N\ 91. Dinsdag 5 Augustus 1919, 106° jaargang* Vijand of G§mpagii©n Het beste, het goedkoopste, ABONNEMENT i F"Ss per kwzrtaal, in Goes f 1,25 baltea Goes f 1,40 Afzonderlijke nommers 5 cent. Verschans i Maandag-, Woensdag en Vrijdagavond. Wtjiw Maaral. Venn. „Qoesefce Courant". Directeur: 0. W. van Baneveld. ADVEBTENTIËN van 1—5 regels 75 east, alkfi rege! usser 15 cam. Driemaal pliatsing words tweernt.:! berekend. Familieberichten I—10 regels 1,60 Tydaiyke toealsg 20 o/fl. Bswyasmmmer» 5 cent. Advertenties worden aangenomen tot 12 aar «oeroiddap, Er zijn van die misverstanden, die, door opzet of vergissing in de wereld gekomeu, een schier onuitroeibare levenskracht vertonnen. Een daarvan is de zoogenaamde antithese tusschefi arbeid en kapitaal. Die twee heeten elkanders vijand te zijn, hoewel ie'dereen, die verder kijkt dan zulks in een socialistische ver gadering of courant te doen gebruikelijk is, kan en moet weten, dat die twee niet alleen nooit blijvend vijaudig tegenover elkaar kunnen staan, doch dat samenwerking dier twee voor allebei de partijen ononlbeerhjk is. [Iet bewijs van die zoogenaamde legenstelling, zooals dit in meetings en strooibiljetten door de socialistische woordvoerders wordt geleverd, komt steeds neer op een laüg of kort betoog, waarvan de tekst is //heel het machtig raderwerk staat slil, wanneer uw mach tige arm het wil", het spreekwoord ons uit 19'0.3 zoo welbekend. Zulk een betoog pakt. Als de arbeider -zq|i__y/jii«rhtige armen" wil gebruiken om er niets mee uit te voeren, dan staat het bedrijf, waarin hij niets uitvoert (en meestal ook anderen verhindert arbeid te ver richten) metterdaad stil. Als het een belangrijk bedrijf is of wanneer de /machtige arm" in vele bedrijven rust, dan krijgt het er wer kelijk veel van of het heele raderwerk stil staat. In zooverre is dus het //bewijs" plausibel //de arbeid" heeft zijn vijand z/het kapitaal" overwonnen. Geen overheid, geen kapitalist, geen machtsvertoon kan den arbeider, die niet wil werken, daartoe noodzaken. Dreigementen, broodsgebrek, ouder kruipers, dat alles kan eenigen invloed hebben op een spoediger hervatting van het werk, dan anders het geval zou v,ijn, doch die machtsfactoren hebben slechts een tijdelijke werking. Straks herhaalt zich de eerst mislukte staking en het eind is meestal, dat de werkgever kapituleert. Ziet ge nu wel, zegt de sociaal democraat, de feiten bewijzeu het nu toch wel, dat de arbeider alleen ver beteringen kan verkrijgen door het kapitaal te dwingen tot toegeven! Zoo schijnt het. Doch zoo is het niet. Nog daargelaten, dat de //kapitalist" door zijn ouderneming te liquideeren, zijn mijn onontgonnen, zijn land onbe bouwd te laten, dus ook door //niets te doen" den arbeider een zelfden streek kan spelen, zoodat hij ook diens//machtige arm" en raderwerk en in Dog veel hooger mate kan laten stilstaan, is er nog een andere kant aan deze quaestie. N.l. deze, dat het een //kapitalist" over het algemeen bitter weinig kan schelen, welke loonsvoorwaarden zijn personeel heeft. Althans in den tegen- woordigen tijd, nu in elk .land en in elk bedrijf die loonen gestadig worden opgeschroefd door staking of bedreiging daarmede. De werkgevers immers zijn in staat hun meerdere kosten, ontaan door hoogere loonen, uit te drukken in een prijsverliooging. Een prijsverhooging, die gelijken tred houdt met de stijging der productie kosten. Stijgen die in een bepaald bedrijf in het geheele land of in een geheel wereld deel, dan zal het gevolg zijn een evenredige verhooging van den prijs van het geproduceerd artikel. Het laat dus den ondernemer, zoodra de be weging om meer loon of andere arbeids voorwaarden algemeen is, volmaakt onverschillig of hij Zaterdags duizend gulden loon méér betaalt, mits hij dan ook duizend gulden meer ontvangt voor zijn product. Een reden tot vijandschap tusschen kapitaal en arbeid bestaat er dus niet en zeker niet in een tijd, waarin de arbeiders in alle landen met dezelfde eischen komen. Willen alle arbeiders het dubbele verdieueu, om het uu eens heel bruusk te zeggen, dan is daar niets tegen, aangezien alle producten die hun arbeid vereischen dan ook minstens met een evenredig bedrag in prijs oploopen. Het is dus bijna hetzelfde alsof men decreteerde, dat een gulden voortaan slechts vijftig cent waard zal zijn. Men verdient er twee in plaats van één, doch kan nu voor een gulden slechts de helft koopen van vroeger voor dien- zelfden gulden. Het kapitaal behoeft zich van deze verminderderde koopkracht van het geld niets aan te trekken. Integendeel. Zoo- wat elke onderneming werkt met ge leend geld en de fabrikant, die eertijds een mill iaën leende om zijn be drijf te stichten, behoeft thans nog slechts rente en a [lossing te betalen volgens het overeengekomen bedrag in oude guldens, die echter thans maar de helft waard zijn en in den hal ven lijd worden verdiend. Wij weten, dat dit voorbeeld ruw gekozen is. fu een dagbladartikel is liet niét precies en wetenschappelijk uit te rekeiieu, welken .invloed een loons- verhoogióg van 20 pCt, voor metselaars of sigarenmakers heeft. Allerlei invloe den werken mede tot het resultaat. Doch de eeuwige waarheid blijfr, dat een verhooging der productiekosten zich uitdrukt in den prijs en daar ieder artikel weer grondstof of hulpmateriaal ig voor een ander product, moet elke loonsverhooging op uitgebreide schaal doorwerken op de geheele prijslijst eter wereldbehoeften. Van vijandschap tusschen kapitaal en arbeid is dus geen sprake. Alléén zij, die niet prod uceeren voor de markt en toch consument zijn, d.w.z. kinderen, ouden dagen, invaliden, weduwen en zij, die zich vrijwillig al dan niet na yzelf gedane arbeid terug trokken uit liet productieproces, dan wel zich bezighouden met werk, waarvoor geen vakvereeniging een loonschaal vast stelt, zijn de dupen van dezen toestand. Met de taktiek der vijandschap, dat elke verbetering voor de arbeiders af gedwongen moet worden, komt men niet verder, treft men alleen hen op wien men het niet had voorzien. De feiten wij zei» dan ook in een geheel andere richting, n.l. in die van de allerengste samenwerking tusschen kapitaal en arbeid, z/jodat de productie verhoogd wordt. Wanneer die productie zeg één-tiende grooter wordt bij gelijke belooning der arbeiders, dan bestaat de mogelijkheid en (door tusschenkomst van den wet gever zoo noodig) de zekerheid, dat de prijs van het product in even redigheid daalt, zoodat alle consumenten daarvan profiteeren, om het even of het een dagelijksch verbruiksartikel geldt, dan wel de grondstof voor een of andere industrie. Zoodra die waarheid algemeen wordt ingezien, ontstaat er een geheel uieuwe en zeer zeker ook en allereerst voor den arbeider, betere toestand, n.l. dat bij de zekerheid heeft voor een behoorlijk dagwerk een behoorlijk dagloon te ontvangen (a fair day's wage for a fair day's work), terwijl de prijs van alles wat hij noodig of gaarne heeft, zou gaan dalen. Zoodat zijn loon, op den tegen- woordigen grondslag blijvend, aan koop kracht zou winnen, zonder eenig extra voordeel van hem, die volgens het Evangelie van Marx en Troelstra zijn doodsvijand is. Zoodat het voordeel zou zijn voor den werker, voor den kapi talist ea ook voor de overblijvende groep van menschelijke individuen, die door omstandigheden buiten het feite lijke productieproces staan of zijn gekomen. Buitenland. CSARDAS. De Hongaarsche dans, welka den naam draagt van Cssrdas vangt lang zaam aan. üe violen zetten een slee pende, weemoedige melodie ta, welke Lorinnert aan de donkera, melancho lieks muziek der zigeuners. De dan seres, baar armen gekruist op de borst, beweegt gracieigk en statig bot lichaam op bet aangegeven ry-hme. Maar dan versnelt net tempo, de klanken volgen elkaar op in steeds wilder hartstochtelijker stuwing. Da donkere oogen der danseres vangen san te schitteren, de haartooi raskt los, en omringt ais een donkere sluier het witte galaat. De bewegingen stga snel, kort, met af en toe eau klap dar hielen, als een slag van castagnetten. Dan plotseling, na een dubbele slag der hakken, staat de danseres onbe weeglijk, als verstard. De muziek zwSgt. De dans is geëindigd. De dans welks Bels Kun danste, en dia was als het laatste gedeelte van den csardas, is thans ten einde. Het was een wild en woest spel dat door dezen polltieken avonturier werd B83pseld, die ten siotte alles op een kaars zatte, en aie verloor. He', was ta voorster. Al meanders Irngr. D.< moeilijkheden wfucmsie de rsdea regesr-ng had to k'-mpec golf.-ion aan «n rp e'dan hot roods be wied weg. Togen d»ze vlood heef B*l* K«» m alio mld-islsn jekampt. Tegoa den bnitsnlandsehsn vijand wsrd hot rooio leger geaondon. Het Mnnsnlandscae verses ward in blood gesmoord. Tegen des» hongersnood, leger- hst gohitk a n f},-oddstoft n en levensmiddelen kon b(l niet op. Ia den bsglcno werden de roerende eigendommen verdeeld onder de arbeiders. O-kaa wassingen dar walgasseiébu wer- m doir het proletariaat ia beslag' genomen. Er word op gruose schaal ge»ociali<eerd Ma*r loan dit kapits&l1 in de hand vau dan proletariër wsw gestopt, tosn er verder nies veel mesr te verdoelen aanwezig wa, toen bbaf dese s*5n hand opbonden en gaf te kennen dat hij ook nog wat in ï9r. iflasg wsasuhte te hebben. Er «at niet» inter. Da Entente blokkeerde Hongarije. Da toes'acd werd hoe !a gsr hoe ellen diger. Voortdurend dreigde de op massch van Boemecaii sn Tsjechen, .£s togsarogeeiing oneer leiding van JttUoa Karolyl vestigde zich toSzegedia ea vsr-aaigdo da tegenstanders van do radaaressaring onder haar vanen, Ia Boudapest zalf groeide da ontevre denheid wat deadssg. Toen kwam hst schrikbewind van den wreedsa Szami uely ca dit was hst teakea dat het einde der'sovjaS-rspablick nabij was, ondanks aiie reelasaoga:chro®uw van haar Isidore, ondanks alle oproepen tot hef proletariaat der geheele wereld, dat slch vaads Hong.arjchs j«obool al heel weinig aantrok, ondanks da vriendèljjka, broeder,ijfce telegrammen gewisseld met den Basstschen bolsje wiek Lenin. Wanneer man s!ja toe. vlucht moet zoeken iu geweld, dan bewijst dit dat men den toestand niet meer meester is, dat men zyn hooid kwijt raakte, dat men is ais een ondeogsnd kind, dat in bot kolenhok wordt opgesloten, en ia machtsiooze weeds op die kolen begint is stampen. Ds Entente zou een got d werk kunnen doen door voor toekojietigo gewelde naars oen dergelijk bok te ressrveeren. Daar kan moa biet veel schade aan richten. Nu heeft in Boedapest do terreur talrijke slachtoffers geëlaoht. l'Hiatoire se rétè'e. Da Frsnzeüe revolutie worgde z.chzelve door hot schrikbe wind. De Nationals Con sen de moordde in eigen boeiem, Men vertrouwds elkander niet. De jicobjjasn stelden de gematigde girondynan in staat van beschuldiging ea voerde hen naar het schavot. Tenslotte werd Bobespierre in hoogst eigen persoon aangeklaagd en verloor het hoofd onder de guillo tine. En een tucht van verlichting steeg op uit de bevolking van Paf{js. Ook is SoagarSe voelt m« a zich thans bevrijd als van een nachtmerrie. Over de directe aanleiding tot den val der radenrepubliek vernemen we verschillends bijzonderheden uit ess verslag van een vergadering van de Centrale Arbeidersraad, door hst H. K. B. geseisd. Daaruit blgkt dat du voikscommis s&ris Boani voor Bela Kua diens be leid moest goedpraten on aan da arbeiders het besluit tot aftreden van de radenregssrlng moest bekend maken en motiveeren. Eeu dergelgke taktiek wordt vaker gevolgd, want>9sr de partji afgod de saai Ja het honderd heeft gestuurd. Boasi wees er op, dat men gerekend had op drie dingen. Op een snelle verspreiding van de wereldrevolutie, op een vooripoedigcn opmat ach van het Bussischo leger en op de revolu tionaire offervaardigheid van het Gosgaarsche proletariaat. Deze ver wachtingen werden niet vciwszsnljjkt. Het komt ons voor, dat de verwach tingen der roode heereu wei waf erg hoog gespaneen waren. Boan! iegde er vervolgers nogmaals den nadruk op, dat, daar oen greoi gedeelte van het Hong&arsche proletariaat niet be reid was, do gevraagde offers te brongen, er een toestand moest ont staan, die tot de overwinning van do Enteete, dio bovendien oog nog scherpere blokkade bevolen had,moost leiden. Wjj weioo roods op do opgeheven hand. De regaeriag.zoo vervolgde do volkscommissaris, had tegenover don oisch der Entente, dat er eerst een regoering in Hongarye moest ztji, dia niet stond op den grondslag van do dictatuur van het proletariaat, alvorens de Entente ge negen was met Hongarije te onder handelen, wal een afwijzende houding kunnen aannemen, maar daar aou de zaak van het proletariaat niet mede gebaat zpn. Daden, die tot niets lei den en la bloed gesmoord worden, wekken niet op tot navolging. Hot is werkolfk jammer, dat de roode rogesïlBg- niet esrder tot das iasicht la gakemsn JRomI ekólgie to-gejalohtc rade met ds verblnffiEda meJeaseling, aas het Hocganrsehe pro le's-'lRst, dit nr-g niet door dan vijand terneergeslagen ia, waarsohgalüfc nog wel mot sere een sind aan dan sSrJd z«l tuarièn ra-vkri:. Bijkbsar zijn ds verwachtingen sl weer ta h og gatpsiifiaü. Oc»;ssrSk sou de hseron Boa-non Ir.iichlcE over da inschikke lljkheid dsr gosilii-erdar:. Daarna kwüta Hela Kan de z al binnen en hield can zflosf laatste («davo.-rtegen. Wij zullen «Ja humo ristisch getiote ci,useriaë-) mlessn. Kun begon usri te zeggen, dst ojj liever geulen b&d, dat het proletariaat cp de bsrtik- deu had gestreden.— IJ ij vsrsehilaa bHjkb»ar vso sm-sk met sjn voorganger, dis de geweld Uktt.-k net h»d vrrocrdseld Maar voor der gelijke kleine inconsequenties ic'ae-en de vergadering ongevoelig, Spreker wees er op, dat er moei |ke tijden sul le» aaobrekoB,:üj ksat ds Enter io biykbza* bstsr.en solde te zullen trsch lende eenheid van desrboldcrsklaeio te bewcïea, „Gaat dit nlst. den zullen wj op een acdors wjjsa asrydon, met meer etv-ariog, met ooa rijp geworden proletariaat.' Zoo besloot hy. Ds earBta spreker wierp een gedaelte van de schuld aau dan ellendige:: toestand letug op hst proletariaat, de twoada spreker noemde da oorsa&k, oa'.pp- haid. W{j soadea willen vragen Waren de leiders sslve al typ? Ver- musdciyk niet, immers zy bohooren in de eerste plaats tof hei proletariaat.' De nieuws ministers, minister pre' tident Julius Fsldel, behoores haast alien tot ds leiders der democratische vakbonden en sssjü gematigd socialist. Peidol is isidsr van hat verbond van boekdrukkers Het nieuwe Kabinet is gevormd order goedkeuring van de Centrale arbeiders- en soidstenraad. Beeo's heeft do minister pretident zich laten interviewen en de toekomst plannen der regiering blootgelegd. De eerste taak is het bewaren der binns&lattdecbe orde en rust, daar alleen daardoor de organisatie van het land kan plaats babbea. Iedere ordnverstoriag sal ten strengste wor den tegengegaan. Vervolgens zal de regeering onderhandaliGgen mot de EQtoote begiotioo, Hat ligt in de bedoeling van hot nieuwe bewind de arbeidersraden te laten voortbestaan. Do tatl wslke Paidel spreekt, klinkt heel wat gematigder dcu de opgo- schrosida redevosriagan, die i£u voor ganger placht te houden. Ook munt zija verklaring alt door kortheid. Moge hij oen man van de dav.d zijn. Hat is noodig dat in Hos- gatje met ernst de h&nd aas de ploeg wordt goiiagan. Bela Kun is reeds te Waeseu aangekomen. Hij isl in ass intaraesringskamp wotdeu onderga- bracht. Henschen. BB de beoordaeiing van da daden van porsonsD, tnoai moe stesds dsrs> ken aan het gezegde. „Gean mecsoa is volmaakt*dit zal menigsec weer houden al ta spcodig een veroordee- lead vonnis te veilsn. De Dcltsche ragsering heeft thans eon witboek uitgegeven, waarin documenten wor den gapnbllceord, welke o.a. betrek king hebben op de voorgeschiedenis van dan wapenstilstand in November 1918. Een verslag van da bespreking over dsn toestand, welks in October van dat jaar gehouden is, werd door prins Mas van Baden met de voor naamste aanvoerders van ieger en vloot, toont daldsiyk aan dat de moei- iykheden waarmade Delfichland tosn in het binnen- en bsltenlsnd ie wor stelen had, onoverkomsiyk groot wsran. Oodor het voortdurend hame ren van Foch op hEi Westelijk front is hot tenslotte een leder duidelijk geworden dat de groots .Krieg' ver loren gaat. Bedeloos, reddeloos rade loos. Dozu drie woorden zijn kenmer kend. Dan komt admiraal Scheer en houdt nog een ouderweische kom maar-op rede. Niemand echter hoort naar hem. Het gelald klinkt ais oen echo uit vervlogen jij don. Ook van de kroonraad van 14 Augustus geeft het witboek nog enkele karakteris tieke bgsonderhsden. De kroonprins heeft gesproken, nadat andereu als huo meening te kennen hadden ge geven, dat ds toestand hopeloos was. De kroonprins weet er iets op .Sterke tucht In het hinuenlzud.' De keizer is het met hem eens sn wil aan zjn generaals in hot Kgfe een bevel zenden om de uitingen der openbare meaning beter in toom te houden. Er moest een propagandacommissio worden ge vormd om het volk weer vertrouwen te schonken. Vooraanstaande mannen moesten geestdriftige redevoeringen houden. Doet dit ons nisi naif aan? Maar konden vader en zoon op dat oogec- blifc saders spreker: dan zy de-3ea? Kor. sr.en anders verwachten Is iedere persoonlijkheid niet opgebouwd uit karaktereigessehappes, overgeërfd of vsrkragsn, heszij door opvoeding, fcctz'j door ervaring Di Duisjeiw keissr er: do kroonprins sija eon sehasel ia de keiaa van voorvaderen ec nakomelingen. Msn oordeels nisï te htrd over ben. Zy hadden hot waizfla op het oog van hat volk. Warea sy nis; overtuigd dat Dultach- latsd een verdedigingsoorlog voerde? En gevsn de v;ea svoorwaardan der E-itente hen ge-n gelijk? Zij z0n slecb s menscben er, sy waren to goeder trouw. Voor manschea uuk hasft het par lementslid, Koloael Ward in hst La ger-mia oen goed woo.-d gedaan. Ds N. K C:. geeft een resumé van zjn redo. Spr. s-ïide dat bij gaarne van den minister vau oorlog de verzekering zou ontvangen das or geen verschil gemaakt zou wordtin tusschea de graven van do m&ssen dio in Frank rijk on Vlaanderen gesneuveld of aan wonden bezweken zijn, ea da graven var: da ongslukklgen dis door den krijgsraad gavon lit ou doodgescho ten sijn voor latrcid of dossrtia in het gezicht van S.j vyand. Dia man nen waran geen lafaards gawaest. Valen van hin hadden la a.«t be gin van dea oirlog vrijwillig dienst genomen, Zij h&déen 'net beproefd en gefaald. Stellig was hst bater, om het beproefd a:: gefaald ta habben dan hot in hst gareel slat beproefd te hebben. In vele gevallan was bet noodig geweest snr die m-acea eau voorbeeld te stellen. Een divisie had het ir by aen san va, slecht afgsbr&cb. zy wan sen beetje .plakkerig" t-n h8t legerbestuur had ingezien dat er iet» moast gedaan worden. Kort daarop werd da dlvinls-commandant nssr huis gasoïdentwee of drie brigade commandanten gingen snel denzelf- don weg opda bataljons-comman danten worden varvangen door jon gere hardere mamten van anders eenheden mur.uan voor wia da levens vsn de soldaten eenvoudig pionnen op het schaakbord waren. De divisie werd afgericht en op nieuw fan aanval gezonden. Man hield de manschappen in het oog, sn als er een hunner tseksnen vertoonde dat hij aarzelde, was bjj er bjj. Alle manschappen die aangetroffen werden achter hat hoofdkwartier van het bataljon, warden in een kooi gedre ven ea moeatea zich den volgenden dag verantwoorden, waarom zij niet dicht genoeg de linie geweest waren. To; zoover het verslag. Het is een verblijdend feit dat da mildere gevoe lens is de ueusohen wakker gaan worden. Het is zoo gemakkeiyk hst gewogen en te licht bevonden uit te spreken. Het wns oorlogsnoodzaak dat de achterbljvars gevonnist wer den. Anders ltep de geheele divisie gevaar te word-m gedemoraliseerd. Maar laat men geen verschil ma ken tusschen de graven der doodeu. De morfuis nil nisi bene. Van da dooden niets dan goede. Het waren gseft lafaards, zij hebben gefaald. ZJ waren menschon. ingezonden Mededeeling'. Lx-wmiddel zjjn de Lsxeerpilloa van Apotheker BOOM. Prys per doosje van 30 plilen 25 ct., van 60 pillen 50 ct. Verkrijgbaar in de meeste Apotheken en Drogistwinkels. Te Goes bij fa. GEBBs. MÜLDEB. Binnenland. De Kloet. De Kiost.commiseie zal dezer dagen wederom f 100.009 naar lndië oven maken. üe E. L. T. A. Vrijdagmiddag is do eerste lucht, verkeerstentoonstelling, na oen rede van generaal Snijders, waarin deze dank bracht aan de Nederlandsche en buitenlandse!» regeeringon, voor hare medewerking, door Z E. den minister van Waterstaat geopend. Uitvoer. Tydeljk sijn opgeheven de verboden van uitvoer van: ruwe tabak; sigaren, sigaretten en bewerkte prodneten van tabak; celluloid kaliumioutcn en magneelumzonten met uitsondering van magnesia rubber, gutta percha enz. met uit!

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1919 | | pagina 1