- »-r,OESrHE 0 WH iïUYT
N"« 146, Donderdag 11 December 1919, 106* jaargang,
ABONNEMENT i ADVEBTENTIËN
Afzonderlijke nommeri cent. ^Jl flL A Pk_J ^jSM P.Mji 4 JU PI iwk. 1 W Familieberichten 1T10 regels f 1,60
*y - Bewüinammeri 5 cent.
YerBchQntt MaandagWoensdag- fm ^^MII AJ
Ultgavi Naaml. Venn. „Goescbe Courant". t' Directeur: W. ren Bsrneveld. Adverteatiën worden .ingenomen
en vr|a8g»Töfie. tot 12 uur voormidduBUi
Ingezonden Mededeeling.
Buitenland.
Hat kan verkseren.
Do D.lty Mail roept om daden, niet
om woorden. Da Morning Poit noemt
den eersten minister een bombaitieas.
De Daily News zegt dat een groot
land niet altjd kan geregeerd worden
door beginselen, die neerkomen op
een voos gesjacher en geschipper. De
Manchester Qaarcisn vindt dat do
coallile non slechten trede heeii gs-
bracht. Ziidaar enkele stemmen alt
do E.gelsche pers bast aanleiding
van de groote politieke redevoering,
welke de reist» minister LUy2 George
te Manchester hoeft aitgcsprokec.
Nauwsiyks la d« oorlog voorbij of da
man dia gedurende da jaren van
atryd het volle vertrouwen had, waarop
men bouwde als op graniet, die man
wordt thans uitgemaakt voor een
bombastic» Zou men dan werkelijk
de overwinning to dackea hebben aan
een man van louter woordrn f Dan
toe het vermoeden dat eeu oorlog
slechts door toevalligs omstandigheden
wordt beslecht, niet door energie of
capaciteiten op vechtgebled, toch ge
wettigd iijo. Natuudgk ajjc er ook
bladen welke Lloyd George steunen.
Da waarheid aal als Immer wel weer
in het midden liggen. Maar Lloyd
Georgs behoort oren als de Dultaehe
kelser tot de menschen, welke men
gedurende den oorlog voor half goden
aanzag en die nu van hue voetstuk
worden gerukt.
De rogeoring van Lloyd George
steunt op de coalitie van liberalen en
unionisten. Terwijl de coalitie-unio
nisten een aparte eecijsslns conser
vatief getints partij vormen, hangen
de coalitie liberalen aan de groote
liberale partij. Deze roept, onder het
uiten van de besehuldiging a&n het
adres der regeerieg, dat te veel den
rschtsehen koers houdt, uit tot de co'
aiitie broeders.Keert terug, alles is
vergeven en vergeten Lloyd Georga,
rijdende met het eene been op het
unionistische, met het andere op het
liberale paard, moot de dieren bij
eikaar houden. Ia de Home Buie-
kwestie, welker oplossing aan Ierland
een zelfstandig bestuur zal moeten
brengen, zullen de unionisten wat toe
moeten geven, de liberalen zullen zich
neer moeten leggen by de anti-
dumpirgwet.
Wet is dumping 'i
Prof. mr. N. G Pierton geeft In sijn
Grondbeginselen der Staathuishoud
kunde het volgende voorbeeld (blz.
278):
.Door bianenlandseh een hoeveel
heid (goederen) van 100.000 eenheden
usa to bieden zou men den prijs
drukken tot f 10 per eenheidbeperkt
men er het aanbod tot 90.000 eenheden,
zoo kan men fll bedingen; voor het
verschil tutsohen die beide hoeveel
heden kan mots buitenslands een prijs
maken van f 8. Er bestast een invoer,
recht van f4, zoodat or geen gevaar
Is van terugvoer der tot f 8 verkochte
10000 eenheden, zoolang men is het
binnenland den prjs ntst hooger
stelt dan b.r. f 11.
Het is duldaljjk dat in dit geval de
hierboven beschreven gadragsljn
dumping verkieselijk iswant
100 000 X <10 -« f 1000 000 en
80000 X f» 10000 X <8
f 1.070.000.
Dozo praktijk wordt in landen met
beschermde invoerrechten veelvuldig
toegepast.
Tot zoover mr. Pfereon. We zouden
dumping dus kunnen noemen het
kunstmatig drukken van hot blnnen-
landseh aanbod, waardoor de prijzen
stggen. Dit is verkeerd zooals elke
kunstmatige druk verkeerd is en het
is begrijpelijk dat Lloyd George deze
dwang uit den weg wil ruimen. H{j
staat als voorstander van den vrijhan
del sterk tegenover mannen als As-
qulth, eveneens een vrij handelaar,
welke evenwel de meening li toege
daan dat de vrijhandel onafscheidelijk
is van dumping, oneerlijke madedln
ging, aooals hij zich uitdrukte. Dit
laatste zou- dan een noodzakelijk
kwaad sija dat steeds het stolsel van
vrijhandel aankleeft. Dit laatste Is
o. f. niet juist. Dus hl{jkt ook uit
het voorbeeld van Plersoa. Immers
dumping is slechte mogelyk, wanneer
er invoerrechten bestaananders som
don de goederen welke voor f 8 aan
het buitenland worden geleverd weer
naar het moederland worden terug
gevoerd. Neem dus de beschermende
rechten weg, en deze zijn in weien
vSandlg aan het systeem van den
vrijhandel, en dumping behoort tot
de onmogelijkheden. Dumping is dus
niet onafscheidelijk verbonden aan
vrShacdel. Lloyd George schijnt met
zijn antidumping wet, do oplossing
niet te willen zoeken in de afschaffing
der beschermende rechten. Eu terecht.
Tegen een stelsel van matige invoer
rechten bestaan geen overwegende
bezwaren en de staat kan dien bron
van inkomsten niet missen. Alle
overdrijving schaadt, ook wat betreft
den vr(jen handel.
Da coalitie-Liberalen sullen er mis
schien anders over denken dan den
Engelschen premier. Dan zal h{ zijn
eene steunpunt kwijtraken en de
sprong door den papieren hoepel
,»uccei" zal mislukken.
Wilson.
Do geleerden sijn nu langdurige
beraadslagingen tot de conclusie ge
komen dat Wilson's verstandelijke
vermogens volmaakt in orde sya en
dus 3«t desa zich weer aan ds belan
gen van den Staat Kunnen wfjden.
Uit hes onderhond dat Wilson mat
zjjn getrouwen paladijn den Senator
Hitchcock had over het vredesverdrag
on den Senaat, zou mes de gevolg
trekking kunnen maken dat de pre
sident tenminste practiseher geworden
is.
Hitchcock zeido tot Wilson.De
toestand is zoodanig dat het wuiven
met den olijftak door een der beide
partijen tot resultaten zou kunnen
leiden. Waarop Wilson zeer ter snede
opmerkteWel kerel, als dat zoo is,
laat dan de tegenpartij beginnen te
wulven."
Wat da Senator antwoordde, ver
melden de telegrammen niet. Wel
deelde Hitchcock aan de verslagge
vers mede, dat h(| den president
aanmerkelijk beter vond dan drie
weken geleden!
De Bolsjewiki.
Een Engelsche geestelijke heeft in
ds Loudensche Times eenige staaltjes
verhaald van gruwelen door da bols
jewlki bedreven. Zoo vertelt h(j
Op het schip Slnope werden ge-
neraalChormlehof en sommige anderen
van mijn persoonlijke vrienden een
voor een met Ijzeren kettingen vast-
gemaakt aan houten planken en
laegsaam, duim voor duim, in de
vuurhaarden van het schip geschoven
en levend gebraden. Anderen werden
aan lieren vastgebondende lieren
werden aangedraaid, totdat de mannen
levend ln stukken waren gescheurd.
Weer anderen werden naar de ketels
gebracht en met stoom gebrand
daarna werden zij naar een ander
gedeelte van het sehlp gevoerd en bij
do ventilatoren geplaatst. Ds venti
latoren worden Is bewoging gezet,
soodst de koude luchtstroom langs de
brandwonden zou atri)kou en do pijn
van de gomartoldea nog zou verhoo
gen...."
Deze verhalen dienen als schrik
wekkend voorbeeld voor diegenen,
die ln de bolsjewiki nog een soort
van goodmoedlge Idealisten zien. No
mag men zeggen, dat uitwassen, als
de hierboven beschreven daden niets
te maken hebben met het systeem der
commuelsiBE, maar dat is niet juist.
Een systeem, dat dergelflke krank
zinnigheden niet voorkomt, een stelsel
waarvan deze exuberante handelln
gen als 't ware een uitvloeisel zijn,
mist zeiibeheersching, mist innerlijke
orde en hatmonle.
Binnenland.
Vrymetsclary.
In de rochteche pers doet het vol
gende bericht de ronde:
.Prins Albert, do tweede zoon van
den Engelschen koning heeft het
betreurenswaardig voorbeeld van iOq
oudsten broeder, den Prins van Wa
les, gevold en zleh bj de vrjmetse-
larU aangesloten*.
Er zon.nog meer betreurenswaardig
aan toegevoegd kunnen worden, b.v.
dat nu belde prinsen het voorbeeld
van hun grootvader, koning Eduard,
hebben gevolgd, dat de tegenwoordll
ge koclsgsholzen ln Densmarken,
Zweden en Noorwegen alle aan da
Loge verwant zijn. Ook sou er nog
aan toegevoegd kunnen worden, dat
tot voor korten t{|d ook leden van
ons eigen koningshuls lid waren der
Vrfjmeiisl&ijj, ja r&eds Bommigen on
zer stadhouders dat waren.
Waar nu de vrijmetselaren steeds
worden voorgesteld als de omverwer.
pers van tronen, klinkt dat wel een
beetje gek en is het moeilik deze
legende vol te honden, vandaar
wellicht voor de rechtsehe bladen dit
betreurenswaardige bericht I
De Savornin Lokman.
Naar aanleiding van het bericht ln
de ,N. Haagsche Ct.', als zouden ,de
gaaeesheeren* den heer Lehman heb
ben voorgeschreven, zich uit de poli
tiek terug te trekken, kan de ,Ned."
mededeslen, dat ,de geneesheer* van
den heer Lobman hem niet anders
dan eenige rust beeft aanbevolen, een
raad, dien bU natnurijjk aai opvolge».
Van .terugtrekken nlt da politiek'
Is geen sprake.
Buitengewoon crediet.
Binnen korten tjjd zal een wetioot
werp worden iegadisnd, waarbfl een
bultengewoou crediet voor het 2e
halfjaar van 1919 voor het departement
van Oorlog wordt gevraagd ten
bedrage vas ongeveer 50 millloen
galden.
Hst crediet voor het eerste halfjaar
van 1919 (oog bij de Tweede Kamer
aanhangig) bedraagt 86 millioen.
Dr. A Kuyper.
Naar de Haagsche correspondent
van .De Tijd* bericht, Is dr. A. KuU
per door een ernstige ongesteldheid
getroffen en zal hj zeker eenigen tijd
zijn gewone werkzaamheden niet
kannen waarnemen.
Staatscommissie voor luchtvaart.
De commissie, welks de regeering
zal hebben voor te lichten ten aan
zien van zaken de luchtvaart betref
fende, is Maandag door den minister
van waterstaat gelastalleerd.
Kolen uit Duitschland
Tot dusver vertrokken zes kolen-
treinen per dag uit Daitschland naar
ons land. Thans nog slechts vier,
daar eerst de koianvoorslenlng voor
Zuid Daitschland moet worden ge
waarborgd.
Rykssuikerkaart.
Van Maandag 8 tot en met Zondag
14 dezer zijn de bons 9 en 10 der
rfjksmikerkaart geldig.
Verwerking appelen en peren.
Ook appelen en peren, welke niet
gedekt zijn door eene verklaring, af
gegeven door een bQ het Btjkskan-
toor voor Groenten en Fruit Inge
schreven veiling, mogen worden ver
werkt.
Uitvoer.
Dispensatie is verleend van hot
verbod van uitvoer van lakwerken.
Weduwen van op see omgekomenen.
Bij het departement van justitie is
in voorbereiding oen wetsontwerp
beoagende verkorting van den termgo,
gesteld bij het Burgerlijk wetboek,
binnen welken vrouwen, wier schtge-
nooten vermoedelijk op zee zijn om
gekomen, een nieuw huwelijk zullen
kannen aangaan.
Keciitszaken
Arrondieeementt. Rechtbank
te Middelburg.
In de zitting van 9 December 1919
werden de volgende zaken behandeld
G. L., 31 jr, schippersknecht te
Ierieke, werd beklaagd, dat hij op 3
Sept. jl. aldaar A. Megaord heeft aan
gegrepen, tegen een schuur geduwd,
geslagen en met een scherp voorwerp
gestoken, waardoor deze pijn onder
vond en bloedand werd verwond.
Deie zaak werd uitgesteld.
G. J. B-, 44 jr., kommies by 's Bijks
belastingen, werd ten laste gelegd,
dat h{ op 18 Sept. ji. te Hassweert
opzettelflk eenige loodjes, bestemd
voor versegeilng en toebehoorende
aan den Staat, en welke hij als amb
tenaar onder zleh had, wederrechtelijk
zich heeft toegeëigend en dat hU ln
gemelde hoedanigheid een gif. van
f49.50 en de belofte dat hem nog oen
pak zou gegeven worden uit da lading
van eer ecbip heeft aangenomen,
wetende dat die gift en belofte hem
gedaan waren om ln strgd te hande
len met zijn plicht als ambtenaar.
Elsch 5 maanden gevangenisstraf.
De verdediger mr. J. Adrlaasse achtte
het feit niet bewezen en vroeg zjjco
onmlddelljke tavrfl holds telling, waar
op beklaagde in vrijheid werd gesteld.
L. baron v. P. d, 1. P., 40 jr., auto-
moblelnandelaar te Gent, werd be
klaagd, dat bij op 17 Mei 1919 te
Tlisslngen heeft besteld 500 kruiken
jenever met bestemming naar Borssele
met het oogmerk die jenever via
Borssele met een schip naar België
uit te voeren, terwijl die uivoer werd
verhinderd doordat de kommiezen te
Horstele de jenever lnbeslag namen
Elich 3 maanden gevangenisstraf.
Beklaagde werd gevangen genomen,
.Nederland en België.
De onderhandtlingen.
Da hersieningicoinmiksle zal den
5dcn Januari haar werkzaamheden
hervatten en bij dia gelegenheid de
enkele punten regelen, waaromtrent
nog geen algeheele overeenstemming
werd verkregen, en tevens de samen
stelling van haar rapport ter hand
nemen. Intussehen wordt door de dele
gaties met hare regserisgen het coo-
dlge overleg gepleegd over de defi
nitieve redacties, en hetgeen verder
in vetbacd met de beëindiging van
hare taak door de eommlsste nog moet
worden voorbereid.
Een Interpellatie.
Ds heer Visser van ljzendoorn
heeft ln de Tweeds Kamer een Inter
pellatie tot den minister van bolton-
landsehe zaken aangevraagd betreffen,
de de herziening van de traetaten
van 1839.
School en Berk.
Ned, Rerv. Kerk.
Het traetement van den predikant
by de Herv. Gem. te Ovezand zal
vanaf 1 Januari 1920 met inbegrip
van den duur-etoeslag f 2500 bedragen.
(Z)
Herbenoemd tot kerkvoogd der Ned.
Herv. Gem. te Ovezand de heer W.
Korstanje.
Herkozen tot ouderling der Ned.
Herv. Gsm. te Coljusplaat de hear
L. Pouwer; gekozen tot ouderling in
de bestaande vacature de heer A.
J-tnss Js. Tot diakenen werden her,
kozen de hesren P. de Smit Jz. en
J. Breas.
Herbenoemd tot diakon der Ned.
Herv. Kerk te Waarde de heer Math.
Weststrate Chn en tot ouderling do
heer A, C. de Smit.
Qcref. Kerken.
Bedankt voor he: beroep to Kampen
ds. Kersten te Ierieke.
Benoemd
Benoemd tot onderwijzer aan de
M-U.L.O. school te Ziorlkzee de heer
L. W. de Graaf te Coljjnsplaat.
Benoemd tot onderwgzeres aan de
Chr, school voor L. en M.U.L.O, (Wyn-
gaardstraat) te Goes, mej. Kuiper te
üordraeht.jZ).
iStaasnieuws.
OüGBVAI-.
Zaterdagmorgen had de heer v. W.
het ongeluk zieb by het sehoonmaken
van gym geweer den vinger ai te
schieten.
Geneeskundige hnlp moest worden
Ingeroepen.
Census Dn. J. P. Cannkgikteb.
Maandagavond gaf Dr. J. P. Gaane
gieter uit Middelburg zja derde
cursusavond. Had by zich tot nu
hooidzakeiyk bepaald tot beschouwin
gen over ,de Kleine Johannes*, nu
bracht hg ook .Brand* en «Peer '..jnt"
ter sprake, waardoor zyn voordracht
aan veelzijdigheid wou, maar bet
voor de toehoorders moeilijker werd
om de gedachtesgang van den spreker
to volgen.
Ten einde het werkelijk ego cen
trisch karakter der gelukeeucht zonder
meer scherp ln het Ucnt te stellen,
glog spr. over tot de bespreking van
Ibsen's .Bracd', voorzoover daarin
figuren voorkomen, waarbQ zulks dul-
deiyk uitkomt. Later sou spr. op de
zndere figuren van het genoemde
drama wjjsen, met name op Brand
zelf.
Al de tegenstellingen, waarvan het
drama vol is en die hat tot een drama
maken, meende spr. terug te kunnen
brengen tot diezelfde Um tegenstelling
als welke hfl ln Var- Eedon's .Kleine
Johannes* aanweesQeluk\ot Roeping.
Imme;shet gaat in .Brand" om de
tegenstelling van het aeithelitche en
bet ethieche beginsel.
Het aesthetlsche beginsel is het-
zolfde als dat van Windekind, die
streeft naar het harmonieuse, het
ongestoorde en betgeen aangenaam
aan doet, en die liefst elke deernis
vermijdt.
Dit beginsel werd dezen avond door
■pr. toegelicht aan de verschillende
figuren, waaiin het door Ibsen wordt
uitgebeeld. Es wel allereerst ln dien
boer (zonder naam of karakter), die
in he: eerste bedrijf zloh enkel be
kommert om het zjne en die terug
deinst voor het gevaar. In deze figuur
ls de aesthft-icui zoo ruw mogelijk
geteekend: Windekind, ontdaan van
zyn betooverenden glans. Ibsen stelt
deie lavensteekenlng ln alle cru held
voorop, opdat men dadelgk zal vatten,
dat de sfeer der aesthetlsche levens
opvatting, h la Windekind, werkeiyk
is de ego-centrische, de egoïstische.
Dit blgft zoo, óók als dit aesthetlsehe
beginsel in fijneren vorm optreedt, bj
Van Eoden ln Windekind en by Ibsen
in de figuren van Eicar en Agnes,
wien het allereerst en alleen te doen
is om geluk.mooi als een droom*.
Ibsen geeft hieraan den naam licht'
zinnigheid en schildert er het karakter-
looze van. Aldus wordt het egoïsme
slechts omfleersd.
Voorts openbaart zich deze zesthe-
tische levensopvatting nog op andere
wgze dan werkeiyk iu weien ego
centrisch te i|jn, en wel op het terrein
van kerk en staat.
Wat de kerk betreft, daar bidt men
dan (.lleen de vierde bede van het
Onze Vader. In de aesthetlsehe sfeer
gaa$ het er om om wat te krijgen
voor hier op aarde het dagoiykseh
brood, en voor later den hemel. Jezus
kent men alleen als Helper en Ver
losser. By moeite gaat de voorganger
er van door. Het zleleleven kenmerkt
zich in deze sfeer door angst voor
straf en hoop op belooning. Het is
in deze sfeer de vraag, wtutr men het
beste by zal varen. Men trekt de
.tydsllvrel" maar 't liefste aan, men
weuieht carrière* te maken, en men
houdt liefst vrede met iedereen. De
kerk moet zyn een hoed, die past op
alle hoofden.
Ook in den Staat gaat hot op z'n
aesthetisch al niet anders. Voor den
Staat ls de godsdienst goed in zoo
verre hy kaar kan gebrniken. Plicht,
koude plicht wordt het hoofdgebod,
doch enkel tot wat nuttig wordt
geaeht of liefst voordeellg. Vooral
tegen den verkioilngitQd sjn begin
selen te lastig.
Alsoo teekent Ibsen deze aesthetl
sche wyza van leven zoo scherp
mogelyk, om te laten zien, hoe de
gelukszucht als dryivser der hande
lingen van den mensch in weien
egoïstisch is: do menseh sluit zleh
dan in zichzelven op, evenals da
kleine Johannes voordat hy van de
ellende van anderen seorok en z(n
(ethlsche)plicht tot toswydlng begreep.
De mor.scti moet niet denken het
geluk te zullen vinden door het reeht-
-.tresks te gann zoeken. Die enkel
geluk zoekt, zal telkens teleurgesteld
worden (als de kleine Johannes), of
lichtzinnig worden (als Elnar uit
.Brand') of plat en ongevoelig en
gierig als de Boer en de Baljuw en
de proost 6U da koster en de school
meester en Brand's moeder
Ja, ln het werk dat Ibsen op .Brand*
heeft laten volgen, heeft hy dit aesthe
tlsehe, egoïsthche, aelfs doen uitloo-
pen op niets minder dan tsuaneïn.
(Peer Gynt). Alvorens hierover ook
nog wei iets beters te zullen gaan
zeggen en Ibsen's opvatting van het
ethlieho hier tegenover te stellen,
wenichte spr. deze lfjn van de eon-
■tquent aezthetlsehe levensopvatting
eerst ten einde door te trekken en
gaat dan over tot de behandeling van
.Peer Gynt*. Spr. geeft hiervan aller
eerst een overzicht, waaruit biykt hos
Ibsen dezen Peer Gynt teekent ais den
aeethetieus zonder eenige terughou
dt» g, den h*lmel(jken keizer, die In
zelfzucht alles wil bezitten en over
alles heerschen wilden bruten egoïst.
Met verschillende grepen uit het boek
licht spr. dit nader toe, om het waan
zinnige er van te doen begrepen.
Ezrvol ontslag.
Aan den heer L. de Beste alhier,
is door Ged. Staten met iegang van
I December eervol ontslag verleend
als üd-werkgevtr van de Plaatseiyke
Ongevalloneommlsiie.
Nieuws school.
In de Maandagavond gehouden
vergadering van leden der Ver. voor
Chr. Onderwys (school Wgngaardstr.)
is besloten een geheel nle&wa school
van 12 lokalen en een gymnastiek-
