S\ 74 Zaterdag 25 Juni 8921, 108 jaargang. Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel. FEUILLETON. Örie maanden Schoier, Buitenland. Binnenland. ABONNEMENT Prijs per kwartaal, in Goes f 2, buiten Goes f 2, Afzonderlijke nummers 5 cent. VerschijntMaandag-, Woensdag en Vrijdagavond. GOESCHE Uitgave Naaml. Vennootscbap Goesehe tournet - ADVERTENTLËN van 15 regels f 1,20 elke regel meer 24- cent. Driemaal plaatsing wordt tweemaal berekend. Familieberichten 110 regels f 2,40 Bewijsnummers 5 cent. en Kteenwens Ross' Drukkers- en Uitgeversbedrijf. Advertentiën worden aangenomen tot 12 nnr voormiddag. COURANT Zij, die zicb mét 1 Juli op de Goesehe Courant abonneeren, ontvangen de tot dieii datum verschijnende nummers gratis. EEN NIEUW HOOFDSTUK IN HET BOEK DER HISTORIE Onze historiekennis gaat slechts over een achter ons liggend tijdvak, dat in vergelijking tot den ouderdom der aarde heel klein moet zijn. De wereldgeschiedenis is een ge schiedenis van evolutie en revolutie. Volkeren zijn opgekomen, groot ge worden en ten onder gegaan. Denk beelden en regeeringsstelsels zijn ge boren, zijn als uitingen van een nieuwe richting toegejuichd en bewonderd om tenslotte als symbolen der reactie voor immer te verdwijnen. Wanneer wij om ons heen zien, denken wij onwillekeurig, dat de wereld volmaakt is. Er is geen element meer waarin zich de moderne menscb niet beweegt en onwillekeurig denken wij, dat met de vliegkunst de uitvindingen op bet gebied van het vervoerwezen een einde hebben genomen. Wij telegrafeeren en telefoneeren al zonder draad en ook hier komt het ons voor, dat wij, inzake liet over brengen van berichten, het meest mogelijke bereikt hebben. Het technisch kunnen en weten van bet tegenwoordige geslacht lijkt ons volmaakt. Maar het is dat natuurlijk allerminst. Want na ons zullen geslachten komen, die zich verbazen zullen over de gebrekkige hulpmiddelen waarvan wij ons bediend hebben. Lachten onze voorouders niet om den opgegraven steenen bijl waarmede de eerste mensch zich verdedigde, lachen wij op onze beurt niet om de eerste locomotief, die in de oogen van onze grootvaders een wonder van con structie was, om de aarden stads wallen en om de kogels uit de ouder- wetsche vuurmonden waarmee die wal len beschoten werden En is het dan niet duidelijk, dat onze kleinkinderen en achterkleinkin deren medelijdend de schouders zullen ophalen voor onze moderne vliegtuigen en onze verdragende kanonnen Wij kijken naar onze voorouders en noemen ons volmaakt, maar onze kleinkinderen zullen ons ouderwetsch en bekrompen noemen. Sommigen van ons achten zich ge lukkig omdat zij wereldschokkende gebeurtenissen meegemaakt hebben. Maar de wereldhistorie is een aan eenschakeling van dergelijke episodes. Er hebben altijd volksverhuizingen, oorlogen en revoluties plaats gehad, steeds weer zijn machtige volken in den strijd verdwenen en steeds heeft het nieuwe over het bestaande geze gevierd. Met Heine kunnen wij zeggen es ist eine alte Geschichte, doch bleibt 21 DOOR C. DE B L, IJ. Met vereende krachten schoven we de zware deuren tpen. De wind joeg ons de sneeuw ia het gelaat! Naar geestig keken we elkaar aan Onze vriend trok zich blijkbaar van het ge beuren niets aan Hij scheen dergelijke dingen meer aan de hand gehad te hebben. ,/Als we nou maar wisten, waar die beroerde trein naar toe ging iiNon", zei onze maat, //dat zulle we straks wel zien We komme d'r best uit, maok jullie je maor niks ongerust, ik gao nog een tukkie doen, moak me maor wakker, as d'r soms onroad is." Och, wij moesten wel berusten en kropen in bet muffe stroo. Ik bleef wakker. Langzamerhand begon het te dagen. Baanwachtershuisjes werden duidelijk zichtbaar, eni k las op een station Loe- nen Vreeland". ,/FehrenbackWe zijn in Loenen zie immer neii. Onze kindskinderen zullen van de achter ons liggende oorlogsjareu slechts oppervlakkig uit hun geschiedenis boekjes kennis nemen en vele latere geslachten zullen de wereldgeschiedenis, om te groote uitgebreidheid te ver mijden, wellicht eerst bij een jaartal na deze oorlogsepisode aanvangen. Dat liet beschavings- en ontwikke lingscentrum zich van Europa naar Amerika of wellicht naar Japan ver plaatst, behoeft geen verwondering te baren. Was het al niet eens in Afrika toen men daar de pyramiden bouwde, was het niet eens in Bagdad, in Griekenland of in het machtige Ro- meinsche Keizerrijk Het werelddrama van opkomst, bloei en ondergang van volkeren heeft steeds zijn centra van zoogenaamde beschaving gekend. Soms schijnt liet of de wereldge schiedenis haar nukken en grillen heeft. Jaren en jaren leven wij schijnbaar emotieloos voort en dan, plotseling, speelt zich in weinige jaren een brok geschiedenis af, zoo rijk aan gebeur tenissen, dat de wereldgeschiedenis op arendsvleugelen schijnt te gaan. Maar in werkelijkheid blijft de wereldgeschiedenis steeds in hetzelfde tempo en zien wij in de bewogen tijden slechts het resultaat van de voksontwik- keling en gisting, die ongemerkt en ongezien plaats vond in de jaren, dat wij geen historie van beteekenis meenden te bespeuren. Is bet vallen van den appel dan slechts onze aandacht waard en niet het wekenlange knagen der insecten, die ongezien dien appel verteerden en den val hebben voorbereid De lijn van het wereldgebeuren gaat duidelijk merkbaar in democratische richting. Nieuwe theoriën, nieuwe inzichten worden geboren. De geschiedenis der volkeren is met een nieuw en ongetwijfeld merkwaardig hoofdstuk aangevangen. Een hoofdstuk waarin de volkswil de hoogste wet is. En na dat hoofdstuk zullen er ontelbare andere volgen totdat wellicht ééns het boek der historie ais resultaat van alle roerselen in de menschelijke samenleving, een hoofdstuk zal bevatten waarin staten en volkeren slechts naar datgene streven wat zij niet allereerst voor zich zelve maar voor het algemeen nuttig en noodig achten. Maar zoover hebben ons tot dusver de meest wereldschokkende gebeurte nissen nog niet kunnen brengen. T. SPINNEWEBBEN Er zijn op 't oogenblik twee splmie webben aan de politieke zoldering van Europa, dat zijn Ierland en Opper- Silezië en alle moeite om ze weg te ragebollen zelfs van de knapste diplo matieke bollen is tot nog toe tever- geefsch geweest. In Ierland is het spinrag van het Hritsehe imperialisme, in Opper- Vreeland 1" «Wat? In Vriesland? Wat moeten we daar in vredesnaam doen z/Nee", bulderde ik, in Vreeland, vlak bij Amsterdam. //Nou, da's toch zoo erg niet, bad me dan maar laten slapen". We besloten vlak bij Amsterdam uit den trein te springen. Voor Fehrenbach, den parachutist was dit een peulenschilletje. Maar voor mij was dat heel wat anders 1 VS e maakten onzen kameraad die ons in dit onzalige avontuur gebracht had, met ons plan bekend. z/Maok je non niet te sappel, Heere 1" Je zal je nek breeke ,/Daor heb ik een broertje an gestorreie. Doe liever net as ik, en wach af waor je terech komp" en hij mafte weer in. We spoorden Abcoude voorbij. In de verte zagen we de eerste buizen van Amsterdam. De trein had zoo'n vaart, dat aan uitspringen niet te denken viel. z/Dat wordt een raar geval /,Nn laten we ons gereed houden, om zoodra de gelegenheid zich biedt, uit den trein te springen, met de instrumenten onder den arm". We zaten klaar 1 Silezlë dat. vade Fransche politiek, die de Polen de band boven het hoofd houdt. Ierlaud is door de instelling van een Noorder- en een Zuiderparlement in tweeën gedeeld en in 't. Zuiden heersdit Sinn Fein en denkt er niet aan te dansen naar de pijpen van het Britsche militairisme. Smn Fein wenscht zelf bestuur voor Ierland en bet Engelsehe Hoogerhuis heeft de gelegenheid gehad eeuigszins tegemoet te komen aau deze verlangens, door aan Ierland fiscale autonomie toe te staan. Dit werd ver dedigd door den unionistischen pair uit Zuid-Ieriand, lord Donoughmore, die meeDde dat de fiuaDcieele bepalingen der wet een oplossing der Iersche kwestie in den weg stonden en dat fisca'e autonomie den vrede zou herstdlen. Met dit standpunt zou de nieuwe onderkoning Lord Fitzalan accoord gaan. De Lórd-kanselier deelde evenwel meile, dat de regee ring het denkbeeid der fiscaio autonom e verwierpspreker was van oordeel dat er geen revolverschot minder om gelost zou worden, wanneer voldaan werd aan dezen wenscli. Het slot was, dat met 6657 stemmen een motie Donoughmore werd ver worpen, waarin de regeering werd uit— genoodrgd hare voornemens ten aanzien van een wijziging der Home-Rulewet kenbaar te maken. Het is geen wonder dat men in Ierland gaarne zelfstandig over zijn fiuanoiën zou beschikken, want naar de tegenwoordige bepalingen heeft het slechts te beschikken over een tiende gedeelte van de eigen in komsten, over 8Vi millioen pond sterling. Dit heeft dus wel wat van den to stand waarin een negentienjarige jonge ling zich bevindt, die per week natuur lijk minstens vijf en-twintig it dertig guldig verdient en met een zakcentje van een rijksdaalder wordt afgescheept Tegelijkertijd heeft iu het Lagerhuis de minister vah oorlog medegedreld, dat er pas een paar extra bataljons naar Ierland zijn gezonden en dat meerdere zullen volgen. De kwestie van uitbreiding van de krijgswet is in overweging. De zweep van Lloyd George wordt Sinn Fein over den rug gelegd Het stonre knaapje kr^gt de gard en het zoete knaapje, Noord-Ierland krijgt de koek in den vorm van een bezoek van den koning en de koningin, bij de opening van het Noordelijk par lement. Het was ongetwijfeld een daad van moed van den koning zich naar Belfast te begeven, want ondanks het feit dat er tallooze veiligheidsmaat regelen waren getroffen, zou een aanslag van Sinn Fein niet tot de onmogelijk heden hebben behoord, maar nog grooter daad van moed zou het geweest zijn, als de koning in zijn openings rede een nieuw geluid had doen hooren maar het was slechts het oude liedje, De reis van het koninklijk paar is zonder incidenten verloopen. Maar de spinrag is er nog In Opper-Silezië duren de bespre kingen over de wederzydsche ont ruiming door Duitschers en Poleu voort en er is op 't oogenblik een Plotseling begon de trein z'n vaart te minderen. „Nu of nooit", zeide Oito en.. met een sprong was hij er uit. Maar uu ik Een oogenblik duizelde bet me. Zou ik het wagen Het bleef een levensgevaarlijke onder neming. Al reed de trein minder snel, toch was er voldoende vaart, om door een missprong den nek te breken I Eindelijk raapte ik al mijn moed bij elkaar en waagde den sprong I. Daar lag ik languit in de kletsnatte sneeuw. Fehrenbach kwam aanhollen. z/Heb je je bezeerd z/Nee, niet erg," en ik krabbelde overeind. //Alleen een blauw oog, ge loof ik Het bloed liep met straaltjes uit m'n neus. Wonder boven wonder lag mijn viool, die ik altijd in een zak droeg, ongedeerd een paar meters verder in de sneeuw. We liepen een eindje zwijgend langs de spoorbaan. Ik tastte naar mijn hor loge en miste dat. Zou ik het bij den sprong verloren hebben Ik vertelde Fehrenbach mijn ontdekking. Ook hij zocht naar z'n horloge 1Weg 1 Beduusd keken we elkander aan. No, plan der Entente commissie over pro gressieve ontruiming in behandeling. Men is er reeds aan gewend dat in menging der entente de afloop van kwesties meestal niet bespoedigt," entente krijgt langzamerhand de tegenoverge stelde beteekenis n.l. verdeeldheid en Frankrijk steekt telkens een spaak in het Opper Silezische wiel. Wel wordt thans gemeld dat tusschen den Duitschen generaal en zijn Engel- scben collega overeenstemming is be reikt, maarde Polenwat zullen die doen Inmiddels lijdt de O S. nijverheid geweldige schade. De correspondent van de Lokal Anzeiger meldt daarom trent het volgende De industrie zegt hij, is vernietigd. De bevolking wordt door de Polen uit geplunderd en beroofd. Benden van 10 tot 50 man duiken overal op, stelen en plunderen. Op de landwegen worden wagens door de bandieteu aangehouden, die den eigenaars nauwelijks het leven laten. By den Opper-Silezischen mijn bouw werken wel 80 pet. der arbeiders, doch hun prestatie is slecht */a van vroeger. De stapelplaatsen zijn overvuld, omdat geen afzetmogelijkheid bestaat. Korfanty laat groote hoeveelheden kolen over de Poolsche grens brengen, betaalt echter niet. In enkele mijnen verkoo- pen de mijnwerkers voor eigen rekening de kolen. Bij andere mijnen verschijnen Polen om kolen en stelen van de voor raden geheele wagonladingen Mijnbe- sturen zijn volkomen machteloos en ten deele functioneeren ze lieelemaal niet meer. De industrie moet dag betalen zonder inkomsten te hebben. A Heen aan kolenbelasting bestaat een achter stand vau meer dan SOO millioen mark. De toestand in de andere be drijven is niet beter. De ijzerindustrie staat voor volkomen ineenstorting. Maandelijks moeten de fabrikanten 10 tl 5 millioen mark op de bedrijven toeleggen. Een onoverzienbare werk loosheid en andere ellende als gevolg daarvan kan niet uitblijven. De geza menlijke schade van de Opper-Sile- zische industrie wordt reeds thans op ver boven de 3 milliard mark geschat- De communisten zijn ijverig in de weer om propaganda te maken en hoewel ze Opper-Silezische bevolking geenszins bolsjewistisch is, geeft zij door de bnarchistische toestanden toch vat op aich. De communistische centrale be' vindt zich te Gleiwitz en werkt, naar Iet schijnt, met onbeperkte middelen. In de laatste 10 weken zijn onge veer 10 millioen mark voor com- mnnigtisehe propaganda uitgegeven. Dit beeld stemt niet erg hoopvol voor de toekomst. In Rusland, Opper- Silezië, Ierland en ook in de Donau- lauden ziet het er allesbehalve roos kleurig uit. Daar kost een bank biljet van 50 kronen, aan papier en drukkosten 50 kronen 1 commen taar overbodig Zal men vermogen orde te scheppen in de vele chaotische toestanden of zal de verwarring zich nog uitbreiden door dat in de hoofden der meuscheu het ge zond verstand nog meer wordt omsluierd door de spinnewebben van fantastische waanvoorstellingen grooter was onze schrik, toen we be merkten, dat ook d« portemounaies verdwenen waren, zelfs Fehrenbaeh's portefeuiPe was niet te vinden. Tn machtelooze woede, balden we de vuisten, naar den trein, waar de schooier veilig zat en welke nu als een stipje in de verte verdween Daar stouden we nu, nog ruim een uur door de sneeuw baggeren om in Amsterdam te komen, zonder een cent en ik nog bovendien met een reuzen bloedneus. We waren dus nu even ver, als op den eersten dag van onze zwerftocht met dit verschil, dat we toen beschik ten over een bedrijfskapitaal van 22 cent en we elkander op elk gewild oogenblik konden verteiien, hoe laat het was. Het laatste konden we nu alleen in fig' urlijken zin. Het was doodstil om ons heen. Geen menschelijk wezen, zoover we konden zien. Met looine schreden, zetten we den tocht langs de dik besneeuwde spoor baan voort. Eindelijk kwamen we bibberend, klappertandend, wee van honger en dorst bij een boerderij. Het bloed gutste nog steeds uit mijn neus 1 In het kort komen de overige voor naamste gebeurtenissen in het buiten land op hel volgende neer Het ge rechtshof te Berlijn heeft den commu nist Hoelz tot levenslange tucht huisstraf veroordeeld en de Engelsehe arbeiderspartij beeft met een overweldi gende meerderheid het voorstel verwor pen om aan de communisten toe te staan zich aan te sluiten bij de arbei derspartij. De sociaal-democratische wethouders. Een druk bezochte vergadering van de federatie Amsterdam der S.Ü.A.P. heeft Woensdagavond na langdurige debatten besloten, de wethouderszetels te behouden, zonder bepaalde voorwaar den inzake de bestraffing van de 8 Juni- stakers. Een dienstweigeraar-hongerstaker. Ook Nederland beeft thans zijn hongerstaker in den persoon van den dienstweigeraar Herman Groenendaal. Dezer dagen hebben de voorzitter en de 2e secretaris van het Intern. Anti-militaristiech bureau, de heeren B de Ligt en A. de Jong, een bezoek gebracht aan het Militair Hospitaal te Den Haag, waar deze hongerstaker wordt //Verpleegd." Zij hadden een onderhoud met den kolonel Paree en den behandelenden geneesheer, officier van gezondheid, Van Slooten, die mededeelden, dat het oogenblik voor het toepassen van kunstmatige voeding gekomen was en dat zij daartoe waren overgegaan zon der eenigen dwang van hooger hand, alleen omdat zij Groenendaal als patient beschouwden, dien zij voor den dood moeten behoeden. Volgens eigen ver klaring van Groenendaal had deze. sedert Maandag 7 Juni niet gegeten. De delegatie drong er bij de offi cieren op aan den hongerstaker niet verder kunstmatig te voeden, maar hem, als zijnde geen militair, in vrij heid te stellen, waarvoor echter volgens de heeren Paree en Van Slooten geen termen bestonden. Hierop vroeg de delegatie een bij zondere audiëntie aan bij den Minister van Oorlog, die haar onmiddellijk werd verleend. Zij stelde den Minister van de zaak uitvoerig op de hoogte en vestigde zijn aandacht op het feit, dat thans nog verscheidene andere princi- pieeie dienstweigeraars gevangen zitten. Zij drong er bij hem op aan met het oog op de te verwachten speciale maatregelen te hunnen gunste, dat de dienstweigeraars onmiddellijk in vrij heid zouden worden gesteld, in het bijzonder Groenendaal, wiens bestaan dit onmiddellijk vereischt. De Minister antwoordde, dat hij evenals ieder ambtenaar niet anders mocht doen dan de wet uitvoeren, wat hem zou verhinderen aan het verzoek der delegatie te voldoen. De delegatie voerde als hare meening aan, dat de Minister als uitvoerder van de wet, mede in verband met de motie-Drion, waarbij de Tweede Kamer, de officieeie vertegenwoordigster van het Nederlandsche Volk, met algemeene Het bordje /Wacht U voor den hond" kon ons niet weerhouden het hek binnen te gaau. De boerin stond aan de deur van de schuur en verschrok bij het zien van deze twee havelooze ongure typen. We zagen er dan ook wezenlijk als werkelijke paria's uit. z/Heb U misschien een gloassie woater voor ons z/Het menschje keek me eens goed aan en vroeg toen medelijdend z/Hei je gevochte, man Je neus j bloeit zoo 1" I //Nee, moeder, ik ben gevalle «Wil je soms liever een gloassie melk Goa jullie moar eens mee, dan kun je je in de keuken warreme." Gretig namen we haar aanbod aan, behagelijk zetten we ons bij het groote houtvuur en vol dankbaarheid nuttig den we een paar glazen warme melk en eenige boterhammen met spek( die de goedhartige vrouw, ondanks onze protesten kwam aandragen. Toen we weggingen stopte ze ons nog een dubbeltje in de hand en op schooiersmanier zeide ik „God zal het je loonen," dat ik evenwel hartgrondig meende. (Wordt

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1921 | | pagina 1