Donderdag 19 Juni 1919.
106e jaargang.
Bij dit nummer behoort
een
Koninklijk bezoek.
u i t, e n 1 a n d.
Stadsnieuws.
r, 7i.
ABONNEMENT
Pr%i per kwartaal, ia Goes f 1,25
buiten Goes f 1,40.
Atsonderiyke hommers 5 een:.
VerschijntMaandag-, Woensdag
en VrSdsgavoESil.
Uitgave Nsnml. Venn. „Qoeseke Courant''.
Directeur;.- 9. W. ran Barnereld
ADVEBTENTIËN
van 1—5 regel» 76 cent, alk»
regel meer 15 cent.
Driemaal plaatsing wordt tweemaal
berekend.
Familieberichten 1—10 regel» f 1,50
Tijdelijke toeslag 20 0/#.
BewUseummer» 5 cent.
Advertemiën worden aangenomen
tot 12 uur waormiddana.
Ter voldoe ing een de ververende
opdrscbt vso Hare Majesteit de Ko
ningin brong ik hlerbj namen» Hare
Majesteit aan alle ingeietenen Harer
Majesteit» diepgevosldea dank over
voor de hartelijke ontvangst, die Bare
Majeitelt bij Haar bezoek aan deze
gemeente mocht ondervinden.
Goe», 17 Juni 1919
Da Bnrgemeestsr,
G. A. HAJENIUS.
Bn Spanning.
Ia geweldige (panning heeft de
wereld afgewacht wat de vredescon
ferentie de measchaid ton brengen
A Een nieuw verschiet op een schoone
toekomst opende president Wilson
toen hij sijo denkbeelden welks leid
den tot de veertisn bekende pantel)
uitsprak. Maar aldra bleek het, dat
deze ideeën niet naar den letter, doch
naar den geest die momenteel de
Entente bestelde moesten wordon op
gevat en dat de overwinning, welke
jalat had moeten worden gebezigd
om Wilton'» denkbeelden op het stek
van volkerenrecht, te verwoseniyken,
werd aangewend om de leuzen van
het Imperialisme, dat men zoo ver
woed, loo hardnekkig had bestreden,
te deen zegevieren: d® gelukkige
toekomst, welke zoo dichtbj had
verschenen, werd naar een lateren
tijd verschoven. Duitichland was nog
niet rüp voor 't geluk beweerden de
geallieerde mogendheden- Wy zouden
zeggen: de Entente wa« nog slat rjjp
om op te treden al» promotor van de
groottche principe».
Dagen lang bleef men In onwetend
heid over de vredesvoorwaarden, en
langen tjd ook werd da wsreld in
onwetendheid gehouden omtrent de
beslissing der groots mogetsdhi-den
op de teg*'-voorstellen welke door
v. Brocdo ff Bsnsau waren gedaan
Zou de Entente haar zware elichen
verzachten f In spanning wachtte
men op het antwoord van deze vraag
welke bellissen ging over het wei of
wee van Europa. Het was de ner
veuse, driftige saouwspanniog, waarin
de speler het huppelen van het zwarts
balletje over do roulette volgt. Met
strakke brandende oor er-, met opeen
geknepen droogs lippen, volgt de
harta'oeatoiyta cpeler, die dikwerf
zijn gaosehe fortuin al» Inzet van dit
kansspsl waagt, slke beweging van
het noodlottige kogeltje De roulette
vangt aan langzamer ie draaien en
over eenlg seconden zal beslist zlln
wat wint, rouge ou nolr, zal zjn
beiiist of da jonge man, wlen de zweet
druppels op het voorhoofd parelen,
V zgo tos vlocht zal montsn nemen tot
de browning, die hij met klamma
vingers bevoelt in zijn rokzak na een
laatsten beker schuimende champagne,
dan wel of bij zal kannen bljjven
voortleven, en ter slotte toch ten onder
gaan door zijn hartstocht maar mis
schien ook wal, dien overwinnend zal
kunnan uitgroeien tot eon gelukkig
menscb.
Ook het gerlhge toeval zou kannen
besllsisn o'er het lat van Europa.
Het zljc kleinigheden die een klslse
wereld regesren. Sommigen meenen
dat Clomencsau geïntimideerd door
de caking, er mlttchlen ln zal toe
stemmen de voorwaarden te verzach
ten, zoo, dat da Dultsohers het vredes-
verdragsullea willen teekonen De New
York Tiras» b.v. ziet dit aankomen en
bevatesn telegram van een barer mede
werker», waarin wordt madegedesld
dat sommigen ln Parijs in de messing
vsrkeeren dat dsze week hevigs on-
Intten zullen uitbreken en dat sta-
kingen worden verwacht. Men vreeit
zelfs dat van da troepen gebimlk zal
worden gemaakt om die onlusten te
onderdrukken. Indien doze toestand
In Parijs den vrede zou brengen,
zonden de dooien, die bi) zulk een
burgerkrijg plegen te vallen, nlat
tevergeata hun laven hebben geofferd.
Maar over 't algemeen 1» men van
opinie dat de voorwaarden wel esnigS'
Zins, maar niet In voldoende mate,
milder gemaakt zullen worden e» dat
de mogelijkheid du» niet 1» buiten
gesloten dat Daitsehland niet zal
kunnen teskenen en er dus nog geen
vrede zal zi)n. Wat dan? Daa sullen
de geassocieerden zegevierend ren
hel van ellende binnenrukken. Zij
zullen geen tegenstand ondervinden
van den ultgeputten vjjand. Maar zij
zullen toch niet de vredee voorwaarden
kuunen bodingen, welke zy zich
wenschen om de eenvoudige roden
dat desa elichen onmogelijk te ver
vullen zijn.
En wat,neer er vrede wordt ge'loten,
wanneer Europa wint, en het lot haar
gunstig zal zjjn, zal dan de speler de
geheels winat niet weer inzetten op
een ander nummer, m.a.w. zullen w§
dan binnenkort niet weer do ver
schrikkingen van een nieuwen oorlog
beleven
Deze denkbeelden hebban de leatite
dagen da mensohheld besig gehouden.
Wie geiykkrygt? Wel »ijn de nieuwe
voorwaarden aan da Dultsohers over
handigt, maar »y z?n nog nlst ge
publiceerd. Vanwaar deze nieuwe
geheimzinnigheid Moet het publiek
haar item weer laten schallen en aan
dringen op openbaarmaking?
De Vrede nai>U f
,De Temps" msidt: de overhandi
ging van het ant woord der geallieerden
op de Duitsche tegenvoorstell-sn heeft
tot geen enkele plechtigheid aanleiding
gegeven. Het uitstel van vjjf dagen
aait Duittehiand toegestaan om ant'
woord te geven, loopt ia den middag
van Zaterdag 21 .Juni af Het zal de
drie dagen insluiten, coodig voor het
opzeggen van den wapenstilstand.
Indian da Dultiche regeering bfl het
verloopea van dea iermijn haar be
doeling kenbaar maakt, om de voor-
loopige vredesvoorwaarden in ge
wijzigden vorm ts ondertaekeaea, zal
de plechtigheid der onderteekenieg
Maandag of Dinsdag in de spiegel
zaal" van- het kasteel te Versailles in
tegenwoordigheid van alle gevolmaeh
tigden dar geassocieerde landen ter
vredesconferentie in haar werk gaan.
Het Railensysteem.
Op hes congres der nationaal soci
alisten heeft dr. Hugo Slnsbeimer
gesproken over hot Badentysteem en
de Bjjfc-grondwet.
De heer Sinikeimer zelde o.a.
Dn beslissingen tsn aanzien van het
ontwerp van een BJkcgrondwet die
voor de belangen dar arbeidersraden,
voor de belangen der productie be-
roepsvartegenwoordigingen met eco
nomische raden laboaden en deze
raden eentrallseeren it- grootelichamet!,
vormen een goeden grondslag voer
een economische grondwet. Willen sjj
eehtcr werkeiyk de belangen van de
arbeidersklasse behartigen, dan moeten
SU uitgaan van da volgende inzichten
1. De regeling by contract van de
loon- en arbeids-oorwaarden moet
grundwetteljjk worden toegewassn
aan de vakvereenigingen. Voorzoover
daseregeliDgvcerttotarbsldsliobamen,
dia zich ook met productlevrsag
stukken bezig houdtn moeten deze
Uch&inea, als vrije',aar de occerdeelen
by de vorming van da economische
raden worden beschouwd.
2. By de vorming van, da raden
van badrSfsarbeidera moet mati er van
uitgaan, dat de b-dryven lichamen
sija met eigen belangen, maar tege-
ïykartjjd binnen het kader van de
economische grondwet een schakel
moeten vormen van de hooger staande
organisaties van de vakvereenlglngen
en vakliebamsn. Ca uitoefening van
de bevoegdheden van de raden van
badryitrnrb-iders lnsake medozeggicg
schap, hst verschaffen van Inlichtingen
en bat uitoefenen van controle mag
dus de hooger staande bolangec deser
organlsatiss niet sehtder en moet aan
hun doei ondergeschikt syn.
3. De economische grondwetgeving
kan eerst dan als ten einde gebracht
beschouwd worden, als door het uit
schakelen van de kapitalistische
ondernemers het belang van de rcono
mlscbe gemeenschap als richtsnoer
wordt genomen. Dese uitschakeling
kan niet door de raden, maar moet
door staatswetten verkregen worden,
want die alleen kannen economische
wetten aantasten. Van de regeering
moet, naast het Invoeren,' van het
radentysteem, da weldoordachte voor
bereiding en uitvoering van dergeiyke
wetten op eik economisch gebied
geslicht worden, dat de technische
mogeiykheid van een gelukkige
socialisatie bevat.
De raden moeten echter ook politieke
functies hebben, om in het staatsleven
een socialen geest en sociale belang
stelling te wekken. Dtze politieke
functies moeten echter niet lelden tot
medezeggenschap, maar beperkt wor
den tot het recht van beraadslaging
en initiatief Voorts moeten sQ het
recht van eiqoéte hebben.
De door dese raden tot handelen in
staat gestelde arbeidt en economische
gemeenschappen hebben genoeg
levenskracht In zich om boven den
staat nu belangengemeenschappen te
vormen, die verder dan do staat
reiken en die wellicht de eenlg waar
ljke grondslagen voor een verzoening
der volken zullen biyken te vormen.
D* ÉTiLSGKWaDSTETJD.
Maandagavond htd ln de zaal der
sociëteit V. O, V. de nitdeeling plaats
van de medailles, die door de jury
aan de verschillende deelnemers waren
toegekend.
De voorzitter van .Handelsbelan
gen*, de heer P. Ootterbaan, «prak
den opgekomen belangstellenden toe,
dankte de jury voor da bereidwillig
heid om de zware teak op zich te
nemen, wssrby h® vooral ook de
beide dames jutyleden hulde bracht
voor de onvermoeidheid, waarmee sjj
haar taak hadden vervuld.
Da deelnemers en ook de pers
werden bedankt voor hunne mede
werking.
Mevrouw Hajeniu» sla voorzitster
van de ju-y, noemde de taak die sy
hadden vervuld, wel aangenaam maar
het was haar niet gemakkelijk ga-
maakt doordien da esse al mooier
dan da andere had uitgestald. Het
liefste zon zy allen een bekroning
hebben toegekend, doch waar dat
niet mogelijk was hoopte z§, dat
daardoor geen gevoel van teleurstel
ling sou ontstaan en dat d9 deel
nemers door veel koopars naast de
voldoening over de étalage ook goede
zaken zonden maken.
Hierop verzacht spreekster den secre
taris der ju-y de bekroningen nit te
doelen.
Met een toepssseljke aanspraak
werden d» diploma's en medailles aan
de gelukkigen overhandigd
De heer C. A. Schutte kweet slch
op uitnemende wjjze van deze taak,
die hy klaarblgkelgk al vaker had
op zich genomen.
Do bekroningen zjjn
A. De meeat smaakvolle
le prijsT. Faberfl de Jonge
2a L. H. A. Franks
3b H. Varwer.
B. Meelt verkoopelijke
le prys: D. de Jong;
2e L. M. Buitendijk
3e Firma A, Wilklng.
C. Meest typuahe:
le pry» J. Torbjjn Jr.
2s Wed H, Clement;
3e Gsbrs. Noordhoek.
D. Mooiste binnen étalage.
le prUs: Firma A Wilklng;
2e H. Verwer;
3e J. Steketee.
E. Buitengewone p-ijs voor de meelt
bewerkelijke étalage.
W. van Aken.
F, Buitengewone priji voor de mooiste
étalage tn beknopte ruim e.
C. B. Simons.
Met een woord van opwekking om
zich bj „Handelsbelangen" of .de
Hanze' aan te sluiten en vooral ook
gebruik te maken van het bnreau
van advies voor Handel, industrie en
middenstand, gevestigd te Middelburg
eindigde de heer C A Sebnlte zjjn
toespraken, waarna de voorzitter de
heer Oosierbaan onder dankbetniglng
van de ju-y de byeenkomst sloot.
Het Kon Bizosk aan db
Tentoonstklling.
Omstreeks drie uur kondigde sen
gejuich ln de verte de nadering der
Hooge Bezoekers aan. Het gejuich
werd sterker, het groeide aan als een
storm die over de lage landen vaart,
schoolkinderen, bfl den ingang van
het terrein opgesteld, heffen het
Zeenwsche volkslied aan, en daar
draalen drie auto's binnen en stoppen
naast de groote tribune. In de tweede
auto zjn gezeten H. M. de Koningin,
die do menigte laehend toewalft en
Z. K H. Prins Hendrik. H. K. H.-
stegen nit de aato en werden begroet
door Jhr. J. van Vredenburch, voorz.
der Z. L. M. fl. M. de Koningin was
gekleed in een wit costnom en droeg
een hoed van wit siroo met bramen
band en dwarsliggende bruine a -
grette. H. M. droeg om den hals
een eenvoudig kettinkje waaraan sen
bloedroode robijn.
Voor de groote tribune waren de
autoriteiten verzameld, waarvan en- j
kelen aan de Hoogs gasten werden
voorgesteld, waarra H. K. H. het ge
resolveerde gedeelte der Tiibune
betraden en plaats namen ln de ge
reedstaande fauteuils. Het gevolg
bestond uit Baron van SasD, Lnlt.
Broeksma, Graaf Dumoncesn, jhr.
Laman Trip en freule v. Swlnleren.
Aan de Hooge Gasten werden fraai
uitgevoerde programma's der tentoon
stelling aangebeden.
Door do jongejuffrouw Lit>dnober(rb,
het dochlertje van dan voorz, van het
dag. bestuur, werd aan H. M. een
bouquet vanroode roozen aangeboden.
Het kleine meisje in haar Zeenwseh
eostum zag er allerliefst nit. H. M
onderhield slch op de tribune met
verschillende autoriteiten, o.a. met den
beer H. A. Banken en met den heer
D. W. Llndenbergb. Ook verschillende
dames werden aan H. M. voorgesteld.
Weitjes In Zecuwtcb costnom werden
door de Koningin op de tribune ge,
toodigd, waarna H. M. zich eenigo
oogenbllkken met hen onderhield. Zoo
zagen we een opeenvolging van ver
schillende Zoeuwseho eoamnms, het
Zuid Ëevelandsche, het Noord-Beve-
lasdsche, het Axeisoha, dan van
Sohouwec-Dnivaland, van Tholen en
dat van Walcheren.
Ook werden aan H. M. voorgesteld
de heeren C. A, de Brnyekere, Bres-
keus, Pa J. Dlxhoorn, Axel en H. J.
Aernonts, Sluis, juryleden es paarden
fokkers.
Ds prias was eenlge cogenblikksa
in druk gesprek gewikkeld met dun
heer Joh. Pilaar.
Terwyi Eapbonis haar mooiste
marschen tengehocra brreht, werden
io den ring de prSewinnaar», bekro
nin gen en eervolle vermeldingen voor
gebracht.
Het was can schitterend getiebt
ai dat prachtige vee, die mooie paar
den in den ring te zien. In 't cyzonder
de paarden, waarvan verschillet-de
provinciale nummers werden voorge
leid, verwierven meermalen een luid ap
plans. En welverdiend 1 De dieren sa
ga» er keurig uit. De drAvesde vier
spannen ontlokten vele uitrospen van
bewondering. Vervolgen» ving H M.
Haar wandeling over het tentoon
stellingsterrein aan. En nu wilde het
publiek ook syn aandeel van het
Konlnklyk bezoek hebben en liep te
hoop en droeg om B, M. maar
vooral goed ts kunnen zien. De
rijkspolitie deed alle moeite cm een
weg vry to hondendoch dit was
niet noodlg. Eerbiedig week men
voor de Koningin uit den weg, maar
men sloot zoo dicht mogelflk achter
da hooge bezoekster aan on liep mid
den door den stoet van autoriteiten
hees. Zoo sagen wQ op een morr-ent,
den minister van landbouw, in zfje
eentje, geheel giïiolcerd van da an
dere heeren en d-.mer, voortwasdelaa.
H. M. bezichtigde hes vee ocder de
boomen, de varkans ln de hokken, de
schapen en de geiten. Voor alles op
het geblad van veeteelt toonde H. M.
een warme belangstelling.
Meermalen onderhield onze land
vorstin zich met een der fokkers of
sprak een Zaenwtc'n boerinnetje aan,
dat zoo gelukkig was vooraan te
staan in de drukke rijen Zeeuwen,
die H. M, omringden. De Kot!login
vertoefde hier werkelijk oaniga oogan-
bllkkcn te tnlddea vsn Haar volk.
In de tent dis hst gemeentelijk
grontibedryf en het gcmeentelyk
gasbedrijf huisvest, werd aan H. M.
door den burgemeester een exemplaar
van de fraai uitgevoerde reclame voor
Goes als woonplaats aan geboden. De
hser Bolhuizen, directeur van ge
meentewerken, lichtte H. M. over de
expositie in.
Door de stand vaa het gasbedrijf
werd de Koningin rondgeleid door
den heer Bonthuis, directeur der
gasfabriek welke H. M. een cn
ander toonde en verklaarde
Hierna ging het naar de afdeeling
landboawwarktcU'en, waarca de beurt
was gekomen aan. de drie groote
exposlsletentan.
H. M, bewonderde de fraais collectie
bloemen en planten, Ugezonden door
do heer en mevr. Vredeahurch ter
opluistering.
In de wetrnschappciyke tent be
zichtigde H. M met groote belang
stelling het pavlljoet) der Z. L. SA,
ds Inzendingen van deBUkslandbouw-
proefatatlons, die van de B'jksland-
bouwwlmerschool en getxpeseerde
kaart dor N. V. Waterleidiag My.
Zuid Bevelend.
Herhaaldelijk vroeg E. M. lnllch
tingen omtrent een en audsr aan de
aanwezige deskundigen.
Om kwart voor v{f werdoa da
auto's weer bestegen ea radoa de
hcoga gasten onder luid gejuich weer
naar de stad.
Offzoieklb ontvangst ten Stadhuize,
Dinsdagmorgen om tien uur had op
het gemeentehuis de ofScleele ont
vangst plaats van het Hoofdbestuur
der Z. L. M. door B. en W. en den
Baad der gemeente Gooi. In zUn rede
reide de Burgemeester, do heer G A.
Hajenins, dat r.ljt. woorden van wel
kom meer dan een gewone plicht
pleging waren. Het Hoofdbestuur en
het tentoonstelllogibestunr mogen
slch verheugen ln den byzondsren
luister die het bezoek van H. M. de
Koningin, dia met Z. K. H. Print
Hendrik hoopt hier te zyn, bijzet aan
do tentoonstelling.
Met groote ingenomenheid had het
gemeentebestuur van Goes de plannen
voor het houden eecer tentoonstelling
vernomen. Goes Is esn landbouwstad
en Goot gaat trotseh op hat.bezit van
uitstekende onderwijsinrichtingen op
Landbouwgebied en van het landt
bouwhuis.
Spr. hoopte dat de besturen mat
voldoening op dezen dag sullen kun
nen terug zien. Lang leve de ZL.M.
De voorzitter der Z. L. M., de beer
Jhr. J. van Vredenbureh, wenschte
den burgemeester geluk met iyn
algeheel herstel. Het deed spr. genoe
gen den heer Hajenius weder ln
blekenden welstand aan te treffen.
Door de aangename samenwerking
met het gemeentebestuur van Goes
was het voor spr. steeds een dubbel
genoegen geweest te werken voorde
belangen der Z. L. M.
Spr dankte vervolgens voor den
flatus dealer- steun der gemeente en den
strun der Middenstandsvereeniglngen
die door 'net aanbrengen van wlnkel-
versiarlngan en het aanbieden van
een vuns werk hebben bijgedragen tot
het slagen van het feest. De stad
Goes leeft mee en is een met Z L M.
Spr. hoopte dat de gemeente zal
mogen groeien ea bloeien ln alle
opzichten.
De hoer D. W. Lindenbergh, voorz.
van het Dag. Boaiunr der tentoon
stelling dankte hierna de bnrgery
voor haar medewerking, voor alles
wat »S deed en dost voor de ten
toonstelling, en hoopte dat hetsueces
der Z. L. M. in dese dagen met
gulden letters zal worden geschreven,
ln het geschiedboek van Goes.
Hierna werd de oerewjjn rondgat
diend. De plechtigheid werd gadeel-
teljk bygewooad door de leden der
God. Staten Jhr. E. O. M. de Casern-
broot en mr F. Dleleman.
Bede van den voorzitter der
Z. L. M.
Mgne Heoren.
Het is gewoonte dat de Voorzitter
by da algemeens vergadering in Juni
te houden een overzicht gesis van den
toestand der MaatsohappQ over het
afgeloopeu jaar, en een beeld geeft
hoe bet land en tuinbouw, paarden
fokkers en veeteelt dat jaar vergaan is.
Met gebruikmaking van verschil
lende gegevens mjj wederom vrien-
delgk verstrekt, wil ik II bier een
overzicht geven en daaraan vastkop
pelen eenige beschouwingen over onze
werkwyze in de toekomst, ln zoover
men in deze tgden over de toekomst
kan spreken.
Gedurende het grootste gedeelte
van het jaar, dat achter ons ligt, was
de landbouw nog steeds genoodzaakt
zich te regelen naar verschillende
regeeriogsvoorsehrlften, die, a) was
de bedoeling, waarmede zS werden
uitgevaardigd, goed te noemen, niet
ïltyd even opgewekt en vroolijk in
ontvangst genomen konden worden.
Over bet algemeen was het akker-
houw-bedrSf lounond te noemen. De
garantieprijzen waren van dien aard,
dat de boer er wel komen kon en
daardoor niet beuoefde terug te schrik
ken voor de hooge prijzen van kunst
meststoffen en verhoogde andere uit
gaven.
Ongeveer 1500 HA. grasland werd
ln deze provincie gescheurd, waarvan
900 H A reeds geieheurd waren,
voordat de seheurwat was afgekondigd
en 600 tengevolge van de scheurwet.
Dat ds Minister op het verzoek der
Zaenwscha Landbouw Maatschappij
voor dese provincie het aantal H.A
dat eerst 3000 was, heeft verminderd
tot 600, voDd bij de landbouwers
algemeens Instemming. Hierdoor Is
voorkomen, dat ongeschikt welland
werd omgelegd tengevolge waarvan
de seheurlast tot een minimum werd
beperkt.
Over hst algemesG kwam de vorige
oogst prachtig binnen en gaven de
meeste gewassen een goed beschot.
Zeeland is nu eenmaal een provincie,
die minder te ljjden heeft van de
droogte dan andere gedeelten van ons
vaderland.
De Inzameling der granen en erwten
had tea gsvclge van het mooie weer
een regelmatig verloop, terwyi het
oogsten der bruine boonen door de eind
Augustus aangevangen regenperiode
zeer werd bemoeilijkt. Het roolon en
vervoeren dar aardappelen, suiker- en
voederbieten vergde groote inspanning
tengevolg de groote aanhoudende
regenval waarby kwam het groot
gebrek aan arbeidskrachten, tenge
volge het ln hevige mate heersehen
der Saansche griep De aflevering had
plaats ten overstaaD van den Begne-
rlngscommlssarla, wiens optreden de
goedkeuring der landbouwers km
wegdragen.
