Zaterdag 26 Februari 1921,
ló8e jaargang.
N° 24
V OLKSOK TWIKKELIN G
18 VOLKSWELVAART.
ABONNEMENT
Pr|8 psc kwartaal, Sa Soes i 2,—
buiten 9o«3 12,—,
Afsondorlfke nommers 5 coat;
Varsshlati Maandag-, Wosaeiag.
a» ■SafldttgrWoBiS,
GOESGHË
Uitgave Naaml. Venn. Geesche Courant
COIIIIANT
ADVERTENTIES
V»a 1—5 regels f 1.20 «Ik* ragtl
suear 24 seat.
Driemaal plaatsing wordt tweemaal
berekend
Familieberichten 1—10 regelt 12,40
Bewyanummers 5 seat.
en Kleeuwens Ross' Drukkers- en Uitgeversbedrijf. A4T*r,,utlgtt worden aangencmee
lol IE mmr w«s»rwiaaag)e?-
Bij dit se, behoort
een Bijvoegsd,
Hoe interessant zijn de verhalen van
onze ouders en meer nog van onze
grootouders over hun schooljaren.
Er is dan altijd sprake, voornamelijk
wanneer er van het onderwijs ten platte
lande verteld wordt, vaD schoolmeesters
die in kennis en algemeene ontwikkei
ling op een bijzonder laag peil stonden.
Het schoolmeesterschap was een
baantje, dat nog goed genoeg was voor
hen, die voor anderen arbeid niet
deugden.
De meester was in vele gevallen
tevens klokkeluider, doodgraver of bar
bier en kon dan nog ternauwernood
het karige daggeldje verdienen, dat hem
een klein-burgerlijk bestaan veroor
loofde.
In de oude schoolverhalen zien wij
steeds weer den meester als het middel
punt der spotzieke klasse, meester
pennen snijdende van ganzenveeren en
de groote-ondeugeude kinderschaar zich
op eigen wijze vermakende, tot een
afstraffing met de plak dan wel eene
te pronk stelling met de muts met
ezels-ooren de al te brutalen weer even
in bedwang wist te houden.
Het schoolmeestersbaantje moest in
dien tijd alles behalve aangenaam zijn
Maar er was dan ook weinig kennis
voor noodig en wanneer meester er
slechts in slaagde de wanordelijke bende
tijdens de schooluren bezig te houden,
kon hij al op de dankbaarheid en ver
eering van alle vaders en moeders
rekenen.
Een dankbaarheid, die zich menig
maal uitte in den vorm van ham, spek
en andere levensmiddelen dan wel turf,
van welke bewijzen van erkentelijkheid
het gezin van den paedagoog steeds
een dankbaar en nuttig gebruik wist
te maken.
Wanneer men van dergelijke toe
standen leest, die nog niet eens zoo
lang achter ons liggen en wanneer men
daarbij bedenkt, dat de gelegenheid
voor volksontwikkeling vrijwel geheel
ontbrak, dan moeten wij er ons nog
over verwonderen, dat vele leerlingen
van dergelijke meesters in de Maat
schappij nog eervolle positie» wisten te
veroveren.
Hoe gering toch is in vroeger jaren
de gelegenheid voor volksontwikkeling
geweest.
De couranten die er bestonden, men
ziet het uit vele oude jaargangen, waren
in hoofdzaak aan het nieuwsbericht
gewijd.
De berichtgeving verkeerde nog in
het stadium der onvolmaaktheid, geen
courant gaf geregeld een duidelijk en
beknopt overzicht van het wereldge
beuren en het opvoedend element ont
brak in de meeste gevallen ten eeaen
male.
Hoe is dat alles veranderd.
Hoe doeltreffend zijn de maatregelen
geweest, die men ook van overheids
wege genomen heeft om het aantal
analphabeten tot een minimum te
reduceereu.
Stel een oogenblik de ganzenpen
snijdende schoolmeester naast den onder
wijzer van heden met zijn voortreffelijke
opleiding
Vergelijk slechts de leerstof van
vroeger en nu, de betere hygiënischer
sehooltoestandeu, de m'ethoden van
onderwijs en daarnaast den leerplicht
en het waken tegen schoolverzuim, dat
het zich onttrekken aan voldoend
onderwijs wettelijk strafbaar gesteld
heeft.
De belangstelling voor goed ouderwijs
is in alle kringen der bevolking leven
dig geworden en elke gemeente beijvert
zich om aan de kinderen harer inwoners
het meest doeltreffende onderricht te
kunnen verschaffen.
Hoe is in de laatste jaren het onder
wijs niet gespecialiseerd.
Naast het gewone onderwijs is meer
op den voorgrond gekomen het vak
onderwijs, een vakonderwijs, dat zich
van jaar tot jaar over meer ambachten
uitstrekt en de maatschappij goed
onderlegde en niet alleen practisch
maar ook theoretisch bekwame am
bachtslieden levert.
Denken wij daarbij aan de groote
vlucht, die het handelsonderwijs in de
laatste jaren heeft genomen, aan het
landbouwonderwijs, waarvoor het Rijk
zijn belangstelling toonde door de
stichting van talrijke tuin- en land-
bouwwinterscholen, de technische on
derwijsinrichtingen en aan zoovele
andere bijzondere opleidingscursussen,
die van de moderne leermiddelen voor
zien worden, dan begrijpen wij eerst
goed hoe het peil der algemeene volksi
ontwikkeling zoo snel is gestegan en
nog steeds zal moeten stijgen.
De courant, vroeger door weinigen
gelezen, ia in ieder gezin te vinden
en door het geregeld lezen van die
courant blijft ieder op de hoogte van
wat zich in binnen- en buitenland
afspeelt.
De groote gebeurtenissen, die in den
laatsten tijd zijn afgespeeld, hebben
de belangstelling voor de internatio
nale verhoudingen opgewekt en ook
de man uit het volk heeft zich door
het volgen van de geiehiedenis dezer
veelbewogen tijden een oordeel gevormd
over alle dingen, die vroeger langs
hem heen gingen.
Er zijn nog wel mannen uit het
volk, wier kennis en belangstelling
niet verder dan hun dagelijkschen
arbeid gaat, maar wie het gesprokene
op wsrkliedencongresttn en over het
algemeen op arbeidersbijeenkomsten
nagaat zal niet anders dan met vol
doening kunnen coastateeren, dat er
in vele volkskringem een verrassende
kennis van vele op den voorgrond
tredende vraagstukken wordt gevonden.
En het particulier initiatief werkt
krachtig tot de volksontwikkeling mede.
Wij herinneren slechts aan de voor
drachten der volksuniversiteit, aan
talrijke populaire lezingen op hygië-
niich-sociaal-wetgevend en ander gebied.
En daarnaast mag met waardeering
gewezen worden op den zeer vrucht-
dragenden arbeid welkt door openbare
leeszalen en bibliotheken verricht
wordt.
Elke stad van eenige beteekeais
moet trachten een apenbare leeszaal
en bibliotheek tot stand te brengen.
In dergelijke inrichtiigen, welker
aantal in de laatste jaren anel gestegen
is, moet de werkman niet alleen goede
vakliteratuur kunnen vinden, maar in
het algemeen boeken, couranten en
geschriften, welker lezing zijn gezichts
kring zal verruimen en hem tot be
langstelling in op den voorgrond tre
dende vraagstukken zal prikkelen.
Het nut, dat een goede openbar»
leeszaal en boekerij kan atichten, zoo
wel door het beschikbaar stellen van
studie- en leesrnimten, als door het
uitleenen van werken van bekende
schrijvers in stad en omgeving kan
niet te hoog geschat worden.
Hoe hooger het beschavingspeil is
waarop ons tegenwoordig geslacht kan
gebracht worden, dei te krachtiger zal
oni volk in de vóór ons liggende
moeilijke jaren den strijd om het be-
staan kunnen voeren.
Kennis is macht.
En volksontwikkeling mag zonder
twijfel volks-welvaart genoemd worden.
T.
Buitenland,
DE ZIEKE MAN.
Dn Turkiehe delegatie! van Kon-
itzntioopei sn Angora, z|n het, on
dank* hnn verbl|f onder een dak het
niet aans kunnen worden over het
vormen van een gemeenschappelijke
ai vaardiging om d» Tnrkaehe kwestie
by den oppersten Raad voor de dra
ger. Zoo kroeg men dan het dwaze
schouwspel te zian dat de twee dele
gatie», die van Konetnntlnopel onder
aanvoering van don pat herstelden,
ouden Tewflk Pasja, ale 't ware een
personificatie van den zieken man,
Tnrkjje en die van Angora, geleld
door den jongen, vastberaden Bekir
Bami Bey aan het paleis in de St. Jamei-
straat aanklopten. De Raad besloot tot
toalalleg dor hoeren en Lloyd George
begon met hen een ongenadig standje
te schoppen j de Tnrken waren de
dlreete oorzaak van don langen dnnr
van den oorlog enz. enz. Met Ooi-
Ursche kalmte hoorden de delegaties
den Eugelsehtn premier aan en vart
klaarden dat se heel weinig te ant
woorden hadden, daar zy geen tjd
gehad hadden, om de zaak voor te
bereiden. De geallieerde vertegeni
woordlgers waren verontwaardigd
over-de hooding der Turken en dron,
gen erop aan, dat iy zonden vertel-
Ion wat zg over het verdrag van
E'èvres hadden ts zeggen. U» hnn
verklaringen bleek hei, dat de beide
afvaardigingen hst over do tegen de
entente te voeren politiek viflwel
eens zyn.
Volgens de Evening Standard wai
res de memoranda, die door de belde
Tarksehe delegaties z{jn voorgelezen,
van ongeveer dirilfsie strekking, en
hevstien deze de drie volgende prin
cipes i le. dat alle landen, die door
Turken worden bewoond, waaronder
ook die, watzr een Tarksehs meerder
heid is, een deel van Turkye moeten
big.ea uitmaken 2e. dat da Turken
ganeigd zyis, aan de mïsderhsöen de.'
zelfde rechten ta verleenes, als die,
welks omeohrevsL. zijn in do bepalin
gen betreffende mind scheden in andere
verdragen, op voorwaarde dat aan de
Turken dezelfde rechtss worden
gegevon in ianden, waar sg in de mtm
derhaid sgii, zooais in sommlga deaian
vsn Griekenland3e. dat ds Turken
wlliene zgn, aan allo volken de vrgs
vaart door de engten toe te staan,
mits de Taekesha sotsvsrolsitsit daar
door niat wordt aangetatt.
De bezwaren tegen het verdrag
van gèvros betreffen de artikelen
aangaande Thraeië, dia met batree.'
kiog tot Smyrna, dis omtrekt de
neutrale zone der Dardanelles en die
over de esciiomisehe en flosncleele
controle en de militaire clausules en
zyn dus vrywel tegen kat verdrag in
zgn geheel gericht. (Berust wordt in
den afstand van Mesopotamia
Dat kan weer een steen dei aac<
stoots worden voor Lloyd George en
Briand. Brland staat achter de Tnrken,
terwgl Lloyd George het verdrag in
al zyn strengheid wil zien toegepast
en zich schaart ondoir de vanen der
Grieken, dia belangryks voor dooiers
door het verdrag zyn toegezegd en
die zioh de kaas wel niet van hun
outerham zullen laten eten.
Revue.
De verkiezingen voor don Pruleï>
■ehen Landdag hebben versehul'ln
gen veroorzaakt, dia tot resultaat
hebben gehad, dat de meerderheid
der regseringseozlhi»,,bestaande uit
centrum, democraten en meerderheids
■oelaliiisn is geslonken tot 24.
(Vroeger 86), De democraten zyu
gedaald van 66 op 25 en ook de
de bolde andere regaerlngipartyen
zyu er niet zonder kleerscheuren
afgekomen.
Van de oppositie z|o de conserva
tieve! van 50 op 73 gekomen, de
natlonaalillberalen van 21 op 56, de
onafhankelijk locizal-democrsten van
14 op 28 ea de communisten van 10
op 30.
Si
Eeu telegram uit Moskou meldt,
dat ia Georgië de Sovjet-republiek is
uitgeroepen,
De commissie der geallieerden heeft
medegedeeld, dat do volksstemming
20 Maart zal plaatsvinden.
De regaining ta Moskou heeft san
den JapstischeB vertegenwoordiger
in Siberië mg nota gezonden, waarin
zjj de onmiddellijke terugtrekking der
Jspsnscha troepen sieebt. Japan heeft
hierop afwijzend geantwoord.
Daar d* boltjewiki hun opmarscb
begonnen «y», Ijkt oen botsing mei
ds Japannchw troepen in Siberië on-
vermSdelQk.
School en Kerk.
Ntd. Herv. Kerk,
Men schrijft aan de N. R. Ct.
Raids Jarenlang hoeft de Herv.
gemeente te lerseke een kerkeraad,
die In veie gevallen handelde tegen
ds gevoelens van het overgroots deel
der gemeente in. Do doop werd ge
weigerd «tin kinderen van ledon, die
niet trouw ter kerk kwamen en i>S
bet zie gen van gezangen eoheen zoo
goed als da gansohe kerkaraad maf
stomheid geslagen, terw|l da geheels
gemeente uit volle borst meezong
B9 elke vacature in den betkeraad
werd toeh nog Iemand gevonden, die
daaraan meedeed. Tocb. gelukt» het
vóór 10 jaar niet een kiescollege te
krjjgen. Tengevolge van de thans
gehouden stemming voor «en kies-
college zal wellicht langzamerhand
de bj de inaeite predikanten in den
omtrek beruchte kerkeraad worden
omgezet.
De stemgerechtigde leden dor
Ned. Herv. Gemeente te Goes hebben
zich bij da Donderdagavond gehouden
■temming mot 69—9 stemmen vó4r
het kiescollege uitgesproken, zoodni
da bestaande toestand bestendigd
blflft.
Vrijzinnig üodtdionattgen te Qoei.
Wegens nitvrsiding der werkzaam
heden van ds de Jonge te Bergen
op Zoom zal de Vrijzinnig Godsdien-
stige beweging ts Goor, wede? ouder
leiding komen te staan van ds. Can-
negieter te Middelburg, dia voor het
houden dor oateohlsatiëaj zal worden
bijgestaan mej. A, Plr.o, godsdienst
onderw{seres ts Middelburg, vanwege
den Nedl Prot. Bond, welke eveneens
hst werk Se Vllsoingen haeft oven
genomen.
De vereeniglug van Vrgsinalg Gods>
dienstlgcn te Goss heeft de Koninklijke
goedkeuring op hare Statutsn ver.
kregen.
Da. Netelenbos.
Dc. Netelenbos, vroeger predikant
bg de Ger. Kerk ts Middelburg, hesft
bericht gezonden dat l\{j niot in aam
marking weasoht te kooien ais predi
kant bï| ds Vereeniglng voor Chrie-
tdijko Belangen te Atisn.
Geen animo.
Voor da Rgkinormaallessen to Vlis-
singsa hosts zich geon enkele nieuws
leerling aangemeld.
Benoemd,
Tot oudermier te Kijtsen is be
noemd da heer J. W. van Houdt te
Kloetlnge.
Binnenland.
De Zomertijd.
De invoering van den zomertijd U
niet voor 1 April te verwachte».
De nieuwe poettarieven.
Mat ingang van 1 Maart a.s. wor
den da nieuwe postiarleven ingevoerd.
Het port van de brieven in het
binneslandsehs verkeer bedraagt dan
Voor elke briefkaart 7 Vi cent
voor eiken anderen brief:
van c&a gewicht van niet meer dan
20 gram 10 cent j
boven 20 gr. tof en mat 100 gr. 15 c
100 300 20
300 500 30
500 1000 40
1000 2000 50.
Voor do verzending van btiaven
ia het locaal verkeer bestaat geen
afzonderlek tarief mear.
Hst port vsn da gedrukte stukken
bedraagt: voor esn gewicht tot en
met 590 gram 2 cont per 50 gram of
restend gndeelte van 50 gram
boves 500 gr. tot sn met 750 gr. 25 c
750 1000 30
1000 1500 35
1500 2000 40
Het port vsn de monsters bedraagt
bg vooruitbetaling, ->oor een gewicht
van niet meer dan 150 gram 7 i;s cent,
ca voorts voor elk meerder gewicht
van 50 gram of restend godesite van
50 grom 2y« cent daarboven,
Behalve h»t port is voor gewoon
aaegeteekends stukken alsmede voor
aangtttekeoda brieven met aange
geven geldswaarde een reehs ver
schuldigd van 15 centvooraango,
teakende brieven met aangegevon
geldswaarde daarenboven asn recht
van 2 iji cent voor elke honderd
guldes of reitsad gedeelte van hon
derd guldon aangegeven geldswaarde.
Hat recht voor expresse-bestelling
binnen den daarvoor vaetgesteldec
kring bedraagt bg vooruitbetaling:
a. voor brieven en «nderu stukken
40 cent
b. voor postpakketten 40 cent.
Het rucht voor postwissels bedraagt -.
voor een bedrag tot sn met f 25 10 CDt;
boven f 25 tot en met f 50 20 cent
en voorts 10 esnt voor elke som van
f 50 of restend gedeelte van i 50
boven f 50 tot en met f 500boven
dit bedrag is voor elke som van f 100
of restend gedeelte van f 100 10 cent
mteer verschuldigd.
Het rscht der postkawSzen bedraagt
5 cont.
Voor elk ter invordering gegeven
sink ia by dc afrekscing of by de
teruggaaf van de onbetaald gebleven
stnkksn een recht van 12 Va cent var-
sahuldifid. BIJ de afrekening is bovem
dien wegens net per borderel inge
vorderde bedrag een recht verschul
digd hetwelk bedraagt:
voor esn bedrag tot er- mat f 25
10 cent; boven f 25 tot en met f 50
20 cent en voorts 10 cent voor elke
som van f 50 of restend gedeelte vsn
f 50 boven f 50 tot en met 500 i
boven dit bedrag Is voor elke f 100
of restend gedeelto van f 100 10 cent
meer verschuldigd.
Mat ingang van 1 April as. wordt
het port. van da nieuwsbladen en
bijvoegsels, waarvan de frankeering
by abonnement güseh'adS, nader vast-
gsstild op', voor ecu gewicht niat
meer den 55 gram 1 cent; boven 55
gram tot en met 150 gram ,2 cent an
voorts voor eik meerder gewicht vac
50 gram of restend gedeelte van 50
gram 1 cent meer.
Boeken en Tijdschriften.
Jillet de Schaepwachter.
Da uitgever J. J. van dar P«yi te
Isrseke zond ous een cx-soplasr van
hat boekje Jllles da Sohcepwaehïer",
geschreven door P J. Goill, gepsns.
kolonvl der infanterie.
Da heer G *11!, was in de jaren 1898
en 1899 compagoisB-commandant van
ee 2e Comp. lis Bat. 3a Rag. Lil. se
Middelburg en hi&ld in 1902 in Zee
lsrd lezingen over Volksweesaan
held. De sohryver is dus iemapiï. dia
Zeeland door tigen aanschouwing
kont. Ia het boekje, waarin de ga-
vallen van esn ZuidiBav. jongen be
schreven worden, voert dhr. Geiii dee
lezer in den Poel b(j Sicoutskerk-, of
HeiËksssxandschs kermis, langs den
Slcedam, te Nieuwland te Vllssmgen
en naar Isdië.
Dit aardige romantische werkje
zal zeker zga wag wel vim
een, Zesuwicbe personen en ton
•tendst! sjjü aardig beschreven en het
ZuldiB^velacdschc dialect geeft aan
vele biadzyueo een eigenaardige be-
koHag, ook voor niet Zsenwen die
hier een eehoone gelegenheid hebben
eaos kent,is te mikes met onze Zuid
Bevelandsoha taaie".
De fchryvar teekende illustraties
dia zich goed bg den tskst aansluiten.
De uitgever zorgde voor goed papier,
en een eenvoudig bandje.
Kunst en Wetenschap.
Antiquiteiten'veiling.
Een moolea aaaolik levert thans
het Notarishuis te Middelburg op.
Daar is geëtaleerd ds 2 Maart in
veillag komende verzameling ond-
arrdework, oud porselein, kristal en
oudo meubelen, in hoofdzaak afkom
stig uit da nalaten-schappen van
wyien dr. Oobbbd, Goes en J. D.
v. d. Horst Sarié te Middelburg.
Het voornaamsta van dese veiling
wordt we! gevormd door het porselein
en aardewerk. Het lokaal li mooi ge<
worden van de glanzende kleuren-
wemeliDg. We zullen de honderden
stuks niat opnoemen. Men zal vooral
in hst ou-iiDeiiioh zeer mooie diagen
vindende groots schotels (peterselie-
blad en Chlnseseh) ds waalerschotsls
en borden, est asn der kaststullen.
Van het gekleurde aardewerk trekken
van zalf de aandacht de talrgke Pom.
padoarsehotels en borden.
Veorts is er nog Javsnech en Ohli
nesEch porselein, Wedgwoodiasrde.
werk (o.s, sen tafelservies van 58
»t«ke) kristalwerk (w. o. een bokaal
van esn oud. Mixdel borg ieh fes*tge>
ielschap .Onderzoek en ?erm$"rder
het vorstand", met de familiew* sene
der leden)koperwerk, w. o. een zeer
fraai bawerkte mortiertwee Sr.alle-
gange's, zilverwerk enz.
Van de vele meubels noam -■* we
een zeer mooi s&tSnhouten Frc ceh
gebogen cyllsderbsffst met rozn uou1
ten blezen een kloek worteln-tesl
bouten kruiskabineteen mahonie
houten Fracsch gebogen kabineteen
worcelcot-inhouten boogkablnet met
fraai bewerkten kap en oen ounsuie
secretaire tnssshen de ladeneen
•tsrrenkablnet enz. enz.
En dan ten slotte nog een verzame
ling Smyrnatapgtsn, Ooiterscha kar
petten, on Perzische kleedjes.
BezichtigingMaandag en Dinsdag,
(M. Ct.)
Provincie-^ ieuws.
Kortgcne. In de Dinsdag gehou
den vergadering der Groene K-ulsi
vcreeniging slaak uit bat va. Haf
van den Penningmeester, dat het goed
slot over het vorige jaar bedraagt
f 24,01 i/i. Het ledenaantal bedraagt
180.
Op da begrooting komen oader
Uitgaven voor, pottan va& f 100 voor
aankoop od ondo.hoad van materialen
en van ruim t 40 voor onvooraien.
Onder inkomsten wordsu o.a. bedrag
gen geboekt, die worden ontvangen
van Kortgene, die, hoewel geen lid
ayade der verssnlginp, toch vso do
V6rpleglngsartikelen gebruik hebben
gemaakt, waarvoor een behooiyk
bsdrag wordt gerekend,
Gean subsidie werd verleend oor
da te Gosr te etatlsnecren zieken,
sato.
isrztho. Voor bet t» Rotterdam
gehouden txaman, nuttige handwer
ken, slaagde o.a. mej. S. Willemseni
geboortig alhier.
In den nicht vnn Dinsdag op
Woensdag sgn by east vie tal bewo
ners der Mossel, en Jnliansstraat een
