Een gemeentelijk
Grondbedrijf,
f rovincie-Meutts
N°* 20
Dinsdag 15 Februari 1921,
108e jaargang.
ABONNEMENT
Prï« kwartaal, Ia Goes I 2,—
bnitea Gaas ij2,
4i'soaderlSta aaaamors 6 c*nti
Vzrsehgati Maasdag., Woensdag?
sa VrffefiTjsfi
GOESCHE B COURANT
Uitgave Muel. ?»an. „(Soesefea Courant". iMpB - ftkeMes?W. ?se Baricvelt
ADVBBTENTIËK
vai 1—5 rtgalt f1,20 elk» rsgü
aseer 24^eent.
Drkmsal plaatsing wordt twvrïfiï
berekend.
Familieberichten 1—10 regels f2,40
Bewijsnummers 5 sss'j,
MvertentiSn; wordsc uajuntK
tst 12 a ear wgcrteigdaga,
Verschillende gemeenten zijn in de
laatste jaren overgegaan tot de oprich
ting van een gemeentelijk grondbedrijf.
Een voorbeeld, dat navolging ver
dient, voornamelijk voor gemeenten die
reeds over veel grond beschikken of
wier gestadige vooruitgang doet ver
wachten, dat zij ten behoeve der stads
uitbreiding in de komende jaren van
vele rond de gemeente gelegen gronden
eigenaresse zal moeten worden.
Hoe een grondbedrijf ingericht is
en wat daarvan eigenlijk de bedoeling
is, mag over bet algemeen van zoo
weinige bekendheid geacht worden dat
het wenscbelijk is daarover eens het
een en ander mede te deelen.
Een welvarende gemeente heeft grond
noodig en moet van elke gelegenheid
-evenals elke koopman dit doet
profiteeren om de nu of in de naaste
toekomst ben odigde gronden zoo voor-
deelig mogelijk in haar bezit te krijgen.
Het verschil tusschen een gemeente
en een koopman is hierin gelegen, dat
de laaiste allereerst op winst, de eerste
bij hare grondspeculaties allereerst op
het welzijn barer ingezetenen te letten
heeft.
Voor grondaankoop is "veel geld
noodig en in den regel zal die grond
niet direct zóó voordeelig als bouwland
verhuurd kunnen worden dat de huur
opbrengst even groot als de rente,
vermeerderd met lasten en onderhoud
van het voor aankoop benoodigd kapi
taal, zal zijn.
Ue grond brengt dus geen voldoende
baten op, integendeel vergt hij nog
heel wat uitgaven om aan zijn nieuwe
bestemming te kunnen voldoen (ophoo-
gi.ng, rioleering, beplanting enz
Een belangrijke grondaankoop ver-
boogt door jaarlijksche aflossing eu
rente alsmede door onderkouds- en
exploitatiekosten de uitgaven der ge-
meentebegrooting en daardoor ook den
hoofdelijken omslag in beduidende mate.
Koopt de gemeente grond, dan zal
de aankoopsom in ongeveer 40 jaren
tijds door de belastingbetalende burgerij
moeten opgebracht worden.
Dat is een rem voor d.kwijls zeer
noodige aankoopen en dat het tevens
onbillijk is, blijkt wel hieruit, dat in
den regel het nageslacht van den nu
betaalden grond profiteeren zal.
Door de instelling van een grond
bedrijf worden deze bezwaren onder
vangen.
Men verschuift dan de lasten van
het beden naar de lijden waarin de
grond productief wordt, door de aan
koopsommen uit leeningsgelden te be
talen en de rente en aflossing daarvan
niet op de gewone uitgaven te brengen
inaar daarvoor opnieuw te leeneu.
Koopt men b.v. voor f 40000 grond
dan leent de gemeente dit bedrag en
moet b.v. jaarlijks f 1000 aflossen.
Deze f 1000 met de rente wordt dan
aan de gemeente door het grondbedrijf
verstrekt en dit bedrijf leent dit geld
weer bij de gemeente die de posten
onder hare buitengewone uitgaven
plaatst.
Men neemt nu natuurlijk aan, dat
het in den grond gestoken kapitaal
niet renteloos is omdat de grond ook
eik jaar in waaide stijgt.
Of dit zoo zijn zal, hangt er na
tuurlijk geheel van af onder welke
omstandigheden duur of goedkoop
en voor welke nabije of in een verre
toekomst gelegen plannen die grond
aangekocht is geworden.
Wil men een zuiveren kijk op de
onderneming behouden, dan zal men
telkens de gronden moeten schatten
en nagaan in hoeverre de boekwaarde
met de werkelijke waarde overeenstemt,
in hoeverre men dus door den aankoop
winst of verlies heeft geleden.
Een grondbedrijf dat tevens door
een afzonderlijke administratie der
gronden het gewénschte overzicht
geeft - is niet een onderneming als
een gas- of trambedrijf omdat een
eventueele winst van het grondbedrijf
nimmer de gewone inkomsten der ge
meente, dus de belastingbetalende
burgerij ten goede mogen komen.
De winst moet het bezit vergrooten
en dus gereserveerd worden.
Zoo slechts zal het mogelijk zijn
die gronden later voor uitbreiding of
voor verbetering van woningtoestanden
te gebruiken zonder dat de gemeente
dan voor onoverkomelijke fiuanlieele I
uitgaven staat.
liet nageslacht moet in staat zijn,
den thans gekochten en niet meer
direct betaalden grond zijn bestem
ming te geven
Gewoonlijk wordt de grond om de 5
jaar geschat. Winst wordi gereserveerd
en een eventueel verlies zal de gemeente
in de komende 5 jaren moeten bijpas
sen uit de gewone middelen
terwijl gedurende dien tijd geen rente
mag worden bijgeschreven.
Winst wordt allereerst voor schuld
delging gebruikt.
Een bepaling, die in verschillende
gemeenten reeds toepassing vindt is
deze, dat zoolang de op het bedrijf
ruslende schuld minder bedraagt dan
50 pCt. van de boekwaarde, de winst
gestort wordt in ee.i reservefonds.
Zoodra en zoolang dit fonds meer
bedraagt dan 25 pCt. van ]de boek
waarde wordt de winst gestort in een
fonds, dat het eigendom der gemeente
is en de rente daarvan dient ter
goedmaking van de kosten van onder
houd der op den grond aangelegde
werken.
Eventueele verliezen wordei) uit het
reservefonds bestreden of wanneer dit
onmogelijk is, zooals wij reeds in het
licht stelden door de gemeente
bijgepast als voorschot aan het bedrijf.
In den regel komt een grondbedrijf
reeds dadelijk in het begeerenswaardig
bezit van reeds geheel of grootendeels
afgeloste gronden.
Of het voordeelig is veel of weinig
grond aan te koopen hangt geheel
van de aankoopsvoorwaarden en van
een te verwachten bloei of achteruit
gang der gemeente af,
Men moet niet de dupe van grond-
speculanten worden en zich ook steeds
afvragen hoe lang het nog kan duren
eer men dien grond werkelijk noodig
kan hebben.
In de practijk geeft dit natuurlijk
steeds tot onjuiste schattingen aan
leiding te meer omdat nimmer met
zekerheid te voorspellen is of een
gemeente zich al dan niet zal uit
breiden.
Heeft men te veel grond dan wijst
dit op een uitblijven der verwachte
uitbreiding en van dien minderen bloei
zijn geringe draagkracht der bevolking
en verlaging van de prijzen der vaste
goederen de gevolgen.
Het bedrijf boekt dan bij her schat
ting een verlies, dat betaald moet
worden en onder deze omstandigheden
dubbel zwaar op de gemeente zal
drukken.
Heeft de gemeente te weinig grond
dan kan zij desnoods door onteigening
desnoods tegen hoogere prijzen grond
koopen en de behoefte aan uitbreiding
wijst op bloei en koopkracht der
gemeente.
Wij willen er ten slotte nog op
wijzen, dat de gronden waarvoor reeds
schulddelging plaats vond vóór de
oprichting van het grondbedrijf een
voordeelig saldo vormen dat op een
bijzondere reserverekening moet worden
gebracht waarop het onaangeroerd
blijft.
Er kunnen tijden komen waarin
verlies wordt geleden en daarom mag
men in de jaren van voorspoed nimmer
de winst verbruiken zoodat straks een
dubbel zware last op de gebruikers
van den grond zal drukken.
Slechts bij liquidatie van hei bedrijf
zou een eventueel batig saldo tot
verlaging van den Hoofdelijken Omslag
kunnen bijdragen. T.
ingezonden Mededeeling.
Buitenland
IN DE OPPOSITIE.
Da Boierscho regeering heeft inzake
da ontwapenlngpkweitie verklaard,
dat slj op haar etandpnet blflfi staan,
maar erkent, dat de rijkiregeering,
die varantwocrdeigk I» voor da ge,
troffen maasregalen, het beslissende
woord moet hebban. Echter lien het
Beiersche volk en sljn regeerlng ook
thsss tog la het behoud vaa zgn
onontbeciigke zelfbescherming een
levenakweitle, Oogenich5nl()k legt
dm Beleren het hoofd ln den echoot,
maar ln waarheid ia de aaak nog
lang niet uitgevochten. Volgens het
Berl. Tagoblatt voeren de nationallu
tiiehe elementen ln de kringen der
Boierscho burgerwachten een onveri
antwoordelgke agitatie tegen ontwa
pening. En, geateld dat werkelijk de
Orgeat' oogenichjjnliJk verdwijnt,
dan laat het zich aanzien, dat deze
De tVascK akoeet' opgestegen? DangeePjkze
niet" meer aan den bleeker' Ihuis vvasschen met
Weinig kosten,
Weinig moeite
Veinrg slij
■oort van burgerwacht in weikelfjkt
held weer zal herleven ln gymnastiek
en aehistvereenlglngen.
De Turksehe nationalisten, onder
leiding van Moeitapha Kemel zijn In
oppositie tegen de Forte ta Kosatan<
tlncpei, welke het vredesverdrag van
Sèvres gesloten hebben, dat den Ke>
malisfen een doorn ln 't oog is. Beide
regeericgen anilen nn een delegatie
nsar Londen afvaardigen omtegeaover
de entente da nationale rsehten te
verdedigen; die van de ragoariag te
Angora ion al vertrokken sija.
De entente wil echter slechts maf
één Turksehe delegatie onderhandelen,
zoodaf belde parities wel gedwongen
znlien zijn tot het sluiten van onder
lingen vrede.
Da strubbelingen tusschen da Sinn
Feiners en da Engelschs troepen
hebben in Engeland bjna een spoor
wegstaking veroorzaakt.
Te Mallow werd Maandagavond de
distrlctednepecteur King gewond en
zUn vrouw gedood, toen zg van den
trein kwamen. Do politie, dia in
su'o's kwam opdagen, ontstak zoo in,
woede over uen aanval op haar «hef
dat, naar da Daily Telegraph meldt'
het spoorwegstation werd bestormd
ets de aanwezige spoorwegbeambten
moesten vluchten, terwgl hun eenige
schoten nagezonden werden, waar
door twee dooden te betreuren afjn.
Lloyd George heeft om inlichtingen
gevraagd en het bestuur van de En'
geliche unie van Spoorwegbeambten
heeft daarop besloten geen overflde
actie te voeren, maar door haren lei
der Thomas de kwestie ln het Lager
huis ter sprake te doen brengen.
Revue.
Het verbruik van brandewijn ln
Dultschland is van 7 alllioen Q.L.
in 1913 gedaald tot 1,1 mllllcan H.L.
in 1920; het verbruik van koffie van
164,000 tot tot 45,000 tonvan thee
van 4300 tot 2000 ton van suiker
van 1,282,000 tot 920,000 ton.
Het aantal werklcoian in Frankrijk;
wordt op 120,000 geschat.
De verkiezingen Ie Zuld'Afrika
hebben voor de Znid Afrikaansche
partg (generaal Smuts c. s.) een winst
opgeleverd van 18 zetels.
Volgens sein bericht uit Moskou
heeft de Sovjet'regeerlng den vrede
mei Polen op 10 Februari geteskend.
De statistiek toont aan, dat de midi
denstand te Weenen vreeseliJk achter,
uitgegaan is. In 1910 waren er meer
dan 100.000 gezinnen met dienstboden,
in 1919 was dit cjfar 60.000,
Ddln- an nitvcer in Engeland door
het luchtverkeer beeft in 1920 eeu
waarde gehad van ruim een milliosn
pond. Ingevoerd werd voor een waar
de van 677,047 pad. uitgevoerd voor
339,108 pnd.
De invoer uit Nederland bedroeg
ln dat laatste kwartaal 234 pnd,, de
uitvoer 14.943 pnd.
De Suvjat'regaerlcg heeft aan de
Litautehe legatie te Moskou laten
weien, dat sij maatregelen zal nemen
tegen ds eventueele komst van een
internationaal iroepeneontingent In
'S Wilnigebied.
Besmettelijke stekten.
Over do week van 30 Januari tot
en met 5 Februari 1921 bedroeg het
aantal gevallen van bsaim«ttel|ke
ziekten op Noord, en ZuidiBeveland
Dipbteritisi 's Heer Arendskerke 1,
Kruiningsn 1 Wemoldinga 1.
HeiaLensxand. Vrijdag kwam de
werkman M, alhier, tot de ontdekking
dat z(jn varken, dat h(j nog pas hr.d
gevoederd, dood lag. Het dier, dat
ongareor 100 K.G. woog was ver-
zekerd.
E& der heer K. stierf een zijner
bests paarden wat voer hem een groote
schadepost ia.
Ovezand. Alhier is een bedrag van
f 50,65 ingezameld voor hst Provin'
eiaal Hnldoblijfc, hetwelk den Com,
mi«ssrii der Koningin bj zijn vertrek
zal worden aasgeboden.
Driewegen. Ia de gehouden Raads
vergadering op TO Februari waren
alle loden present.
Hei nieuw gekozen raadslid dhr.
D. Hoondert werd feséadigd, ook werd
door den secretaris de eed afgeisgd.
Het tijdstip voor de toelating der
schoolkinderen werd van 1 April op
1 Mei gebracht. Ie de begrooting voor
1920 werd ai en overgeschreven.
Het kohier honden voor 1921 werd
opgemaakt op f 77.
Besloten werd om den hoofdeijken
omslag ta handhaven.
Aan den veldwachter J. Jobsen zal
telken jare worden teruggegeven het
bedrag der te storten pansioesst
bedrage.
'9 Heer Arendskerke. Donder
dag ls bj den landbouwer A. J. de
Jager, hofstede Da Fiat, Sehengepoh
der, een schaap uit de kudde geslacht
dat het kolossale gewicht had van
89 kilo (levend gewicht) cn 100 halve
kilo's geslacht, waarbij 12 pend los
vat was. Hat schaap was omstreeks
drie jaar oud.
Wemetdinge. Vrijdag is door de
Riks, eu Gam 'Politie alhier met de
Rijkspolitie uit Iersake de geheels
bemanning, zOnde schipper en drie
matrozen van hot Dultssho Rljnschip
„Vercinigung 42' gearresteerd, als
verdacht van verduistering van een
groote partij tarwe, welke de vorige
wenk ts Iersske door bovengenoemde
politiemannen reeds was la beslag
genomen.
Rilland Bath Da Vrijdag gehou'
den Raadsvergadering werd door alle
leden bggewoond.
Na opening en gebed door den
Voorzitter hield deze een tosspraak,
waarin hQ verschillende, voor de
gemeente belangrijke besluiten van
den Raad, In !t vorige Jaar genomen,
de revue liet passeeren.
Het gemeentelijk belastinggebied
werd, tengevolge van voorstellen vsrs
B er, W., niet onbelangrijk verruimc-.
De verhooging van het bedrag vai
aftrek voor noodsekeliJk levensonder'
houd cu van den kinderaftrek zal
vooral dan financieel zwakkere, en
onder ken meer bepaald nog hr.t
gezinshoofd met kinderen, verlichting
brengen.
Door Invoering van het 7c leerjaar
aan de Openbare Lagere School te
Rilland werd op dit pust hst onder.
w)ji reeds dadolgk aangepast aas ds
voorschriften der nieuwe Lager Onder-
wil b wet.
Da toestand der gemeente, zooalc die
zich in het afgolcopen jaar aftsekeuda,
mag zonder voorbehoud gunstig ge
noemd werden. De schuldenlast was
niet zwaar, ue belastingdruk niet
prangend.
De notulen der vorige vergadering,
door den secrets ris geleken, werden
onveranderd vastgesteld. Eenige mede»
deellngen worden daarop door dan
voorzitter gedaan inzake het gasket
drijf, o r., dat op verlaging van den
gaiprijs b& de Mabeg zal worden
aangedrongen. Op voorstal der Com.
van Toszlcht zal aan Gad. Staten
versooht worden, de F. Z. E. M. uit ts
Ecodigen in overleg te treden met
de Mabeg omtrent het bewuste art.
ia de Pachtovereenkomst, dat derden
uitsluit. Da rekening over 1919 eu
de bogrooticg over 1921 werd sa
goedgekeurd terug ontvangen. Da
reclame van J. M. de Vaii tegen
zijn aansiag ia dsn H. O.- wi
ongegrond verklaard. Kasopnama.had
op 31 December 1.1. plaats gehad.
Da verslagen der Comm. tot wering
van Schoolverzuim te Rilland en te
Bath, de berichten van M. J. van den
Endo en Itej. G. M. Hoekstra, dat zij
hunne benoeming tot onderwijzer
resp. onderwijzeres aan de school te
Rilland aannemen, van L. van Weela
dat hQ bedankt voor zijne benoemia?
tot Lid van hst Burg. Armbestuur cu
van J. van de Sande, W Griep, J.
Dansen en P. G. Damme dat s® hunne
benoeming tot 114 der Comm. tot we,
ring van schoolversuim aannemea
worden voer kennisgeving aanga-
nomen.
Naar aanleiding van een schrijven
van de Directie der S.8. desit de
Voorz, mede, dat de plannen voor
dea bouw van een nieuw station
wijziging behoeven en desa aangele
genheid spoedig woer zal worden
aangevat. Da besluiten tot wijziging
der overeenkomst met de Weegbrug
ts RlllaudiSath en dat tot varhooging
der opcenten op ds gebouwde en on,
gebouwde eigendommen i(jn goed'
gekeurd terugontvangen. Besloten
wordt, dit jaar zelf nog de belasting
Innen door eigen H.O» Een wjjzigisg
in de verordening tot helling van
opcenten cp de heofdsom der div, en
tact. belasting wordt met algemeens
stemmen aangenomen. Aan Joh. van
Baaien, L. Jonckhser» en J. H. Hela;
sen wordt gedeeltelijk» ontheffing
verleend van hus aanslag ln dcu
H.O. wegens vertrek, terwijl de ra<
clames van E. M.'G. Moors te Wobbsï
dreeht en F. G. O. M. Hombach ts
Capcllen (Belgis) vavs de hand worden
gewezen.
Een voorstel van B. en W. om in
beginsel te besluiten subsidie te var-
laenea aan de Zsavat:rtsehool ts ViiSs
slngan voor leerlingen alt deze ge
meente gedurende dea tijd dat zij
die school bezoeken, doth voor vast'
stalling van het bedrag xftawaehiec
tot naders cgfers ten dienste staan,
werd met de stereotiepe stemme: .ver
houding van 4 tegen 3 verworpen
(voor Boot sn Reïahout, Wethouders,
en vau der Werff, tegen Butijn, Blok,
Brujjnzeel en Deurloo).
Tot lid vau het Burgerlijk Armbc
stuur in da vacature da Jager werd
gekozen do heer J. van do Snndo.
Tot afgevaardigden naar ds vergade
ringen van de N V. Watarleldlngi
maatschappij „ZuId'Beteiand0 werden
herbenoemd de Burgemeester en do
hier F. M. Boot. tot plaatsvervangers
de heeren A. Blok Jss. en C. J. van
der Werff.
Door B. en W. wordt voorgesteld,
aan mej. N. Griep, volontaire ter
secretarie, daar zg tot volle tevreden^
held ls' werkzaam geweest, over 1920
eene gratificatie toe te kennen groot
f 150, (de vorige volontair, C. vau
Boven, ontving over 1918 eveneens
eene gratificatie).
De heer Butgn is or tegen. Van
Boven verving den secretaris, doordat,
deze in dat jaar veel ziek was, ln
het afgeloopen jaar waz de secretaris
echter heelemaal niet ziek, zoadat er
niets te doen wasl Verschi! tusschen
toen en nu bestaat dus niet, zijns
inziens. De voorzitter ontkent ten
stelligste de juistheid dezer bewering
en wgst le. op de verminderde waarde
van het geld bi) vergelijking tusschen
1918 en 1920; 2e. op de met den dag
