K°. 123,
Zaterdag 18 October
106" jaargang.
Bij dit nummer behoort
eea bijvoegsel.
Nieuwe tijden, nieuw geluid.
Anna de Avonturierster
ABONNEMENT
Prjjs par kwartaal, in does f 1,25
bulten Ones f1,40.
Afsonder)§ke nommers 5 cent.
Versohfjnti Maandag-, Woensdag-
en VrfdsjciTOBd.
l%w Ssaml. Venn. „Goesche Contant'',
Directeur61. W. Tan Barneseld
ADVERTENTIËN
em 1—5 rejais 75 ssst, alk»
regel nsssr 15 cent.
Driemaal pisstislng wordt tweemani
berekend.
Famiileberichtan 1—10 regels f 1,50
Tijdelijke toeslag 20
Bewijsnummers 5 cent.
AdvertenüSn worden aangenomen
tot IS uur reermiiiiitge.
Bemiddelen.
Geen mensch begint gauw een pro
ces. Dat heeft zijne redenen. Proce-
deeren is kostbaar, langdurig en risquant.
Risquant in dien zin, dat degeen,
die een werkelijk rechtvaardige zaak
voor heeft, vaak van het aanvangen
eener procedure wordt weerhouden,
doordat van bijna elk proces de afloop
niet met zekerheid te voorspellen is.
Die risico nu is extra groot, omdat
er slechts twee dobbelsteenen in den
beker zittengewonnen en verloren.
En extra gevaarlijk is dat dobbelen,
omdat de verliezer van het dobbelspel
(de vergelijking is van van prof. Struy-
cken) ook het gelag moet betalen de
kosten van het proces zijn voor zijne
rekening.
Geringheid van kansen en eeu zeer
hooge inzet zijn aldus twee hoofdken
merken van den tegenwoordigen rechts-
strijd, waaruit voortvloeit, dat het
procesrisico slechts verminderd kan
worden op tweeërlei wijze door ver
meerdering van het aantal kansen en
door verlaging van den inzet. Ver
meerdering van kansen is te bereiken
door den rechter zekere vrijheid te
geven ook een ander oordeel uit te
spreken dangewonnen of verloren.
Verlaging van den inzet door alleen
in gevallen waar voor het standpunt
der verliezende partij heelemaal niets
te zeggen valt, deze ook de kosten van
den slrijd te laten betalen.
Over die vermeerdering van kansen
willen _we het hier verder hebben. In
het algemeen geeft de rechter steeds
aan een der partijen alle winstslechts
kiezend tusschen het even en oneven,
alle schakeeringen en tusschen-moge-
lijkheden negeerend, stelt hij een der
parlijeu in het gelijk. Of voor het
standpunt der verliezende partij, even
veel of bijna evenveel te zeggen valt
als voor dat van den winnaar doet er
niet toe, één moet het gelag betalen.
In den allerlaatsten tijd nu komt
er een streven op, dat den rechter de
bevoegdheid wil geven om beide par
tijen gedeeltelijk in hel gelijk te stellen.
Eene verwezenlijking van dat streven
zou bestemd zijn een der groote be
zwaren, die aan het beginnen van een
proces eigen zijn, n.l. het groote risico,
aanmerkelijk te beperken. AJdus zou
het den waarlijk rechthebbende gemak
kelijker vallen zijn recht te zoeken.
Immers het is geheel iets anders, als
men vooruit weet, dat men gevaar loopt
het geheele proces te verliezen, als dat
men weetik heb meer dan twee
kansen, de rechter kan ook een tus-
schen-standpunt innemen, zonder mij,
geheel en al af te wijzen.
Die beweging noemt men de strijd
voor het Bemiddelend Vonnis.
We willen den lezer niet lastig vallen
met een preciese omschrijving van wat
men onder een bemiddelend vonnis
wil verstaan, daarover zijn de geleerden
het nog niet eens, bovendien is elke
definitie gebrekkig en is het voor goed
begrip van de zaak voldoende dat men
weet een bemiddelend vonnis houdt
het midden tusschen geheel afwijzen
42 FEUILLETON
door
E. FHILIPS—Oppïnhzim.
XVIII.
Eene Trouwakte.
Ann» zag bewonderend rond. 'sWau
joint eene slaapkamer, als i'J self zon
hebben uitgezocht, Alles was groen
en wit, met zacht elaetrlseh licht,
eene lang», lage toilettafel, van eene
menigte prachtige toiletbenoodigdhe-
den voorzien. Door eene open dear
zag men lo de badkamer een visioen
van weelde, waaruit Annabel zelf in
een prachtigen kapmantel en gevolgd
door eeDe kamenier weldra te voor'
echlin trad.
„Hst Is al te erg, je zoo te laten
wachten,* riep Annabel nit. „Het spjt
rnjj waarlijk erg. Collins je kunt na
gaan. Ik zal bellen, als Ik js noodig
heb."
De meld ging bescheiden weg, en
Anna stond verbluft met een verbaasd
gezicht hare zuster aan te staren.
en toewijzen of de rechter zelf dien
gulden middenweg vindt, dan wel door
de partijen wegwijs wordt gemaakt,
doet er niet veel toe.
Er is niets nieuws onder de zon.
Reeds Salomo gaf een bemiddelend
vonnisvandaar dat de Eranschen
deze vonnissen aanduiden als „Juge-
ments de Salomon". En oud is ook
de spreuk „Waarjtwee kijven hebben
beiden schuld."
Toch is er in den tegenwoordigen
tijd meer reden dan vroeger om den
wijzen Salomon wederom op den rech
terstoel te roepen. Weliswaar is de
genoemde spreuk in haar algemeenheid
onjuist (als elke spreuk), en begaat
men ongetwijfeld een onbillijkheid, als
men van ieder, die met een ander
een geschil heelt, bij voorbaat veron
derstelt „dat hij ook wel schuld zal
hebben". Maar er zijn toch tal
van gevallen, waar het spreekwoord
waarheid wordt en de rechter tot beslis
sing wordt geroepen over een geschil,
waarbij elke partij schuld heeft, waar
voor ieders standpunt wat te zeggen
valt. Niet alleen, als de een zoomin
als de ander er in slaagt zijn stelling
te bewijzen of althans aannemelijk
te maken, maar ook waar het de
uitlegging van een dubbelzinnige of
onduidelijke overeenkomst, testament,
of zelfs een wetsbepaling geldt.
l)och ook die twijfelgevallen hebben
altijd bestaan en geven dus geen ver
klaring voor het feit, dat de beweging
voor het Bemiddelend Vonnis aan den
nieuwen tijdgeest is ontsproten. De
meest aannemelijke verklaring van dit
verschijnsel geeft Mr. C. J. A. Harts-
feld, de groote propagandist van het
B. V. hier te lande, als hij zegt, dat
in latere jaren het zwaartepunt meer
en meer wordt verplaatst van de
rechtszekerheid naar de rechtvaardig
heid. Voordat, meer dan honderd jaar
geleden, de wetboeken werden inge
voerd, was er groote rechtsonzekerheid.
Oud Landrecht, Romeiusch Recht,
gewoonterecht, alles te samen vormde
een doolhof, waarin het den rechter
niet gemakkelijk werd gemaakt den
weg te vinden. Eigenrichting kwam
door de gebrekkige organisatie van het
rechtswezen en door de slechte verkeers
middelen meer voor dan nu, de revoluties
hadden eeu onrust in de maatschappe
lijke verhoudingen gebracht, die het
voor alles noodig maakte om vastheid
van recht in te stellen. Gevolg daarvan
was de invoering van omvangrijke
wetboeken, die het geheele gebied van
het recht moesten omvatten en voor
alle denkbare gevallen een passende
oplossing gaven. De aldus langzamer
hand ontstane rechtszekerheid heeft
een blijvende plaats ingenomen. Het
maatschappelijk leven heeft zich daarbij
aangepast,, eigenrichting komt niet meer
voor, zin voor orde en regelmaat is
het allereerste beginsel van opvoeding
geworden. Vandaar, dat de rechts
zekerheid, vroeger noodzakelijkerwijs
met de grootst mogelijke waarborgen
omringd, thans dezen steun niet in die
mate meer behoeven.
Bovendien is die rechtszekerheid, die
volgens sommigen door de verplichting
om een van beide partijen in het gelijk
te stellen, gediend zou worden, wel
werkelijkheid Niet altijd. Want als
de rechter door de wet steeds voor de
moeilijke keuze wordt gesteld gelijk
„Ar,Labell Wel, wat ter wereld heb
je met ja zelf gedaan' kind?' lisp
nlt.
Annabel lachte eeu beetje ongerust.
„Dis vraag alleen, Hove suiter,"
aelie Bij, .zegt nij, dat ik geslaagd
beu. Ltavo hemel, wat een verschil
heeft dat gemaakt 1 Niemand sou ooit
denken, dat wö susten waren. Vind
je de kleur van mUn haar nlot mooi?"
„Er is iets bjsonders aan de kleur,"
antwoordde Anna, maar het staat je
niet half boo goed als vroeger. Eu
waarom ter wereld ga je je wenk'
brauweu donker maken en op jou
leeftijd rouge gebruiken Je bant
precies drie en twintig en je hebt ja
geblacket als een vrouw van v(jt en
veertig."
Annabel haalde de schouders op.
„Ik gebruik alleen maar een heel
klein beetje rouge," verklaarde zj,
„on dat is werdelljk noodig, omdat ik
niet langer door mijne bleekheid wil
opvallen. Herinner j(j je dat wij beiden
de „Maneschijn madonna's" werden
genoemd? En zie je, het is tegen
woordig piquant zich te blanketten,
indien men het niet behoeft te doen.
De mannen houden ervan."
Anna maakte geene opmerking.
of ongelijk, en de eenzijdige uitspraak
den indruk geeft, alsof geen twijfel
mogelijk is, dan is het wel zeer de
vraag, of we hier niet slechts een
schijn-rechtszekerheid aanschouwendie
weliswaar voor eenvoudigen van geest
zekere bekoorlijkheid heeft, die echter
het ten onrechte doet voorkomen, alsof
er in elk, ook het meest dubieuze,
geval, slechts één waarheid, slechts
één mogelijkheid en zekerheid bestaat.
Maar wie de practijlc van het leven
kent, weet, dat het beslechten van ge
schillen vaak een vrij willekeurig werk is.
En wie het recht in de praktijk
kent, weet, dat er iu een -onnoemelijk
aantal gevallen, aan die,-hooghartige
zekerheid heel wat mankeert. Die weet,
dat het eenzijdige vonnis vaak niet
meer is dan één pleitrede voor het
standpunt van ééne partij. Die weet,
dat de geheel afzijdige en lijdelijke
stelling van den rechter, zijn onbe
kendheid met de personen der strijdende
partijen, zijne onmacht, om zelf feiten
tot klaarheid te brengen, welke door
beide partijen in een waas van ge
heimzinnigheid worden gehuld dat
daardoor de rechtszekerheid, op zichzelf
reeds twijfelachtig, verkregen wordt ten
koste van de rechtvaardigheid.
Het Bemiddelend Vonnis wil hieraan
tegemoet komen, de rechtvaardigheid
van de vonnissen verhoogen, het den
burger gemakkelijker maken zijn rechter
te hulp te roepen.
Dat ons procedeeren duur, tijdroo-
vend en gevaarvol is, heeft reeds op
zichzelve een kloof teweeggebracht tus
schen volk en rechtspraak. De Handel,
gewend aan vlug zaken doen, ging zijn
eigen weg en koos arbitrage, bemid
deling van scheidslieden boven de
gewone procedure. Dat deel van ons
volk, dat niet zoozeer in de gelegenheid
is om van de voordeelen van arbitrage
te genieten, heeft nog steeds behoefte
aan snel, goed en goedkoop recht.
Wie vecht voor bekorting van den
duur van processen, voor het beperken
en billijk verdeelen van de kosten,
voor bet verleenen van een actievere
rol aan den rechter tegenover partijen,
is naar onze meening een strijder voor
een waarachtig volksbelang.
De strijd voor het Bemiddelend
Vonnis is een onderdeel van dien
grooten strijd. Dat de toekomst hare
overwinning moge brengen.
Mr. R.
Buiten ia u'Ü.
Twee werelden.
Ia Duitschland is do toestand neg
steeds verre van rooskleurig. De ge
regelde voortgang van het productie
proces wordt onderbroken door ver
schillende stakingen, zoadat niet aan
to nomen is dit de productie spoedig
weer do hoogte van voor 1914 zal
bereiken, ondavke de wederinvoering
van het stukloon. Wanneer men dan
tevens bedenkt, wt lko harde verpllch
tlngen aan Duitschland z9n opgelegd
door het vredesverdrag, dan zal men
begrepen, welk een yzeren wilskracht
en onverwoestbare energie noodig zal
ïUu om Dultechland er weer bovenop
te brengen. Het tcktynt dat ook hier
weer bewaarheid wordt het spreek
woord, da; alls begin mooilQk is.
Hat wordt de regeariog tenminste
Eiist gemckksiyk gemaakt. Thans is
het personae! van het gemeentebestuur
van Berlijn in staking gegaan, terwijl
Bare alkearicg was duidelijk geaoeg.
Annabel Bug het en veranderde eens
klaps van toon.
,Je kent heel dom, Aaca," zeide zjj.
„Een je het niet begrepen Het helpt
niets, dat je m(jn Indantltelt en den
ganschen last mijner zonden op ja
dierbare schoudert neemt, zoolang ik
herkend kan worden, zoodra Ik mij
maar in Londen vertoon. Daarom heb
lk mijn haar geverfd, daarom heb lk
m(jns rol van ingénue opgegeven en
mjjne geheele manier van kleeden
veranderd. Op mfln woord, Anna,"
verklaarde ay met een zonderling
lachje, „jij gnljjkt duizendmaal meer
op mjj, zooals ik twee maasden ga-
leden was, dan lk zelf."
Anna kwam plotseling tot besef van
de beteekenis hiervan. Haar rasters
woorden behelsden waarheid. had
den geheel van identiteit gewisseld.
Het was niet voor eene week of eene
maand. Het was voor ali?d. Eens koude
rilling overviel baar. Dat laatste jaar
In Parijs, toen Annabel en zjj in ver
schillende werelden haddon geleefd,was
dlkwjls eene nachtmerrie voor haar
geweest. Annabel had haar leves met
vroolgke zorgeloosheid zelf in handen
genomen, had eigen vrienden gemaakt
de aanvang van ds sympathie staking
der stokers en maehldistan, dis de
metaalbewerkers in hun atrjd willen
stsunoü, tegtn Zondag a.e. is aange
kondigd. Gelukkig hebban da aan
staande stskars besloten dat er geen
noodtoestanden geeobapea moalaa
wordon on dat het werk la da gas
fabrieken ea b9 de waterleiding voort
gezet moet woi dar,. Voorts zal er voor
gesergd wordoo da; de lsvsnemld-
delanvoorzienieg niet tot stilstand
gebracht wotds, Dit laatste is voorde
arbeiders «elf natuurlek van groot
belang.
Ir. het door da gaaHlearden baaatto
gebied hebben geregeld relletjes plaats,
Hat le daar nog verre vsn rustig.
Hot optreian dor vreemde heerschare
schijnt wal cent aanleiding te geven
tot onaangenaamheden. Zoo heeft te
Lndwigsh.fan net doodschieten van
een z» ventlon jarig meisje door Fran-
eoha soldaten groote opwinding onóor
da bevolkirg veroorzaak*. Als protest
tegen het schrikbewind der Frauscheo
heets er een algemene e staking van
j dag plaats gehad. Ook uit andere
plaatsen ia het hos6tte gebied komen
berichten van >i -g als tymp*'
thlebatulgingen rnas de slachtoffers
der Fr»nsBh« ovarhcetschlcg Ia hot
8*arbektou heeft dcP:ar.sch» over
heid da esnrunr, die enkele dagen
geladen wa» opgeheven, weer inge
voerd. Een maatregel, die de os erbald
gswooniSk ook clot alt vriendelijkheid
neemt. Ia de ouurt va-. Keulen houden
tegenwoordig rooverbsadsu huls, die
vooral da bosschcn onveilig makes.
ZU bestaan voornamelijk uit verioopen
arbeiders Eeu treurig beeld des tijde,
dat de achteruitgang der beschaving
duidelijk Illustreert. Wanneer ss nog
vermelden dat la do ogverheldsstraek
var Opper-Bllesië da vet scherpte staat
van beleg is afgekondigd oca do ge
annonceerde algemeens waking ts
voorkomen, dan hebban we da igdecs
wog van Daitsohland, dis naar een
betera toekomst zal voeren, in hoofd
trekken geschetst. Bot is ecu wereld
van ellende.
Hoe anders is het daarentegen in
Frankrijk en Engeland Hier ziet men
licht en zonneschijn in vergelijking
met de schaduwos die over het Ger-
nssnenland waren.
Een der vooraanstaande regeerlngs.
personen ln Frankrjk, Tardleu heeft
verladen weak, zoo lezen wf in de
N. R. Cs., aan oen ma iltijd van d«
Franach Amerlkaaasehe csetia van da
Volaey club een on ander medege
deeld omtrent hot reusachtige werk,
dat Frankrfk na het tot stand koïasüi
van een wapenstilstand roods verricht
heeft. Er Is rog geon molding gemaakt,
zeide Tardieu, van ailes wat Fr*ck«
rjjk. ondanks het gebrek aan kaptlaal
en arbeidskrachten roods gedaan heeft.
En bjj gaf o.a. do volgende citers
Op 16 September j.l. soldo h®, waren
er van dn 2246 kilometer spoorweg,
die er verwoest gijn, 2016 kliomaier
hersteld j vaa de 1.075 kilometer ver
woest kanaal warsn er 700 hersteld.
Van ds 1160 bouwwerken, als brug
gen en tunnels, die er opgeblazen «fle,
zjjn er 588 hersteld; van da 550,000
halzen, die door ds bombardementon
ln puin gavailen waren, zjae? 60,000
herbouwd. E van de 1,800,000 hec
taren grond, die door het oorlogsgo
weid onbruikbaar z5n geworden,
waren er 400 000 ia orde gebracht
e» daarvae kunnen er 200,000 bezaaid
worden. Verder ï®n or 10 millioen
meter prikkeldraad opgeruimd. Tar
dieu zoide, dat deze cijfers voldoende
waren om t,e laten zien, weer Frank
rijk tos in staat was ea dat zij Frank-
r|ks kracht en vitaliteit bewezen.
was haar eigen weg gegaan. Anna,
wist niet, waarheen die haar had ge
leid somtijds koesterde zij vreos.
Hat was haar verleden nu, niet Anna
bels. En sij verbeeldde zich zelfs,
dat het flauwe glimlachje, dat om
haar zusters lippen speelde, werd te
voorschijn geroepen door eene geheime
wetenschap, eene wreede humoristi
sche herinnering aan den aard van
dan last, die voortaan de hare was.
Hat was dwaas, toe ta geven aan
zulks phantasleën. Toch kwelde
Annr,belt glimlach haar.
„Het is hael goed van je mi) to
komen opzoeken, lieve zuster", zeide
Annabel, zich in een lagen stoel
werpend en de banden boven haar
hoofd Btmenklemmeiid.
„Om je do waarheid te zeggen,
verveel ik mjj een beetje".
„Waar ls je man vroeg Anna.
„HU houdt eene toespraak op eene
bCcenkomst van zijne kiezers ergens",
antwoordde Annabel. „Ik denk, dat
hj) eerst laat zal thuiskomen. Vertel
mjj eens, hoe jg je amuseert?"
Anna lachte.
„Ik heb mflzelf tot nu toe geamu
seerd met te trachten mij a brood te
verdleueu", antwoordde %g.
Ook in Engeland is alles weer
„fair and fit".
Het beeld dat Sir Aackland Gaddes,
de Britschs minister van koophandel,
ln een tafelrede ln de Aldwyek club
te Lendsu ophing vsa den toestand
van ne» Britachen handel, ls zeer
rooskleurig.
Elke natie zonder uitzondering, zoo
saldo Geelde., bed een tekort aan hét
een of soéero artikel, wasraan Enge
land het kon helpen.
HU had gemerkt, dat sr groote
vrees bestond, dat de Britsche handel
ernstig benadeeld zou worden door
Duitschland, Japan of Amerika. Op
grond van een nauwgezet onderzoek,
dat hjj ingesteld had, kon hij nu ver1
zekeren, dot Duitschland, stellig niet
op dit oogenbllk en misschien la geen
jaren, de hoop kon koesteren, onder
dc groote industries» volken van de
wereld een plaats ln ta nemen. Dat'soh-
laEd bid behoefte aan grondstoffen,
ea da Dutteche werklieden, die wan
hopig, moedeloos en ongedurig waren,
werkten niet.
Da vrees voor da mededinging vaa
Daitschland was een hersenschim en
«oor hori-eseehimoien most men niet
bang concurrentie v&u Japan
duchtte Sir Geddss niet. Do lootten
bedragen dzat' thans zos shillings
dc&ge, dat ls zooveel stuivers els zjj
vroeger piaehttsn ts bedragen. Boven
dien waren de Japansche werklui niet
zoo goed onderlegd &U do Britsohe.
Daze laatste be we; leg van Sir Geddes
kom; o.i. echter de productie ten
goede, in zooverre dat ia Japan de
vreet voor stakingen enz. niet zoo
groot behoeft te sjja als in Engeland,
Wat Atnonka betref', meende da
minister van koophandel dat het door
sjja ongunstige ligging niet gevaarlijk
was als concurrent.
desa vreugdezang van Sir Gsddsz
«villen we nog even stilstaan. Ten
atsiizlen vss dat gedeelte, dat betrek
king heeft op Duitschland. Doet het
niet ietwat onaangenaam aan, den
mhiliten aan eeu smulpartijtje zjjn
voldoening er over te hcoren uit
spreken dat Duitschland thans niet
do hoop kan koesteren een plaats ln
ta nemen ondar de isductriSoia volken
van de wereld? De minister, wiens
tong geprikkeld wera door ds koele
verkwikking der champagne, praat
gemakkelijk over deze kwestie.
Komt hier hat wars oorlogsdoel van
Engeland niet om den hoek kjjken
Engeland'! bedoeliag Duitschland's
krucht to fnuiken, opdat het do con
currentie van het stoer zwoegend#
Duitscbe volk niet meer zou hebben
te vreezen? Had Duitschland toch
gelijk toon het sprak vanDas per,
fldo Albion Wij brengen nogmaals
in herinnering, hos da leiders in
Engeland steeds zelden geen oorlog
te voeren tegen het Duiteohe volk,
maar alleen tegen het militairisme.
Doet de uitlag van air Geddes niet
gelooven dat men de gealliearde legers
een valsche leuze heeft voorgehouden?
Dat het volk nies meer don oorlog
ingaat, tenzij het meent dat het noodig
is voor een rechtvaardige zaak, is een
verblijdend verschijnsel. Maar het
volk is als eon kind en grjjpt naar
een schitterende versiering, die mon
het voorhoudt en speldt die op de
borst, en laat zich juichend voeren
waarheen de leider wil. Men beslet
alles naar het uitctjjko en dan nog
oppervlakkig. Maar wat te zeggen
van do voormannen dia de maosa
tooien mat een waardeloos versiersel
Onregelmatig.
Woensdag heef; de Opperste Raad
der geallieerden een ontwerpnota aan
„Ik hoop", antwoordde Annabel
traag, „dat het je gelukt is. A propos,
heb je f,eld noodig. Sir John's Ideeën
van speldengeld zijn wel niet vorstelijk,
maar ik kan ja toch wel verschaffen,
wat je noodig hebt, denk lk".
„Dank je", antwoordde Anna koeltjes.
„Ik heb geen geld noodig. Ik zou er
b(j kunnen voegen, dat lk ln geen
geval dat van Sir John zou aanraken".
„Dat is wel jammer", zeide Anna
bel „Hjj verlangt iets op je vast te
zetten, geloof ik. Het is waarlQk
vermakelijk. HU leeft in eene voort
durende vrees voor het weer optreden
vzn ,La belle Alcide' en te moeten
hoeren, dat het zijne vrouws zuster ls.
Een beetje verwaand, nietwaar En
als hU het eens wist zoo onzinnig.
Vertel mü, hoe jU je kost hier ver
dient, Anna typen, of schilderen,
of juffrouw van gezelschap?"
„Ik vind", zeide Anna, „hoe minder
je van mjj weet, des te beter. Is je
geheele huil zoo prachtig ingericht
als deze kamer, Annabel?" vroeg zij
rondziende.
Anna schudde bet hoofd.
Words vervolgd.}
