Bij dit nummer behoort
een bijvoegsel,
België en Holland.
N#. 72.
Zaterdug 21 Juni 1919,
106e jaargang.
ABONNEMENT
Pr8» per kwartaal, la Goes f 1,25
bulten Gooi f 1,40.
Afsonderigka nummers 5 cont.
VarsshgntMaandag-, Woensdag
en Vr?dsg*voa<?.
GOESCHE
llUgsva !*saml. Venn. „Goesche Courant''.
CGI HAM
Birecteurj: ft. W. ran Batrneveld.
ADVEBTENTIËN
van 1—5 regels 75 cent, elke
regel meer 15 earn.
Driemaal plaatsing wordt twecrns. j
berekend.
Familieberichten 110 regels f 1,50
Tydaiyko toeslag 20 0/e.
Bewijsnummers 5 cent,
Advertemiën worden aangenomen
tot 12 uur woormidilaQS,
Zij, die zich met I Juli op ons
blad abonneeren ontvangen de
tot dien datum verschijnende
nummers gratis.
Opgedragen aau Etniel Hullebroeck.
Langs 't blij azuur van Vlaandren's
[kusten,
Van Holland's velden, bos en beemd,
Verschoven zwarte donderwolken
Zich onheilspellend, angstig-vreemd.
Zou België Holland's recht vertreden P
Het Zeeuwse hart ten bloede slaan,
En Limburg's dalen stout betreden
Zou België broedermoord begaan
Zou na 't onmenslik mensenslachten,
Het bloedfeest aau den Oorlogsdis,
Een lijkzang nu gezongen worden
Op 't kerkhof, dat nog vredig is
Ging na den strijd van vreemde rassen,
Van wezens, vreemd elkaar van taal,
Van aard, van zeden en verschijning,
De kamp nu tegen d'e.igne taal
Zou 't fiere België, 't land van glorie,
Wiens Zonen eens een ijzren muur
Met leeuwenmoed den vijand boden,
Die Recht en Vree verbrak met vuur
Zou 't land, wiens zonen belden heten,
Zou 't lieve schone Vlaanderland,
Door ruwe horden platgetreden,
Verbreken d'ijzren broederband
Weg dreven donkre donderwolken,
Weer is de bemel vrolik blauw,
De Zeeuwen zullen Zeeuwen blijven
En Limburg blijft Oranje trouw.
Weg wraak en strijd en bloedvisioenen
Weg oorlog Vrede Vrede alleen
De wereld is het strijden moede,
Nog zuchtend over 't zwart verleen
Op, Noord en Zuid van Neerlands
[dreven,
De Broederhand opnieuw gevat
Op, Maas- en Rijn en Schelde]an den
ZiDgt 't lied van Liefde in dorp en stad 1
Het b uisend water van uw stromen
Klinkt klokkenklank van Zuid naar
[Noord,
De wind suist over d'arenbanen
Zijn vrêegeruis van oord tot oord.
Op, Belgen, Zeeuwen, Hollands zonen,
Vereent U in der volkenrij
Als kindren, die te samen wonen
In 't zelfde huis vau onvree vrij
Nog zien wij België's treur'ge moeders,
En Vlaanderens rokend stedeschoon.
.Een passievlam laait dan in 't harte
>Op samen tegen bloed en hoon
iDordt., 11 Juni 1919.
M. Stevensi£.
Buitenland.
Boete.
De elschen der geallieerden zijn
heel weinig versacht: do Entente
eiseht dat Dultschiand allnec zal
bosten voor de zonden der gsheele
wereld. Van een oorlog als deze is
niet de geestestoestand van een enkel
volk de aaoleidende oorzaak. Er heeft
hier in zekeren zin een wisselwerking
plaats. Zeker is de Daltsehe Jsagd de
laatste tientallen jaren opgereed in
militairen geest, werd de vaderlands
liefde op velerlei wijze aangewakkerd
en raakte men de onpartfi llgheid
kwijt, welke ook de naties moeten
bezitten, maar heeft de Daitseher niet
steeds een bijzondere voorliefde gehad
voor i{|n „Heimat" En ging het de
laatste jaren in Frankrijk anders. De
opvoering van .1' Alsace" in het
thetltre Béjane te Parijs moest wel de
revanehegevoelens wakker roepen en
de stemming ten opzichte van Duitsch-
land verbitteren.
Aan at zen oorlog heeft elgenlQk
Iedereen sehnld gehad, velen onbe
wust, velen bewast, Iedereen had
scbnld die icoieer verblind werd door
afin egoïsme, dat h\j vargat dat wj
menschen naast elkaar en niet tegen
over elkaar moeten leven.
Thans iet de overwinnaar zijn voet
op den nek van den vijand. In een
begeleidend schrDven by het gewjzigd
vredesontwerp, zet Ciemeneeaa uiteen
waarom deze handelwijze volgens de
geallieerden rechtvaardig en nood-
zakelgk is. Ds misdaden welke Dollach-
land tijdens den oorlog beging worden
nog eens in den breede besproken en
de houding van dit land wordt be
schouwd als ie zijn zonder voorbeeld
in de genoüiedenls der msnsohheld
Verder wordt gezegd: ,De outset
lande verantwoordelijkheid, welke op
Daitschland rust, kan worden samen
gevat in het feit, dat ten minste reven
mlllioen dooden in den Earopeeicheii
grond sluimeren, terwijl meer dan 20
mllilorn levenden door bun wonden
e& bun lijden getuigen «Sa, dat
Daitschland door den oorlog zijn harte'
tocht voor de heerschappj van het
geweld heeft willen bevredigen".
Wil vragen.Hoeveel van deze
cooler, en ocgelukklgen kom»n op
rekening van de Entente Man make
d-i rekening op I Waren de commani'
qaé's der geallieerden, vermeldende
het aantal vijanden dat men had ge
dood, minder talrijker dan die dor
Cantraian
Verder heat het: „DuitschLad heoft
zijn baren alles or) te om en wat het ter
plaatse gebruiken of wegvoeren kon."
Verandert men „Doitschland" in
.de Entente", das s&i niemand kunnen
beweren dat we niet meer nabij de
waarheid z{n.
Ciemeneeaa viedt het niet meer dan
billijk, dat de dusdanig mishandelde
geallieerden een tijd lang beschermd
worden tegen de concurrentie van een
mogendheid, wier nijverheid onverlet
gobloven Is en door da werktuigen,
die het in de belette gebieden gesto
loa heeft, zelfs nog is versterkt. Hoe
hard des® beproevingen voor Dultsch-
land ook mogen wezen, het heeft het
er naar gemaakt.
Het is merkwaardig hos Ciemen
eeaa de concarreattekwestle met de
haren b{| de mishandeling dor arme
Enten)® sleept, maar het wordt nog
veel merkwaardiger want Clem®nceau
gaat voort-s
.Gerechtigheid zal Daitschland we
dervaren, maar het moet gerechtig
heid voor allen afin. Het most ge
rechtigheid zjjo voor ds doodso, voor
ds wassen, voor allen, die treuren."
Maar zjja ar dan geen treurende
Daltsehe moeders en vrouwen En
wordt de rouw dar treuronden ver
zacht door den vroegaran togenatan1
dar af te maksn. Mvn leze nog aens
het protest der Franscha vrouwen
tegen ds mishandeling der Dmtsche
krflgsgevangenen. Eu men kan niet
te zeer vraesen dan deze gerechtig
heid van Ciemeneeaa een specifiek
Entente km akter zal dragen.
Over de voorwaarden welka In het
gewijzigd vredesontwerp zuilen wor>
dan gesteld, saint Wolff nog het een
en ander.
Een wijziging wordt toegestaan leu
opztchta van Opper Sllesië. Ofschoon
da bevolking in dat gewest voor
twee derden Poolsch ls (volgens de
laatste Daltsehe volkstelling woonden
er 1,250,000 Polen en 650,000 Duit-
•chert) mout wordsn toegegeven, dat
zU desniettemin to't Daitschland kan
willen big ven bshooren. De kwestie
of Opper Sllezië tot Polen of Dultseh-
land zal behooren, moet derhalve door
esn volksstemming worden uttgo
maakt.
Over de kwestie van het Saarbek-
ken valt niets nieuws te vermelden.
Alleen wordt uitdrukkelijk verklaard,
dat na 15 jaar de bewoners hetreeht
sullen hebben om te beslissen of zij
zich met Frankrijk of met Daitschland
sullen willen vereenlgen, dan wel of
zij in den toestand wenschen te bljj.
ven waarin zij z(jo. Dit laatste zal
vermoedelijk wel niet het geval zijn.
Echter geschiedt de volksstemming
onder coatiö'e van den volkerenbond.
Wat .er van deze bond zal terecht
komen, moet de toekomst nogleeren.
Bepaald geconsolideerd lijkt ons de
Earope9sche toestand door boven
staande maatregel niet.
De streken, die men voornemens is
van Daitschland at te scheiden en
aan België en Denemarken over te
doen, sjn gedeeltelijk met geweld
door Pruisen veroverd en i( zullen
niet worden overgedaan, zonder dat
een behoorlijke volksstemming z»l
hebben plaats gevonden.
De cardinal® beteekaais van het
woordje behoorlijk moet in deze niet
worden onderschat.
Esn verbiedend bericht i|, dat de
economische en financieels voorwaar
den verkeerd lijn beoordeeld en dat
het niet da bedoeling is om Daitsch
land te worgen.
Het is het voornemen van de ge
allleerde en geassocieerde mogend
heden, dat Dultschiand een gelijk
soortige behandeling zal genieten ter
zake van den inkoop van grondstoffen
en den verkoop van waren, ook ten
aanzien van de tijdelijke, reeds opge
somde maatregelen, die in het belang
van de naties, welke door Duifsch-
lands daden verwoest zfln, genomen
werden.
De Entente vangt hiermede aan
vurige kolen op het schuldige hoofd
te laden, althans ln haar geallieerde
oogen. Voorts mag Daitschland zich
ven denkbeeld vormen van de ver
woestingen, welke rijn aangericht en
binnen 7 maanden een voorstel do&n
tot regeling der schade vergoeding.
Hierdoor wordt de termen voor de
ODdsrteekeniog van het dafloltleve
bedrag dn? weer belangrijk gerekt.
Van de Volkerenbond mag Duitsch-
lsbd nog geen lid worden. Eerst
moeten da geassocieerde mogendheden
voldotnde waarborgen hebben, dat de
revolutie ces daurssms verandering
botoekent.
Voorts komt de Eotente nog tot de
verrassende ontdekking dat da blok
kade een wettige oorlogsmaatregel ls.
Kal Daitschland teekenen
Ds Cuitichc pare ls bijna unaak-ra
tegen onderieekenlcg van het ge-
wjjslgd ontwerp.
De Vorwfirts geeft de slsmmlng van
allo kringen ln Dultschiand weer in
een bericht alt Weimar, dat da be
geleidende nota kenschetst als oen
nieuwe ooriogs verklaring. Nooit In
de geschiedt nis is een volk, dat dan
vrede wenechte en waarmee ook de
tegenet&rêers klaarblijkelijk vreda
wilden slaiisn op zoo'n schandalige
manier beschimpt geworden. Desa
vrede van geweld, die de Imperialisten
dar entente, met een onvsrzoenlijken
haat aan Daitschland willen opleggen,
is oen grootere misdaad j-egess de
momchhsid, dan da wereldoorlog is
geweest. Het Daltsehe volk moet den
strOd voor het recht en voor zgn bet
staan voortzetten en op de onuit
voerbare, onaannemelijke en ont-
eerende voorwaarden van het entente
kapitalisme meteen vastberaden Neen
antwoorden.
De ie het antwoord aangehaalde
tejemoetkomiogen worden overal als
onboseekeuend aangemerkt tegenover
de zoo kras hernieuwde elschen van
bestraffing. Het soader meer aan-
seoiea dezer voorwaarden wordt uit
gesloten geacht
Io bet .Berl. Tagebl meent Thaodor
Wolff echter dat een weigering slechts
een demonstratieve beteekenis zou
hebben en men er door van den regen
la dea drop zou komen. In Welmsr
vergadert do regeering en aarzelt
begr(jpcigkerw{ji3 een beslissing te
nemen. Deze aarzeling wijst er echter
op dat er »en strooming ia om de
voorwaarden nlt vrébs voor erger
maar aan te nemen. Zon er dan ein
delijk vrede komen
Een transportschip voor één man.
In het „Hbld" lezen we het volgende
merkwaardige relaas
Zonderling sfln soms de wegen der
militaire autoriteiten. Dat lsert ook
weer een bericht dat uit New York
komt en waarin wordt verteld, dat de
vorige week van Antwcrpon te Newi
York arriveerde het transportschip
.Federal", een schip van 5700 ton,
met een lading troepennamelijk
één man, kapitein Mills uit Seattle.
Het geheele groote schip Werd ge
bruikt voor het vervoer van dezen
kapitein alleen, en niemand begrijpt
natuurlik hoe het mogeljk ls, dat men
het schip nlt Antwerpen liet vertrek
ken en de reis liet öobd, terwijl er
geen troepen aanwezig waren die
gerepatrieerd moesten worden.
In Amerika had men natnuriyk heel
iets anders verwscht toen de aan
komst van het schip werd aangekon
digd; mnziek was aanwezig by de
aanlegplaats om de teragkeerende
krijgslieden te begroeten, tersvjl leden
van het Boodo Krols en anderen de
mannen met tabak sn versnaperingen
opwachtten, die nn alleen kapitein
Mills ten goede kwamen.
Kapiieln Mills schijnt de zaak van
den vrolijken kant te hebben opgevat.
Hij was niet geheel alleen. Volgens
de voorschriften behoort elk troepen
transport begeleid te zijn door een
vertegenwoordiger van het Quarter
master's Departement en ook ln dat
geval werd das een luitenant aacge
wezen om het transport van kapitein
Mills te vergezellen. Tydens de
reis liet kapitein Mills zich, geheel
volgens de voorschriften, lederen
morgen op het dek aantreden, hy
hield appel en meldde zich present
en deelde dan aan den luitenant
kwartiermeester mede dat alles .in
orde" wsb
Toen het schip aankwam te New
York, gingen drie officieren van
afmonstering aan boord. Wie com
mandeert de troepen aan boord f
vroegen deze.
„Ik ben de oadste officier," zeide
kapitein Mills aalaeerend.
.Last uw maiinen op dek aantre
den," werd hem gelast.
„Ik ben geheel en al present."
antwoordde kapiteiD Mills.
Stadsnieuws.
Rede van tien Voorzitter der
Z. L. H.
Vervolg
Zeeland wil één bif ven doch Zeeland
wil ook dat „da Zeeland" do grooto
stoomvaartmaatschappij voor dit ge
west behouden blijf;. Indian hst juist
ls, dat de fioanciëe-a belangen der
spoorwagen dltnooélg sou-ien maten,
dan meen ik uit naam van allen te
spreksu, wanneer ik zeg, dat er groo-
tera belangen zyo dan die der ge
unificeerde spoorwegen en dat het
meer dan t()d wordt, dat dese door
den Staat genaast worden. Zee
land heeft als deel uitmakende van
één geheel Nederlandsch vaderland,
aanspraak op gelijke rechten van den
Staat en mag niet overgeleverd wcr
dec ran particuliere belangen.
wy, leien der Z. L M land en
tuii-bon s/ere protestearen tegen derge
lijke) plannen.
En na de toekomst MJns Heeren.
Zooals zoo oven gezegd ziet deze
er niet rooskleurig uit. Een groot deel
van Europa ls failliet, of ts het fatlli-
seiaent ra bij.
De productie is sterk gedaald, het
leren vaal duurder geworden. Staat
aan de esca ajda de noooSsakeiJk-
held van hooger loon ec verdienste
aan de andere zijda staat da plicht
om de productie door meerdere werk
kracht to varhcogec.
En nn zien «y M{jne Heeren het
merkwaardige verschUnsel, dat wel
aangedrongen wordt op steeds meer
loon, dat overal ontevredenheid wordt
gezaaid, doch dat nooit een enkele
aansporlcg wordt vernomen om dubbel
hard te wsrkon, teneinde de hoog
noodlgs productie ten top te voeren.
Zoolang de prison der landbouw
producten hoog blijven, aal het voor
den landbouwer wel gaan, doch veel
moeliyker wordt het vooral voor hen,
die duur kochten of abnormaal hoog
pachtten als eenmaal de kentering
komt.
Hechte organisatie blflkt een nood
zakeljk lets en dubbel noodzakelijk
om een rechtmatig totstandgekomen
regeering te steunen tegen alle po
gingen tot geweld H M de Koningin
on de Begeering zQ ten allen tijde
overtuigd van de medewerking onzer
Maatschappij.
Aan deze coöperatieve sullen wij
onzen vollen aandacht moeten w(den.
Hier ligt een prachtig arbeidsveld
opeu voor onze Z L M on haar
kringen, ijl nemen Walcheren tot
voorbeeld. Men vergeto niet, dat de
arbeid moet komen van onderop uit
ds Maatsohappy zelve De toenemende
zucht tot coöperatie wordt mot leede
oogen door den handel aangeiien,
dueh evenmin als wy een handelaar
het reoht ontzeggen om landbouwer
te zyn, evenmin meenen wy, dat het
handelaar zyn eeu privilegie is.
Met belangstelling tallen de leden
der Z. L. M. kennis genomen hebben
van de voornemens der handelaren
om een keuringsdienst te velde in te
richten, het is voor onz een compliment,
dat z(j ons trachten na te doen en een
bewys, dat w{ het goede doen.
De verschillende door de Z. L. M.
Ingestelde commissies, als de Coöpe
ratie Commissie, de Pacht- en Ver
zekeringscommlsste en de Commissie
voor de belastingen, »{jn allen met
fl ver aan het werk getogen en zallen
binnenkort de resultaten van haren
arbeid bekend maken. Dit kan ik
wel seggen, dat er door al de leden
dier Commissies met ernst en nauw
gezetheid gewerkt wordt.
Bet pachtwezen.
In het kort sy hier vermeld, de
werkzaamheden van de Commissie
voor het pachtwezen, die vergaderde
op 25 Mei en 5 Juni j 1. bd hare con-
claslën op 12 Juni daaraanvolgende
kan voordragen aan de Nioaiscommli-
•Ie voor het Pachtwezen.
Behoudens enkele uitzonderingen
was ook in de oorlogsjaren do ver
houding iusicheo pachter en verpach
ter goed. In Zeeuwsch-Vlaanderen
hebben zich gevallen voorgedaan van
onderhandschen verkoop holten weten
van den pachter, met het gevolg dat
de pachter de hoeve moet verlaten.
Vele boordereen zgn verkocht,waarvan
enkele in percoelen zju gesplitst, zoo'
dat het klein bedryf in Zeeland weer
toegenomen isvoor de weivaart van
de bevolking acht de commissie dit
evenwel geen nadeel.
De Commissie heeft zich ook bezig
gebonden met het pachtwezen voor
de toekomst en trok het besluit, dat
by het behoud der vr|je concurrentie
tusschen de pachters en het, zoover
doeniyk, onaangetast laten der rechten
van de eigenaars, de pachter bU de
wet verkrijgen moet.
Vrije cultuur en bedrijfszekerheid
Dn vry« ctsltoar is noodig om dsn
pachter gelegen beid te geven b{j
intensieve bebouwing de hoogste op
brengsten van dea bodem te kragen.
De bedrijfszekerheid scolt hem in
staat, datgene aan dea bodem te doen,
wat coodlg ls voor oepe intensieve
cuHnnr, terwijl bij vastheid heeft ook
de vruchten van z(jn onderoeminge
lust ie plukken.
Daarom meeut de Commissie een
pachttomljn; van 10 jaar met 10 optie
jaren te moeten aanbevelen, waarby
als correctief gevoegd wordt een her
ziening van da paohtsom om du vfif
jaren, hetzU ten vooxdeelo var, den
verpachter of'van den pachter. Boven,
dien zal onderhandsche verkoop niet
mugen plaats hebben, zonder den
pachter het recht van voorkeur te
geven. Dit eijo de hoofdzaken ln het
rapport, der Commissie ls alles uit
voerig behandeldhet zal in hit
Zeeuwseh Land- an Tuinbouwblad ten
spoedigste ^arecbyoon.
Voorts wtl ik nog speciaal noemen
de Commissie, die benoemd werd tot
het onderzoek der klachten inzake de
aardappeianafr-ame
Een andere zaak die eveneens ten
zeerste de aandacht onzer organisatie
eliobt is de trek van de plattelands
bevolking naar de groote steden.
Wr-rden aan da eeaa zyde voor
Staat en Provincie alsmede voor de
betrokken gemsenten groote bezwaren
in 't '.even geroepen om de 6terke
opeenhoping van monscheu tot non
tevreden samenleving ta vormt- asn
de andere sydra liggen voor het
platteland do moeilijkheden ln ont
volking der streek.
Ontvolking vau het platte land kan
nooit een voordeel voor den Staat
zyn. waarbg komt, dat het groolen-
deels landbouwende platteland door
gebrek aan ds noodige werkkrachten
niet ln staat zal zijn zyn plicht tot
bevoorrading van den Staat naar
behooren te vervullen.
Hoe deze ontvolking te voorkomen
Hit komt my voor, dat iu da eerste
plaats gezorgd moet wordsn, veel
meer dan thane, zoowel door Bljk als
Provincie dat ds toestanden ten platte
lande veel, zeer veel verbeteren.
Het ls OBtegenzeggeiyk waar, dat
het platte land tot op heden vrU
stlefmoederigk la behandeld, waardoor
trek naar de groots steden.
Voor den onderwijzer in de Provin
cie by voorbeeld moet het tractement
aantrekkelijk gemaakt worden, zoodat
zyn zocht naar de stad vermindert.
Daardoor sulion hetere leerkrachten
hier blijven en bij betere leerkrachten
zal het platte land ten zeerste gebaat
zyn.
De aanleg ven sporen ls een levers-
zaak, do provincie heeft, althans de
onze, als regel een ellendig verkeer.
Dan moeten ln plaate van stinkende
regenbakken goede waterleidingen
komen, waarby het principe gehuldigd
moet worden dat centralisatie zooveel
mogelijk moet worden toegepast.
Gas of electrisch licht moet in het
hereik van den dorpsbewoners koenes
Allemaal hoogst noodxakeiyk Mijne
Heeren. En om tot deze te geraken
moet nu esnmRal een eind gemaakt
worden aan het systeem eerst ds
streek bedrag en. Het is uen eenvoudigs
waarheid, doch da eenvoud heeft vaak
zeer slechte zflden, zoodra deze tot
kortzichtigheid overslaat, dat veel
plaatselijke besturen gsen benul heb
ben wat de vooruitgang elsoht. Als
een werk eenmaal tot stand ls geko
men, leert' de ervaring velen eerst wat
tan platten lande wordt gemist. Daar.
om gebroken met het systeem eerst
de streek bijdragen, een eind gemaakt
aan de kortzichtigheid van sommige
plaatselijke autoriteitjes, die indivl
dueel ln staat s5n groote werken
tegen te honden, doch een nieuwe
richting ingeslagen.
Staat en Provincie leggen èu spoor
wegen én waterleiding én verlichting
aan. Dan wordt er wat bereikt, nu
praat men al jaren lang.
Doeh ook da belanghebbenden ten
platten lande moeten de handen Ineen
slaan. Polderbesturen moeten zich
vereenlgen, zj steunen het loffelyk
innltlatlef ln dezen, door verschillende
mannen op poldergebied voorgesteld.
Centraliseeren zal syo besparen.
Contrallseeren zal niet alleen zyn
geld besparen, doch ook arbeids
krachten; door gemeen overleg zal
daar, waar de situatie het toelaat een
mooi complex van polders ontstaan,
dat nauw vereand pal zal kunncen
staan voor de gemeen sehappeljka
belangen.
Op het gebied van de verbetering
van polderwegen is zooveel te doen,
aanschaffing van wegrollen voor ge-
zamenlQke rekening zal duizenden
doen besparen, laten db waterschappen
die voor dit idee nog niets voelen
zich eens bedenken hoeveel geld er
