N°. 143.
106" jaargang
Donderdag 4 December 1913,
Oud Roest.
ABONNEMENT
Prgs per kwartaai, is Goes 1,25
bnlten Goes f 1,40.
Afzonderlijke nommers 5 coat
Verschfnti Maandag-, Woensdag-
•n Vrgdajavctsd.
Uitgave Nasml. Tints. „(JoesrHs Courant".
COURANT
Directeurft. W. ran 'Baraeveld.
ADVERTENTlfiN
van 1—5 regels 90 cast, «Ike
reïel sneer 18 esn'.
Driemaal plaatsing wordt tweemaal
berekend.
Familieberichten 1—10 regels f 1,80
Bewysna<asaerz 5 cent.
Advertentiën worden aangenomen
tot 12 uur «eorsiridilegc,
Onze burgerminister van Marine, de
heer Bijleveld, is bezig op geweldige
manier schoon schip te maken op onze
vloot. Zelfs de prachtige paradestukken,
de pantserdekschepeu, worden uit de
sterkte afgevoerd. Voor deze monsters
zonder veel gevechtswaarde in de mo
derne bewapening, was de schoone
taak weggelegd om den zeeofficieren
gelegenheid te geven zich tot hooger
posities op te werken. Ze werden meer
dienstig gemaakt aan de belangen der
carrière van de hooger gegradueerden,
dan aan die der defensie.
Ook onder de kanonneerbooten en
torpedobootjagers wordt groote oprui
ming gehouden.
De minister doet hiermee misschien
eeu goed werk. Ondeugdelijke rommel
aan te houden, waarvan het onderhoud
schatten vereischt, dat heeft geen zin.
De groote vraag is maar, of de
minister van Marine, die 8 maanden
geleden nog als lid van een advocaten
kantoor werkzaam was, het noodige
inzicht heeft of zich bij deskundigen
voldoende op de hoogte stelt bij deze
groote schoonmaak.
Hieraan nu zou men gaan twijfelen
wanneer we lezen dat de afbouw van
de op stapel staande kruisers wordt
sl opgezet, omdat zij niet in 's ministers
systeem passen, terwijl de le luitenant
ter zee J. S. C. Olivier, in de «N. Rott.
Crt." verklaart, dat dit in strijd is met
alle door hem ontvangen adviezen van
zijn technische raadgevers. In eu buiten
het departement van marine heeft de
minister geen zeeofficier van voldoende
reputatie kunnen vinden om hem moreel
te steunen in deze beslissing.
De heer Olivier geeft tevens een
kijkje achter de departementale scher
men, waardoor deze minister van marine
in een vreemd licht wordt geplaatst.
Ilij schrijft
«Den 17en November jl. teekende
de minister eeu brief aan de Coventry
Ordnance Works, waarbij opdracht werd
gegeven voor een bestelling pantser
platen tot een bedrag van 2 millioen
gulden. Dit pantser was bestemd voor
de beide kruisers, welke thaus 28
November ten doode worden opge
schreven. Het pantsercontract zal dus
geannuleerd moeten worden a, raison
van hoeveel
Zaterdag 22 November bleek de mi
nister in het bezit van een door hem
zelf opgesteld concept voor de Memorie
van Antwoord, waaruit ten duidelijkste
bleek, dat Z-Exe de beide kruisers,
wenschte te handhaven op de begrooting
en ze tegen aanvallen der Kamer zou
verdedigen. Maar reeds den voorgaandeu
Donderdag, 20 November, had Z.Exe.
volgens latere mededeeling zijnerzijds
besloten ze te laten vallen. Hiervan
kregen zijn eerste adviseur, de chef van
den marinestaf, evenals de chefs der
andere afdeelingen, die in deze zaak van
advies hadden gediend, geen keunis voor
Maandag 24 November, hoewel den 22en
nog een bespreking over de kruisers
plaats vond. De volledige Memorie van
Antwoord de gewijzigde dus, waarbij
de kruisers werden prijsgegeven kre
gen deze verantwoordelijke technische
adviseurs het eerst te lezen uit de cou
ranten.
17 Novemberpantsercontract, dus
wel kruisers 20 November geen
kruisers 22 November wel kruisers
24 November geen kruisers 28
November, Memorie van Antwoord,
geen kruisers. En dit slot is in strijd
met alle adviezen van deskundigen.
Welke krachten hebben onzen minister
tot deze beslissing gedreven Onver
antwoordelijke raadslieden achter de
coulissen f of de politiek of een bezoek
aan Lob»
De minister beroept er zich bij het
bevel tot stoppen vau den aanbouw
der kruisers op, dat deze niet in zijn
systeem passen, maar het heeft er veel
van, dat het systeem van den heer
Bijleveld afhangt van het jasje, dat hij
om den anderen dag verwisselt en waar
van het aantal knoopen verschilt.
De onbescheidenheid van den heer
Olivier, die werkzaam is bij de marine
staf, zal den minister zijn loopbaan
misschien aanmerkelijk bekorten.
Buitenland.
Congressen.
Te Leipzig is Zondag het bnlten.
gewoon congres geopend vau de
onafhankelijke soclasl.democraten. Be
halve dat tot voorzitters weiden ge
kozen Dittmsnn, Llplnskl, wolka tc.t
den rechtervleugel dsr p rty bebooren,
en de radiaals Brass, zfla er nog esc
aantal mark waardige mseningen ver
kondigd. Zoo protezieerde de Ber-
lijmcho afgevaardigde Crispin tegen
de interventie in Sovjat-Buslaod. Spn.
betoogde dat ais do meerderheids
socialisten, die bi] voor werktuigen
van de mUitalristen, het Centrum en
van de democraten uitmaakte, den
oorlog met Rusland wilden, lij met
de onafhankeljken, welke er trotcoh
op zQo zich revolutionaire socialisten
te voelen, ie doen zouden krflgsn.
Een verbroedering met de Nojfce-
Boolaliaten achtte sprekrr tnmcgeüjk,
„Do moerderheidssociaiistcn v rstaan
nog niet eens de kuost om Ia schoon
heid te sterven.' Bier moet ons toch
de bemerking van het hart dat do
bols|ewiki toch xesr zeker dis kur.et
niet verstaan. ZJ drijven een aantal
menschsn den dood In. En dat doen
lij met vreetel'Jks middelen en op
schrikwekkende wjze. Da onafhan-
kelijken hebben blijkbaar een zonder
ling begrip van schoonheid.
Eén waar woord sprak da afge
vaardigde der Qottenrijktche socia
listen Frltz Adler, toen hij xelde dat
de toestand van het Dnitseha prole
tatiaat een ongeluk was voor het
proletariaat der gaosobe wersid. ,Wjj
moeten ons zeiven hoogs moreels
elschen stellen, en zelfs dan moed tot
impopulariteit hebben.*
Wij betwijfelen het voorioopig Bug
of de wereld inderdaad zoo diep
verdorven is, dat de ware moraliteit
impopulair zoude zjj".
Maandag sprak de partflsbcretaris,
Dittmann, welks begon met da ge
bruikelijke mededeeiicg das het aantal
leden dor partij bultscgewo-n was
gestegen Van 300000 tot op 750000
Dat deze stijging den verbijsterenden
invloed der oorlogsjaren op duidaiijke
wijze demonstreert, vertelde de spre
ker er niet b(J. Dittmann verdedigde
de part; tegen de aantgging, dat zj
relletjes zou organlseeren.
Dat sou si)n, zoo meende hfl, spelen
zjj nin de kaart van de reactie, (de
meerderheids socialisten.... de reactie
daar zij dan een voorwendtel zouden
hebben om de gehoele beweging in
bloed te smoren.
Opbouwend werk noemde Dittmann
ten slotte ook de strijd tegen de jon
kers, tegen Hindettbnrg en Laden-
dorff, die des deserteur van Ame<
rongen weer op den troon willen
brengen. Deze betiteling van deser
tenr is waarschijnlijk een nlting van
spjt van den onafaankeigke, wiens
party den Dultsehen keizer misschien
met een briefje van ontslag alt bet
leven zou hebben willen staren,
gelijk de bolsjewiki het dea Csaar
deden.
Te Weenon wordt ook een congres
gehouden en wel van Oostenrgksahe
vakvereanlgingen. Ook Edo Flmnien,
de secterarls generaal van het inter
nationaal vakverbond te Amsterdam
woonde het eongres bfl. Hg deelde
made dat de Nederiandsche kimera
den om de Oostenrijksche arbeiders
in hun tegenwoordige toestand te
helpen, honderd A twee honderd mil
Hoen kronen bijeen zullen brengen
en verklaarde dat het internationaal
vakverbond ervoor zou zorgen dat
ook de arbeiders in de Entente-ltnden
de plicht vzn dn internationale soli
dariteit zouden sakomen. Bravo! Als
dan die hulp maar spoedig komt.
Daarop kan niet genoeg worden aan
gedrongen. Elke dag kost nieuwe
mentehonlevens 1 Het wordt tfld dat
aan den dood wordt toegeroepen. ,Tot
hiertoe en niet verder 1"
Te Brussel heeft Zondag baren
Deicampi, minister van Staat, het
volkenbondcongres geopend.
Het eongres wil medewerken om
het vredesverdrag tot ontwikkeling
te brengen en de waarborgen, die het
voor den wereldvrede in zich sluit
ten volle tot hun recht laten komen.
De Frantche minister Léon Bour
geols, dia mede aan de bestuurstafel
aanzat betuigde zijn instemming met
deze opvatting van het eongres. Wg
gouden willen vragen: Bevat werke
lijk het vredesverdrag de waarborgen
voor den wereldvrede? Eerst in de
toekomst zal dit kunnen bigken. Maar
een oorlog wordt door het vredos
verdrag, waarvan het volkerenbondt
verdrag deel uitmaakt A priori niet
ultgeiloten. Oorlog, of wil man bet noe
men bestraffing, blijft mogelijk. En
o. 1. had het volkerenbondsverdrag de
mogelijkheid van het organlseeren
van moordpartijen (aanvallend) op
ingezonden Mededeeling-.
medemenschen ton senenmale moeten
buitenholten. Eva lijk kas msn niet
tot leven bezielen en het zal ons be
nieuwen of hst eongres het doode
verdrag zal kunnen opwekken.
De levende overtuiging, dat er geen
oorlog meer moet sjjc, li ln het mes-
rendeei der menschsn.
Italië.
Ds kooing en de koningin hebben
ziea naar da Kamer begeven, toege
juicht door het volk. Ook b£ het
binnenkomen in da vergaderzaal werd
er gejuicht. Da soeiailsten, die zich
niet erg op bun gemak schijnen te
voelen eis er esn koning of koningin
binnenkomt, verlieten de zaal. Waar
om toch? Troelstra gaat toch ook wel
naar hel Loo? Ia de troonrede ver
klaarde do koning dat Italië met
lympathie de volksklassen naai bo aa
ziet kornet, he'gesn meer so inojr ie
geijkte term scheut te worden om
uiting te geven aan zijn democratische
gavoelins. Op d3Ösn komt hst echter
azu. Ds koning xelde ast de verlan
gen» van Italië in het Adrlatiiehe zee
gebied zich bepalen tot een verdedi
ging van hot nationaal ideaal, ge
grond op hst natuurigk eu historisch
recht. Ecu zinnetje dat door d'Atmun-
zio dsn koning in den mond kon zijn
-gelegd. In arbeid en productie szg
de koning het economisch herstel der
natie. Bfl hef heengaan wederom
toejuichingen.
Wat d'Aununzio 'atreft. Vanuit
Belgrado, waar men zioh natuurlijk
erg ongerust maakt over de plannen
van den avontuurlijken poëet daar
deze met de belangen ran Zuid Slavlë
absoluut geen rekening houdt, wordt
gemeld, dat acht officieren van het
leger van d'AnnunzIo in Sebenico zijn
aangekomen en daar ontvangen zja
als vorsten (goallieerde) Z(j waren de
gasten van generaal Voira, den mili
tairen bevelhebber en werden nadat
x(j goed getafeld hadden, uitgeleide
gedaan door een mcnlgto die bralde
.Leve d'AnnunzIo, leve MUlo." Dit
wgst er wel op, dat onze Garribaldt
van de lier met nieuwe plannen rond
loopt en behalve Zzra en Flume nog
meerdere lauweren aan zijn krans
hoopt toe te voegen. Evenwel.... Voor
Spalato kruisen talrijke geallieerde
oologssehapen, waaronder ook Ame-
kaacsche, zoodaf het niet onmogelijk
ll dat d'Annuniio zjn vingers zal
branden.
Landbouw, Veeteelt en
Visseherij.
Kring West Z.-Bcveland
Dinsdagmorgen vond in de Prins
van Oranje te Goes een algemeene
vergadering plaats van algemeene
leden van den Kring Westelijk Zuid-
Beveland onder leiding van den voor
zitter, den heer F. de Roo.
Feitelijk was doie vergadering ean
voortzetting door die welke veertien
dagen geleden wegens geringe op
komst was geschorst. Ook thans was
een zeer klein aantal leden aanwezig.
Da voorzitter opende de vergadering
en achtte de geringe opkomst een slecht
voorteeken voor de levenskracht der
vereenlging.
Hierna las de seeretaris den heer
J. M. Blegt de miniatuur notulen der
vorige vergadering voor, welke on
veranderd werden goedgekeurd.
Hierna kwam da vaststelling van
het ontworpen reglement aan de orde.
Als grondslag is genomen het regle
ment van de oude afdeellng Goes,
waarin slechts kleine wgslglngen zijn
aangebracht.
De voorz. deelde mede dat bg voor
ioopig wat benoemd alt bestuurslid
van den Kring West Z.-Boveland. De
deflcltieve benoeming zal in de voor
jaarsvergadering welke in,Maart ge
houden zal worden, plaats hebben.
Dan zal ook een afgevaardigde naar
de vergaderingen der Z. L. M. warden
aangewezen. Tan de Z. L. M. 1b be
richt ingekomen dat het reglement
niet In strijd li met de statuten der
Z. L. M,
Vervolgens lat de seeretaris hét
reglement artikeligewljze voor.
Volgens het reglement ls de con
tributie vastgesteld op f0.50 vooreen
grondbezit bereden H.A. tot f 3,50
voor een grondbezit /boven 100 H.A.
Daar niemand eenlge bespreking
over het reglement wenschte tehoudec,
werd dit onveranderd vattgeiteld.
Hierna kwam de toelage van het
secretariaat aan ds orde.
Voorgesteld werd een tslarls voor
den secretaris van f75 per jaar, welk
voorstel werd aangenomen,
Da afvaardiging vzn de zes bestuurs
leden (het goheale bestuur bevalve
deu hear vau den Drie», welke reeds
lid van bet hoofdbestuur Is) naar de
algemeene vergaderingen der Z. L. M.
werd bestendigd. Do zldoellsg kan
zes stammen uitbrengen, wslke stem
men soo coodig door een persoon
kunnen worden uitgebracht.
De vorsitSec br»cht ter kencis van
da vergadnrln-v, i een bsstnurs-
vsrgaöeric - v,nd- -a van f50
per jaar w: vas gesteld.
De hrej Blegt decide mede dat het
ledenaantal 27) bedraagt, waarvan ln
Goes 77.
Besloten werd over de kwestie of
ondsr grondbezit ook dat bulten de
provincis Zeeland moat worden ver
staan, het advies van het hoofdbestuur
der Z L M. in tc winnen.
VoartB werd besloten dat, wanneer
een algemeene vergadering dor Z. L.
M. wordt gehouden, het hoofdbestuur!-,
lid de heer v. d. Drie», mot het be
stuur der afdeellng de agenda zal
bespreken.
Do heer Blegt was van oordeel dat
de reorganisatie der Z. L. M. ter
kwader ure was ingevoerd en dat de
oude toestand, na afloop der crisis
maatregelen, weer zal terugkeorec.
De heer v. d. Dries was eveneens
van meeniug dat verschillende dorps-
vereeniglngen later van de Z. L M.
zullen afvallen.
De voorzitter dacht ook dat de
reorganisatie zou ultloopen op een
teleurstelling voor diegenen welke die
reorganisatie z§n begonnen, uit demo
cratliehe beweegredenen om de Mij.
van onder af op te bouwen.
Hierna sloot de voorz. de vergade
ring.
Ned. Trek paardenstamboek.
Door het Ned. Trekpaardenstamboek
(Belgisch Type) zal waarschijnlijk ds
zen zomer in Den Haag op het terrein
Houtrusi eeu tentoonstelling worden
gehouden en wel omstreeks half Juli
op een Woensdag en Donderdag.
JTostorietmeel.
Zg, die gedurende 'net tijdvak Ja
nuarl—Mei 1920 fosforietmeel wen-
tenen te ontvangen, moeten hiervan
vóór 15 dezer kennis gsvon aan het
Rljktkantoor voor kunstmeststoffen,
met opgave van de verlangde hoe
veelheden.
De m»xlmumprij9 bedraagt 10 45
per pet ln mlnsraalsaur oplosbaar fos
forzuur per 100 K.G.
Monden Klauwzeer.
In Zeeland hebben van 1623 No
vember ln 12 gemeenten 27 veebe-
slagen plaatsgehad.
Stadsnieuws.
Monsieur le Directeur.
Maandagavond werd door Het Hof-
stadtooneel .Monsieur le Directeur"
tea tooneele gebracht, een spel uit
het theaterleven van B. Banned-Beek
man.
De titel van het stuk doet Franteh
aan en het gegeven komt overeen
met het hooid. thema uit dien moeien
.Roman de Tbéatre* van Michel Pro-
vlns die kort voor het uitbreken van
den oorlog als bijlage van l'IUustra-
tlon verscheen. Hier en daar doet dit
spel even denken aan ,L» Rampe"
de comédie van baron Henri de Rot.
schild. Toch is ar groot onderscheid
tussehen het Fransche werk en dat
van BetB Ranucel. Het zelfde onder
scheld als tussehen eefl grande en een
petite coquette, als tussehen de positie
van de groote Frar.tehe en de groote
Nederiandsche tooneelartlsten, welke
laatste gelukkig beter begint te wor
den: Aan Ra-yards werd het docto
raat verleend, mevrouw van Eysden-
Vlak kreeg een koninklijke onder
scheiding ob da memorie pott voor
een subsidie vuór de dramatische
kunst bracht het ic de Twasdo Kamer
reeds tot een staking van stemmen.
Monsieur le directeur, do hoofdper.
toon is vermoedelijk ook niet van
Hollasdseho origine. Wij kennen al
thans hier te lands geen tooneeldlree-
tenr die de lengte der rollen welke
hu aan s(jj actrices toedeelt, afmeut
naar de amonrsaee attmiies welke
deze hsin schenken. Wanneer de
directeur jienoeg heelt van zijn vrou
we (jke .bootdrol*, wordt sv van bat
tableau geschrapten opgevolgd
door een ander. Dat enkele vrouwen
daardoor diep ongelukkig worden
blUkt uit het verloop van het sink.
Door en door Hollacdseh z(|u Wies
van der Werff an Tom Bergtal», r.ea
uiterst tyoapathlsk jong paar'je dat
over het toonaai dartelt en door 't
leven, en dat aaa da schrgfaser het
groote tuccee van het stuk bezorgde.
Hoe vlot en jeugdig en vol tempera:
ns9nt vertolkte Hatty Brck die rol
vau Wies. Zij blijft toch een van onze
pittigste en aanminnigsta actrices.
Voor Dirk Verbeek was de rol vzn
Tom een peulschilletje, deze serieus
werkende acteur pleegt steeds een
gave creatie te laveren en deze rel
Ug hem uitstekend.
Minder goed lig de rol vsn Mtry
van Wijck, het slachtoffer van den
directeur, mevrouw Bats Ranueei-
Beckman. Zg sloeg er slch echter
dapper doorheen at haar spel in het
3e bedrijf greep san.
Alex Frank was do directsur en bij
speeido deze zware rol met overleg
en meermalen met flju eomltche
aceentas. (2e btdrjf).
Ook de overigs roilen werden naar
bahooren vervuld.
Het geselschap had zich door do
h oge trsssporikosten niet laten af
schrikken om het décor voor het 8e
bedrijf (de kleedkamer in den schouw
burg) mede te brengen. Dit versterkte
natuurlijk den indruk van het spel,
dat tegen dezen achtergrond beter
uitkwam en wekte ds verelschts
stemming.
Jammer- genoeg was de zaal slecht
bezet. (Alleen de eerste rang goed).
Da aanwezigen hebben zich uitste
kend geamuseerd en na elk bedrijf
moest meermalen worden gehaald.
Woninsboow.
In een Vrijdagavond gehondea ver,
gadering van ds afdeellng Goes der
Ned. R. K. Volksbond, is een R. K.
Woningbouwvereniging opgericht,
tellende een dertigtal leden.
Tot bestuursleden werden gekozen
de heerau Jae. Adelaar (voorz.), L. B.
Mudde en Guchtenaire.
Stukken voor den Gemeenteraad.-
Ingekomen stukken.
Ingekomen zijn behalve een aantal
goedkeuringen van Gedeputeerde
States van besluiten doo: den gei
mesateraad genomen, o.a.
1. Een uitspraak van Ged. Staten
inzake een beroep hoofdeiykan omsiiig
waarbij aan J. C. de Witte ontheffing
wordt verleend over het dienstjaar
1918—1919.
2. Een dankbetuiging van ambte
naren en bedienden der gemeente
secretarie voor da toekenning van
een ultkeerlag ineens. Het wordt zeer
op pryt gesteld, dat deze aitkeerlng
ongevraagd word toegekend.
3. Tevens een dankbetuiging van
het pertoneel, werkzaam bij het
leventmlddelenbedrgf voor de uit.
keering ineens.
4. Dankbetuigingen van het hoofd
en de helpsters dor openbare bewaar
school voor de salarisverbetering, van
den schrijver aan het broodbureau
voor de ontvangen duurtetoeslag, van
de ambtenaren hij het gemeente gas-
bedrjf, voor de ontvangen ultkeering
ineens.
5. Een uittreksel van het besluit
van H. M. de Koningin van 14 October,
houdende goedkeuring der door den
Raad bepaalde heffing van hoofdei,
omslag (wijziging) van 17 Juli 1919.
6. Goedkeuring van den Minister
van Arbeid van de by Raadsbesluit
van 30 October jl. vastgestelde ver
ordening, regelende het bebouwen van
gronden ln de vastgestelde bouw
plannen.
7. Een dankbetuiging van het
mutlekgezelichap .Hosanna' voor de
haar verleende tnbiidie.
8. Een schryven van het Hoofd
bestuur der Ned. Zuld-Afrlkaanschs
Vereenlging, waarin dit haar bemldt
deling aanbiedt, indien het gemeente-
bestuur syn dank wsnecht to betuigen
voor de geschonkea mals ten behoe ve
van de noodlijdenden in Nederland.
9. Een echrUven van het hoofd
bestuur van den Ned. Bond van
gemeente ambtt naren waarin het ver
trouwen wordt uitgesproken, dat door
