N° 05 Zaterdag 4 Juni 1921 108 jaargang. Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel. DE BIOSCOOP. 13 FEUILLETON. Orie maanden Schooier, Buitenland. Bmneuland. ABONNEMENT Prijs per kwartaal, in Goes f 2, buiten Goes f 2,—. Afzenderlijke nummers 5 cent. Verschijnt en Vrijdagavond. GOESCHE Uitgave Naaml. Vennootschap Cloesclie Courant ADV ERTENT1ÊN van 5 regels f 1,20 elke regel meer 24 cent. Driemaal plaatsing wordt tweemaal berekend. Familieberichten 110 regels f 2,40 Bewijsnummers 5 cent. en Kleeutvans Ross' Drukkers en Uitgeversbedrijf. Advertentiën worden aangenome tot 13 nor voormiddag. liet is al vele jaren geleden, dat wij als kleine jongens voor de eerste maal de wonderen" dei» bioscoop mochten aan schouwen. Van de prachtig ingerichte film paleizen, die tegenwoordig in vrijwel elke stad van eenige beteekenis te vinden zijn, was toen nog geen sprake. Het trilheeld werd in een bonte kermistent vertoont en het staat ons zoo duidelijk voor den geest, dat de vertooning ongetwijfeld destijds een diepen indruk moet gemaakt hebben. Soldaten met lange lansen, waaraan kleine vlaggetjes bevestigd waren, reden op het doek in lange rijen op hun paarden voorbij en je stond vol opge togenheid te kijken naar dat levende plaatje en je tuurde ingespannen naar de snel bewegende pootjes der paarden om je er van te overtuigen, dat deze werkelijk voorhij draafden. Dat was in de baby-jaren van de film, in den tijd toen niemand haar nog bijzondere aandacht waardig keurde, toen niemand nog voorzien kon welk een geweldige vlucht de film-industrie in weinige jaren zou nemen. Naarmate de fotografie en de tech niek de opname en het weergeven van gefilmde gebeurtenissen, steeds meer volmaakten, begonnen handige zaken- menschen in te zien, dat de toepassing der uitvinding een bron van rijke in komsten zou kunnen vormen. Het volk wil lezen maar liet wil. nog liever verteld worden. En wanneer dit vertellen geschieden kan zonder woorden, wanneer het groote publiek de geschiedenis voor zich ziet afspelen, dan laat deze zoo'n onuit- wischbaren indruk achter als met lezen of vertellen nimmer te bereiken zou zijn. Men liet het volk zien wat liet graag zien wilde, men speculeerde op zijn zucht naar sensatie, men werkte op de slechte hartstochten door de misdaad in al haar openbaringen op het doek te projecteeren. liet groote publiek is verzot op detective-verhalen. De volksbibliotheken, de stations- boekenstalletjes en de kiosken in onze groote steden kennen den smaak van het gros hunner klanten en houden de onmogelijkste misdaadromannetjes in omslagen waarop van bloed druipende moord-illustraties staan afgebeeld als de meest gevraagde lectuur in voorraad. En daarnaar verlangt een groot deel van het publiek de sensatie van een drama te doorvoelen. Men wil het lezen maar het genot van liet in werkelijkheid voor zich te zien is nog veel grooter. Daarvan hebben de bioscoop-onder nemers handig profijt getrokken en vele jaren heeft de filin in liet teekeu der geraffineerde misdaad en van het meest afgrijselijke drama gestaan. Men is gelukkig in de laatste jaren gaan begrijpen, dat niet alleen een specu- leeren op de laagste menschelijke hartstochten, maar ook een opvoeden tot smaak voor kunst van liooger ge halte het streven der bioscoopvoorstel- DOOR C. DE B LIJ. Een benauwde, bedwelmende stank van natte kleeren, tabaksrook en te drogen gehangen waseh, kwam ons tegemoet, terwijl op. 't kacheltje in den hoek, nog ten pan eten stond, die ook zijn geuren verspreidde. In een ruw getimmerdea bak, lag op eenige bossen vuil stroo, waarover een gescheurde paardendeken gespreid, een goor vrouws persoon. Octkleeden deed men zich in deze omgeving schijnbaar niet, slechts haar blouse was wat opengemaakt, terwijl haar vette haren, verwil derd langs het hoofd hingen. Een klein kindje, misschien vijf a zes maanden oud, lag schreeuwend bij haar. Het wurm was in een besmeurde doek vastgeknoopt, kon handjes noch voetjes bewegen, en op z'n geschrei werd geen acht geslagen. In een andere hoek lag op een hoop lingen moet zijn, maar wie de kleu rige reclame-borden voor alle talrijke cinema's, in onze grootere steden be kijkt, kan niet anders dan coDstatee- ren, dat nog steeds te veel wordt ge boden dat op de eenvoudigen van geest een zinneprikkelenden invloed moet uitoefenen. Wij spreken nu niet van de aan grijpendedrama's; in een onoverzien baar aantal actea, van de onmogelijke kluchten waarin film-acrobaten als misdadigers of politie-agenten ver kleed, de meest gedurfde staaltjes van hun behendigheid vertoonen. Dergelijke films mogen al geen op voedkundige waarde hebben, zij geven een groot deel van het volk de ont spanning, die het met zware dagtaak niet gaarne zou missen. Maar er zijn daarnaast de misdaad- verheerlijkende films, waarbij de bios coop als 't ware een opleidingsschool voor jeugdige misdadigers wordt die er aanschouwelijk onderwijs ontvangen in de handigste manier van inbreken en ontvluchten om van moord maar niet eens te spreken. En daarnaast de films die er op berekend zijn de zinnen door porno grafische vertooningen te prikkelen, de zoogenaamde gedurfde films, die meu een kunstk'eedje aantrekt om het werkelijke karakter ervan te kunneu verdoezelen. Naarmate het bioscoop bezoek ver meerderde, naarmate de cinema-theaters uit den grond verrezen, naarmate de film industrie van grooter beteekenis werd, heeft men ook ingezien, dat een populaire film een bton van zoo groote opbrengst kan zijn, 'at, het de moeite loont er een kapitaal voor enscèneering, regie en honorarium voor bekwame acteurs en actrices voor uit te geven. Een moderne film toont paleizen, monumenten, geheele stadsdeelen, van hout, doek en steen, uitsluitend voor dat filmverhaal opgebouwd en bevolkt met acteurs eu tallooze figuranten in de kostbaarste gewaden waarvoor tien duizenden guldens als bedrijfskapitaal uitgegeven moeten worden. T. (Slot volgt.) TR1LBEELDEN. Voor de eerste maal sinds men- scbenheugenis zijn de groote wedstrijden te Epsom (Derby) gehouden zonder dat er treinen reden en een reusach tige sloet van de meest verschillende voertuigen heeft de Londensche lief hebbers van de edele hippische sport naar het terrein gevoerd waar de groote kamp gestreden werd. Een luchtschip regelde het vervoer en gaf draadloos berichten aan de politie, wanneer storingen optraden. De staking, waarbij 1.300.000 mijn werkers en hun gezinsleden zijn be trokken, is de oorzaak dat de ouder wetsche wijze van reizen, gecombineerd niet de meest moderne controle van verkeer, in zwang kwam. Lloyd George heeft verklaard, dat het hem geen mcenens is geweest met zijn dreigement, een regeling dour middel van een wet af te dwingenals contraivriendelijkheid hebben de besturen van de spoorweg beambten en van de transportarbeiders vodden, een hond, die duidelijk de sporen droeg, van zijn zwervend straat- bestaan. Klonten modder zaten hem in de ongekamde borstelige haren. Bij ons binnenkomen hief hij even zijn kop op, doch op een „smoel houwe" van z'n baas, trok hij zich van het voorval niets meer aan. „Jullie motten hier sloape, jongens ik hep d'r niks op teuge, alleen bin je niet in ee sjiek hotel, je mot de harde vloer moar veur je peluw neme, en je met je achterste toedekke." Schuddend van 't lachen, over deze geestigheid, gaf bij me een geweldige klap op den schouder, hetgeen ik be antwoordde, met een nog heviger dito, ten einde hem een voorproefje te geven, dat mijn handen eventueel ook klappen konden uitdeelen, terwijl ik hem schalks lachend toevoegde „Moaije hint een fideele gastheer!'' moar hei je nog wat te drinke, want ik verrek van den dorst,'' Door mijn ordinaire spraak, welke ik dagenlang geoefend had- scheen zijn wantrouwen, of welke andere ge voelens, hij ook tegen ons moge heb ben gekoesterd, eenigszins te tanen. de ingevoerde ete-nkool we tr in genade aangenomen, zoodat deze weer vervoerd zal worden. Toch heeft de regeering een aanzienlijke machtsuit breiding gekregen, een nieuwe procla matie machtigt de regeering tot inbe zitneming van gasfabrieken, fabrieken van eleclriciteit, waterleiding en andere fabrieken, req'uisitie van voedsel en veevoeder en andere voorraden, van schepen, vrachtruimte, passagiers ruim te op schepen, in bezitneming van kolenmijnen, kolen voorraden, machine rieën, spoorwagens en andere voertuigen voor _vervoer van kool, tot het vast stellen van de prijzen van kolen, gas, electriciteit en tot opeisching of con trole en verkoop van benzine. En 't schijnt dat de regeering vol doende buitenlandsche kolen heeft voor alle onmisbare openbare diensten. Hier bij is een belangrijke hoeveelheid Duitsche kolen. Duitschland is al aardig bezig om de entente op de been te houden. New York incasseert het eerste milliard gouden marken en de gcalli eerde commissie voor de vergoe dingen heeft linar dank betuied voor de prompte betaling. De nieuwe rijkskanselier dr. Wirth heeft in den Rijksdag nogmaals verklaard, dat Duitschland de het door liet vredes verdrag opgelegde verplichtingen zal nakomen. Hij werd (oen geïnterrum peerd door een der communisten, die riep „Eerst kannen van den lach „Voor dezen uitroep verleen ik u am nestie antwoordde Wirth gevat. De communisten liaddïiiden kanselier aan vankelijk herhaaldelijk ouderboken met de vraag, wanneer de „amnestie" ter sprake zou komen Blijkbaar zuchten er nog „voode broeders" voor politieke misdrijven in 't gevang, amneslie voor de „oorlogsschuldigen" zullen de com munisten wel niet verlangen. De minis' ter-president was overigens vaag in het aangeven van de manier waarop de verplichtingen zullen worden nage komen. Hij wist het zeker zelf uog niet geheel en al. Tenslotte kwam een peroratie over Opper-Silezië, waar, naar de Temps meldt, de bevelhebber der Poolsche opstandelingen verklaard heeft, dat hij bereid is zijn troepen terug te trekken op de voorwaarden, welke de geallieerde commissie stellen zal. Gene raal Hoefer, de bevelhebber der Duit sche zelfverdedigingsorganisaties, voelt er echter niet^veel voor. Hij is waar schijnlijk beducht, dat de Polen terug zullen komen. In de Ver. Staten, te Oklahoma, hebben weer eens botsingen plaats gehad tusscheo blanken en negers, waarbij 75 personen gedood zouden zijn. Reuter meldt, dat 70 auto's met gewapende blanken om de negerwijk heenreden en een half dozijn vlieg tuigen er boven, 't Klinkt wel wat Amerikaanscb. In Ierland hebben de opstandelingen een landmijn electrisch laten ontploffen, terwijl een troep soldaten met muziek voorop, voorbij marcheerde. Zes mannen wer den hierdoor gedood en 21 gewond. Over het Belgische militalrisme lezen we in het blad van de Vlaamsche frontpartij; het gaat over een inspectie te Beverloo door den Franschen maar schalk Franchet d'Espéray over Belgi- Hij ging naar een kastje in den hoek, haalde een kruik oude klare te voor- schiju, welke hij mij toereikte met een veelzeggend knipoogje „De spulle binne jofel in orde wat Vorige wesk toevallig onder me jas gekomme I" Ik zette de kruik aan mijn mond, deed alsof ik dronk, doch hield mijn lippen stijf gesloten, waarna ik de versnapering mijn vriend toereikte. Met den rug van m'n hand veegde ik mijn mond af, maakte een smakkend geluid en zeide Verddat binne me spulle, moat, zoo'n kruikkie, zou ik alleen wel luste „Nou, 't is van harrete gegosen hoor, zuip maar zoo veul, asdat je genogt liep." Ja dacht ik, dat zou je wel willen I De pan eten werd van het wankele kacheltje genomen, en op 't tafeltje gezet. Ieder van ons kreeg een ijzeren vork, en van mijn tegenzin geen blijk gevend, deed ik wanhopige pogingen, de inhoud naar binnen te werken. Een walgelijk gevoel maakte sjich van mij meester; de zuurvette sche troepen gehouden. Iri een briefje wordt hierover gezegd „Helaasvoor de zooveelste maal heeft ons Pruisische militarisme zijn slachtoffers geëischt." De briefschrijver vertelt dan, dat de soldaten van 's ochtends drieën tot twaalven hebben moeten wachten en rondmarcheeren in de zengende hitte der Kempen. „Acht dooden zijn er te betreuren, 60 soldaten moesten in het ziekenhuis opgenomen worden, waaronder jongens, die voor hun leven de gevolgen zullen dragen." Be algemeen» staking in Noor wegen schijnt voor de stakers geen KUCI'O- te zullen worden, doordat zich zoo velo vrijwillige arbeidskrachten aanmelden. In Oostenrijk is liet Kahinet-Muyr afgetreden. Oucl-crisisambtenaren in particuliere In de Ned. Nijverheid wijst een inzender op het gevaar, dat schuilt in den overgang van tal van oud- orisisambtenaren van overheids- in particulieren dienst. „Het schijnt nauwelijks noodig te zeggen", schrijft B., „waarop wij doe len Ieder begrijpt toch, dat hier een dubbel gevaar schuiltvan corruptie vau eeu ambtenaar in fuuctie, door hem een mooie betrekking aan Ie biedpu bij eeu bedrijf door hem ge controleerd of in eenig opzicht van zijn auibtsbemoeiingen afhankelijk van benadeeling van concurreereude ondernemingen, doordat de ambtenaar, bokeud met verschillende zakengehei men, met de- hoegrootheid van den omzet, de afnemers, de leveranciers, enz. van de bedrijven, aan zijn toe zicht onderworpen, die kennis ten goede laat komen aan de onderneming, waarbij hij een betrekking aanvaardt. In Frankrijk heeft men dit gevaar beseft; daar heeft men gedaan, wat de Nederlandsche wetgever verzuimd heeft te doen een strarbepaling ge maakt, om deze gevaren zooveel moge lijk te bezweren." „Het bewijs dat den ambtenaar tijdens zijn ambsvervulling een derge lijke belofte als het aanbod van een goede betrekking gedaan is, zal meestal niet te leveren ziju, evenmin als het bewijs, dat de ex ambtenaar aan de onderneming waarbij bij in dienst is gekomeo, geheimen heeft verklapt, die hij uit hoofde vau ziju vroeger ambt verplicht was te bewaren. Daarom heeft terecht in Frankrijk het meestal uitwendig gemakkelijk waarneembaar, althans gemakkelijk aan te toonen feit, dat men in betrekking komt bij zulk een onderneming binnen 5 jaar na het eindigen der ambsver vulling, tot criterium van de straf baarheid gesteld. Wij bevelen deze Fransclie bepaling dan ook gaarne in de belangstelling van onzen Minister van Justitie aan en het zou ons verheugen, indien een dergelijk artikel ook in ons strafwet boek mocht worden opgenomen." stank zou in normale omstandigheden, reeds voldoende zijn geweest, om mij het hart in het lijf te doen omdraaien nu echter was ikschooier, en verzette mij tegen mijn gevoel van onpasselijkheid. Duidelijk zag ik de blikken van verstandhouding, die de twee lugubere typen, nu en dan met elkander wisselden. Bij intuïtie voelde ik, dat hier kwaad gebrouwen werd, doch ten greep van mijn hand in mijn broekzak, waar zich een boksijzer bevond, slelde me gerust, terwijl ik wist, dat ook Fehrenbach, op zijn hoede zou zijn. Slechts eenmaal had hij mij aangeke ken, en in dit ondeelbaar oogenblik, had ik in zijn oogen gelezen, dat ook hij zich van gevaar bewust was. De kruik was nog ettelijke malen rondgegaan. Onze makkers waren in een eenigszins lollige stemming geko men. De klarinettist had de inhoud van zijn zakken geteld, hij had dien dag 'inet zijn valsche getoeter bij de acht gulden opgehaald. De zigeuner, die achteraf bleek hel schoone beroep van messen en scharen slijper uit te oefenen, had ook een Géb. voor K. en W. te Amsterdam. Men schrijft ons De stichting van een Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen te Amster dam, op zoo breeden grondslag als daartoe door den heer G. H. Koopman hel initiatief werd genomen, is niet ten onrechte een question bruiante, een zaak dus waar heel Nederland zich voor interesseert. Immers, het is toch veel te zwak gezegd, wanneer meu alleeu het nuchtere feit consta teert, dat aan zulk een instelling de hoofdstad groote behoefte heeft. Met een \erklaring, dat het een waarachtig landsbelang betreft, dat het een zaak is van nationale importantie, komt men de waarheid naderbij. Immers, \an de stichting van dit gebouw mag dé opleving, groei en bloei van onze nationale muzikale- dramati8che kunst worden verwacht. Allen kunnen een steentje aan dit gebouw bijdragen, zonder dat het hun een droppel zweet zal kosten. Eerstens de kapitaalkrachtigen, die een positie bij een bankier hebben staan. Wat maakt liet uit, of ze, naast hun staats- leening- en petroleum, tabak en Ameri- kaansehe sporen een paar premieloten Gebouw van Kunsten en Wetenschap pen hebben liggen, die 3 pCt. rente opbrengen. Neem nu dat ze anders gemiddeld 6 pet. van hun geld maken, dan zal zoo'n stuk van f 200 hun dns zes gulden per jaar minder opbren gen. Doch daar tegenover staat, dat linn geld absoluut safe is en dat zij kans krijgen op een premie, in bet gelukkigste geval zelfs van een 1/i millioen, Want dat de onderneming safe is, is bewezen door de ernstige eu voorzichtige betekeningen, waarbij geen enkele mogelijkheid over 't hoofd is gezien; uit het feit dat drie loog- staande Nederlanders als J. L. Wes- terouen v. Meeteren, Ph. R. Goed koop en Dr. L. van den Steen van Ommeren, het commissariaat hebben willen aanvaarden, en als accountants optreden de heeren Elles en Hamelberg. J)e niet kapitaalkrachtigen behoeven slechts de helft op hun obligatie te storten, op een twintigste dus f 5,Die krijgen daarmee denzelfden winstkans. En als het lot hun niet gunstig ge weest is, zijn ze hun geld nog niet kwijt (wat bij d; Ned. Staatsloterij wel het gei al is, wanneer zij een „niet" getrokken hebben), maar kunnen zij hun stortingsbewijzen inwisselen tegen plaatsbiljetten, 't zij voor voor stellingen in liet Gebouw, 't zij bij een der vermoedelijk drie gezelscbapi pen, waarmee de heer Koopman zal contracteeren en waarmee t e provincie zal worden bespeeld, en zelfs de kleinste plaatsjes zullen worden bezocht. Jhr. De Muralt. Men meldt aan de N. R, Ct. dat jhr. De Muralt (lib.) voornemens is, ont.'lag te nemen als lid van de Tweede Kamer. Als zijn opvolger zal worden aangei wezen de heer Ph. J. van Dixhoorn. Fokkerfabriek. Te Veere zal een fabriek van Fokker vliegtuigen worden opgericht. Woningbouw. Blijkens een circulaire van deD goeden dag gemaakt, terw(jl „zij" met een duimbeweging naar het slapende vrouwspersoon, eveneens haar bikkement verdiend had. Grijnzend voegde bij er aan toe n't Verrekte jonk, heit de heele dag légge te blére, en dan is de dag altijd goedde minse binne dan meelijdend. „Da's verdraaid handig" bracht ik in 't midden, „maar as 't nou nie wil schreenwe". „Toe nou zeg, doar heef Mie de middeltjes wel veur, janken mot het, en dan mot je Mie, as de minse kaijke hoore susse „Sti' moar liefie, och 't sclioapie heit zoo'n honger." Ik voelde me 't bloed naar 't hoofd stijgen, ik had den wreedaard wel door elkaar willen ransilen, dien kinderbeul dat lage sujet profiteerend van het wee en den honger van 't kleine onschuldige kindje, om zoodoende medelijden op te wekken en geld te bemachtigen. {Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1921 | | pagina 1