s% \h>
Zaterdag 11 October 1019.
106s jaargang.
Bij dit nummer behoort
een bijvoegsel
VROUWENKIESRECHT.
39 FBUILLKTOEU
Anna d@ Avonturierster
ABONNEMENT
Pr?» per kwartaal, Ik öoe* 11,25
bulten Goes f 1,40
Afzonaerljke nummer» 5 cent.
Veïisohgüt! Maandag-, Woensdag.
en Vrfjdaj-avand.
GÖESCHE
U)',*gr»T» Naaml. Venn. „Goesche Courant".
COURANT
DirecteurW. ran Barneveld.
ADVKRTENTIÊN
a-» van 1—5 regel» 75 cant, elke
i regel meer 15 cent.
Driemaal plaatsing wordt tweemaal
berekend.
Familieberichten 1—10 regel» f 1,50
Tijdelijke toeslag 20 0/9,
BewUannmmert 5 cent,
Advertomiën worden aangenomen
tot 12 uur voormiddag*.
De V rij ziimig-Democratische-Bond
heeft aan de Nederlandsche Vrouwen
een manifest gericht „Bij het verkrijgen
van het kiesrecht". Wij ontleeuen
hieraan het volgende
„Het is dan nu toch werkelijkheid
geworden. Aan de volgei.de verkiezingen
zullen de vrouwen deelnemen op gelijken
voet als de mannen. Wel ziju ze krach
tens de grondwetsherziening van Cort
van der Linden verkiesbaar, wel zetelen
er dientengevolge een aantal vrouwen
in de vertegenwoordigende lichamen,
doch de volledige erkenning als staat-
burgeres zal practisch eerst een feit
zijn, wanneer de kiezers den eerst-
volgenden keer naar de stembus worden
geroepen, Het verzet tegen het vrouwen
kiesrecht is voor een niet gering deel
gekomen van vele vrouwen zelf, althans
is het verzet goeddeels gegrond geweest
op de onverschilligheid van vele vrou
wen. Verklaarbaar is dat wel de
politiek was alleen iets voor de mannen.
De vrouwen hielden zich erbuiten en
t werden er builen gehouden. Zij zijn
eerst langzaam- en lang niet allen-wakker
geschud door de propaganda van de
vrouwen, die, geroepen tot eigen arbeid,
de onthouding van het kiesrecht ge
voelden als een grievende miskenning.
Ook die vrouwen, ondanks wier
verzet en onverschilligheid het kiesrecht
er gekomen is, zullen nu over staat-
kuudige vraagstukken moeten gaan
deuken. Velen zullen aanvankelijk niet
willenze zullen moeten. En dan rijst
de vraag, of zij verstandig doen met
zich aan te sluiten bij een politieke
partij. Er zijn vrouwen, die met alle
mogelijke vrouwelijke koppigheid daar
tegen zijn en dus niet willen. Tot de
zulken richt het manifest zich niet,
die zijn van een ongeneeslijke achter
docht. Zij zullen evenwel later er de
wrauge vruchten van plukken. Onzes
inziens moet de vrouw met den man
samen werken. Het zedelijk element in
den strijd voor vrouwenkiesrecht is
juist, dat de invloed van de vrouw
met haar eigen geest, haar bijzonder
voelen en denken, moet doordringen ih
het staatkundig beleid. Zij moet niet
als een vijandige macht staan tegenover
den man, zij moet door samenwerking
haar invloed laten gelden. Wat vroeger
steeds het werk was van den man
alleen, moet voortaan steeds uitgaan
van vrouw en man tezamen.
Het manifest wijst er verder op, dat
de practijk nu wel heeft bewezen, dat
de verschillende geestesrichtingen op
staatkundig gebied haar uitdrukking
vinden in de politieke partijen. Er zijn
verschillende nieuwe partijen opgericht,
kleine en groote en zoogenaamd buiten
de politiek staande, maar er is niets
van terecht gekomen. Dat komt niet
omdat deze mensehen persoonlijk allen
prullen zouden zijn, neen, het komt,
omdat hunne leuzen valsch zijn. Het
kan niet anders wie een staatkundige
organisatie sticht moet dat doen op den
grondslag van een staatkundig beginsel.
Dat is het en niets aüders dat de
meuschen in één verband samenhoudt.
Tracht men een grondslag te vinden
in een program of een leuze, die niet
samenvalt met een der hoofdrichtingen
op staatkundig gebied, dan zal dit
pogen steeds op teleurstelling uitloopen
en op machteloosheid.
Daarom moeten de vrouwen zich bij
een politieke partij aansluiten en zich
dus nu afvragen in welke politieke
organisatie zij hare geestesrichting het
best vertegenwoordigd vinden.
Bij het doen van die keuze zullen
verschillende factoren medespreken, als
opvoeding, geloofsovertuiging, de geest
van den kring, waarin men pleegt te
verkeeren enz. Onze beginselen brengen
mede, dat wij het liefst zien, dat die
keuze wordt gedaan in volle vrijheid.
Wij willen alleen met korte woorden
aangeven, waarom in ons oog de Vrij-
zinnig-Democratische partij voor de
vrouwen een bijzondereaantrekkelijkheid
moet hebben.
Het is geen toeval dat in de ver-
eenigiüg voor vrouwenkiesrecht, wier
vijf-en twintig jarig bestaan opgelukkige
wijze samenvalt met den zegepraal van
de goede zaak, steeds zooveel leidende
posten zijn bezet door vrouwen van
Vrijzinnig-Democratisch beginsel. Het
is ook meer dan een toeval, dat de zaak
van het vrouwenkiesrecht onder de vlag
van de Vrijzinnig-Democraten is ge-
wonneu.
Dat wij van den beginne voor het
vrouwenkiesrecht hebben gestreden was
rechtstreeks uitvloeisel van ons beginsel.
Wij hebben ons nimmer afgevraagd,
of onze partij daardoor sterker zou
worden. De sociaal-democraten b. v.
kunnen ons dat niet nazeggen. Wij
streden voor het vrouwenkiesrecht
omdat het een zaak was van recht eu
democratie. Het volk regeert zich zelf
niet, wanneer aan de helft van dat
volk het eerste staatsburgerrecht wordt
onthouden.
Het is op grond van bovenstaande,
dat wij vertrouwen, dat de Vrijzinnig-
Democratische hond dientengevolge
op den machtigen steun van de vrou
wen zal mogen rekenen om tezamen
met haar zijn schoone beginselen tot
verwezenlijking te brengen. W.
Buitenland.
door
E. FHILIPS—-Oppbhhiim.
ZJ zag hem toornig sua. Overal
ion hare schooabeld s'jo opgarallen.
Hier, waar alls» In de omgeving
opgeschikt en alledaagach w»i en bij
dien jongen man van lagere sfzomit
en gemeen utterlyk, viel het eontrait
dobbel ln 't oog.
,Ik ken n niet,* zelde a!j koeltje».
,Ik heb u niets te zeggen.'
Hij itond voor de denr. Brendon
maakte eene driftige beweging. Zfl
legde hare hand op »yn arm.
,Doo het toeh niet,* lelde sjj. .Het
1» werkelijk niet noodig. Wee» soo
goed, m? te laten voorbijgaan,"
voegde zf) er by, haar vervolger va»t
aarzlende.
Hij aarzelde.
.Dat ia alle» onzin 1' verklaarde hj
tijdig. „Gij denkt toeh niet, dat lk
dwaas genoeg ben, om my te laten
afiehnlven
Zg zag naar Brendon, die hoog
opgericht, in dreigende honding naast
Klachten.
Het 1» in de wereld nog lang niet
alles ln ordf. De raat eu vrede dalen
zeer langzaam over de menschheid
neder. Eu dit vindt wel voornainoiyk
zjjn oorzaak ln de onverdraagzaam
heid, waarmede de overwinnaar» ble
ken te z(ju besteld, toen zg de harde
vredesvoorwaarden dicteerden, in het
wantrouwen dat er heerschie na den
bloedigen stryd. Die vredenvoorwaar
den stonden de geallieerden toe den
Linker Rtynoever te beletten. Dat deze
bezetting van Dalttsh grondgebied
een bron van onaangenaamheden
moest worden was te voorzien. Eo
waarvoor was die bezetting toch noo
dig De bepalingen in het verdrag
dat den vrede moest brengen waran
zoodanig dat er hsuseh geen vrees
behoefde te zgn voor een spoediger;
nieuwen overval. Een aanleiding tot
wrgvlng tussehen de Duittchers en de
bezettingstroepen geven de vrouwen,
die zlah amoureuss attenties laten wel
gevallen van geallieerde militairen Dit
ls ecilt vrouwelgk. De vrouw toont
steeds een zeker zwak voor alle» wat
haar stond. Hare wenkbrauwen wer
den verwijtend opgetrokken. Een
flauws, maar humoristischs glimlach
•peelde om bare lippen.
.Indien die man dan toch niet
redsiyk wil zyn, ben lk bang.
Het was genoeg. Ecne hand van
gzer viel op da schouders van den
woedenden jongen man.
.Wees soo goed, meneer, terstond
van die deur weg te gaan,* beval
Brtndon.
Will's woede bedaarde «enigszins.
HJ wist zeer goed, dat zQne spieren
niet krachtig en zUae zenuwen niet
in orde waren. Hj waz niet tegen
Brendon opgewassen. Hy trad achter
uit en gebruikte in plaats van zyne
banden zijns tong als een wapen. Hy
wendde zich tot mevrouw White.
,Het spijt mjj, mevrouw, dat ik de
oorsaak ben van eenige stoornis,
maar zj,* hj weez op Anna, „is
myue vrouw.*
De sensatie, die hy voortbracht,
was groot genoeg. De verklarlDg van
den man was stellig en te goeder
trouw. Iedereen zag Anna aan, Hare
vingers kiemden zich om den deur
post, alsof sy een steun no. dig had.
Zy hield den adem in en in hare
oogen wei een plotselinge angst te
helden- en averwinnsaraalleres aan
neemt. Zy vrasgt nlst naar nationa
liteit, zy vraagt naar kracht. BogrlJ
peiyksrwjse vinden de Dultschers de
gevolgen van deze karaktertrek der
vrouwen zeer onprettig- Zy probeer
den de Greteken's en Dorothea's aan
het verstand te breDgen dat er ook
a.- g zooiets als een Duitsehe man
bestaas. Dat ean het verstand brengen
schijnt nog al hardhandig ta zijn ge
beurd. Enkele naar liefde dorstende
Germanen zijn tenminste terecht ge
komen in een geallieerd cachot.
Voorts heeft de Duititche regeering
aan den voorsittor der Belgische
w&penttllst&ndrcomsiissie een nota
overhandigd, waerin gez gd wordt dat
het in den laatsten tijd be-haaldelljk
i« voorgekomen, dat onderdanen van
het Daitsche rijk op den rechteroever
van den Kyn door de Belgische o ver
heid gevangen genomen werden on
naar den linkeroever werden overge
bracht en door de Belgische krq ge
raden werden veroordeeld. Tegen
deze handelwjte bevat de nota een
•charp protest. Erg ey.npathlek dcet
alt jagen der Belgen op den rechter
Rijnoever, waar zij niet» te maken
hebben niet aan. Het lijkt wel of de
Belgen door den oorlog met de ga
vooste behept zjjn geworden ts loopen
op andermans terrvin. W»j do Bel
gische d'Atinunzio, die den blik op
Ned. Limburg gericht hield ook niet
beseten door oen soort van St. Vitus
dabs? Evenwel mag man veronder
stellen dat de slachtoffers die door
den krijgsraad werden veroordeeld,
wel iets op hun keristck hadden.
Over de houding van de Belgische
autoriteiten in Kapot) sn Malmély
wordt door de Daitsche vertegen
woordiger te Versailles geklaagd. De
Belgen maken eea vrije, ongedwongen
stemming oamogolgk, Mat allerlei
middelen wordt getracht invloed uit
to o-fscen op de bevolking. Daarom
•telt men vao Duitsehe z?de voor de
stemming te laten plaats vladen onder
toezicht van een commissie, dia door
den Volkenbond benoemd zal worden
en waarvan DuUsjhars noch Belgen
deel uit sullet) mogen makeu. Uit
het Duitsehe schrijven, waarin ver
schillende voor boeide worden aan
gehaald, waarnlt de minder vriendo
IJke taktlek van onze Zuidelijks
buren blijkt, ken men afleiden hoe de
Belgen een volksstemming opvatten.
Zij kunnen aangaande hst begrip
.Vrijheid' nog heel wat loeren.
De Dultsche regeertag heeft tot de
regaarlng te Washington een nota
gericht bstreffsnda de slechte behan
deling van Daitsche krijgsgevangenen
ln Amerlkaauschs kamper In desa
nota wordt o.m verteld dat in Juli
van dit jaar een groep Dultsche man'
schappen in een der kampen bezig
was krult en schietkatoen te ver
branden. Er waren geen afdoende
beschermende maatregelen genomen
en toen een hoeveelheid ontplofbare
staf ia brand geraakte, werden zes
ea twintig ongelnkkigen levend ver
brand. BJ ds 100ste gevengencom
pagnle hebban de mancen b? het
laden van munitie ernstige gasver
giftigingen gekregen, waaraan vier of
vyf marj zyo overleden. Dese mede
doolingen doen eenfgssinz zonderling
aan. Indien ze volkomen waar t{jn,
werpen ze een hoogst eigenaardig
licht op de mentaliteit der Amerikanen,
die lndertyd beweerden den hel van
den oorlog in te gaan om voor hnv
idealen te strijden, voor het behoud
der menschheid. Deze Dultsche gevan
genen waren toch ook menschen.
Waarom werden voor hun behoud
lezen. Zfl herstelde sleh echter ver-
basend spoedig weer. Nauwelijks
bemerkte iemand den vollen omvang
van hare ontsteltenis. Op den drempel
sag alj haar aanklager koel en vast
in het gezicht.
,Wat gy geiegd hebt, Is eene be
lacheljke onwaarheid,* verklaarde
zy toornig .Ik weet zelfs nlst, wie
gS
ZJ verliet de kamer met opgeheven
hoofd. Hill wilde haar volgen, maar
mevrouw White en juffrouw Ellicot
legden elk eene hand op zyn arm.
Da echo van sflö harden, onaangs
namen lach trof Anna's oorsn nog op
haar weg naar boven-
XVII.
De heer Montague Hill wordt lastig.
Het was eene zonderlinge, kleine
zit slaapkamer byaa onder het dak,
met een scherm ln de geheels breedte.
Zooals gewoooiyk stak Brendon de
kaarsen aan en Sydney haalde het
•piritusllcht en stak het aan. Anna
opende eene kast en haalde kopjes
en schoteltjes en een blikje koffie
voor den dag.
„Nog maar vier lepels vol meer,*
verklaarde zy vrooljk, „eu 't ls nwe
beurt om 't volgende pond ts koopen,
dan ir,iet de noodigo maatregelen
genomen
Eao persoonlij i protest, maar helaas
niet Behrlftelik heeft aen zekere Hngo
Voss g<u!t, sen lodsrmaker nit Wee
non, uy schoot den bekenden leider
der Dnltocha ocafhankeljke socialisten
Hugo Haass, toen deze met sijn vrouw
van den trein kwam en zich Daar hst
gebouw van den Ryksdag wilde be
geven, bout portant eenige revolver-
kogels ln hot lijf, gelnhkig zon
der zijn slachtoffer doadeiyk te treffe».
Sommigen zien in dozen aanslag een
wraakoefening, daar Haase dan dader
icdertjd wagens afpersing had laten
vervolgen. Da onafhankeiyken Bpre-
ken van een politieks misdaad. Men
1» het er vrjjwel over eens, dat de dader
krankzinnig ls. Waf, de-ccnige plau
sibele verklaring voor deze geweld
daad la.
Italië ratificeert.
Stefani bericht dat de koning da
besluiten heeft ondertoekend, welke
ds verdragen van Versailles en St.
Germain bekrachtigen. Do besluiten
moeten nog aan het psrlemact, dat ln
November gekozen lal worden, wor
den voorgelegd om ln een wet te
worden omgezet.
Hot vredesverdrag zal nu dus
spoedig door drie groots mogendheden
geratificeerd zyn en 1» dan van kracht
geworden. Ds ratificatie van Frankrijk
en Engeland is hechte een kwestie
van enkele dagen. Hieraan kan Ame
rika dan niets meer veranderen. Of
de Araerikaansehe Senaat het verdrag
verwerpt of aanneemt, hot verdrag
zal bindend geworden z$n en de
totstandkoming van den Volkenbond
zal verzekerd z(ju. Het is zeer zeker
merkwaardig dat de natie, dia den
kraahtigsten stoot tot de overwinning
der Entente heeft gegeven, ten slotte
zoo weinig invloed heeft uitgeoefend
op het van kracht worden van bet
verdrag tussehen overwinnaar en
overwonnene.
Denibin en de Oekrainc.
De Entente heeft een buitengewone
commissie haar Odessa gezonden, die
een overeenkomst most trachten tot
•tand te brengen tussehen Petljoora,
den veldheer der Oakrainiers eu Dent-
kin. Belden, Petljoes-a en Denikiu,
bevechten de bolejewüti Maar zy
kregen onderling twist over hun ge
bledsgranzen. De Entente is blijkbaar
bevreesd dat die twist van nadeellgen
Invloed zal zyn op het bevechten van
do roode legerscharen. De geallieerde
commissie brengt aan Denikin de
boodschap, dat, wanneer hfj »yn v?-
andigo politiek tegenover de Oekraïne
niet staakt, de Entente hem geen
wapens en munitie meer zal leveren.
Het is te vreozen dat de Eniente-
eommlasia te laat komt. Reeds heeft
de Oekralnsche regeering aan Denikin
den oorlog verklaard, omdat Ockrain-
sehe troepen door die van Denikin
werden overvallen. De Oekralnsche
bevolking heelt de oorlogsverklaring
mot geestdrift begroet. Het voort
dringen van Denikins troepen naar
het Westen is gestuit en achter
Denikin» front s?n opstanden van
boeren uitgebroken. Ds positie van
Denikin wordt er niet gunstiger op.
De opstandelingen in den rag zullen
hem nog veel moeite kannen bezorgen.
Do boisjewlki zullen ln hun langen
zwarten baard lachen. Da IJzeren ring
die sleh om hen sloot, bljfct onver
wachts een barst te bevatten, waar
door de Russische communisten wel
licht lucht zullen kunnen krjgon
zoodat aan verstikking kunnen
ontkomen.
Sydney.*
Juist I" antwoordde hj. .Ik zal het
morgen meebrengen. Pas gemalen en
geen cichorei of zooiets. Maar jat-
frouw PelllsslerI*
„NuT*
.Weet gij zeker, dat gq ons van
avond hier wilt hebben Zoudt gU
niet liever alleen zyn? Zeg het maar,
dan zfln wfi weg als een pyi uit den
boog.*
Zy lachte zacht.
,Gjj »yt bang,* zelde zj, „dat die
jonge man, die meent myn echtgenoot
te xj]o, my in de war heeft gebracht."
„Krankzinnige I*
„Ellendige ezel!"
Het meisje zag naar de twee ver
ontwaardigde geslchten en stak hare
belde handen uit.
,G{| z(jf beiden heel vriendeiyk,*
zeide zy vrooljk. .Maar ik ben bang
dat gU wanhopig in de minderheid
zult z?» mat betrekking tot mq."
ZI zagen haar ongeloovlg aan.
,Gq kunt toch niet gelooven,* riep
Sydney, „dat die mensehen beneden
sulke groote ezela sullen zyn, om
zulk een onzin te gelooven."
Anna schonk de koffie. In haar
oogen lag een humoristische glans.
Het was toeh werkelijk ook grappig.
Ötaösnieuws.
OUDBLIKDKNZOBS. (Slot).
Voor de moeiiykbedon welke den
Diaken wachten is dit niet voldoende.
Spr. kwam tot het oordeel dat in de
19e oanw de armenverzorging door
de Dlakonie achteruit is gegaan, door
dat men stil bleef «taan en niet met
den t{jd medeging. Spr. besprak daarop
de vorige armenwet en de nieuwe
armenwet van 1912.
De particuliere armenverzorging
trad in de tweede helft der 19e eeuw
meer en meer op den voorgrond en
vanuit Amerika en Engeland kwamen
verschiUmds denkbeelden omtrent de
wet kvtjjza van die vereeniglngen naar
Nederland over. De particuliere arm
verzorging werd georganiseerd, ln
1890 deelde deze beweging zich ook
aan de kerk mede. Ds Synode riohtte
een Bchtjven aan ds 1300 gemeenten
dis een Dlakonie hadden, teneinde een
ondersoek ln te stellen omtrent de
armenzorg door de kerk.
Van slechts 15 gemeenten kwamen
antwoorden in. Hot reiulteat was
ontmoedigend. In 1895 verschsen
eindelijk hes bekende Nutsrapport,
dat een overzicht gaf van wat op het
gebied jvan armenzorg door do kerk
geschiedde. DU rapport werd uitge
bracht op aanstichting van de My. tot
Nut van 't Aigemeen. Het bleek dat
er zeer veel op de kerkeljjke armen
zorg wat aan te marken. Sindsdien
steeg de belangstelling in de armen
verzorging. In de gereformeerde ksrk
word met kracht gewerkt aan de
verbetering. Maar de Nod. Horv. Kerk
bleef nog achter.
Mr. Everts schreef tien jaar geladen
nog niet erg vleiend over de diaco'
nale armenverzorging in sQa disser
tatie. Op 't ooganbllk evenwel heeft
mr. Everts geschreven dat er friich
leven te bespeuren valt in de armen
zorg. Thans heeft ook de Ned. Herv.
kerk met kracht en succes haar taak
opgenomen. Toch zyn er velen die
beweren dat de overheid de zorg voor
de armen maar moet overnemen. Da
kerk beeft echter op het gebied van
armenzorg een taak, een roeping te
vervullen, die vervuld moet worden.
Naast de overheidsverzorging kan
de individualiaeerende verzorging der
armen niet worden gemist. Bovendien
blqkt het dat er aan overheidssteun
groote gevaren iqn verbonden. Door
de groote staatsuitdeelingen is veel
bedorven. Thans wordt naast de
werkeloozsnzorg der regeering de
armenzorg der kerk voorgestaan en
ingeroepen.
De beer Adrlanl pleitte krachtig
voor kerkelflka armenzorg. Er moet
een wezeniyk contact zyn tussehen
den verzorgde en den verzorger. Spr.
beval de vereebiging van Diakenen
aan de vergadering aan. Deze ver-
eeniglo g stelt zieh ten doel de kerke-
iyke armenzorg te verbeteren en te
verheffsn ten zegen van de maat
schappij. (Applaus).
Nadat sommige aanwezigen met
den spreker van gedachten hadden
gewisseld, werd de vergadering na
dankzegging gesloten.
Da Bokmïlbaron.
Woensdagavond werd in de .Prins
van Oranje' door ,hat Hollandseh
tooneel* opgevoerd da klucht„De
Boemelbaron* van Hennequin. Een pas
getrouwd paartje heeft hevige ruzie
gekregen. Man ec vrouw slingeren
elkaar de kinderachtigste verwactohln-
gen naar het hoofd. Schoonmama be
moeit zich met het geval. Wat wel
het onverstandigste is wat schoon*
„Wol, ik weet het niet,* zelde sq
peinzend. ,Ik heb altyd opgemerkt,
dat de mensehen het heel gemakkeljk
vinden te gelooven wat zj wenscheu
te gelooven en gy ziet dat ik volstrekt
niet ln de gunst sta. Juffrouw Ellicot
by voorbeeld beschouwt m? als een
heel onbetameiyk persoon.*
.Juffrouw Ellicot! Die oude katl"
riep Sydney verontwaardigd uit.
„Juffrouw Ellicot 1' herhaalde Bren
don. .Alsof het er iets op aankwam
wat zoo iemand van u denkt."
Anna laohte narteiyk.
,GJ zjjt waarlijk welsprekend heden
avond gy belden," verklaarde sy.
.Maar gjj slot dat de sobyn erg tegen
m(j is. Hy wist m?n naam en ook
dat ik in Parjs heb gewoond en een
man durft gewoonljk een meisje niet
maar zoo voor niets als sjne vrouw
opeischen. En hy was ook vreeseiyk
in ernst. Ik geloof dat g? zult zien
dat zyn verhaal geloofd wordt wat ik
ook zeg; on in elk geval als hy hier
bljft zal lk moeten heengaan."
.Zeg dat niet," smeekte Sydney.
„WJ zullen er wel voor zorgen dat
hy n nooit lastig valt."
Anna schudde het hoofd.
(Wordt vervolgd.}
