevalle kan men niet zeggen
dat in den tegenwoordigen tijd de
spontane hulpvaardigheid der menschen
toeneemt, ondanks de sociale wetgeving
die het levens huis van den a beider
van alle gemakken voorziet.
En daarom zou het misschien een
gevaarlijk experiment zijn geweest om
thans de stimulans, "die de fooi is,
af te schaffen.
SPLITSINGEN.
De Dail Eireann, het Sinn Fein
parlement, beraadslaagt te Dublin over
de Engelsehe regeeringsvoorstellen,
nadat de Valera in zijn openingsrede
nog eens den nadruk gelegd heeft op
het recht van lerlaud op volledige
onafhankelijkheid. De vergaderingen
van het' parlement zijn besloten en
alleen liet eindresultaat zullen we later
vernemen.
komen en gearmd liepen wij door de
zaal zonder veel te zeggen.
Er werd weinig gesproken, zoo nu
en dan als een der mei-jes begon te
snikken, klonk een zware mannestem
„Bedaar nu toch! Je moet nu kalm
zijn." Op het podium zat nig het
strijkje, op het wit gelaat der musici
geen spoor van ontroering, eerder zou
men zeggen, dat ze zich verveelden,
alleen het meisje knipte telkens snel
met de oogleden.
Even het ik tante in den steek en
fluisterde lady Carson, die merk -aardig
koelbloedig was, in het strijkje te laten
vertrekken en even later bracht een
bediende de order over. De muzikanten
wilden heengaan, maar werden bij den
zaaluitgang weer naar binnen gestuurd.
Allen moesten blijven was het consigne.
Buiten klonk de schreeuw van een
auto-claxon en motorgeronk en even
later kwam een klein mannetje de zaal
binnen, vergezeld van Arthur. Het
mannetje was mager, maar maakte toch
den indruk sterk te zijn, hij had het
stramme voorkomen van een oud-mili
tair en droeg een grijs sportcoetuum
en leêren beenkappen. Zijn kleine,
donkere oogjes keken door je heen en
schenen alle voorwerpen in het vertrek
op te nemen.
„Dames en heeren, mijn naam is
Hoe buitengewoon ingewikkeld en
moeilijk de Iersche kwestie is, leert
een artikel in de N. R. Ct. over dit
onderwerp. Zooals wij reeds gemeld
hebben, heeft de eerste minister van
Noord-Ierland, Oraig, namens Ulster
verklaard, dat men buiten de onder
handelingen van Engeland en Sinn Fein
wilde blijven. Maar dit Ulster is een'
kunstmatig product en telt slechts
zes graafschappen, terwijl liet historische
Ulster negen graafschappen telde Drie
werden dus afgesneden, aangezien ze te
nationalistisch waren. Zoodoende kon
Craig gemakkelijk de bovenbedoelde
verklaringen geven, de lastige ele
menten telden imiius niet mede
Nu heeft evenwel bet (wat gebied be
treft) uitgestrektste graafschap Tyrone
eenige weken geleden een motie aan
genomen, in den graafschapsraad
stemden 20 leden vóór en 7 tegen
waarbij geweigerd wordt het Noorde
lijk Parlement te erkennen en ver
klaard wordt dat de Dail Eireann en
de Valera met zijn kabinet als wettige
overheid wordt erkend.
Deze motie werpt een schel licht
op de kennisgeving van Craig en op
het politieke spel dat in Ierland wordt
gespeeld, waarbij Llovd George en de
eerste minister van Noord Ierland liet
samen zoo roerend eens zijn, waarin
deze twee de sympathieke rollen spelen
en trachten de Valera een minder
mooie rol op te dringen.
Ook do correspontie tussclien Lloyd
George en de Valera wordt in het
artikel aan een nadere beschouwing
onderworpen. Uit de berichten der
laatste dagen kreeg men den indruk,
dat de Valera zoo zpnder meer, eenigs-
zins bruusk, liet schappelijk aanbod
van dominion-hoine-rule dat Lloyd
George aanbood, afwees. We lezen nu
echter
„Het belangrijke is, dat de Valera
volkomen duidelijk aangeeft, welke
regeling hij aan hêt volk zou kunnen
aanbevelen. Een vrije associatie van
een Vereenigd Ierland met het Britsche
Gemeenebest van Natiën. Een associatie,
vrij, bij verdrag te maken Hierin ligt
geen bezwaar, want ook Lloyd George's
regeling zou, merkwaardig genoeg, bij
verdrag tot stand komen Een associatie
in overeenstemming met dien van de
andere Dominions, gelijk Smuts haar
aanbeval, gelijk Lloyd George haar
niet aanbood, gelijk Valera haar nood
zakelijk noemdeeen associatie op
grond van dezelfde dominion-status,
die Australië, Zuid-Afrika, Canada
genieten en die, volgens Lloyd George,
Bonar Law en Millner, het recht der
afscheiding in zich vervat houdt. Een
assreiatie van een Vereenigd Ierland:
alleen voor de eenheid van Ierland
trouwens zou afstand vna het republi-
keinsche ideaal de prijs zou kunnen
zijn. Dat wil zeggen de Valera ver
klaart in zijn antwoord, dat bij het
aanbod van den volledigen dominion-
status aan een Vereenigd Ierland aan
vaardbaar acht. Daartegenover staat de
verklaring van Lloyd George, dat hij
het recht op afscheiding niet wil erken
nen, dat hij dus, in tegenstelling tot
Smuts voorstelling, niet den volledigen
Bradford," stelde hij zich voor, „en u
moet het mij niet kwalijk nemen, wan
neer ik u verzoek, nog een poosje hier
te willen blijven, ik zou straks gaarne
aan enkelen van u eenige r ragen willen
stellen. Ik hoop dat bel niet te lang
zal duren".
Daarna ging het mannetje weer heen
en ik kon mijn nieuwsgierigheid niet
bedwingen en posteerde mij weer
op mijn oude plaatsje. Ik zag hoe
op zijn beurt Bradford bij den doode
neerkn'elde en zag hoe hij een teeken
van verstandhouding wisselde met een
persoon, die juist bezig was den spiegel,
waarmede hij had getracht het adetn-
spoor van den armen Merrybone op te
vangen, in zijn binnenzak testeken en
in wien ik dus den dokter vermoedde.
Ook zag ik, hoe de bedieidenposten
versterkt waren door beambten van de
Yard.
De inspecteur onderzocht de wond
nauwkeurig en lichtte het hoofd van den
doode op om te zien of soms de kogel
zich een uitweg had gebaand, scheen
echter niets te vindt n want hij legde
zach.kens het hoofd weer op den loo-
per, dan betastte hij de handen van
Merrybone en nam vervolgens de
revolver op, dien hij ontlaadde; de vijf
patronen legde hij op z'n hand, bekeek
ze nauwkeurig en stak ze daarna bij
Bezuiniging bij Financiën.
Het volgende, door een lezer toe
gezonden, stukje beveelt de N. R Ct.
ter kennisneming aan voor den nieuwen
minister van financiën
„Uw bezuinigingscampagne heeft
K rabbendylte. De waarde dei Chr.
school is door de schattingscommiisie
volgens de wet op het L.O. bepaald
op f 10.000.
zich. evenals het wapen. Daarna door
zocht hij de zakken van den doode
en inventariseerde den inhoud, dien hij
in een titybag deed, die 1 em door een
der beambten werd aangereikt en welke
hij vervolgens verzegelde. Het lichaam
werd met een laken overdekt. Bradford
knielde nu op t'en looper en zocht of
hij daarop iets bijzonders kon bespeureD,
hij scheen echter niet te vinden.
Dan giDg hij de trap naar de toi
letten af, ik hoorde hem deuren openen
en sluiten toen hij weer in de gang
kwam zag ik hoe hij met één scherpen
blik bet groepje heeren opnam,'als
wilde bij op hun gezichten lezen den
indruk, die zijn onderzoek op hen
maakte.
Het scheen dat Bradford nog iets
vergeten had, hij ging naar de port'è-
res aan den toegang tot de kleine salon,
welke teruggeschoven waren, evenwel
Diet opgehouden door een band,zoodat
ze van te koperen roede recht naar
beneden hingen. De inspecteur sloeg
de zware fluweelen gordijnen op, lag
alweer met zijn neus op den grond en
onderzocht dezen zorgvuldig. Bradford
was zeker Diet iemand, die zijn zaken
ten halve deed, maar ook ditmaal deed
hij geen enkele bijzondere ontdekking,
althans hij liet dit niet blijken. Weer
merkte ik dien blik, snel als een blik
semstraal op het groepje
„Ik zou gaarne het personeel onder
vragen, eerst de mannelijke bedienden,
dan de meisjes en tot slot gaarne
eenige woorden met de heeren wisse>en.
Daarna zouden zij de dames thuis kun
nen brengen. Ik mag zeker wel gebmik
maken van een der vertrekken op de
bovenverdieping
Bradfords woorden klonken als een
bevel. Arthur ging even naar den Leer
des huizes en kwam terug met de bood
schap, dat de inspecteur zich van de
rookkamer kon bedienen.
Ik trok Arthur aan zijn mouw „Ik
zou zoo vreeselijk graag bij dat verhoor
willen zijn." Ik zag dat hij z'eli zijn
belofte van den vorigen avond herin
nerde en hij wisselde eenige woorden
met Bradford, die toestemmend knikte.
„Zouden de heeren niet eerst gehoord
kunnen worden-?" waagde schuchter
John Morton te vragen.
„Ik zou gaarne wensehen dat de
door mij aangegeven volgorde in acht
genomen werd," klonk het kort. Er
was hier maar één, die wat in de melk
te brokken had.
„Lord Cornway en miss Vanburgh
willen wel zoo goed zijn in bet rook-
salon tegenwoordig te zijn
(Wordt vervolgd.)
