GOESCHE COURAIVT
DICK
N°. 69.
Zaterdag 14 Juni 1919.
106e jaargang.
Bij dit sc. beboeren
twee Bijvoegsels.
Einde der Distributie?
FEUILLETON
CIRCÜS-MDENT
GAAT ZIEN
IflASBitSOiiiiTESB Sklion Soes 8 45.
deREUZENOLlFANT laadt
alle wagens uit. De beste 9
olifant der wereld. Bracht
overal duizenden toeschouwers in
verrukking door zijn enorme kracht.
i@®®®©$®©®©©©®©©^®©©@©©©©©©
ABONNEMENT
Prfls per kwart**!, In Goes f 1,25
bulten Hoe» f 1,40.
Afzonderljjko nommars 5 cant.
VenchgjitMaandag-, Woensdag
en Vrijdagavond.
Uitgave Kasml. Vena. „Gooscke Courant". --3Directeur): O. W. Tan Barnoveld.
AD7BRTENTIËN
▼an 15 tsgals 75 cent, elke
regel raser 15 neut.
Driemaal plaatsing wordt tweernen!
berekend.
Familieberichten 110 regale f 1,50
Tijdelijke toeslag 20 o/0.
Bewijennmmsri 5 cent.
Advertentlën worden aangenomen
tot 12 uur voormiddag».
Zij, die zich met I Juli op ons
blad abonneeren ontvangen de
tot dien datum verschijnende
nummers gratis.
Volgens 'eene mededeel ing der regee-
ring zal er binnenkort een einde komen
aan verschillende distributiebedrijven
en worden dus ook de beperkende
bepalingen op het vrije verkeer opge
heven-.
Deze mededeeling is zeer verblijdend,
in zooverre, dat zij schijnt te bewijzen,
dat de regeeiing van oordeel is, dat
de voedselvoorziening voor het Neder-
landsche volk geen gevaar meer loopt.
Nu het distributiesysteem eerlang
verdwijnt, heeft het geen doel lang uit
te weiden over de vele tekortkomin
gen, die het stelsel in die jaren heeft
getoond.
Eerder past een woord van dank
baarheid, dat de regeering, trots alle
struikelen en vallen, trots tegenwerking
en onbekwaamheid van velen harerambte-
naren, medewerkers en raadgevers, er
in geslaagd is de belofte van Treub
,/er' zal in Nederland geen honger
worden gel eden zoo ongeveer in te
lassen. Werkelijk honger leed men
niet, wel gebrek en ontbering in velerlei
opzicht.
Reeds lang had men in vele kringen
de distributie, met wat daaraan annex
is, gaarne zien verdwijnen. Wie hande
laar was of producent had geducht
het land aan dat keurslijf van beper
kende bepalingen. En de belasting
schuldige zag met angst zijn aanslag
stijgen door de enorme bedragen, die
als bijslag op de goedkoope distributie-
verstrekkingen noodig waren.
Beperking van vrijen verkoop, van
eigen prijszetting, van inkoop in de
goedkoopste markt, van inkoop van
artikelen en kwaliteiten, dië bet. karak
ter van iemands zaken vorderde, waren
het hoofdbezwaar van den handelaar.
Gedwongen afgifte van prodifctie tegen
regeeringsprijs, teeltdwang en uitvoer
verbod de grieven der producent
groothandelaars.
Toch heeft de regeemg o.i. terecht
steeds tegenstand geboden aan den
drang op haar uitgeoefend om den
handel vrij te laten
Terecht meenden wij, omdat in de
abnormale tijden, die wij doorleefden,
de wet van vraag en aanbod was uit
geschakeld. Wanneer die wet ook tijdens
den oorlog had gegolden, dan zou de
vrije concurrentie wel hebben gezorgd,
dat de prijzen niet abnormaal stegen,
de voorraden voldoende groot bleven
om de behoeften te dekken.
Hiervan was evenwel geen sprake.
Het aanbod in ons land was beperkt
tot de voorraden, die in Augustus 1914
hier aanwezig waren, tot de productie
na dien tijd en tot de invoer die na
het uitbreken van den oorlog plaats
heeft gevonden.
De vraag daarentegen steeg enorm.
Wel bleef het verbruik der bevolking
3
door R J. B.
Tevergeefs bad hjj dia week ge
tracht haar alleen te spreken en juist
het mislukken van zjjn pogingen had
hem te meer naar haar doen ver
langen. Brataal had fcj de knop van
de voordenr omgedraaid en was naar
binnen gegaan. B? liep door, sonder
te kloppen. Zen zg «ehrikkjn Bjj
gelooide dat zy een beetje bang voor
hem was es daarom moest bjj heel
vooriichtlg met haar omgaan. Stille-
kens was hfj in do kamer getreden.
Na stond bjj daar en glimlachte; hij
knehte. Zij keek op. Ze had er een
voorgevoel van gehad, dat hj eens
zon komen als xg alieen was, zjj had
dit gevreesd, maar ie dwong sich tot
kalmte. Toch kleorde sjj even en
bemerkte dat haar hart sneller klopte.
ZJ legde het maaswerk in haar schoot,
wees hem een stoel. Zjj wilde leggen
dat ze het aardig van hem vond dat
hjj haar kwam- opzoeken, maar se
vond deze woorden te belachelijk. Zo
zweeg. had i{n stoel vlak voor de
sopha getrokken, vouwde *$n handen
tnssohen zjn knieën, en het bovenlijf
hier. te lande tamelijk constant, maai
de toevloed van vreemdelingen, de
rantsoenen der soldaten, die veel hoo-
ger waren, dan die welke de meeste
manschappen thans gewend zijn, ver
oorzaakten toch een vrij belangrijke
stijging, die dubbel geteld moet worden,
aangezien de gemobiliseerden tevens
als werkkrachten in de productie uit
vielen.
Het was voornamelijk de vraag van
het buitenland, die onze voorraden be
dreigde. Het van de buitenwereld
afgesneden Centvaal-Europa had spoedig
behoefte aan velerlei. Een behoefte, die
zeer spoedig op gebrek begon te lijken,
en die met alle middelen en tot iederen
prijs moest worden gedekt. Oorlogs
winstmakers met en zonder consent
weten, welke prijzen men over de grens
wilde besteden. Minachting hunner
landgenooten, levensgevaar noch be
dreiging met gevangenis, met boete en
verbeurdverklaring, werkten afschrik
wekkend genoeg om de voorraden, die
men hier te lande noodig had binnen
de grenzen te houden.
Wat zou het dus zijn geweest indien
de regeering niet had ingegrepen
Zou er dan in liet voorjaar van 1915
nog eeu kruimel, een draad, een
droppel^ van eenig artikel, dat men over
de grenzen gebruiken kon, hier te
vinden zijn geweest
premie zit voor de verzekering, dat ook
de mindergegoeden krijgen, wat zij
noodig hebben en daardoor althans de
reden vool- overkokende ontevredenheid
wordt weggenomen.
Nu spreekt Minister IJselsteijn van
opheffing. En nu zouden wij gaarne
willen wetetl welke gronden hij meent
te hebben om die liquidatie der
distributie met, een gerust hart te
ondernemen. Wij gelooveu, dat het
hem moeilijk zal zijn op die vraag een
direct, gefundeerd antwoord te geven.
vf
Zeer zeker: de tirang naar herstel
der vrijheid van verkeer is groot en de
toestauden ziju verbeterd, zullen straks,
naar wij hopen en vertrouwen, nog
verder verbeteren.
Maar de wet van vraag en aanbod
(de groote regelaarster van prijzen) is
nog lang niet in werking als van ouds.
Immers van vrije invoeren kan nog
in langen tijd geen sprake zijn. Het
gebrek aau echeepsruimte, het tekort
aan voedingsmiddelen door geringere
oogsten, door gebruik van werkkrachten
voor andere doeleinden is nog zoo
groot, dat de Entente niet alleen de
■eigen landen, doch ook de neutrale
moet blijven rantsoeneeveu. Het totaal
gebrek in Centraal Europa staat daar-
8 aankomst Circus Wllke i
Voorverkoop van kaarten voor de voorstellingen aan
hst Sigarenmagazijn van J. P. BOSHOFF, Groote Markt.
Zeer zeker niet, tenzij voor hem, die
bereid was denzelfden prijs er voor te
b(Stalen, die men er ginds voor over had.
Daarom is de distributie niet alleen
noodzakelijk maar ook een zegen ge
weest, hoe gebrekkig en defect en vaak
onrechtvaardig liet systeem ook was. De
kostbaarheid kan menbijnauitschakelen.
Want de belastingbetaler diezijn deel vau
de millioeuen krijgt aan te zuiveren zou
voor alles wat hij noodig heeft en had,
het drie, misschien vijfdubbele hebben
moeten betalen van de prijzen, die de
distributie hem vroeg.
Honderd gulden méér belasting is
toch altoos goedkooper, dan drie- of
vijfhonderd gulden meerdere uitgaven j
voor levensbehoeften en andere artikeleu j
van dagelijksch gebruik. Vooral wanneer
in die, meerdere belasting tevens de';
tegenover.
Zelfs wanneer dus ouze eigen pro
ductie voldoende was voor eigen
behoeften, wat thans het geval niet is
en vermoedelijk nooit het geval zal
worden, zou het prijsverschil in Duitsch-
land en ten onzent toch voorloapig
nog zoo groot zijn, dat bij wegvallen
der regeeriugscontrole op onze voor
raden alles subietelijk over de grens
zou gaan.
Het is verre van ons het een koop
man kwalijk te nemen, dat hij gaarne
goedkoop inslaat en duur afzet. Dat
is de aard van zijn bedrijf.
Maar de consument heeft ook
zijn rechten. En als naast de vraag der
zeven miilioen Nederlanders die van
zeventig miilioen Duitsehers komt, voor
wie geld in vergelijking van goederen
vooro verbuigend asi hg «Eet nadruk:
„Dag Mars
.Goeden morgen," antwoordde as
zuchtjes.
Ren paazs. 3y aat te overdenken
hoe een gesprek te beginnen. Zjj
waehtta op zjjn woorden, een weinig
angstig.
,Beb je nog wei eens gedacht aan
dien avond toen we samen naar hals
gingen?" vroeg hjj eindelijk.
„Ja."
„Wat ben ik daar bljj cm."
,Ik zeg hot niet om je pleizler te
doen, het is enkel de waarheid."
Zjj keek voor aich uit, wilde hem
niet aanzien, maar hg hield zjjn oogen
aldoor op haar govaiügd
.Voedt je het niet hoerljjk, dien
avond
„Och
.Niet aoo heel erg?"
„Nee."
Zg vatte haar maaswerk weer op,
haar trillende handen moesten iets
vasthouden.
„Mars?"
Hg wilde haar hand grgpen, maar
zg trok die met een rak terug, zg
voelde zloh zwak, wist dat wanneer
hg haar aanraakte zg willoos soa zijn,
hg de sterkste. Ea hg begreep dit.
Hg moest na toetasten, hg sprong op
en greep Mara hg de schouders. Haar
achterover drukkend wilde hg haar
kassen, bevend van verlangen alzjo
zeltbebioeischlag was weg. Mcra zag
zju grijpende vingers als aan klauw,
zg schrok hevig voor zgn vaal ge
zicht. Om zgn blaoka lippen groeven
zich Jjinen, die sjja gelaat vsrleciyk-
ten tot een roofdiereckop. Ze voelde
zgn warmen adem op haar voorhoofd.
Met alle kracht stiet ze ham tegsn de
borat, gillend van angst vluchtte zg
de kamer uit, de straat op. Te midden
van de moBoahen kwam zg oogem
bllkkélljk tot oedaren. Hg wat haar
niet gevolgd. Na de plotselinge op
winding kwam een groote vermoeid
heid over hem, en hg stond als een
slapende in de kamer. Hjj liet zich
op oen stoei neorvalien en staarde in
de loage ruimte, zonder gedachten.
Dan ontwaakte hg, Hg streek met zyn
hand ever zUn oogen dia brandden.
„Uil," schold hg zichzelf.
Mara was don haelen verderen mid
dag zenuwachtig. Steeds zag ze zgn
beeld voor zich, zooals hg op haar
was toegesprongen als op een prooi.
Dan zag ze waor zgn gezicht, zooals
het geweest was iw dien avond, zacht,
om de lippen een glimlach, maar In
eens veranderde de uitdrukking, om
de lippen groeven zich de wreede,
strakke lynen, Sc de oogen blonken
de dwarse glansingen. Zij was bang
tegenwoordig geen waarde heeft, omdat
zij alle buitenlandsche producten mis
sen, kan het niet anders of bij
vrij verkeer ten onzent moet de
prijs oploopen tot de belegeringsprijzen,
die Dnitschland wil betalen.
Bij opheffing vau de distributie,
zonder zeer strenge maatregelen tegen
opkoopers en uitvoer, komt Nederland
dus in deze positie.
Van vrijen invoer is geen sprake.
De eigen productie is onvoldoende.
Voor invoer van sommige artikelen
wordt een tegenprestatie in andere
goederen verlangd.
Kortom het aanbod is op allerlei
manier gelimiteerd.
De vraag is grenzenloos.
Waar is hier de jvrije concurrentie,
die regelend zal optreden volgens
allerlei vertrouwenwekkende mededee-
lingen
In Engeland heeft men ook df
controle op allerlei artikelen afgeschaft,
methet gevolg, dat verschillende waren,
die, zoolang de uitvoerverboden be
stonden, beneden de maximumprijzen
bleven, tot het dubbele dier maxima
opliepen, zoodat de bepalingen moesten
worden hersteld en thans elke ophef
fing geschiedt met de uitdrukkelijke
toevoeging, dat de regeering aanstonds
weder zal ingrijpen, zoodra de prijzen
ie zeer oploopen.
Dit is een hallfslachtige regeling
Toegegeven. Doch zij is beter dan géén
regeling, geen controle.
De //aardappelopstootjes'7, de duurte-
betoogingen, ja zelfs, zekere stembus
uitslagen hebben aangetoond, dat er
ontevredenheid bestaat in ons land.
Zelfs als de heer van [Jselsteijn het
woord van Treub zou varieeren, dat in
Nederland niemand van Bolsjewisme
zal hebben te lijden, zoudeu wij niet
gaarne zijn verklaring als een voldoende
garantie aanvaarden, zoolang hij
//beperkt aanbod en onbeperkte vraagt
verwart met vrije concurrentie.
Wat hij thans blijkbaar doet t n.
Buitenland.
Bankroet
Het heeft er wel veel van weg of
alle pogingen, welke ln het werk z9n
gesteld om te komen tot den vrede,
op hei, laatste oogenbllk zullen falen.
Van alle kanten komen de mooiiyk-
haden opdagen, lederen dag ryzen
opnieuw arnstiga bezwaren, dryven
er zware wolken door het politieke
zwerk en het gevaar dat de bliksem
van een erns'ig conflict in de confe-
aentie z&i slaan en haar zal doen
nitoenspigton.is geenszins denk beeldig.
Daarbg komt dat da eensgezindheid
der geallieerden, ondanks alle her-
hsaldeUjk gegeven verzekeringen
bigkt op losse schroeven te staan.
Dit is voor niemand een verrassing.
Te verwachten was het dat do hoeren,
die over betrekkeigke kleinigheden
met elkander kibbelden als school-
meisje» bg het bikkelen, onmachtig
zouden s?a om in een drachtige
samen werking het groote, verheven
werk van den Trede te voltooien.
Een vredespaleis bouwt men niet op
voor dien gs-gnsenden kop, dia haar
achtervolgde, haar gedachten samen
drong tot een zwaarte in haar hoofd.
Zoo had ze vaak in een bioscoop, ds
hoofdpersoon van hot drama op het
doek. zion versohynen, reusachtig
groot, en het gelaat vertrekken op
velerlei wgzen. Vooral de oogen, do
groote donkere oogen zag zg, duide
ïgker dan de werkeigkheid, het werden
donkere vlakken, waarop zg maar al
staarde, tot ze meende dat ze ln haar
hoofd stonden. Maar niets van alles
wat haar verwarde, willoos en wezen
loos maakte, vertelde Mara aan haar
broers.
Als in een droom doorleefde zg
dien middag, ging zg 's avonds met
de jongens naar het circus, verkleedde
zg zich, stond met het rjwiel in de
hand te wachten, op het oogenbllk
van han optreden. Toen zg de manege
betrad scheen het haar toe dat sy
stond in een groote kom, waarvan de
bodem de gladde planken vloer was,
de wanden waren een mozalkwerk
van kleuren, rood, geel, wit, blauw
de japonnen der dames, zwart de jassen
der heerec, waartegen hst ichitterwit
der fronten vlekte. De wynroodo ge
zichten waren als vruchten. Mara
werd verdoofd door de schelle, ner
veuse muziek, verblind door het felle
witte licht. Met haar broers samen
fundamenten, gelegd docr egoïsme en
haat. Een der correspondenten van
de pers berichtte nit Versailles, das
de heeren die den Raad van Vier
vormen, er, behalve Lloyd George,
vermoeid en slecht nitzien. Het gelaat
van Clemenceau, Orlando en Wilson,
draagt de sporen van den bovec-
menscheiyk zwarsn arbeid, maar ook
van teleurstelling, wellicht van ont
goocheling. Daarbg komt nog dat
ds meesten de sympathie hunner
landgenooten hebben verbeurd. Italië
km nog steeds bet éshec van Finme
niet vergevea en vergeten en Or laado
gaat gebukt onder de verwyten sn
d& scherpe kritiek der heethoofdige
Italianen. Clemencsan heeft de laat
ste dagen een slechte pers. In den
Amerikaansehen senaat heeft men
doorgedreven dat het vredesverdrag
in zijn geheel zal worden gepubliceerd.
Daar is de Senator Borah eon felle
tegecstandcr van den president en
van da Britscbe politiek. Zoo diende
hg dezer dagen een resolutie ie,
strekkende dat de Acaerikaanicho
delegatie te Farg» er too zou mede
werken dat de vredesconferentie de
Iersche afvaardiging ln gehoor ont
vangt. Ook li hg sen strgder tegen
bet plan van den Volkerenbond, zoo-
als Wilson alt voorstaat. Zyn opinie
is dat de Ver. Staten de lasten van
dezen Bond zullen arsgen, iorwyi de
voordeelen Engeland ln den schoot
zullen vallen. Engeland sal doorzijn
zeemacht heerschap over den Boud
en er do eerste viool wijlen spelen. Het
lijkt er op of wy verder dan ooit van
den vrede verwgderd zgn. Een der
grootste moeliykhedon schynt te zgn de
vaststellirg van het definitieve bedrag
dat Dultscaland zal hebben te betalen.
Eu moest oit niet een kwestie van
geringe beteekoula zyu Bewandelt
ue Entente bier weer geen sywegen,
die voeren langs het geluk heen?
Moet het vredeswerk mislukken om
oen paar milliard mark meer of min
der Wanneer da vrede tenslotte
wegzinkt ln den poel van bet eigen
belang, dan staan we voor een wereld-
bankroet. Dan zijn alle offers, die
gebracht zyn te vergeefsch geweest,
dan zgn alle sohoone atrydlenzon
verloochend, dan sgs aile illusies den
bodem Ingeslagen. Waar big ven nu
de mannen, die voor de menschheld
op de bres willen staan? Da veer
kracht der conferentie schynt gebroken
haar werkzaamheden verwateren in
esn reeks van bailaltjes die practlich
onuitvoerbaar zyn, de groote ignen,
waarlangs de menschheld tot een
schooner toekomst zou worden ge
voerd, zgn tsH hot oog verloren. Waar
zgn nu de leden der anti oorlogsraden,
do leden der commissies, die zich
opmaakten den vrede te vieren mat
zang en dans en snarenspel? Dat zg
hun stem verheffen. Maar wanneer
w§ ons oor te luisteren leggen aan
den bygenden mond dar zwaar ade
mende uitgeputte wereld, dan hooren
we hen niet. Hot frlssehe, royale
geluid dat we hooren, klinkt niet op
uit de anti-oorlogsraden enz. Het
klinkt ons tegen uit een vergadering
Vfn transportarbeiders te Cardiff. De
voorzitter, Harry Gosling, heeft ln een
rede het volgende gezegd:
„Ik vind, dat wg als natie mot
sportsmanstradltles en -karakter onzen
vroegeren tegenstanders de hand
moeten drukken. Er wachten ons
groote vraagstukken en da ervaring
leert ons, dat de kapitalistische werk
gevers gaarne partf zouden willen
reed zg de figuren, mechanisch. Daarna
reed zg een nummer alleen, met de
grootste moeite, met Inspanning van
alle energie Zy wilt dat hg nu door
de gordgosploet heen naar baar keek.
Zg voelde zgn oogen gericht op de
hare, die aangetrokken werden als
|ier door do magneet. Zy moeit zien
en zg zag door de gordyoen zgn bleek
gezicht, maar metoen was daar hot
spookbeeld dat ze 's middags vruchte
loos had trachten te bannen, dedier-
ïyke kop. Het was Mara of de mozalk-
wand begon te draalen. Het werd een
woeste dans vau kleuren. Het bloed
suisde in haar ooren. Mara had haar
flets opgerukt, ze zat als op een
stggerend ros. Plotseling raakte se de
macht erover kwjt. Het wiel slipte.
Een gil 1 Zg viel, haar broers snelden
toe om haar op te vangen. Te laat.
Toon Mara weer bgkwam, knielde
een ln het zwart gekleed heer naast
haar, de dokter. Voet gebroken, luidde
het kort.
Mara'a broers ryden nu samen hun
nummer. Zy verkoopt programma's.
De doodensprong wordt in een ander
clrcui verricht.
EINDE.
