achfursiiwd-
47 FEUILLETON
Anna de Avonturierster
N\ 180.
Dinsdag 4 November 1019.
!Ö6e jaargang,
ABONNEMENT i
Prg« per kwartaal, in Gobi i 1,25
bniten Geel f 1,40.
Alsondurljjaa nommers 5 cent.
Versehgnt: Maandag-, Woensdag
en VrgdsgavnEd.
GOESCHË
Cl^uve Naaml. Vsnn. „Ooesclu Courant".
OOI it i VI
DirecteurW. Tan Barneveld.
ADVBBTBNTlfiN
vaa 1—5 regels 75 eerst, slks
regal taecr 15 curat.
Driemaal plaatsing wordt tweeman!
berekeod.
Familieberichten 1—10 regels f 1,50
Tijdelijke toeslag 20 0/0.
Bewijsnummers 5 cent.
AdvortentiSn wordoa aangenomen
tot 12 uur voormiddag».
ADRESLIJST.
Zij, die Toor het volgende kwartaal»
loopende Tan 1 Not. 1019 tot 1 Febr.
1930, verandering in den tekst der
advertentie wensehen, worden Ter-
zocht zoo spoedig mogelijk daarran
opgaaf te doen aan het bureau
dezer courant.
Belofte maakt schuld. De in Novem
ber 1918 onder buitengewoon ernstige
omstandigheden gegeven belofte van
invoering van den 8-urigeH werkdag
moest worden ingelost.
Ook de Eerste Kamer beeft begre
pen, dat het door de regeering gegeven
woord, waarop de arbeiders hebben
vertrouwd, niet mocht worden verbro
ken. Zij heeft zonder hoofdelijke stem
ming het wetsontwerp Aalberse aange
nomen. Dit vinden wij allen zeer na
tuurlijk en dat is het ook, zoolang
er nog goede trouw bij de regeering
wordt aanwezig geacht.
De wetgever is zelfs verder gegaan,
dan zijn verplichting reikte en heeft
de 45-urige werkweek voorgeschreven.
Wanneer de lengte of liever de kort
heid van den werkdag als het crite
rium moet worden beschouwd van den
socialen vooruitgang, dan staat ons
land nu aan de spits en laat alle ook
de meest democratische landen achter
zich.
Een dergelijk wetsontwerp voor te
stellen en aan te nemen is geen kunst.
De controle op de juiste naleving zal
meer moeite kosten en de ruimte, die
moest worden gelaten en die minister
Aalberse de wet soepel deed noemeu,
zal door enkelen misschien worden
gebruikt om haar gedeeltelijk onscha
delijk te maken, doch de arbeiders
beweging is voldoende georganiseerd
om daarop naast de van regeerings-
wege aangestelde controleurs een waak
zaam oog te houden.
Voor sommige werkgevers kan deze
wet groote moeilijkheden meebrengen
en hun voor problemen stellen, waar
van de oplossing niet gemakkelijk zal
zijn. De invoering van telkens nienwe
sociale wetten zal de achturendag voor
hen zelf voorloopig nog wel tot een
ver verwijderd ideaal stempelen, en de
tijd dat een werkgever of daarmede
gelijkgestelde na zes uur 's avonds zich
aan gezinsleven, ontwikkeling en deel
neming in de groote vraagstukken van
den tijd kan wijden, is nog niet aan
gebroken.
Nu de arbeider dit alles wel zal
kunnen, is de groote vraag of hij dit
ook zal doen.
Wanneer de wet werkelijk de nuttige
uitwerking zal hebben, die de arbeiders
zich daarvan voorstellen, dan moet
hen gelegenheid worden gegeven zich
op allerlei gebied te bewegen.
De zee van vrijen tijd, zou anders
ieiden tot allerlei verkeerde gewoonten.
Vooral in de groote steden kan men
niet staffeloos aan duizenden mannen
in de kracht van hun leven de vrije
beschikking geven over een zoo groot
deel van den dag voor hun eigen
vermaak.
Zij zullen zich dan allerlei behoeften
scheppen, die men slechts door steeds
stijgende loouen denkt te kunnen be
vredigen. De daardoor groeiende onto-
DOOB
E. PHILIPS—Oppenhbih.
Eon lang Itilsw9gea volgde. Toen
•prak Anna met meer ernst dan
gewoonigk
,1k geloof,' aeide zit, ,dat ik aan
genaam vind, wat gQ zegt. Wees niet
hang, dat gij niet langer zoo kant
denken. Zelfs ofsohooo ik ga zingen
in de „Unusual', zult g8 «och zien,
dat de .Alolde", die gij te Parijs hebt
gekend, niet moer bestaat. En,* voegde
zl er op een plotseling veranderden
toon bi], ,het is ook niet iets, dat u
aangaat, wel
.Waarom niet?' antwoordde hj.
„Gg hebt m|j toen toegestaan uw
vriend te zijn. Ik ben niet van plan
het b te laten vergeten.'
Zij kwamen een man voorbij, die
hen nieuwsgierig aanstaarde. Ennison
sehrlkte en zag angstig naar Anna,
Z{j was doodbedaard.
vredenheid zou het geluk der bevoor
rechten niet bevorderen, en de ledigheid,
die wel altijd des duivels oorkussen
zal blijven, zou de vermeende voor
deden van deze wetgeving opheffen.
Er bestaan in de groote steden veel
gelegenheden, waar men zijn dorst
naar kennis van kunst en wetenschap
pen kan lesschen. Zelfs universiteiten
zijn de laatste jaren opengesteld voor
de weetgierigen onder de massa.
Wij kunnen eehter veilig aaimemen,
dat een groot deel der arbe-dende bevol
king zich aan zelfontwikkeling nog niet
veel gelegen laat liggen en haar lec
tuur beperkt tot de courant en een
vakblad. Niet ieder ook voelt zich
aangetrokken tot deze bezetting van
zijn vrijen tijd. ErJ bestaan bovendien
honderden manieren waarop men zich
op andere wijze nuttig kan bezighouden,
door muziek of as derszins.
Er ligt hierin voor de leiders der
vereenigingen en arbeidersbonden een
schoone taak weggelegd. De oogst, die
met den achturen dag is binnengehaald
aan vrijen tijd, moet nu door de ver
dere bewerking het hoogst mogelijke
nuttige effect geven aan de heele
menschheid.
Die oogst moet maar niet verder aan
zichzelf worden overgelaten, waardoor
er rotting en bederf zou ontstaan
en gisting en broeiing, die in helle
vlammen zou kunnen uitslaan en met
den oogst heel het gebouw der maat
schappelijke samenleving bedreigen.
Zooals reeds gezegd, een dergelijke
wet voor te stellen en aan te nemen
en zelfs de uitvoering daarvan te
regelen, daarmee zijn we er niet af.
De moeilijke taak wacht nog en die
taak is niet wettelijk vastgelegd, maar
wordt alleen voorgeschreven door een
warme belangstelling in de verdere
sociale ontwikkeling der massa, waar
voor het er nu op aankomt, dat zij
door goede leiders en warme volks
vrienden voorgelicht, een nuttig ge
bruik van het verworven bezit zal
maken.
iöuitenlaad.
Bathmann Hollweg,
Na graaf Barnatorff is voor do
tweede enb-oommlssl* van de enquête
commissie nlt de Dnitlahe nationale
vergadering verschenen, de gawanen
rijkskmaolier Bethmann Hollweg. Een
voor een passseren de personen, welke
aan rol speelden te het werelddrama
als schimmen van vervallen grootheid.
Wie zal ds volgende zijn? En wan,
neer znllsn da ententslandeu over
gaan tot hat pabllcoeren der geheime
documenten en een oordeel uitspraken
over de groote mannen, die oogen
sohfjnlgk aan de gaallieerden de over
winning brachten, maar die, wanneer
ze hnu sterken invloed hadden aan
gewend om den oorlog ta voorkomen,
de mansohhold toeh oen dient', van
oneindig meer belang zonden hebben
bewezen. Immers, welk voordeel er
ook behaald Is, en wQ twijfelen er
a«u of dit wel hei geval Is, het weegt
niet op tegen de zee van ellendo, die
over do wereld ie gebracht.
De oorlog heeft de mensehen niet
voorui'gebraeht, integendeel, het peil
der beschaving is gedaald. Bathmann
Holiweg is nooit een krachtige per.
soonifjkheid geweest. H| erkende zalf
in Bismarck verreweg z§n meerdere.
W{J zonden verder willen gaan en
zeggen dat da een alle elgea schappen
.Hebt gij gezien, wie dat was?"
vroeg hf] zaeht.
,Ik heb hem niet herkend," ant
woordde Anna. ,Ik meende dat zjjn
groet n gold.'
.Het was Cheveney I* soldo hf) lang
zaam,
„Chevoneyl' herhaalde zfj. Ik ken
niemand van dien naam."
HU greep haar pols en keerde haar
gezicht naar zich toe. Hare oogoa
waren wfjd open van verbazing.
„Meneer Ennison I*
HQ liet haar los.
.Goede Godl' riep hQ Bit' ,Wie
zQt 69 Annabel Felllisler of haar
geest
Anna laehtte.
.Als het eene kens li daartnssehen,*
antwoordde zfj, .dan moet ik Anna
bel FelUssisr zfjn. Ik ben zeker geen
geest."
.GJ hebt haar gelaat en voorkomen,
prevelde hfj. ,GU draagt zelfs haar
naam. En toeh kant g{ Chaveney In
het gelaat zien en verklaren, dat gU
hem niet kent. Gg zfjt veranderd van
een echten vlinder in een vronw
gU draagt anders kloedaron, gQ
•ehjjnt tot een andere wereld te he-
had welks ds andar mis'-,.
Wat hot nlterlUk betreft, Bismarck
deed deuken sou eon eik, terwijl
Hollweg meer heeft van eau danne-
boompje. Het Daitschs Witzblatt da
Simpllcissimas accentueerde ln zfj"
csricaiuren dese lengte nog eonlgs-
zIks en oen teekenlag vaa Bethmann
deed denken aan het plaatje van
Oaddydong leg». (Vadertje langbeen.)
Ook da ooroa vaa dei vroegaren
rSkckanselier werden vaak tot mik-
pant veor den spot gekozen.
Bothmenn's ooren waren niet vaa
hot kleinste kaliber on stonden
afwaarts van het hooid gekeerd,
zoodat ze leken op ooren vhb zen pot.
Aan Bethmann werdou drie vragen
voorgelegd Waarom of het vredej.
voorAel van 12 Deeoiuber 1916 ge.
d an werd, niettegenatafnde een
vredespoging van Wilsoa O? komst
was. Waarom ot de concrete, dat wil
waarschijnlijk zeg» en de onvervatesh'
te,. vredesvoorwaarde!! niet aan Wil
soa werden medegedeeld. Waarom
of tenslotte de onbeperkte duik booten,
oorlog werd afgekondigd. Hat ant
woord van tethmssnn Hollweg js
kenmerkend voor zijn karakter. Op
de eerste vraag gaf hjj tot beteheid
dat men er te Bsrifjn ernstig aas
twijfelde of Wilson ooit on zoo ja,
wanne- r hg van meea-ng zon zfjn
dat hg met kans op caoces zfj a be
middeüngspoglngen soa kannen aan
vangen. Deze twijfel was zeer zeker
gerechtvaardigd, gezien de uitsrste
voorzichtigheid waarmede de Asser!,
kasneshe presldocS to w rk ging sn
don invloed, welke hij onderging van
do publieke opinie ia Amerika. Da
verklaringen van Bernasorff, den
vroegeren DaUsehea gazant te Was
hington heb en hierop een halder
llcut laten vallen. Hollweg wees voorts
op het feit, dat Wilton gebonden was
aan de handelsbetrekkingen taisehsu
zija land en de entente eu bracht ln
herinnering een uitlating van Wilson
lil den Amarlkaansehez! senaat, waarin
deze soldo overtuigd te ifjsj dat Arna
rika ook in den oorlog ion zjo be
trokken, als van Dulmcho sijde geen
daden van gewold jegens Amerikaan-
ache bar gore waroa gepleegd. Hot
Dnlteene vredesvoorstel moest boven
dien gedaan worden op het ifjpstlp
waarop da militaire sneecssen huu
hoogtepunt hadden bereikt, en dat
was In December 1916 het geval, toen
de veldtocht tegen BuemeniS ten
voordecle van Dattsehland was beslist.
Een dnldelijk antwoord op de tweede
vraag bleef da ex-kansader sehaldig.
Aan Amerika was te kennen gegeven
dat de voorwaarden matig waren en
dat men België niet wonsclite ln ta
lfjven. Ten opzichte van Eizas Lotha,
ringen kond--> echter geen eensessies
worden gedaan.
Wat de derde vraag betreft, zeide
Bethmann Hollweg steeds een tegen
stander van don onbeperkter dulk-
bootoorlog te zfjn geweest. De mili
taire party zag echter het eenige heil
in dezen maatregel en de marine had
verklaard dat *9 in staat was Enge
land voor den cioawen oogst tot den
vrede te doen neigen als niterigk 1
Februari 1917 met den duikbootoor-
log werd begonnen. (Dat dese ver
wachtingen niet ver bezijden de waar
heid wares, hebben wij in een vorig
overzicht reeds aangetoond)
Waar de geallieerden grof afwgsend
hadden geantwoord op do Daltsehe
vredesvoorstellen, eldne Bethmann, weri
den hem en zfjn vrienden de eeclge
argumenten die zfi tegen den duik-
bootoorlog hadden knnnon aanvoeren,
nlt de handen geslagen.
Hier blfjkt da zwakheid van Beth-
hooran. Als gij mij niet helpt om dit
raadsel van uzelf te ontwarren, An
nabel, dan geloof lk, dat ik weldra
ijjp voor het gekkenhalz zal zijn,
Zjj lachte hartelijk en werd toen
eeniklapz ernstig.
,De heer Chaveney was dm ook
een vriend nit Fat-ijs, nietwaar
vroeg zj.'
„Hond mfj niet langer voor dan gek,
antwoordde hfj bgna raw. „Zoo iemand
dat hoorde dan I Hjj was nw vriend.
Wij waren alleen maar lei autrct.'
.Dat is volkomen onwaar,' ver-
klaardo zij opgewekt. .Ik kende hem
zeker niet beter dan n,*
„Dan heeft hfj en Par9« ook
gelogen," antwoordde Ennison.
„Dat is veel gomakkeigker aan te
nemen,* antwoordde zjj. „Gfj zgt te
llchtgelcovlg.'
Ennison wilde nog iets zeggen,
maar hfj zag haar aan en zweeg- Zfj
sloegen den laatsten hoek om en
onmiddeligk daarop keerde een man,
die daar gestaan had, zich om en
bracht Ennison een hevigen slag op
de wang toe. Ennison wankelde en
viel bQna om. H9 herstelde zich eehter
■poedlg en zijn Instinct van zelfrer-
mann Hollweg. Indien hg er vau over
tuigd was dat da afkondiging van
dou oabaperkten dulkbcotoorlog z0a
land te gi-oads richtte, had hij maf
de msrste kracht moeten protesteeren
legea dat beslait. Zfjn verset d«sd
Biecht» denken aan een lentebriosje.
Da a>»rd van dit verset werd geïl
lustreerd door een talegram van I
eiober 1916, dan word voorgelezen
door het lid der m qcêïe commissie
Cohn. Ia dit telegram zeide Bethmann
HollwegAls v?g Wilson tot een bo
midcellngs poging krijgen, zei da
waMSehgnlijkeafwij slug van Engeland
en van sgn bondgenoot»!), one don
grondel tg verschotten voor het intrek
ken van oma azn Amerika gedan9
beloften nopens dan dnlkbootoorlog,
en om dit ook tegenover de onsfjdigen
in Europa moreel te verantwoorden.
Het Is inderdaad fraai I Bethmann,
die eau tegenstander was van den
onbsperkten dnikbootoorlog, zocht
naar een middel om deze te kannen
verantwoorden tegenover de neutralen.
De dnikbootoorlog zon aan Daltsoh-
iand de overwinning hebben gebracht,
indien Amerik» niet ln den oorlog
ware gagsan. Doordat Amerika bet
zwaard aangordde, verloor Duitschl&nd.
Zou dit echter cok niet sfin geschied
wanneer de dnikbootoorlog nies ware
geproclameerd Ds entente was groot
schuldenaar aan de Amerikaanache
industrie. Hst was in hot belang van
deze industrie dat de geallieerden
zonden overwinnen.
In onze meaning over deze vwag
worden w0 versterkt door een vsr-
klariug van den huldigen Poolschen
miobter Tarnowzki, die ln den tjjd
dat de Amerlkaansche oorlogsverkla
ring aan de Oentraien loskwam, gezant
van Oostenrijk Hongarije te Washing
ton was. Tarnowski zeide tot graaf
Wadel, d:-n gewezen Duitschen gezant
te Weensn, dat de Amerikanen ln den
beginne den spot dreven met den
dnitbootoorlog. Toon de berichten
van het groot aantal vernietigde sche
pen binnenkwamen, werd men onge
rust. Niet de dnikbootoorlog op zich
zelf, aldus Tarnowski, maar de vrees
dat date bet middel kon zijn, waar
door Bagclacd overwonnen werd, was
de aanleiding tot de oorlogsverklaring.
Als tragische bgzonderheld dient
vermeld dat in de zaal, waarin Beth
mann werd gehoord, een schilder!)
hing, waarop men de oude keizer
Wilhelm I oter het slagveld van Sedan
ziet rgden, toegejuicht door soldaten,
die een Fransche driekleur voor hem
ter aardo neigen.
,'t En kan verkeeren 1*
De arbeid in Amerika.
Da afgevaardigden van Duttschiand
en Oostenrijk-Hongarije zijn toegela
ten tot da Internationale arbeidscon-
terentia welke te Washington wordt
gohouden. Zfj behoeven das niet
laoger op de mat ta staan. De con
ferentie is met haar organisatie gereed
gekomen en kan zich ln de komende
dagen wgdsn aan de belangrijks
vraagstukken, welke havr zullen wor
den voorgelegd.
Tot voorzitter van da conferentie
is gekozen do Amerikaanseho minister
van Arbeid, Wilson, Deze zeide in
een rede, waarin hg voor deze eer
dankte, o.a. dat het nitvlndersgenie
van den mensch middelen had ge
vonden, om voldoende te prodaceeren
voor de materieels behoeften der
wereld. Het groote vraagstuk was,
hoe aan alle mensehen gelegenheid
tot arbeiden te geven en hoe te ko
meu tot oen billijke verdeeling van
het voortgebrachte.
Wilson vergat iets. Dat zander
steenkolen da middelen van het nit
dedlglng was sneller dan de gedachte
van Anna's tegenwoordigheid. Hg
haaldo uit voor een slag en de man
viol in s9aa goheele lengte op het
trottoir.
Anna snelde haastig de straat over,
Brendon en Courtlaw, die op haar
hadden gewacht, ontmoetten haar aan
de deur. Zfj wees naar den overkant
van don weg.
„Ga als 't n blieft zien, dat er geen
ongeluk gebeurt,* smeekte s0.
„Het is het eerste oogenbllk, dat
wS hem nlt het gezleht hebben ver
loren,* riep Brendon nit, terwijl hfj
hasttlg de straat overstak.
Hill zat op het trottoir en veegde
het bloed van zfjne wang Ennlson's
zegelring had hem een diepe snede
toegebracht.
„Wat duivel bedoelt gij met mfl
zoo te overvallen riep Ennison uit,
hem woedend aankijkend. „Het sou
nw verdiende loon iSn, als lk nw
schedel had gebroken,'
Hill zag naar hem op, een kerel
met een plomp en ruw uiterlijk, met
een geseheurden kraag, verward haar,
en bloeddroppels op zjjn gezicht.
„Wat beteekent het, dat gfj met
vKidersgenio falen. En dat das de
staking der mfj-iwsikers, die ln den
nacht van 31 October op 1 November
la de Vereenlgde Staten is uitgebro
ken, de optimistische verwachting van
don Amerikaanschen minister van
arbeid wel eens den bodem zon kan
nen Inslaan. Het aantal der stakers
wordt gaioh&t op 377000. In da var-
schillende indutirieele centra zjjn troe
pen samengetrokken om mogelijke
ongeregeldheden den kop te te druk
ken. Het Bondsgerechtshof heeft 66n
verbod nltgavaardlgd, dat aan alle
bostaursiudsn van den vakbond dtr
vercenigdo mBnwerkers verbiedt, om
te staking te gaan. Een verbod, waar
aan men ïish natuurlijk niet zal
storen. Het huls vaa afgevaardigden
en de senaat hebben met de gebrnike-
igke meerderheid de gobrnikeigks
motie aangenomen om do regiering
to steunen, Het spel kan gaan begin
nen. Da voorbereidende maatregelen
;Jn getroffen.
De kinderen.
Maasdag zei een Duitiche commit-
sla naar Londen gaan om ta vragen
of Dnitscnlaad niet onshaven kan
worden vsn do verplichting, oin do
melkkoeien nlt te leveren, die door
het vredesverdrag is opgelegd. Ia
Parfjs is men hierover t«n zsants
verontwaardigd. Men wijst op het
aantal kooien, dat indertijd door da
Dniilohers nlt het bezette gebied werd
waggevoerd sa vraagt heel velt ot
de Fransche kinderen niet evenveel
recht op melk hebben als de Daltsehe,..
Het is hier geen kwestie van recht
hebben op leic. Hier moet alleen ge
vraagd worden „Waar is do nood
hst hoogst'. Gfj Franschen moogt er
n lil verhengen, dat uwe kinderen
niet in zulk een eilendlgea toestand
verkeeren als ds Daltsehe, en dat g8
nooit een blokkade der entente hebt
behoeven te doorstaan.
ümiienlaud.
De Solendielributis.
De groepen B. (kantoren enzC.
(openbare gebouwen, zlakenhnlsen
enz en D. (publieke cermakeigkheden)
zullen het volle rantsoen Ran kolen
ontvangen, De ontbrekende percentage
(25 pst. voor groep C. ar-, 35 pet. voor
de groepen B. en D.) megaa de
brandstoffeneommissies alleen leveren
in gietcokes. De verbruikers, dia onder
groep C. behooren genieten den voor
rang.
Suiker.
Ds levering van snlker aan de
winkeliers door de grossiers gal voor
de 2e reeks van het le tgdvak,
geschieden tegen den prijs van f 95,26
bg levering van tenminste 100 Kg. en
van 195,75 bf levering van kleinere
hoeveelheden,
Daar bg den verkoop op bons do prijs
van 60 ot. per K.G. bigft gehandhaafd,
vertegenwoordigen 400 bons een
waarde van f 39,75. WaariehSnlfjk
zullen ds bons door de winkeliers bfj
de middenstands Banken ingewisseld
kunnen worden. De sulkerprodueent
ten hebben zleh genegen verklaard
de helft der kosten te vergoeden.
Rijk» Suikerkaart.
la het tgdvak van Maandag 3 Nov.
tot Zondag 9 November zullen geldig
zijn bon 4 en 5 der Bfjksialkerkaart.
Broodkaarten
Als wlttebroodkaart voor het llïc
tgdvak, dat loopt van 3 tot en met
11 November a. e., zal dienon de
Bgks'oroodkaart ln de groene kleur
op groenen ondergrond.
mjjnn vrouw rondslentert?' antwoord'
de hg woest.
Ennison zag met weerzin op hem
neer.
„Gg oaaoozola dwaas,' selde hg.
„Ik weet niets van uwe vrouw. Da
jonge dame, die bj my was, is ln
't geheel Eiet getrouwd. Waarom kgtct
gg niet beter toe eer gg zoo op een
vreemdeling aanvalt?"
„Gg waart met mijne vronw," her
haalde Gill norseh. „Ik veronderstel
dat gg ook al even als de anderen
zgt. Gg noemt haar juffrouw PelUssier,
hé Ik zeg u dat z5 mijne vrouw, is
en ik heb het bewgs te mg» zak.'
„Ik weet niet wie gg zgt,* zeide
Ennison bedaard, „maar gg zgt een
onbeschaamde leugenaar."
HUI krabbelde overeind en haalde
een gevouwen papier uit zfjn zak.
„Trouwakten zeggen ten minste
geen lengens," zeide hij. „Zie dat
maar eens door als gg wilt.'
Eonlsin nam het document,scheurde
het half door, zonder er naar te zien
en wierp het Hili in het gezieht. Toen
draaide hg zich om en ging weg.
(Wordt vervolgd.)