Cl#. 70.
Dinsdag 17 Juni 1919.
106° jaargang.
Bij dit nummer behoort
een bijvoegsel.
De verplaatsing der
Maatu. g Zeeland".
ABONNEMENT
PrSa per kwart*»!, in Goes 1,25
buiten Goes f 1,40.
Atzonderljke nommeri 5 cent.
VarschjtuMaandag-, Woensdag
en Vr|dagaTond.
GOESCHE
Uitgave Naaml. Venn. „Goesche Courant''.
COURANT
Directeur]: I. W, ran Barneveld.
ADVEBTENTIËN
van 15 regele 15 cent, elke
regel meer 15 cent.
Driemaal plaatsing wordt tweemaal
berekend.
Familieberichten 1—10 regels f 1,50
Tijdelijke toetlag 20 o/g.
Bewijsnummers 5 cent,
Advertentlën worden aangenomen
tot 12 uur voormiddag*.
Zij, die zich met I Juli op ons
blad abonneeren ontvangen de
tot dien datum verschijnende
nummers gratis.
Het kantoor van de
„Qoesche Courant" zal
Dinsdagmiddag na 12 uur
gesloten zijn.
Naar aanleiding van de plannen tot
verplaatsing van deze Stoomvaartlijn
heeft het Eandelsbl. een onderhoud
gehad met de directie der Ned. Spoor
wegen.
Over deze belangrijke questie zijD ook
in ons blad reeds meerdere berichten
en beschouwingen opgenomen, die
echter allen van het standpunt uit
gingen, dat deze verplaatsing niet
gewenscht was.
Ofschoon ook wij van die meening
zijn en het zeker niet in het belang
van de provincie Zeeland achten, meenen
we goed te doen, ook de opvattingen,
die bij andere belanghebbenden in deze
zaak bestaan, ouder het oog onzer lezers
te brengen, ten einde een juister
oordeel te krijgen over de mogelijkheid,
dat deze verbinding voor ons blijft
bestaan.
De heer Kzietschmar van Veen, als
vertegenwoordiger der Spoorwegmaatij,
lichtte ongeveer als volgt haar stand-
puut toe.
Het denkbeeld om den dienst op
Engeland van de Mjj. Zeeland te ver
plaatsen vail Vlissingen naar Hoek van
Holland berust uitsluitend op economi
sche overwegingen. De concurrentie tas-
schen de beide routes, die voor den
oorlog bestond, noopte de stoomvaart
lijnen en de spoorwegmaatschappijen tot
het onderhouden van een zeer uitgebrei-
den dienst, veel uitgebreider dan voor
den omvang van het verkeer werd ver-
eischt. Dit geldt zoowel voor de „Zee
land" als voor de Great Eastern, voor de
Eugelsche als voor de Nederlandsehe en
Duitsehe spoorwegen. Over beide routes
werden in 1918 291,000 reizigers ver
voerd, d. i. gemiddeld 400 per dag in
iedere richting.
Hiervan liepen
in Nedérlandvia Vlissingen 6
treinen in iedere richting of per dag
1474 K.M., via Hoek van Holland 8
treinen in iedere richting of per dag
1058 K.M.op het zeetrajectvia
Vlissingen 1 dienst in iedere lichting
op Folkestone, 1 dienst in iedere richting
op Queenborough of per dag 754
K.M.via Hoek v. Holland 1 dienst
in iedere richting op Harwich of per
dag 404 K.M.
In Engeland via Folkestone 1 trein
in iedere richting of per dag 234
K.M., via Queenbourough l trein in
iedere richting of der dag 168 K.M.,
via Harwich 1 trein in iedere richting
of per dag 222 K.M.
In Daitschland werden de treinen
in verschillende richtingen voortgezet.
Het is duidelijk dat bij concentratie
van het verkefr over ééae route een
besparing van beteekenis kan worden
verkregen.
De belangengemeenschap der spoor
wegen in Nederland en de drang tot
vereenvoudiging en bezuiniging in alle
landen maakt thans een oplossing in
dien zin mogelijk.
En aangezien het hier in de eerste
plaats geldt het verkeer tusschen Neder
land en Engeland, ligt het voor de
hand dat in het Nederlandsehe ver-
keersbelang de keuze moet vallen op de
kortste verbinding die de meest geriefe
lijke dienstregeling mogelijk maakte
tusschen de groote Nederlandsehe
handels- en bevolkingscentra en Londen
d.i. de weg via Hoek van Holland.
Van de 92 000 reizigers die in 191S
tusschen Engeland en Nederland reisden,
gingen 24.000 of 26 o/o over Vlissingen
en 68.000 of 74% over Hoek van
Holland. Deze voorkeur voor Hoek v.
Holland spreekt nog duidelijker wanneer
men bedenkt dat over Vlissingen twee
diensten liepen en over Hoek v. Holland
slechts édn.
Voor een eventueele verplaatsing moet
overeenstemming worden verkregen
tusschen de Nederl. Spoorwegen „de
Zeeland" en de Great Eastern R. d,
Cij. terwijl wegens het postvervoer
voeling moet worden gehouden met de
Nederl. regeering.
Over de oppositie, die tegen dit plan
is gerezen, meende de heer Kretschmar,
dat inderdaad de bloei van de „Zeeland"
en van de Nederl. spoorwegen een
nationaal belang is, doch dat door con
centratie slechts kan worden bevorderd.
Doordat de Nederlandsehe spoorwegen
de grootste aandeelhouders in de „Zee
land" zijn, gaan hare belangen met die
van deze maatschappij hand in hand.
De belangen van de provincie Zeeland
en de (andere zuidelijke provincies
waren bij de Vlissiugsche route slechts
in geringe mate en hoofdzakelijk in
schijn betrokken, daar de concurrentie
der beide routes noopte om de voor
naamste plaatsen door de treinen te
laten voorbijrijden. Hoogstens zal de
gemeente Vlissingen van de verplaatsing
door het verlies van een deel harer
bevolking nadeel ondervinden.
In internationalen zin hebben, als
boven reeds aangeduid, zoowel Engeland
als Duitschland bij herstel van het
verkeer belang bij de concentratie. België
is er niet bij betrokken. Voor Noord-
Duitschland biedt de Vlissiugsche route
geen voordeel boven die over Hoek van
Holland en voor Zuid-Duitschland kan
een klein verschil weinig invloed heb
ben, omdat dit verkeer over de Neder
landsehe havens, wegens de betere
zuidelijke verbindingen over België en
Frankrijk, altijd van ondergeschikte
beteekenis was.
Uit zijn verdere uitlatingen blijkt
duidelijk, dat bij den heer v. Kr. niet
de minste twijfel bestaat aan het tot
stand komen dezer concentratie.
Gelukkig bestaat ook bij de andere
belanghebbende partij nog altijd de
overtuiging dat door de Nederl.
regeering, voor zoover zij daar in mede-
zeggingsschap heeft, niet aan de ver
plaatsing zal worden meegewerkt.
De burgemeester van Vlissingen heeft
er in de laatste raadsvergadering op
attent gemaakt, dat de voorzitter der
Tweede Kamer, het wetsontwerp tot
uitbreiding van de haven van Vlissingen
opiieuw op de agenda heeft geplaatst en
hoopte, dat dit wijst op het voorkomen
van de ramp van de verplaatsing van
de Mij. „Zeeland".
Buitenland.
Kindepen.
Het nieuwe Daltiuhe BQk, zooals
het In smarten gebaard werd In
oorlog!- en revolutlekoortsen, is nog
een kind onder de Earopeoiohe naties.
Maar reeds vangt hst kind, dat in
den beginne een we-nlg bleek er
ultsag en maar mlnneljee was, aan
te komen, het groeit, het wordt stevi
ger. Het ontworstelt zleh aas de
krnlpperlode en het begint te loopen.
Dat is een grootscb moment Id het
kinderleven, hoewel wankel, op eigen
boenen te etaan. Telkens weer valt
het kind, telkens weer trekt het xleh
san tatelpoot of stoel overeind en met
een triomfantelijk gezichtje toont het
aart de moeder dat het staat. Zoo
gaat het ook met de jonge Duitsehe
regeering, die, otschooD telkens strui
kelend over de hindernissen, die on-
afbankeljk socialisten, die commu
nisten haar ln deD weg leggen, toch
langzamerhand steviger op de been
oegint te komen, het meegevende,
weeks kraakbeen verhardt, het ge
raamte steunt meer en geelt aan de
bewegiugen die ln den aanvang slin
gerend waren, een zekere vastheid.
Het verstand evenwel komt met de
jaren en vooral de daden van den
heer volkscommissaris Noske zyn niet
vr(j te pleiten van jongensachtige
onbedachtzaamheid en bruekheld.
Op het congres der meerderbeids-
zoclaiisten. datdoze week ln Welmar
le gehouden, heeft do regeering haar
positie seer verbeterd. Sobeldemann
behaalde een overwinning op afjn
tegenstander Cohen en Noske viel
met groot succes de onafbankelgk
socialisten aan en zette hen onge
makkelijk op hno nummer. Zooiets
ls trouwens aan Noske, welke wel
eens voor dletator wordt uitgekreten,
wel toevertrouwd Deonafhankel{ken
heben steeds gesmaald op de troepen
vrijwilligers, welke de regeering tegen
de 8psrtac!sten ln 't vuur zond, en de
regeering over deze troepen ge
attagueerd. En nu kwam Noske met
de onthulling dat vertegenwoordigers
van 4e onafhankelljken met de vrjj-
williger» hadden onderhandeld over
het verloeren van steun ln geval
Suheidemasn c s. ten val zou worden
gebracht en de onafhankelljken aan
het roer zouden komen. De vrijwil
liger! briefden allez over aan de re-
gearing, do onderhandelingen werden
voortgezet, en zoo geraakte Ijotke
gr heel op de hoogte van de plannen
van zfla tegenstanders. Een iraale
taktiek lz dit niet, maar wel wat het
nuttig offset van de onthulling gropt.
Eeu motie waarin het aftreden van
Notke geëlseht werd, werd met over
groots meerderheid verworpen en een
motie werd aangenomen, waarin
men zijn vertrouwen ln het PartJ be
stuur uitsprak.
Het congres stond overigen b ln
het toeken van ,de motie", een euvel
waaraan vele congressen mank gaan
B(j tientallen werden ze aangenomen.
Natuurlik water een, waarin de vre
desvoorwaarden voor onaanneme Sk
en In ztrjd met Wilson's punten
werden verklaard. Aangedrongen werd
op een snelle democratlaeerlng van
het landsbestuur Wij meenden dat dit
reeds gebeurd was. Het sch]jas nog
niet het geval te zijn. of laat missshlen
de .intensiteit* der democratlseerisg
nog te wenschen overl Het ls ten
slotte slechte een kwestie van graad.
Voorts werd bepaald dat de volkomen
vrijheid Tan de pors en van het ge
sproken woord zal worden gehand,
naafd. Het komt ons voor dat dit
Inderdaad een eerste verelsohte ls voor
een land, wsar het volk regeert. Alie
dwang moet daar verre ijn. Dat dete
Illusie nog geen werkelijkheid ls voor
het Duitsehe Rjjk, bleek uit de ver
werping eener motto, waarin de onmid
delUJke opheffing van den staat van
beleg in het geheele Rjjk werd ge
ëlseht. Van meer belang was het aan
nemen van een motie waatia het
congres het streven neer de dictatuur
van een minderheid, die alleen met
middelen van een schrikbewind, en
dut slechts gedurende een korten tf|d
staande kan big ven, veroordeelde.
Het congres verklaarde sleh tot be
sliste tegeostanaer van de comma
nistan, welke zich vau aanslagen
bedienen en alle democratische begin
selen vertrappen. Een motie, welker
aanneming de beer Troelstra on ge
(wgfoid inet genoegen zat vernemen.
Moge sg hem een richtsnoer zgn wan
neer hg weer eens op het pust s aat
zich te vergissen.
Dat de Daitsehe regeering met
velerlei moeilijkheden heeft te kam
pen, bltykt uit een schrgten door den
rflksminister Erzberger aan generaal
Dupont, hst hoofd van de Fraciche
militaire commissie gezonden en
waarin hj zich beklaagt over het
volgende, UeflUke Poolsche bevel
Hst leger van Halter, een deel van
het Franseho leger, dat voer het
grootste deel uit Daitsehe on Oosten-
rUksohs krijgsgevangen gemaakte
Poion bestaat, dus uit onderdanen van
het huidige Pooiicha r{k, wordt thans
bjj bet PooJscbe leger ingedeeld De
republiek Polau bevindt zich met
Dultseblacd in den toestand van oor
log. Zfi heeft ook het reeht om van
bet leger van Haller tegenover
Daitschland gebruik te maken. Op
bevel van het ministerie van oorlog
van den Ben Juni worden binnenkort
twee divisies van het leger van Haller
nsar Poten gezonden en dan oogen-
bltkkelljkover bet hsele front verdeeld.
(GeiDombrowekl, generaabmajoor.
Natuurlijk verlangt Erzberger dat
bet bovenstaand bevel, datin flsgran-
ten strijd ls met de wapenstilstand!
voorwaarden, onmiddellijk zal worden
ingetrokken.
Peeuhaar.
Een rood kind onder de volkeren
regeeringen ls ook de regeering der
Oosteurijkscho huidige Hadenrepu
bliek. Eo dit ie geenszins een voor
spoedig kind. Het It zoo verdicht
lief tegenwoordig, het ligt zoo stil In
de wieg, en dat na een periode wasrin
de kleine al het speelgoed van de
broertjes en zusjes naar zich toehaalde
en ulteentrok.
Op het ultimatum van Clemenceau,
waarin deze oogeoblikkeljk staking
der vyandeljkheden tegen de Tijecho
Slowakschs republiek verlengde, en
als beloonlDg beloofde dat de raden
republiek afgevaardigden sou mogeo
zenden naar de vredesconferentie,
heeft Bela Kou geantwoord, dat do
regeeripg met blijdschap van dit
laatste kennla nam. Voorla verklaart
de Hongaarscbe groot mogol, dat de
radenrepubliek geen vlieg, laat staan
een heel volk kwaad doet.
Maar do Tsjscho Slowaksohe repu
bliek, en de Boemenen vielen de
radenrepubliek aan. Het werd door
de regesring met tranen ln deoogen
aanschouwd, mssr toen kon men zioh
toch niet laten dooddrukken 1 Met
vreugde, zegt Bela Kun, heeft h)
geconstateerd, dat de geallieerden de
Tsjechen en Roemenen gelast hebben
bun aanvallen te staken ec geeft
hiermede de Entente een venjnlge
steek onder water.
Rondom den vrede.
Orlando is weer weggeloopan van
de conferentie, met een kop al» vuur,
alt de Vlsuvlus die werkt. Weer om
Flume. Goddank meldt .de Mmtln*
tevens, dat Orlando weer naar Parts
terugkomt, om het vredesverdrag te
teekenen. Maar dan kan z(jn afwezig-
beid ditmaal langer duren dan den
eersten keer
Duitschland msg voorloopig nog
geen lid «orden van den volkerenbond.
Pat waDQeer het zoet is doodgebloed
en al zijn verplichtingen, die nog
moeten worden vastgesteld, heeft na
gekomen. Dit ls zoo bepaald door de
vter regeeringsboofden. Zit er in deze
vier hoofden zooveel wijsheid, alt ln
een gewoon hoofd
.DoTomps* meldt, dat de geallieerde
troepen op den rechter Rijnoever
opgehoopt, zich gereed bonden
Daitschland binnen te rakken, wan
neer het niet teekent. Het zwaard
van Damocles.
De Zuld-Afrlkaaniobe missie, die
naar Versailles was getogen om aan
Lloyd George to vragen of het zelf
boeiemmingerecht der volkeren door
Wilson ook voor Zuid Afrika was uit-
gevonden, ls naar hnla gestamd met
een weigerend antwoord. Gjj komt
hier om nw onafhankelijkheid te
vragen Maar gij hebt al gekozen,
al van uw zelfbestemtniiigsrecht ge-
brnlk gemaakt. De Unie tusscbeu U
en ons, welke-de Britsebe regeering
bekrachtigd heeft, wat goedgekeurd
door de vr{ gekozen parlementen van
de vier Zuid Afrikaansche koloniën.
Maar, zouden w(j aan Lloyd Öeorge
willen vragen, waarom dan de ba
krach tlgtag door den Boerenoorlog, als
de Zotd-Afrlkaanders er zoo tuk op
wareu de zegeningen der Britsebe
beschaving te genieten
Gewapende vrede.
Wie sou meenen, dat mes de laat
ste jaren genoeg gevochien beeft,
vergist ilobdaerliik. Men bereidt zich
in Epgeland reedt weder op een niau
wen oorlog voor eo verbetert de
militaire opleiding. En toch tal mes
later weer zjn tegenstander beseonl
divan het best voor den oorlog te
z(n voorbereid geweest I
Dó «Daily Mail" ls opgetogen ovar
de nieuwe plannen, en schrijft: «Men
dient ernstig te denken asn een stelsel,
dat voorziet ln een militaire opleiding
van twaalf maanden voor iedorea
man in het land. WQ moeten klaar
zijn om te vechten, opdat wij nooit
meer zuilen hebben te vechten. De
oorlog heeft one getoond, dat de
Uitwerking van tucht en opleiding op
de jongelingschap dei landt in zede<
lijk en lichamelijk opzicht iets ven
onberekenbare waarde ls."
Hst klinkt als het applaus van den
veelgeamaden Kronprins by de be
handeling vtn het ZaberrilGCldevt in
dan Rijksdag Gelukkig is de,Daily
Newe* van een tegenovergestelde
opinie en vraagt zich af«Tegen wie
moeten ons wapenen De kracht
van den vyacd ls geknot. Waarom
do oude tragedie weer opnieuw te
beginnen? Op da ontwapening van
den vyand moet de ontwapening van
de bondgenooten volgen l*
En zoo i» bet. Indien gjj dsn vrede
wilt, bereid U dan niet voor ten oorlog.
Stadsnieuws.
«DÏB MIISI&S*.
Vrijdag gaf de afdseling van de
Maatschappij fbt bevordering der
Toonkunst ten uitvoering ie de Groote
Kerk van hot oratorium „Der Messias*
van G. F. Hkodel. De Groote Kerk
was geheel gevuld, zoo vol was het
dat zelfs om den preekstoel stoelen
bijgezet moesten worden om aan al
de toehoorders een plaatsje te ver
schaffen. Allen hebben ln stille aan
dacht het geniale werk van den
eenvoudiger, innlgen macich, die
Hïadel wat aangehoord. Een groot
se he wijding ging er in deze omgeving
uit van deze muziek. En allen zullen
wel medegevosld hebben de bede
welke in zoets klanken vertolkt om<
hoogeteegVrede op aarde en ln de
nseoschen een welbehagen.
Eso opbouwende kracht ging van
deze uitvoering, een tegenwicht tegen
de geest van vernieling en ,v6rnsl-
nnng* die vaart over de wereld. Velen
zullen dit gevoeld hebben, velen zul
len aangeroerd zyn door den wiekslag
van het geloof ln een schooner toe>
komst, een geloof van optimisme dat
zeker ook den schepper van dit ora
torium bezield hoeft.
De uitvoering van dit werk waz
uitstekend en den leider, den heer
Otto Lies, komt alle lof toe voor de
wijze waarop ny zich gekweten heeft
van zfln seer mosiiyke taak. H{ leidde
het koor met vaste hand en hoe ge-
makkeiyk werd er gezongen. Nergens
eenige aarzeling. En met hoeveel
llelde bad men zich ingewerkt in den
geest van het werk. Hoe „geloovlg"
werd er gemusiceoid. Het waz allez
ultmontend voorbereid.
Vooral ln het koor «Hallelujah*
bleek het tot welke prestatie het koor
in staat is.
Het klonk, maatvast, krachtig en
zeker. De klankverhouding was zeer
goed en hst klankvolume, dat het
koor ontwikkelde, bijzonder groot.
Den geheelen avond door zong het
koor zuiver en evenwichtig.
Het orkest ook heeft uitstekend
gemusiceerd. De inzet der vio.en was
meermalen zeer fraai. De toon der
Instrumenten klonk vol en warm. De
pastorale tymphonie was een juweeltje
van klank en werd onverbetsrUk
weergegeven. Het org-1 oDderttemde
correct en verleende aoor zyn donkere
onderttreeplngen aan verschillende
gedeelten een byzonder relief.
Met de solisten bleek het beetuur
een gelukkige kens gedaan te hebben.
De sopraan van Mevr. VetterHen
driks is vau een vlekkelooss autver-
held. Het verhaal dat da sopraan ons
zong van de geboorte van Christus
was een wonder van zonnige, door
zichtige klank. Hoe heerlgk kionk de
samenzang van sopraan en tenor in:
Er weidet seine Heorde, ein guter
BIrte.
Mej A. Boaier beschikt over een
bonydrnswaardlg geluid. Haar alt is
donker getrimbreerd en van een ont
róerenden eenvoud. De aria «Ein
Mann von Scbmerzen* was doorgeurd
van een droeve melancholy en werd
voorgedragen op een wgze die diepen
Indruk maakte.
Den krachtigen, eerljken bas van
den heer Hsns C!»uver, kwam het
schoonst tot sQn recht lnBle schallt,
die Posaune, een aria die werkelijk
imposant werd gesongen.
Welk een mollig, soepel geluid heeft
toch de hoer Van Tulder. Wy hoorsn
dezen zanger steeds met meer ge
noegen. Het glashelder geluid „stond"
stil en «flikkerde* nergens. De hoog
ste tonen werden zonder moeite zuiver
Uitgezongen en zegevierend klonk
vask het ztraleod geluid
Het was een voortreffeljke uitvoe
ring en voor alle toehoorders een
avond van verheven muzikaal genot.
Na aloop vereenlgden uitvoerende
de dames en heeren zleh met het
bestuur in de soeieteltszeal van V.O.V.,
teneinde den heer Otto Liet te hul
digen die hedenavond voor de 26ste
maal de Mei-uitvoering had geleld.
Mr. J. H. M. Sc leger, president der
Zangvereenlging van Toonkunst, sprak
den jubilaris toe en eischto hem een
«ogenblik voor de aanwezigen
ofschoon hem zeker een alleszins wel
verdiende rust toekwam. Laat, maar
gelukkig nog niet te laat was het
bestuur ter core gekomen, dat de
heer Otto Lies hedenavond stjn 25>te
Mei concert heeft gedirigeerd. De
Mei-concerten nemen een eerste en
eereplaats ln la het muzikale leven
van Goes, dank ï{j het uitnemende
werk van den directeur, die nu 25
jaar met het zangkoor de edelste
kunst, de mutlek gediend heeft. Allen
die het voorrecht gehad hebben, onder
leiding van den boer Lies te zingen,
waardeeren ten zeerste afin offervasr-
vaardtge plichtsbetrachting en zjn
jovialiteit. Geen offer was hem ooit
te groot, geen repettën ooit te veel,
wear het gold de voornltgang van
het koor. Zoowel in de klasileke wer
ken als in de moderne leidde ty de
zangere en zangeressen binnen. En
nooit verloor hfl den mond. Zeker,
wanneer het oorverooovend gefluister
der dames wel eens bot sterkste for
tissimo der heeren overstemde, dan
betrok even het gelaat, maar even
later brak het zonnetje weer door en
handenwrijvend glimlachte de heer
Line en ziin altvoeringen werden
steeds een succes.
Uit het feit dat Iedereen bet er
over eens wae dat de jubilaris ge
huldigd moest wordeD, biykt we! hoe
populair de directeur le. De inbond
van de enveloppe die spr. den heer
Lies overhandigt Ie stom, maar wel
sprekend is de warme sympathie die
uitgaat van dn leden naar hun direc
teur. (Appja.ua)
Vervolgens dankte de heer 8tieger
de dames en heeren uit Middelburg
die aan het welslagen van dezen
avond hadden medegewerkt voor hun
goede hulp en gaf de verzekering
dat, mocht Middelburg ooit een beroep
doen op Goes, er spr. betwiltelde bet
of dit ooit noodlg zou zyn, men dan
ook gaarne hier steun zou verleeoen.
