r. ïoa
Dinsdag 16 September 1919,
166"
jaargang.
naar
HET BLOED
IS
HET LEVEN.
ABONNEMENTi
PrSi per kwartaal, to Goes 11,25
buiten Gloei f1,40.
Afzonderlgke nommers 5 cent.
VerwiiJjHt: Maandag-, Woensdag
en Vrldagaroad.
Uitgave Si-a-ril. Venn. „Ooeneke Courant''.
DirecteurG. W, ran Barcteveld,
ADVERTHNTIËN
ras 1—5 regels 75 cent, elke
regel meer 15 cent.
U-iemiil plaatsing wordt tweotnaa'
berekend.
Familieberichten 1—10 regels f 1,60
Tijdelijke toeslag 20 o/e.
Bewijsnummers 5 cent.
AdverienUën worden aangenomen
tot 12 «ur voorsniddagwi
Zij, die zich met I October op
ons blad abonneeren, ontvangen
de tot dien datum verschijnende
nummers gratis.
De mogelijkheid, dat de Koningin
een bezoek zal gaan brengen aan Oosfc-
Indië, wordt natuurlijk zeer druk be
sproken.
Velen houden het voor uitgesloteu,
dat H. M. zulk een reis zal ondernemen,
doch anderen voeren aan, dat de uit
lating van den Gouverneur-Oeneraal,
die de eerste was om er op le zinspelen,
zeker was uitgebleven, als er totaal
geen kijk was geweest op de verweze-
ïijking van de hoop, die hij uitsprak.
Zooals te begrijpen is, heeft de In
dische pers zich aanstonds met de
mogelijkheid van een vorstelijk bezoek
bezig gehouden cn alle bladen zonder
uitzondering spraken hun ingenomen
heid uit met het al was het dan
ook nog zoo vage plan.
Ook voor onj Nederlanders is dit
plan van zeer groote beteekenis in vele
opzichten.
In de eerste plaats, omdat ër natuurlijk
geen seconde over zou zijn gedacht,
wanneer bij de regeering ook maar de
geringste vrees had bestaan voor ver
wikkelingen met België of voor nieuwe
socialistiseheof revolutionaire woelingen.
Natuurlijk spreken wij geheel hypo
thetisch en nemen aan, dat we uit de
woorden van den heer van Limburg-
Styrum mogen opmaken dat het plan
bestaat.
Als dit zoo is, zijn er dus twee mo
tieven van ongerustheid van velen
weggevallen.
Dat de Belgische quaestie ernstig is
en in normale tijden nog veel
ernstiger zou kunnen worden, spreekt
van zelf. Het vlegelachtig antwoord van
meneer Hvmans aan onzen vertegen
woordiger in Brussel,omtrent de geheime
instructie sau de Belgische spionnen
inJLimburg, bewijst, waartoe zulke men-
schen in staat zijn.
Als de intergeallieerde Raad er niet
was, als er geen Volkenbond existeerde,
weten wij nog niet of Hymans en zijn
komieken het er niet op zouden wagen
met geweld te probeeren te nemeu, wat
zij naar recht en regel niet kunnen
krijgen.
Bovendien zullen zij de wapens niet
tegen ons durven opnemen, omdat de
Intergeallieerde Raad, die momenteel
de toeziende voogd en controleur is
van heel Europa en de onderboorigbeden
niet zal kunnen .toelaten, dat het in
het Westen tot een kloppartij komt,
die tot nieuwe en enorme verwarring
aanleiding zou kunnen geven. Vooral
omdat de uitslag van zulk een strijd
nog in het geheel niet vaststaat en een
Belgische nederlaag, (die historisch
geenszins onmogelijk is) een groot deel
van het moeizame werk der vredes
conferentie ongedaan zou maken.
Dit alles was bekend, maar het feit,
dat de Koningin een reis van maanden
buiten ons werelddeel zou willen onder
nemen, geeft een nieuwe reden tot
geruststelling.
Nog veel gewichtiger is evenwel de
invloed, die zulk een reis zou kunnen
hebben op de toestanden in Indië zelf.
Herhaaldelijk immers in de laatste
jaren was er sprake van uitingen van
disloyaliteit. Verschillende bonden en
vereenigingen predikten openlijk het „los
van Holland". In hoeverre Europeesche
dwepers die beweging deden ontstaan
en bevorderden, vermogen wij van hier
uit niet te beoordeelen. Wel staat het
vast, dat onze bruine medeonderdanen
niet ongevoelig bleken voor dergelijke
propagandaen dat herhaaldelijk uitingen
en gebeurtenissen gemeld werden, die
wezen op een hoogst ongewenschteu ge
moedstoestand van vele inboorlingen.
De aanwezigheid van de Koningin,
die gerust (evenals Koningin Victoria
destijds) de titel van Keizerin" van
lusulinde zou mogen dragen, kan niet
anders dan een gunstigen invloed
hebben.
Voor den Indiër is Nederland maar
al te raak gepersonifieerd in den plan-
tagebezitter, den assistent, den contro
leur, gewone manschen met al de fouten
van gewone menschen. Hun hoofd, hun
Sultan is meer dan de blanke dien
Den Haag hun heeft gestuurd. Achter
hun hoofd staat een traditie, een over
levering met dien'van eeuwen, terwijl
de ambtenaar hoogstens de vertegen
woordiger is van een mythisch wezeu
den vorst van Holland.
Alleszins begrijpelijk zou het dus
zijn, dat een bezoek van de Koningin
(bijvoorbeeld bet organiseeren van
een Durbar of soortgelijke plechtigheid,
let op het Briteche voorbeeld) ont
zaggelijk veel zou kunnen doen tot
verliooging van bet Nederlandsch
prestige in den Oost,
Die reis zal kostbaar zijn, moet
uitteraard zeer veel geld kosten, wanneer
men er goede vruchten van wil plukken.
Velerlei bezwaren zijn er aan verbonden
de reisgelegenheid jbij ontbreken van
logeabele rijksvaartuigen en begeleidende
oorlogsschepen), de afwezigheid van bet
hoofd van bet uitvoerend gezag ge
durende zeg een half jaar, de gevaren
der reis zelf en zooveel meer.
Doch als de Koningin bereid is de
tocht te ondernemen, behoeven die
bezwaren niet breed te worden uit
gemeten.
Met onze financiën slaat het tè>ch
zoo slecht, dat eeuige tonnen, desnoods
een paar millioen, ter verhooging van
ons prestige,zoo goed als geen rol spelen.
De crisisjaren hebben ons geleerd in
grooter bedragen te deuken, dan vroe
ger het geval was.
Zoodat alleen nog de kwestie van de
benoeming van een raad van regent
schap of regent, die tijdens de afwezig
heid der Koningin, vóór en in baar
naam het Koninklijk gezag zal uit
oefenen, ter regeling overblijft.
Gezien het feit, dat er herhaaldelijk
sprake geweest is van een reis van
Prins Hendrik naar den Oost, is niet
aan te nemen, dat hij zijn gemalin
niet zou vergezellen.
Zou dan Koningin Emma weer be
reid worden gevonden P
Of zou een regcntschapsraad worden
benoemd, de aangewezen voogden van
Prinses Juliana bijvoorbeeld?
Wellicht brengt de Troonrede reeds
het antwoord op deze vragen, die voor
ons land en voor Indië van zoo groote
beteekenis zijn.
Buitenland.
Werken en niet Wanhopen.
Dsza woorden van d«n bekenden
Bagelichen schrijver Thomas CarJyle
gebruikte Scoeldemnun ia oen rede
welks hij to Kassei, ten z&nhoore van
een reusachtige volksmenigte uitsprak.
Het iUn woorden, dia men vooral
tegenwoordig niet vaak ganoeg de
msntohan kan doen hooren. Thans,
nu menigeen do moed tot werken
ontbreekt, nu een zekere onverschil
ligheid, een Dcnchalanco zich van de
measchheld schijnt te hebben meester
gemaakt, moot hot plichtsbesef worden
wakker gemaakt. Want van onver
schilligheid tot pessimisme, tot hot
wanhopen aan een gelukkige toekomst
li sleehts aen stap. En de onwil tot
werkac, die door diverse stakingen
ten dqideljkste wordt gedemonstreerd,
spruit voort uit een gevoel vanWat
geeft hot, wat komt het ar op aan,
de boet komt toch nooit behoorlek
terecht. De strijd tegen deze slapte
heeft Seheldomann aangedurfd. Schelt
dsmann, de vroegere minister-presi
dent, die hst veld moest ruimen, daar
hij hst vredesverdrag, dat naar zjjn
vaste overtuiging ia vernietiging van
het Dultsche volk meebracht, niet
wilds teekenen. Scheidemann is nog-
thane optimist. Hg gelooft aan eenbatere
toekomst van zjju volk. En dit geloof
sterkt hem en geeft hem steurt en
stut. Als sociaal-democraat gelooft hij
dat op lijn partj de zware taak rust,
om het Dultsche volk to voeren uit
de duisternis van hst heden naar een
lichten toekomst.
Dat er een zekoren moed toe behoort
om hot volk de woorden die wjj boven
dit overaicht schreven, voor te houden,
het hljjkt alt de rads-eelt van Scheide
mann, wanneer bij. zegt: ,Wji zja
gedwongen het volk de waarheid te
zeggen, die velen niet graag hooren,
en er voor te zorgen, dat do orde
hersteld wordt en bljft on dat de
productie voortgezet wordt." Zeker,
dat da waarheid niet gaarne wordt
geboord, wla zal het ontkennen
Wanneer men gefaald heeft, is men
niet spoedig geneigd dengene dank
baar te zijn, die op de fouten w Jst. En
hoeveel leiders, pseudo leiders, i$n er
niet, die tegen beter weten in, het
volk precies hst omgekeerde voor
houden van hetgeen goed li voor het
volk. Boevelen zQn er niet die roepen
Staakt! Maakt revolutie 1' Het ware
gemskkeljker mede te hullen met die
wolven, die het geluld laten hooren,
dat de ooren der massa begeerlijk
opslurpen.
Scheidemann betoogde voorts dat een
ragacring van rechts zou bocekeasn,
de monarchie, een regeerlog van
linkach da zoogenaamde raden dicta
tuur. En belde s'jn in Dultsehlasd
momenteel niet donkbaac zonder
hevigen bloneele.ndiehsn strjjd. Belde
zoudoa uhloopenop de zolfvernietiging
van het Duitache volk. Scheidemann
eisohto v*n de monarchisten, dat zij
zich niet zonden koeren tegen de
levensbelangen van het volk, dat zij
ln het uitgeputte lichaam niet weer
eea nieuwe crisis zoudtn verwekken,
dia sloopeud sou <ljn. Scheidemann
wss van mesnlng, dat, ja den oorlog,
door de Entente gevoerd ln naam der
democratie, het monarchistisch gevaar
komt van den kant der Entente. En
een monarchie zou In sir§d zgn met
de a volkswil, zoo vervolgde de spreker,
die overtuigd was, dat een tegen-
revolutie geen succes zou hebber-. Da
zoogenaamde raden dictatuur zou
eveneens een burgeroorlog mst zich
messleeper. Scbeldemmn sprak van
een .zoogenaamde" raden dictatuur,
omdat naar syn oordeel nergens ter
wereld eea dergelijke rcgsarlogsvorm
bt staat. In Rusland beerecht het
despotisme van esuigs psrtSleiders.
Met een dcrgelgjk stelsel zouden de
Dultsche arbeiders niet secoord gaan.
Scheidemann waarschuwde zijn hoor
ders, dat ook het socialisme slechts
geleidelijk aan den nood kan tegemoet
komen en niet Ineens een lichamelijk
en geestelijk ondermijnd volk gezond
en gelukkig kan makon en eindigde
met zijn aansporing tot arbeiden. En
dat Is voor ons de quintessence van
zijn redevoering. Het ntïve geloof dat
alleen bat socialisme de meniches
gelukkig kan maken, kunnen wj geens
zins dealen. Het geluk Is een inwon-
dtge gemoedstoestand, die uit het bin
nenste de menschen zelf moet komen.
De grondsteen van het geluk ls tevre
denheid. Da grondslag van tevreden
heid ls de arbeid, de vruchtdragende
arbeid. En wel kannen wij ia ico»erre
met Scheidemann meegaan, ais hg
hiertoe opwekt.
De Entente cn de Dniüelie grondwet.
Do Entonto zal de bedreiging, vervat
in het ultimatum, dat naar aanleiding
van het bewuite artikel 61 der Duit
■efae Gt, W., dat de mogelgkheid van
een aansluiting van Oostanrgk open
laat, niet tan uitvoer brengen. Cle
menseau heeft een brief geschreven,
die de persoon van den schrijver ln
aanmerking genomen, in verxoeoi{jken
geest la gesteld. Clemencaau heeft
bakzeil moeten halen daar Engeland
en de Vereenlgdo Staten met Frsnkrjjk
van meaning verschilden over da
dwangmaatregelen, als mes fcjj oen
walgerlng der Dultsehsrs zou moeten
toepassen. Dsza verdaaldboid onder
de gealUsardss heeft Dultschtand voor
verdere onaangenaamheden gespaard.
Ia bet schrijven van den Franjohnn
premier merkt deze op dat hot artikel
la de grondwet, dat alle voorgaande
artikelen dia m t het vredesverdrag
ln BtrUd zljja, ongeldig verklaart,
alleen geldt voor onduldeljko artike
len. Hat protest der geallieerden is
gericht tegen eon zeer dui£ol§k ge
redigeerd artikel. Een wonderlijke
opvatting van Clomeneeau, die op
eigen houtje een nltleg geeft van een
artikel der Dultsche grondwet, en
zich daarbij niet stoort aan den inhoud
van dat artikel, want daarin wordt
niet gesproken van de onduidelijke
artikelen, maar van alle artikelen. Aan
aen brief is een oorkonde toegevoegd,
waarin DultsohUnd nog eens plechtig
moet verklaren, dat Inderdaad de
artikelen, d!o In strjd zjn met het
vredesverdrag van nnl en gaener
waarde zSn.WaarsohDnRJk zal Dulteeh-
land hiertoe wel gouegen zjjn en dan
ie deze storm In een glas water weer
ta boven gekomen. De Berl. Volkszgt.
qaaliilceert de houding vaa Clemen-
cean als kinderachtig.
Twistappeltjes.
De Opperste Baad te Versailles hoeft
V8richllloado netelige kwesties te
regelen gehad, en vaak was het on-
doenlgk een schikking te trefsn, die
de diverss partjen kou bevredigen,
en de uitingen van ontevredenheid
komen telkens aan de oppervlakte.
In Fiume zijn, naar Stefan! meldt,
stoutmoedige Italiaantche afdeeilngcn
grenadiers met gepantserde auto's en
maehlnogeweren binnengedrongen.
Do regeering heeft krachtige maatre
gelen genomen om deze beweging te
stuiten. Hieruit volgt, dat ln Italië
velen nog niet erg zja Ingenomen
met de oplossing, welke de heeron ia
Versailles vonden voor het Adriatiiche
zee vraagstuk.
Iu Tesohen zal een volksstemming
worden gehouden. Maar Tsjecho-Slo
wakije beschouwt Tesehea soo onge
veer als ha»r eigendom en ls het er
hoelcmssl niet tn-« rsdat er een
volksstemming zs.1 plaats grijpen, die
misschien ten gun eta van Polen' aal
uitvallen. Bovendien zou het fcucnoa
«Ijo, dat de Polen, die door een soort
bezettingsmaiile zijn aangegrepen, er
toe aangetrokken zouden worden cm
de streek, die tot dusverre onder
Tsjechisch bes',uur stond, te bezetten,
teneinde invloed op de stemming uit
te otfenen. BJj voorbaat hebbes do
Tsjechen verklaard, dat zh een der-
gelijke handeling air ecu casus belli
sullen beschouwen.
LUaueo ls gedeelteljk door da
Polen bs2at tot groot ongerief van de
bewoners, die tot middaleeuwiehe
heorendiensten worden gedwongen.
Oversl hebben groote betoogingen
plaats tegen bet imperialisme der
Polen gericht. De kans i» groot, dat
de bevolking naar de wepens zal
gi-Jpan en een volksoorlog zal be
ginnen. Weer nieuwe ellende I
- i n n e n 1 a n d.
Uitteer van kaai.
De minister van landbouw heeft
bepaald
Vergunningen tot uitvoer (consenten
voor uitvoer) voor kaas zullen door
de N. U. M. niet anders worden over
gedragen dan aan kaasberelders of
aan vereenigingen van kaasberelders
of aan kaashandelaren, alle voor zoo
ver sjj bg het Zuivelkantoor als kaas-
fxportsur zjn ingeschreven.
Kaasberelders, vereenigingen van
kaasberelders en kaashandelaren zul
len slechts als kaas exporteur kunnen
worden ingeschreven, nadat zij zich
tegenover den micitter van landbouw,
r5 verbeid en handel schriftelijk heb
ben verhonden om tot 1 Mei 1920
zooveel melk en kaas ter voorziening
ln do bicnenlandtche behoefte he-
schikbaar te stellen en af te leveren,
als door dan minister van landbouw,
ngverheid en handel zal worden be
paald en zulke op da wijze en tegen
prijzen, mode door dien minister vast
te stellen, belanghebbenden gehoord.
Regeeringebloem en meel.
Door den minister van landbouw
wordt aan gemeentebesturen ln over
weging gegeven den prfja, waartegen
de regeerlngsbloem, het regeerings-
meel en ar. roggemeel aan den detail
handel zal worden geleverd, mst in
gang van 16 d6ser, te bepalen op
respectievelijk f 38 20, f 19 en f 19 50,
per 100 K Gvermeerderd met de
ketten voor vracht en extrakoston.
Opening Staten-Generaal
De soc.-dem. Kamerfractie heeft,
zoo meldt .Hot Volk", besloten, ook
dit jaar de opening van de vore3nigde
zitting der Kamers op Dlcsdag 16
dezer niet by te wonen.
Le duurte.
De minister van landbouw heeft cp
de vragen van don heer Polak lid der
Eerste Kamer, Inzake kunstmatig
hoog houden en opdrQven van prijzen
van levensbehoeften, o.a. geantwoord i
De endergeteekonde zal niet nalaten
om, voor zoover zulks aooiilg mocht
zijn en tot den werik-lng vau zijn
departement behoort, wetsontwerpen
ter bestriding van levensmiddelen-
woeker in te dienen. Evenwel moeten
naar sljn meening niet in da eerste
plaats wettelijke voorzieningen hot
kwaad keorenseer veel hangt in
dezen ook af van de samenwerking
van de bavclking zolf om, van
ccdperatfeveverbruiks vereenigingen—
ea van madewerking van de gemeen
tebesturen.
De ondergateekende aarzelt niet,
om zoover zulks noodig ls, ingrijpende
maatregelen te nemen. In verband
biermede merkt bjj op, dat ln voor
bereiding of ïitvoerlng zijn maatrege
len o m. ten opzichte van zuivelpro
ducten ln den rolmaten zin, vleeich,
suiker, aardappelen, eieren, veevoeder,
tarwgl de distrlbusiemaatregelen van
brood en steenkolen ln den vollen
omvang gehandhaafd sljn.
EnceUier
Ia de Vrijdag te Utrecht gehouden
vergadering van den Nederlandicben
rlikswerkliedeabond Is besloten zich
tot de regenring te wenden met ver
zoek alle «slsflsscn der tpswerk
liedeD, looels die ontworpen zijn door
de salarlsoommlssle voor bargerljko
rijksambtenaren, met 12C0 te ver
hoogan.
Stadsnieuws.
TüRNDiS.
Zaterdag werd door da Turnkring
Zuid- en Naord-Beveland van het Ned.
Gym. Verbond, de jaarUjksche
turndag gehouden. Aan dezen turndag
werd deelgenomen door da navolgende
vereenigingen .Volharding" te Goes
Ingezonden Mededeeling.
moet van tjd tot tjjd gezuiverd worden.
Overtollige gal en ai§m moeten ver
wijderd worden. Een goede geregelde
stoelgang
eau eerste vereischte. De Laxeerpillen
van Apotheker Boom, verkrijgbaar
in gesloten doosjes k 25 ct. en 50 ot.
ia de .meeste Apotheken en Drogist,
wiskelB, zuiveren het bloed en ver
wijderen d« vuile stoffen uit het
lichaam en voorkomen daardoor Vela
ziekten gedurende
Te Goes verkijgbaar bj Firma
GEBRs. MULDER.
met leden, adsplrantleden en meiajei,
„K.D.O." te Goes met leden en adspi-
rantleden, ,3.8.8." te Kloetinge met
leden en adsplrantladen, .Olympla" te
Kapalle, ,V.Z O 3." te Urseke met
leden en sdepirantleden en „Louis
Botha" te Krulnlngen. In totaal wsren
er een paar honderd deelnemnrs. Het
feest werd geopend dei middags on
geveer half tweo in de sociëteit V.O.V.
door den heer D. A. Constandse, be
schermheer van .Volharding" met een
opgewekt en opwekkend speech je.
Daarna werd de optocht opgesteld en
zette do stoet zich In beweging. Voorop
ging de barmouie .Enphoula", welke
veerkrachtige marschmuzlek deed
hooren, dan kwam aers met twee paar
den bespannen rlüulg, waarin gezeten
waren de heer D. A. Constandse, be
schermheer van do Gymoastlekveree-
niglng .Volharding", de heer J. J. F. C.
Bartelse, voorzitter van de Znld- en
Noord-Bevelandsehe Turnkring en de
heer C. D. Blok, penningmeester van
den Turnkring. Vervolgens kwamen
de deelnemers aan hst feest, de turners
en turnsters. Netjes vier aan vier
martheerden zj op da maat der muziek,
de turners in bun witte of rood-wit
gekleurds sporttrul, de jas over den
arm, dc melijes ln hun fleurigs witte
matrozen bloasjes op den donkerblau-
wen rok. Verschillends vaandels en
banieren waarvan enkele zwaar van
medailles en eereteekecen werden in
den stoet mede gedragen. Na een om
gang door de stad te hebben gomaakt
werd op de Groote Markt het pro
gramma afgewerkt. Den geheelen mid
dag heersehte hier een gezellige
drukte en beweging. Vele toeschou
wers stonden langs den kant ge-
Behaard om te genieten van de pres
taties der turners. De buitengewoon
drukkende warmte deed weinig af
breuk aan do belangstelling. .Eupho-
nia" had de mmiektent bestegen en
blies haar vroolfjkste mariohen, het
geen niet weinig tot de goede steun
micg b(jdroeg.
Het programma werd geopend met
het loopan van de hlndernisbaan. Het
viel op dat over 't algemeen de schut
ting niet volgens de regelen der kunst
werd genomen, terwijl ook de loop-
sprong meermalen niet correct werd
gemaakt, en de vèrsprong vlak bij de
finish wel eens werd vergaten. Toch
waren de gemaakte tjden der winners
heel goed, ook in verband met do
warmte, die op de snelheid leer wei
nig Invloed heeft gehad, hetgeen ook
blijkt uit da gemaakte tijden bij het
hardloopec. Van meer Invloed was de
hitte op hst hoog- en verspringen.
Een alleraardigst nummer was het
tweede, brug voor meisje». Er werd
netjes gewerkt. BH de meisjes bestaat
wel de noodlge animo voor de gymi
nsstlek Leider van dit nummer was
de heer Kleft.
Het polsstok hoogspringen gaf ver-
scheldere fraaie sprongen te bewon
deren, en meermalen klonk het applaus
van de omstanders, wanneer het lenige
lichaam van een der turners juist
over hst latje zweefde. De vrQe oefe
ningen door de vereenigingen K. D. O.
en Volharding gecombineerd uitge
voerd, slaagden ulrstskend. De leiding
was bfj dea heer Ruben aan bekwame
handen toevertrouwd. De 200 M wer
den vlot geloopen en de omstandig
heden ls aanmerking genomen zfjn
de gemaakte tijden zrer goed te noe
men. Ware de baan rrcht geweest,
dan zou doza nog sneller zijn afgelegd.
Bovendien waren do bochten, vooral
van de binnenbaan nogal tcherp en
moesten de loopers bun snelheid
«enigszins inhouden. Ook de 4 X 90 M.
Estafetteloop werd zeer snel afgelegd
en vormde een dar aa&trokkelgkite
nummers van het programma.
Om zes uur was het programma
afgewerkt. De algemeene leiding be
rustte bj den beer J. J. P. C. Bartelse,
de technische leiding bij de heeren
C. T. Rub8uen G Kleft,
's Avonds om 7 'h uur word ln de
Sociëteit V. O. V. de uitslag bekend
