K°. 54.
Zaterdag Mei 1921.
198 jaargang.
abonnement
Bij dit nummer behoort
een Bijvoegsel.
FEUILLETON.
Drie maanden Schoaisr,
Buitenland.
Binnenland,
Prijs per kwartaal, ia Goes f 2,
buiten Goes f 2,
Afzenderlijke nummers 5 cent.
VerschijntMaandag-, Woensdag
en Vrijdagavond.
GOESCHE
Uitgave Naarnl. Vennootschap Goesche Courant
ADVERTENT1ËN
van 15 regels f 1,20 elke regel
meer 24 cent.
Driemaal plaatsing wordt tweemaal
berekend.
Familieberichten 110 regels f 2,40
Bewijsnummers 5 cent.
en Kleenwens Ross' Drukkers- en Uitgeversbedrijf. Advertentiën worden aangenomen
tot 12 uur voormiddag.
COURANT
DWANG.
Wij Hollanders zijn trotsch op onze
vrijheid.
Zij is ons hoogste goed en de minste
aantasting van die vrijheid gevoelen wij
als iets onduldbaars waaitegen niet
krachtig genoeg geprotesteerd kan
worden.
Geen geordende samenleving is moge
lijk zonder een overheid, die in het
algemeen belang wetten en verorde
ningen maakt waaraan alle ingezetenen
zich onderwerpen moeten.
Het persoonlijk belang moet voor het
algemeen belang wijken. Wij begrijpen
allen, dat wij bepaalde voorschriften in
acht moeten nemen en ons opofferingen
zullen moeten getroosten opdat het
ingewikkelde mechanisme, dat „Maat
schappij" heet, zoo doeltreffend moge
lijk kan functionneeren.
Geen samenleving is mogelijk zonder
wederzijdsche opoffering, zonder erken
ning, dat de bescherming van persoon
en goederen welke de Staat waarborgt,
een inperking van de volkomen vrijheid
van beweging met zich brengt.
Wij verzetten ons tegen eiken onnoo
digen dwang van overheidswege maar
wij gevoelen bet als iets vanzelf spre
kends, dat Rijk en Gemeente onze
persoonlijke vrijheid zoo aan banden
leggen, dat wij verhinderd worden,
bepaalde handelingen te verrichten
zoodra anderen van die handelingen
gevaar of overlast ondervinden.
Wie in zijn tuin op duiven of katten
wil schieten weet niet hoever zijn koge!
gaat, noch wie zich achter zijn heg of
schutting bevindt.
Hij levert dus gevaar voor zijn om
geving op en de overheid zal hem een
voudig beletten zijn gevaarlijke lief
hebberijen voort te zetten.
Is dat eene belemmering van de
persoonlijke vrijheid?
Geenszins, want het optreden van
de overheid is het uitvloeisel van haar
plicht om voor leven en gezondheid
van alle burgers te waken en daardoor
ieder te verhinderen, datgene te doen
waardoor voor anderen schade of nadeel
zou kunnen ontstaan
Nog verder gaat de overheidszorg.
Er zijn bedrijven, die voor omwo
nenden last kunnen veroorzaken, hetzij
doordat machines hinderlijk leven
maken, hetzij doordat rook, stank of
nfval-water, lucht en aarde in breeden
kring kunnen verontreinigen.
Weer waakt de overheid met angst
vallige zorg en geeft geen toestemming
tot stichting of uitbreiding van het
binder-veroorzakend bedrijf dan nadat
belanghebbende omwonenden in de
gelegenheid zijn gesteld, hun bezwaren
daartegen kenbaar te maken.
Zoo gaat het bij eljpe volksgroep,
die zich door taal en geschiedenis een
eenheid voelt.
Het eenige verschil is slechts, dat
naar gelang van den volksaard en ook
naar gelang van de groep welke de
regeeringsmaclit bezit, de teugels van
liet bewind in liet eene land strakker
of losser dan in het andere gehouden
worden.
3
DOOK
C. DE B LIJ.
Reeds eenige dagen voor ons vertrek
had ik mijn sohooierseostuum te luchten
gehangen om het voor mij in dubbden
zin van het woord „draaglijk" te maken,
maar „Es hat nicht sollen sein 1"
Niettegenstaande menig dartel windje
een stepje had uitgevoerd met het
doorluchtig broekje en het jasje had
uitgeschud, dat de franje mouwen
klapperden van intens genot, toch bleef
hnn scherpe armelui's lucht, ontfutseld
aan den schooier, zoo penetrant dat
mijn Haagsclie reukorganen, hoezeer
ook aan geuren op allerlei gebied ge
wend, voor dit wanhopig geval riet
immuun te krijgen waren.
De moed om het lugubere pakje aan
te trekken, zakte al lager en lager en
stroomde ten slotte weg door de gaten
van schooler's afgeleefde schoenen
Om in dit kwalijk riekend geheel
Er zijn staten welker bevolking
slechts door ijzeren tucht in bedwang
is te houden en er zijn ook mogend
heden waar de regen-ing zich bewust
is een minderheid te vertegenwoordi
gen en die zich dan ook slechts weet
staande te houden door het voorschrij
ven en doen uivoeren van dwangmaatre
gelen die het karakter van gelijke
overheidszorg voor allen ten eeneninale
missen.
Laten wij ons tot ons eigen land
bepalen.
Gelukkig hoezeer velen ook
reikhalzend naar een nieuwe maat
schappij uitzien leven wij in een
land waar de overheid aan al haar
ingezetenen gelijke rechten en plichten
toekent.
Er is wel eens gesproken van klas-e-
justitie en wij zouden niet gaarne
durven beweren, dat het niet eens is
voorgekomen, dat bij een rechter
stands- of partijoverwegingen boven
een uitspraak zonder aanzien des
persoons zijn gegaan.
Maar dan is die rechter een man
geweest, die zijn zwakheden had en
gedwaald heeft en (iie nimmer rechter
had moeten worden omdat hij daarvoor
niet de rechte man op de rechte plaats
is gebleken.
Over het algemeen kunnen wij met
voldoening constaleeren, dat ons land
geen klasse-justitie kent en dat wet
gever en wetsuitvoerder slechts het
doel nastreven liet algeineen belang te
dienen met inperking van het minst
mogelijke der individueels vrijheid van
alle staatsburgers.
Ook van Rijk en gemeente geldt,
dat zij nimmer plagen uit lust tot
plagen.
Maar zij plagen dan toch.
En hier juist schuilt de groote
ontevredenheid die in breede volks-
kriugen tegen wettelijke voorschriften
tot uiting kon komen.
Men vraagt zich te dikwijls af
waarom moet die wet of die verorde
ning mij of mijn bedrijf treffen f zon
der zich daarbij de vraag te stellen
is het offer dat van mij geeischt wordt
ook noodzakelijk opdat in het alge
meen belang onze staatsmachine goed
kan functionneeren.
Wij hebben de voorheelden maar
voor het grijpen.
De oorlogsjaren liggen nog versch
in het geheugen, de oorlogsjaren met
al hun gebiedende voorschriften om
ter wille van liet algemeen, persoon
lijke offers te brengen.
Wie heeft er niet gemopperd over
zijn broodkaart die hem honger deed
lijden, over zijn kolenkaart die hem
ternauwernood bij st-enge koude een
vuurtje in zijn haard schonk.
Hoe hebben de boeren niet gepro
testeerd tegen regeeringsmaatregelen
die hen in hunne oogen tot pliilan-
tropisehe volksvoeders maakten En
hoe protesteeren nog heden de huis
eigenaren over wier bezittingen de
regeering naar eigen inzicht beschikt
en wier inkomen zij naar haar goed
dunken regelt.
Hoe is er niet gescholden op de
regeering die in de onaangename nood
zakelijkheid verkeert, dat zij ter wille
van allen, bepaalde volksgroepen in
haar individueele vrijheid moest be-
een nieuw leven te blazen, was voor
mijn adem al te sterk.
Na nog eens een laatsten blik van
weemoed op het gevalletje geworpen
te hebben, deponeerde ik het meedoog-
loos in den vuilnisbak.
Wat wekt zoo'n versleten plunje soms
eigenaardige gedachten 1
Bekende woorden van Multatuli dron
gen zich aan mij op, toen ik dit beeld
van vervallen grootheid bij de vullis
ter ruste legde
„Een versleten jas is voor „iemand"
altijd interessantmaar op de
schouders vaD „een ander".
Van de waarheid dezer woorden
z»uden we op ons tournee nog dikwijls
overtuigd worden.
We zouden dan op reis gaan I
Fehrenbach was uitgedost met een
oude regenjas, afgetrapte laarzen en
schunnige beenkappen. Zijn scherp
gekerfde kop, met doordringende, door
oorlogswee gestaalde oogen, werd ge
dekt door een echte sjappiespet.
Ik tooide mij met een prachtexem
plaar van een pantalon, voor de tweede
maal gekeerd, voorbestemd om dit
jammerlijk zwervend leven te gaan
perken.
Zoo gaat het nog dagelijks en wie
de besprekingen op tal van vergade
ringen volgt, constateert telkens weer
een streven van volksgroepen met ge
lijksoortige belangen, die de overheid
willen dwingen te hunnen bate een
bepaalden weg in te slasu.
Dat de regeering ten bate van het
algemeen welzijn, in de achter ons
liggende jaren strenge maatregelen
heeft moeten nemen, dat zij dwin
gende loofschriften heeft moeten geven,
hebben wij als een hinderlijk
ingrijpen gevoeld, maar ten slotte zijn
wij hen dankbaar, wier doorzicht en
beleid ons scheepje tlfior de branding
hebben heengcholpen om het weer in
rustiger en veiliger vaarw ater te brengen.
Hoever mag nu de overheid met haar
dwingende voorschriften gaan, m.a.w.
hoe groot mag 'de individueele vrij
heidsbeperking ten bate van het alge
meen zijn
Natuurlijk moet er een grens zijn.
Ieder moet een offer brengen wanneer
de gemeenschap daarmede gebaat is,
maar het offer door enke len ten Ige-
meeneu nutte gebracht mag nimmer
zoo groot zijn, dat een bepaalde cate
gorie ingezetenen gedwongen zou wor
den ten bate van anderen van de vruch
ten hunner arbeid afstand te doen.
Nood breekt wet.
Maar dan moet er ook een .uitzonde
ring, van een noodmaatregel zijn, die bij
terugkeer normalere tijdsomstandighe
den zoo spoedig mogelijk ongedaan moet
worden gemaakt.
Wij Hollanders, zoo hebben wij in
den aanvang van dit artikel gezegd,
zijn trotsch op onze vrijheid.
Laten wij toonen een zoo- ruimen
blik te hebben, dat wij ook trotsch op
onze vrijheidsbeperking zijn als wij
weten, dat wij daardoor de welvaart,
het geluk of de gezondheid van ons
volk kunnen bevorderen. - T.
VERWARRING.
Nog steeds duu;t de bijeenkomst
van den Oppersten Raad te Londen
voort en het eindresultaat der bespre
kingen is officieel nog niet verschenen.
Zooals wij reeds hebben gemeld is uit
gelekt, dat de coatante waarde der
Duitsche schuld is vastgesteld op 132
milliard mark. Om deze te betalen
zou Duitschland obligaties moeten uit
geven, die een jaarlijksche annuïteit
van 2 milliard gouden marken noodig
maken benevens een som gelijkstaande
met 25 pet. van de waarde van den
Duitschen uitvoer.
BreDgt deze belasting meer op dan
IJ milliard gouden markeD, dan za!
dit meerdere gebruikt worden tot het
vlottend maken van nieuwe obligaties.
Duitschland zal op deze wijze dus
meer betalen naar gelang het meer
uitvoert en de 25 pet. heffing is een
soort peilglas voor den stand der
Duitsehe welvaart. In 37 jaar moet
de gebeele schuld zijn gedelgd.
Duitschland zou tot den 12 Mei
bedenktijd hebben, maar het lijkt
waarschijnlijk dat deze termijn zal
worden verlengd. De Franschen
lijden; met 'n pseudo-artistieke flambard,
opgeduikeld bij een opkooper Gedempte
Burgwal No, zooveel, tegelijk met een
aftandsche gummyjas, welke beide mijn
eigendom geworden waren a f 2,50
en dat in een tijd van enorme klee
ding-malaise
Zaterdagmorgen van 4 December,
gedenkwaardig zult ge altijd voor mij
blijven 1
Nooit zal ik vergeten de gemengde
gevoelens, die mij bestormden bij het
ontwaken uit mijn slaap, verontrust
door allerlei nachtmerries van door
weekte kleeren en sokken, van kou
verstramde en bibberende ledematen,
doorgeloopen voeten en van honger
nijpende ingewanden
In den somberen morgen naar
buiten starend, zag ik den regen tegen
de ruiten kletteren en hoorde ik den
wind gieren en builen, als spotten de
elementen met de vrijwillig op mij
genomen taak.
Ik kroop weer tot over mijn ooren
onder de dekens 1 Zou ik toch gaan
Sterk zjjn Hu wat een weer
Hoe zalig is die rustige rust in een
warm bed morgens vroeg, bij heel
even moeten uitstellen. Nu zij
vrijwel zeker zijn van het Roergebied,
zinnen zij weer op wat nieuws en
heblen reeds vloot maatregelen op 't
oog waardoor geallieerde schepen te
Hamburg, Lubeck, Stettin en Bremen
zonden ankeren. Lloyd George schijnt
er alweer niet voor te zijn. Geen
wonder, waar de Britsche vloot bij dit
werkje rechtens het voornaamste aan
deel zou toekomen. Men ziel het, de
Franschen komen in gedachten hoe
langer hoe dichter bij Beilijn en een
intocht van p'och in de Duitsche
hoofdstad, behoort iu de toekomst
geenszins tot de onmogelijkheden.
Het Duitsche rijkskabinet heeft er
het bijltje bij neergelegd. De moei
lijkheden waren voor von Simons c.s.
te groot in aantal om met kans op
succes te kunnen worden bestreden.
De wauhoopszel op dollar-aas Ame
rika, is den politieken kaartspeler
noodlottig geworden.
Of er andere mannen zullen zijn te
vinden die Duitschland op de been
zullen kunnen houden, valt te betwij'
feleu. Het is niet buitengesloten dat
Stresemann, van de Duitsche volks
partij,de portefeuille van buiteulandsche
zaken krijgtde Duitsche volkspartij zou
tene nde den tegenstaudj der meerder-
heidssocialisteu te overwinnen, als
contra-beleefdheid haar steun toezeggen
voor de verlenging van het president
schap van Eeert.
In Opper-Silezië hebben ongeregelde
Poolsche troepen ten getale van 50,000,
meestal neg jonge mannen, uitstekend
gewapend met geweren en machine
geweren op vrachtauto's een oproer ver
wekt en hebben op tal van plaatsen
botsingen plaatsgehad met de geallieerde
troepen, die zich aldaar bevinden.
De Italianen hebben reeds een verlies
van 18 man te boeken gehad, overigens
schijnt er met afwisselend succes ge
streden te zijn.
Uit Warschau wordt gemeld, dat de
gisting ia ontstaan, door de beslissing
van de geallieerde commissie te Oppeln
die, als gevolg van de onlangs in Opper
Silezië gehouden volksstemming alleen
de distrieten Plees, Rybniek en een ge
deelte van Kattowitz aan Polen toekent,
De opstandelingen loopen echter vooruit
op de beslissing van den Oppersten
Raad der geallieerden, aan welken de
commissie te Oppeln sleehls een advies
had uit te brengen en de geallieerde
leiders hebben reeds onomwonden te
kennen gegeven dat het onbekookte
optreden der opstandelingen een zeer
ongunstige stemming in den Oppersten
Raad ten aanzien van Polen zou doen
ontstaan.
De Poolsche minister-pyesident Witos,
heeft daarop den regeeringscommissa-
ris .Korfanty aangemaand om den opi
stand tegen te gaan, maar deze ver
klaarde zich daartoe niet bij machte,
wegens den elementairen aard van de
beweging. De Poolsche ministerraad
heeft daarop besloten Korfanty, waar
van men wel aan kan nemen dat hij
de touwtjes in handen had, waardoor
de oproermakers werden bewogen, on
middellijk te ontslaan. De vraag is nu
maar of Korfanty zich bij dat ontslag
zal neerleggen, of dat hij zich openlijk
zal plaatsen aan het hoofd der opstan
delingen.
zouden dan huil bezettingswerk nog
slecht weer
U kent toch het gedichtje van J. J.
van Geuns, die bij het prachtigste
weer der wereld zong
„O, 't zoet verdroomen van den tijd
Wanneer de vroege morgen gaat
Door 't stil vertrek, dat dag nog beidt
Maar dat al reeds vol zonne staat
Te liggen met de oogen dicht,
En 't leven kalm te laten gaan
Te geven voor één droom van licht
Den zwareu dag met kl zijn daen.
O't rusten stil, als 's ochtends vroeg
't Vertrek al licht en lichter wordt
De dag is altijd lang genoeg
En altijd duurt een droom te kort."
Als 't geen nachtmerrie isMijn
heer van Geuns
Weemoedig wierp ik ëên laatsten
blik op mijn bed 1 Wanneer zou ik me
daar weer eens heerlijk kunnen neer
vlijen Een oogenblik werd ik wanhopig
onder 't gevoel van niet meer terug
te kunnen. Mijn sentimentaliteit bad
mijn mannelijke kracht slechts voor
één moment overwonnen Maar, ha I
Napoleon 5 Mei 1821—5 Mei 1921.
Donderdag was het honderd jaar
geleden dat de banneling op St. Helena
den laatsten adem uitblies. Dit feit is
herdacht met een plechtigen en indruk-
wekkenden dienst in de Notre Dame
te Parijs, waarbij, naar de N. R. Ct.
meldt, pastoor Heunoeque een redevoe
ring hield, die een verheerlijking was
van Fraukrijks militaire kracht.
Inderdaad is het militatrisme in
Frankrijk herleefd, maar de militaire
kracht in Napoleons tijd was toch wel
grootei dan de tegenwoordige.
De fouten die het militarisme aan
kleven komen thans echter scherper dan
ooit in de Fransclie politiek tot uiting.
Premiebmtw.
In de eerste vier maanden van dit
jaar zijn aanvragen ingediend voor den
bouw van ongeveer twintig duizend
woningen. Een zeer groot gedeelte van
de aanvragen betreft den bouw van
een enkele-woning voor eigen gebruik.
De minister van arbeid brengt ter
kennis van de gemeentebesturen, dat
verzoeken om premie voor woningbouw
die véór 1 dezer bij die besturen zijn
iugekomen, den hoofdiuspeetenr voor
de Volksgezondheid moeten hebben
bereikt véór 20 dezer. Voor zoover
die verzoeken dien hoofdinspecteur later
bereiken, zal daarop de beschikking
van 1 April j.l. (verlaagde premie)
worden toegepast.
Ziekteverzekering.
Het Volk geeft eenige artikelen uit
de proeve van een ontwerp-Ziektewet,
voortgekomen uit het overleg tusschen
de georganiseerde patroons en arbeiders.
Zooals bekend wordt de werkgever
verplicht een ziekengeld van 80 pet.
van het dagloon aan den arbeider uit
te keeren, gedurende ten hoogste 20
weken. Van den arbeider mag geen
premie worden geheven.
Bij zwangerschap van een arbeidster
heeft deze aanspraak op ziekengeld ten
hoogste van het dagloon, gedurende 6
weken vóór en ten minste 6 weken na
de bevalling.
Bepaald wordt, dat een er fonds zal zij n
tot het nemen of bevorderen van maat
regelen ter voorkoming van ziekte van
arbeiders en tot bevordering van hun
geneeskundige behandeling.
In art. 1 is bepaald wie voor de toe
passing van deze wet geldt als arbeider.
Het artikel luidt
Voor de toepassing van deze wet
geldt als arbeider, ieder, die in dienst
van een werkgever in diens onderne
ming tegen loon werkzaam is, alsmede
de arbeider, die, niet in een onderne
ming werkzaam, verzekerd is krachtens
de Ongevallenwet 1901 of de Land
en Tninbouw-ongevallenwet, uitgezon
derd degene
a. wiens loon uitsluitend bestaat in
onderricht
b. die in dienst is van een publiek
rechterlijk lichaam
c. die door deze wet als werkgever
wordt beschouwd
d. die als handelsreiziger in dienst
is van eene buitenslands gevestigde
onderneming
Ik stond dra weer vast in mijn rotte
schooierschoenen Goddank 1... M'n
blik gleed over mijn schooierspak in
het ver verschiet, vol van onbekende
hartstochtelijk gewenschte emoties
Bom I Daar stond Fehrenbach
„Halftien „Rot weer 111" Zijn
guitaar bengelde op zijn rug. Ik wist
het, hij had dezelfde emoties gehad als
ik.... ik kende hem te goed 1... maar
zijn stalen trekken zeiden „niets" en-
mijn strijd was gestreden Ik lachte
Mijn lieve moedertje woont boven
me Even afscheid nemen „Ach
jongen je bent toch niet dwaas. Met
dit weer denk je er toch niet over
om weg te gaan Zij zou geen
moeder en zeker niet „mijn moedertje"
moeten zijn om anders te denken en
te spreken. Dat argument was ver
wacht en miste dus zijn uitwerking,
„Moedertje geef ons je zegen
en ze gaf „for good luck" twee dub
beltjes en twee centenIs mijn
moedertje non een heldhaftige dich-
tersziel of niet? We togen ieder met
een dubbeltje en een cent op zak de
wereld in 1
Wordt vervolg di)