Ne* 135
Zaterdag 15 November 1919,
lÖ6a jaargang.
Bij dit nummer behoort
een bij veegsel.
De Socialisatie in de Kamer.
FEUILLETON
Anna d@ Avonturierster
ABONNEMENT
PrQs per kwartaal, in Goes 1,25
buiten 6oei 1,40.
Alsondarlgke nommera 5 cent.
VerschQnt: Maandag», Woensdag,
es Vrfdagnvotld.
GOESCHE
Uitgave fóaml. Tenn. „Gocsefce Courant".
IMlUYf
Directeurff. w. van Bnneveld.
ADVEBTBNTlfiN
van 1—5 regelt 90 e«nt, elke
regel meer 18 cent.
Driemaal plaatsing wordt tweemaal
berekend.
Familieberichten 1—10 regelt f 1,80
Bewljinnmmert 5 cent.
Advertentiën worden aangenomen
tot 12 war voormiddag a.
Het beginsel der socialisatie, dat door
de sociaal democraten wordt voorgesteld
als het panacee voor alle kwalen,
waaraan onze zieke maatschappij lijdt,
is nu ook in de kamer ter sprake
gekomen. Veel duidelijker is de zaak
daardoor nog niet geworden. Wat wij
uit den mond van den heer Schouten
aan positieve of vragenderwijs gestelde
critiek hebben gehoord is door het
antwoord van den heer Troelstra niet
veel weerlegd of verklaard.
De sociaal democraten zijn steeds
voorstanders geweest van staats- en
gemeente-exploitatie. Wil dat nu zeggen,
dat ook socialisatie beteekent, overheids-
beheer Klaarblijkelijk niet, doch de
opvatting van het groote publiek ver
eenzelvigt die twee beginselen, zoodat
het goed is er de aandacht op te
vestigen, dat onder socialisatie wordt
verstaan het brengen van de bedrijven
onder beheer van het volk. De staats
exploitatie met haar onnoodigen romp
slomp van te hoog bezoldigde ambte
naren en onoeconomische bedrijfsleiding,
heeft ook bij de sociaal democraten
een groot deel van de belangstelling
verloren. Ook zij voelen, dat met een
dergelijk systeem onze verarmde wereld
er niet bovenop kan worden geholpen.
Er zal in elk geval op een practische
wijze moeten worden gewerkt en de
arbeidsschuwheid door een juist begrip
van het eigen belang worden over
wonnen.
Dat begrijpen ook de socialisten,
doch zij wenscben niet het vrije spel
der ceconomische krachten of een staats-
kapitalisme voordat doel aangewendmaar
de socialisatie.
Nn is het maar de vraag of een
zoodanig systeem dat nog geheel nieuw
en waarvan de mogelijkheid niet
empirisch is bewezen, de gewenschte
oplossing zal brengen, of daardoor de
tegenzin, die de groote massa beheerscht
om zich met alle kracht aan het werk
te zetten, zal worden overwonnen.
Wanneer al de ellende van de lam
geslagen wereld en de achteruitgang
in productie, die de kwaal nog ver
ergert, door een begrips-verandering
in de hoofden der arbeiders kon worden
verbeterd, en daarvoor zou noodig zijn
een wijziging in de machtsverhoudingen
in de industrieëele en commersiëele
wereld, dan zou dat middel buiten
gewoon veel belangstelling verdienen.
Om eenige kans van slagen te
hebben, zal in de eerste plaats noodig
zijn, dat de voorstanders daarvan een
juist omschreven voorstelling kannen
geven van deze nieuwe werkwijze.
Tot nu toe hooren we allerlei vage
aanduidingen, maar om een nieuw
maatschappelijk stelsel in te voeren,
is dat niet voldoende. Wel brengt ook
dan de natuurlijke groei der samen
leving allerlei veranderingen teweeg
en zal in de practijk het uitgedachte
stelsel worden vervormd, maar bij den
opzet moeten de te volgen lijnen
scherp zijn aangeduid. Het zou on
verantwoordelijk zijn om de maat
schappij in een richting te drijven,
waarvan de vorm en einddoel niet
duidelijk zijn afgebakend.
Het doet ons dan ook genoegen,
52
DOOR
E. FHILIPS—Oppinhbim.
,AUes, wat git my wenseht te
zeggen," legde aQ alt. .Ik zon die
zaak gaarne geheel geregeld slee, na
wQ tegenover elkaar stam."
,D*t hangt van uw antwoord af,"
zelde hi).
„Heel goed," zelde Anna. „M(jn
antwoord aan u ie Jaiet wat het altijd
ie geweest. Gg sehijet niet krankzinnig
te zijn. Dan kan ik alleen besluiten
dat gQ het slachtoffer zgt van de een
of andere zonderlings hallucinatie. Ik
ken a zelfs niet. Ik heb a zelfs nooit
gezien in Parüz. Ik ben nooit met a
getrouwd geweest.*
HU kwam een stap nader bU haar.
ZQ deinsde niet terag.
,Zeg dat nog eene," mompelde hfl.
.Laat mg a aanzien terwQl gU hes
dat de heer Troelstra dat ook alzoo
begrijpt. Deze volksleider, die ons
land juist een jaar geleden aan den
rand van den afgrond der revolutie
heeft gebracht, wijst nu zijn tegen
standers „de Tribunisten" op de on
mogelijkheid om te verdeelen, wat er
niet is. Hij acht een nauwkeurig on
derzoek noodig naar de mogelijkheid
van socialisatie en wil volstrekt niet
den arbeiders belooveu, dat zij daarvan
dadelijk de voordeelen zonden plukken.
Over het onderzoek der S. D. A. P.-
commissie sprekende komt de phantast
weer boven. Hij vindt dat onderzoek
bijna al te realistisch en voorzichtig.
Hij laat liever wat aan het toeval
over, doch wij, die de capriolen van
Nov. '18 nog kennen, zouden liefst
zoo min mogelijk daaraan overgelaten
zien, teneinde de dictatoriale neigingen
niet in het geding te betrekken Hij
die de leiders der industrie noemt de
ongekroonde koningen, die niet uit
geldzucht maar uit machtsbegeerte
hun reusachtige bedrijven exploiteeren,
is van hetzelfde hout gesneden,
ff,Dat de heer Marchant, vrijzinnig
democratisch afgevaardigde, die hem
ook het voorstel voor vrouwenkiesrecht
reeds had afgesnoept, nu weer een
motie tot onderzoek der socialisatie
heeft ingediend, kan de heer Troelstra
kwalijk verkroppen. Hij persifleert dan
ook die motie en dient zelf een an
dere in, luidende
de Kamer, overwegende, dat zoowel
/de algemeene (economische toestand
der bevolking als de sociale bewe
ging in Europa en hier te lande
een onderzoek naar de werking van
het particuliere bedrijfswezen en de
geleidelijke vervanging daarvan door
socialisatie der bedrijven gewenscht
maken, dat voor de grondigheid van
dat onderzoek de instelling van een
enquête vereischt wordt, terwijl de
bevordering van de veelzijdigheid en
onpartijdigheid de medewerking der
organisaties van werkgevers en van
arbeiders aan de samenstelling der
commissie noodig is, gaat over tot
de orde van den dag.
Wil de heer Marchant slechts een
staatscommissoriaal onderzoek, de heer
Troelstra wil er een regeeringsenquête
van maken naar de bedrijven,
met als perspectief de socialisatie
Deze vorm wijst in geenen deele op
roekelooze overhaasting en men zou
er bijna aan twijfelen of ze wel van
denzelfden Troelstra is, die de S.D.A.P.-
commissie te nauwkeurig onderzoek
verwijt. Het kan ook zijn, dat hij in
het onderzoek naar de socialisatie-
mogelijkheid niet veel vertrouwen heeft
en op deze wijze er nog een enquête
naar de bedrijfsleiding onder mede
werking der arbeidersorganisaties
uit wil slaan.
uitenland.
Overwonnene en overwinnaar.
Da gadaehien dia Hindenburg door
hat hoofd speelden gedurende ;J]n reis
van Hannover naar Berlijn, wear hy
Woensdagmorgen aankwam, opgeroe
pen all geinige door de parlementaire
OBderzoeklsgacommiseie, zullen zeker
niet tot de meeat opgewekte hebben
behoord.^De beroemde geur oraal-veld
maarschalk reisde in een wagon, dis
aan 'a speciale goederentrein wat aan
gekoppeld. Mot het oog op de stopzet-
zege.'
,Ik hah a nooit van mijn leven
geilen voor dien avond in Montague
Street," herhaalde zy kalm. Wet m£Jn
huweiQk met u aangaat, dat heale
verhaal ia alleen een dwaas ver
dichtsel.'
De man sidderde van zenuwachtige
woede. Biecdon kwam dichter ï>Q hem.
,TJw naam," riop hl). „Ontken het
niet. GD fijt Aimabel Pollissier. Ik
kan wal honderd getalgen oproepen
om het to bewysen."
„Dat is niet noodig," antwoordde
z^. ,Ik ontken het biet.'
,Gtj zilt ,A!elde°. Gij zongt gisteren
avond In do .Universal" hetzelfde
lied dat lk u ln de .Ambassador" heb
hooren zingen
.Ik heb zeker gisterenavond ln de
„Universal* gezongen," antwoordde
Anna.
„GQ drijft dos eenvoudig den spot
met my," riep bU. ,Het is eene ver
duiveld dwaze wfjee om een man io
behandelen. WQ weten de waarheid
gU zoowel ale lk. Toeh houdt g® nog
vol, zelfs EO wt) hier alleen zijn. Is
Ingezonden Mededeeling-.
WAARSCHUWING!
Wie zioh niet vóór 2ft Nov. »,e.
opgeeft bij P. BOEK, Hieuw Amster
dam ter opleiding voor KOMÜAIÊS
of POLITIEAGENT, kan NIET exa
men doen ln 1920.
tlcg van het personenvsrkeer kon de
reis slechts op desa wijze plaats
vinden. Droef te moede zal het den
grijzen krijgsman geweest zijn de
koode, rammelige coupé. Da toestand
voor desen man aan wisn hot Duit-
eche volk zeer veel heeft te danken,
de man die tot het laatst toe zijn
plicht deed, toen Dultsehland reeds
dsn oorlog had verloren, toen het
gold het Daltseho leger in geregelde
orde terag te voeren naar het vader
land ie wel veranderd.
De geniale veldheer, dia zoovele
laaweren plakte op het Buseicche
ocrlogstsrrein, die ln populariteit den
keizer op zy tiresfde, wiens naam
vertrouwen wekte, zal thans tegelijk
met Luösndorff voor de erqoêntei
commissie nlt de nationale vergade
ring verschynon. Ludecdoiff verklaar
de de helper van Hindenburg te zyn
geweest en dus moet de meester het
getuigenis van zyn osdergetehlkte
bekrachtigen. Vermoedelijk zal het
verhoor Vrijdag (heden) geschieden,
maar het ".Qdstlp is al zoo vaak ver
schoven, dat bet heel goed mogeiyk
ls dat eerst de volgende week het
op sensatie beluste publiek zal be
vredigd worden.
Aan belangstellenden op de publieke
tribune zal het dan niet ontbreken.
Toeschouwers waren er ook een groot
aantal verzameld bfl het station, toen
Hindenburg aankwam. Een eere-
eompsgnie stond opgesteld om hem
te ontvangen. Verschillende hooge
officieren waren aanwesig om den
veldmaarschalk af te halen. Onder
hen bevond zich Ludandorff. Hinden
burg kostte hem, na uit den trein te
syr. gestapt op belde wangen. Toen
het geselschap buiten het station
kwam song een duisendvoudige
menigte „Dtutsehland, Dentschland
li oer alles." Er werd geroepen
„Leve Hindenburg 1'en .Weg met de
«qoête-eommlcslel" Met moeite kon
de auto zich een weg banen door de
menigte. Het moet voor Hindenburg
een ontroerend moment geweest sQn,
op deze wQse te worden begroet door
syn volk, dat hy zoozeer heeft lief
gohad. Door het volk, dat icovesl
leed moest doorstaan en dat toeh
ondanks alle ellende, roept: .Leva
Hindenburg!" Dat huldigt de kracht,
de energie, het nationaliteitsgevoel,
belichaamd in den grooten maarschalk.
Toen Hlndenburg's auto weggere
den was ontstonden er opstootjes,
daar enkele aanwezigen een.Hoehl"
op de internationale nitbraehten. De
.internationale" stond echter bulten
deze gevoelsuiting der Duitsehers voor
Hindenburg. Dit gevoel komt wel
rechtstreeks uit het hart van het
Duttsebe volk.
De Fransehen, die begonnen waren
dat omdat Brendon hier is Als dat
zoo is dan gooi lk hem de trap af.'
Brendon stond nu naast Anna. Hy
was langer dan Hill, maar Hill was
steviger gebouwd en was ook buiten
zichzelf van woede. De aderen stonden
als purperen koorden op zyn voor
hoofd. HQ sprak afgebroken.
,Ik kwam om over do zaak te
sproken op eena redely fee wjjse,'
zeide hQ. ,Ik wilda er eeriyk voor
uitkomen. Maar ik wil niet fa rcyn
gezieht uitgelachen worden. Ik wil niet
behandeld worden, alsof ik een dwaas
of een krestksinnlge wat Nog eons,
sQt gy myne vrouw of niet?"
,It ben seker uwe vrouw niet,*
antwoordde zy kalm. ,Wat uwe be
dreigingen aangaat, wal, ik heb na
genoeg-daarvan en van u. Ik beb u
de gelegenheid gegeven om te spreke»,
op gy hebt gesproken. Ba lk ook.'
ZQ belde. Sill nam een houding
aan, alsof hy op haar wou toespringen
of op Brandon, dia hem scharp ln
'toog hield. Da meld verscheen.
.Laat dien beer uit, Mary,* zeide
Anna.
met de terugzending der Duitechs
krygsgevanganen habben deze trans
porten gestaakt. Waarom Dat bs-
grQpS niemand. Da verbittering van
de familieleden der krQgsgevaagenen
neemt ton en de stemming ven de
bevolking I» het, door de geallieerden
bezette gebied wordt er niet beter op.
Indien er wederom onlusten uit
breken, is de Frsnsehe regeering zelf
daarvoor grootendeols verantwocr.
deiyk.
In OostenrQk neemt de hongersnood
in nQpende felheid too. Het departe
ment voor volksvoeding te Weenen
heeft sich reeds genoodzaakt gezien
om de toelagen voor meelprcdueten
voor kinderen beoeden de twso jaar
geheel ln te trekken. Voor de arme
kleinen beteekent dit niets anders
dan hst doodvonnis. Had de entente
er geen zorg voor kunnen dragen
dat het nist zoover kwam?
Gelukkig hebben de neutralen de
hand aan den ploeg geslagen en zal
spoedig voedsel to6itroomen. Als het
maar niet te laat ls. Hoe eerder hoe
beter. Mlesehien zullen dan tegen
Kerstmis de kinderkens weer gaan
oobloeien, het gevaar zQn geweken.
Kerstmis en de verzen van Vondel
worden wakker in ons
,0 Kerstnacht, sehooner dan de
[dagen,
Hoe kan Herodes 't dcht ver-
[dragen...
Harodss de Entente!
Da Bngelsoha onderstaatssecretaris
van Koloniën, kolonel Amery, heeft
ln een interview met de Morning Post
enkele fcQxonderheden medegedeeld
over de vooruitzichten van het Engel-
sebe r(jk. Natuurlijk valt terstoad op
het versehilin vooruitzichten tusseheo
de overwonnenen en den overwinnaar
Engeland. Kolonel Amery voorziet
voor het Engelsche rQk een ontwik
keling, welke zal leider: tot een groot
held, zooals de wereld nimmer heett
aanschouwd. Het eenige noodige is
mosd en overleg om van de geboden
gelegenheid gebruik te maken. Het
rfjlE kan voor dat deze eeuw ten
einde ls, wel 200 millioen blanke
burgers telleo. Hst zou een dwaasheid
zQa om ts twQfalen aan de toekomst
van een ryk, dat de laatste v|jf jaar
zoo op ds proef gesteld ls.
Vollit. Deze schoons voorultsiehtsa
kunnen verwezsnlQkt worden door
de vredasbepsllngen voor Dultsehland.
Uit de woorden van den Staatsseere-
tarla spreekt niets dan egoïsme, dan
zacht naar eigen grootheid. Heeft
Engeland deze toekomstige grootheid
gedurende den oorlog niet steeds voor
de oogen gezweefd
Wat is er overgebleven van do
leuzeWQ trekken ten strQde ter
bescherming van de kleine Staten 1
Vraagt de onder-staatssecretaris naar
de kleine Staten Maalt hQ cm de
andere bondgenooten Moed om ge>
bruik te maken van de aangeboden
kass, nu de vQsnd terneergeslagen
ligt. Welk een vrees voor Dultiehlaad
spreekt nog uit deze aansporing. Ze
Br was san ooganblik van doode>
lUke stilte. Toon nam Hill zyn hoed.
Hy taste naar de deur. HQ scheen
verpletterd. Da anjelier la zQn knoops
gat scheen hare levendige kleur en
sQne diamanten speld scheen haar
glans ie hebban verloren. Eene eigen
aardige dofheid scheen over den man
en iQne glimmende klearen ts syn
gekomen, welke zich zelfs verried in
de toonlooss stem, waarmede hQ zQce
laatste woorden tot Anna sprak.
,Ik kwam hlar,* seide hQ, „om
vrede te sluiten. Ik zou naar alle
redelijke voorstellen van u geluisterd
habben. Gy hebt den oorlog gekozen.
GU deukt misschien, dat dit het einde
is. Het is nog zelfs niet het begin.'
Brendon kwam tusscheabeida en
■prak voor het eerst sedert de komst
va» den ma».
„Een oogonbllk," zeide hQ. „Van de
zaak tueschen deze dame en u weet
ik niets. Maar of uw verhaal waar is
of valsoh, try desdt beter hieraan te
deukenJuffrouw Pelllsiier'a vrienden
sullen er voor zorgen, dat g9 haar
ciet lastig valt. Dat zeg ik u. Indien
moesten er obes boven op komen,
voordat Albion klaar was. En welk
eea zware beproevingen heeft Enge
land de laatste vQf jaar geleden 1
Dasrby valt de ellende in Duitsch-
land en Oostenrijk in 't niet, nietwaar
Het was voor de Engelsehen de
laatste jaren zoo mosiiyk sieh be
hoorlijk: te scheren! Er werd alleen
munitie en geen „Erasmie" geprodu
ceerd Welk oen beproeving, nietwaar?
Bianenlaud.
Minister van Koloniën,
By Kon. besluit van 11 dezer is
met ingang van 13 dezer eervol ont
slag verleend aan A. W. F. Idenburg
ais minister van Koloniën en is tot
zjjn opvolger benoemd S. de Graaff.
Uitvoer.
Van de verboden van uitvoer van
Inciters en van papier is dispensatie
verleend.
Verwerken van melk.
Ds minister van landbouw heeft
verboden om volle, geheel of gedeel-
telfk afgeroomde melk te verwerken
tot kaas, melkpoeder, gecondenseerde
melk enz. enz.
Dit verbod geldt niet voor die be-
drQven waarvan de ondernemers zioh
tohrlfteiyk hebben verbonden tot het
eakomen van verschillende voorwaar
den ln verband met de blnsenlaud-
sche voorzianiEg.
Grafie.
Behoudens enkele uitzonderingen
ls gratie verleesd van de straffen
gedureade de mobilisatie opgelegd aan
militairen. Deze gratie is verleend
in verband met de byzondere diensten,
tQdens ds mobilisatie door de krygs-
macht bewezen.
Heiziming Postpakkettarief.
Bjj de Tweede Kamer ls ingediend
een wetsontwerp tot wyalging van
enkele artikelen van de Pakketpostwet
en de Postwet.
Uit de memorie van toeliehting
nemen wij het volgende over:
Gemeend wordt, dat voor het tegen
woordige kan worden volstaan met
eene verhooging:
a. tot 40 esnt voor pakketten,
waggende niet mesr dan 1 K.G.
b. tot 50 cent voor een gewicht
boven 1 tot en met 3 K.G. en
c. tot 60 cent voor een gewleht
boven 3 K,G. tot on met 5 K.G.
Ds hoogere opbrengst tengevolge
vao de voorgestelde prQsverhooging
wordt voor 1920 geraamd op 4,400,000
gvlden.
Voorgesteld wordt deze wet in
werking te doen treden den len
December 1919.
Kalkeieren.
Het Hbld. meldt dat de regearlng
met een party van ruim 2 millioen
„overjarige* kalkeieren ia biyven
zitten, welke thans 8 A 9 eent per
stuk opbrasge», Dit ls veel minder dan
de iukoopsprQs verhoogd met de
kosten van bewerking.
A, N. D. B,
Do Alg. Ned. Diamantbewerkers-
bond heeft deser dagen sQn 25.jarig
bestaan herdacht.
Boter.
De winter-reserve aan kcelboter
bedraagt 3 Millioen Kg. Deze worden
door de producenten tegen een prys
van f3,15 per Kg. aan de regeering
afgeleverd.
Wat de versche boter betreft, wordt
er uu nog per week 300.000 Kg. boter
meer geproduceerd dan hier te lande
wordt verbruikt.
gy da minste poging waagt, em haar
uwe tegenwoordigheid op te dringen,
zal lk u eerst afrossen en u daarna
voor het gerecht aanklagen.'
Hil) luisterde geduldig naar hem.
Toen Broodon klaar was met spreken
verliet hQ de kamer. Zij hoorden de
deur achter hem sluiten. Brendon sag
half angstig naar Aona. Zy bad haar
stoel bQ het vuur geschoven, en hare
vingers waren beslg met hare hoede-
spelden.
„Wat een vermoeiende middag
riep sQ vroolyk uit. „Bel eens om de
thee, als 't n blieft. Gy moogt blijven
al3 gy wilt. Ik gelooi, dat Mary ge
bakjes heeft.'
„Dank u,* zeide hQ, in een stoel
neervallend.
„Wat al dien onzin aangaat, waar
naar wQ geluisterd hebbes," ging zy
voort, hare voile op hare knie op
vouwende, „wel, de man is gek. Daar
valt niets meer van te zeggen."
„Juist zoo," herhaalde hy. „Ds man
moet gek sijtt."
(Wordt vervolgd).