64.
Zaterdag 81 Mei 1919.
1069 jaargang.
Bij dit nummer behoort
een bijvoegsel.
Het gevaar voorbij
i8 FEUILLETON,
DE ZWARTE GALEI.
ABONNEMENT
PrJ» per kwartaal, in Gobs f1,25
baitea Goei f 1,40.
Afzonderigke nommer» 5 cent.
Verichgnt: Maandag-, Woensdag,
en Vrfdagavond.
GOESCHE
Uitgave Naatnl. Venn. „Goesehe Courant".
COURANT
Oirecteur6. f, ran Birnoveld.
ADVEBTENTlfiN
ran 3—5 regel» 75 cent, elke
rsgel meer 15 cent.
Driemaal -plaatsing wordt twesmas
berekend.
Familieberichten 1—10 regel» f 1,50
Tijdelijke toeslag 20 0/0.
Bow'jeEummer» 5 cent.
Advertentiën worden aangenomen
tot 12 uur waormidduB»-
Velen in den lande zijn de meening
toegedaan, dat het dreigend onweder
van het bolsjewisme langzamerhand is
afgedreven. Althans begint af te drijven.
De gronden voor hun overtuiging in
dit opzicht vinden zij in het gestadig
veldwinnen van de antibolsjewistisehe
partij in Rusland, zoomede in het feit,
dat noch in Beieren (of moet men liever
zeggen Munchen noch in Hongarije
(dat is dan Budapest) de Sovjetregeering
zich staande kan houden.
Als het daar niet gaat, waar. de be
volking door lang lijden en ontberen, rijp
is voor elke beweging, die verbetering
in den stoffelijken toestand belooft,
dan zal het hier, waar van honger in
werkelijken zin geen sprake geweest is,
toch zeker zoo'n vaart niet loopen.
Zoo hoort men vaak spreken.
De groote vraag echter is, in hoeverre
deze opvatting overeenkomt met de
werkelijkheid.
Ten eerste kan vrijwel worden aange
nomen, dat de Sovjetbeweging in Mun
chen en Budepest veel meer een niting
was van verregaande ontevredenheid,
dan een actie voor een andere econo
mische en politieke staatsinrichting.
Wel spraken de bladen dier steden van
algemeen entliusiasme, van gaarne en
bereidwillig opmarcheeren der geheele
bevolking onder de vanen van de sociale
revolutie, doch men moet weten, dat de
inbeslagneming van pers en telegraaf
het allereerste strijdmiddel is van de
revolutionairen.
De eerste klap is een dollar waard,
zeggen de Amerikanen. Maar nog meer
waarde heeft bet de eerste (vaak eenige)
beschrijving te kunnen leveren van de
manier, waarop die klap werd toege
bracht en hoe de ontvanger zich daar
onder hield.
Dit is een factor, die vaak over het
hoofd wordt gezien en die toch van
eminent belang is.
Wanneer dus een „regecriug" waarvan
wij alleen uit haar eigen mond weten
hoe sterk, hoe bekwaam en boe popu
lair zij was, ineenstort, is dit volstrekt
geen maatstaf voor de volksopinie in
het land waar zij regeerde.
Vooral niet, omdat de werkelijke
aanhangers der Sovjetregeering in Mun
chen en Budapest natuurlijk blijven
bij hun „ideaal" en hun opvatting en
omdat de aanhang, die zij tijdens de
revolutio gewonnen heeft, zeer vermoe
delijk geprofiteerd heeft van die revo
lutie. Verder kan het niet uitblijven,
dat de Socialiseering van bedrijven:
van fabrieken, banken, schouwburgen,
hotels en wat dies meer zij, een mee
vallertje geweest is voor allerlei min
derwaardige elementen, die een gemak
kelijk leventje leidden van de resul
taten van georganiseerden roof en dief
stal.
Zelfs als die Radenregeeringen ver
dwenen zijn, blijft er een veel krach
tiger kern over van //belanghebbenden"
die alles zullen doen om die periode,
die voor hen zoo voordeelig was, nog
eens te laten terugkeeren. En liefst
te laten blijven.
Wat Rusland betreft, tast men (bij
gebreke aan twéé berichtgevers, die
het met elkander eens zijn) volmaakt
in het duister. Niet alleen, dat ver-
Geschiedkundig verhaal.
Naar het Dnltieh door
B. BOERMA.
Door het kanongebulder van de
Krulsschans werd zijn alleenipraak
afgebroken. In den morgennovet be
gon het xachtkene te meeuwen men
lag geen drie pa» voorntt.
.Ja, ja', bromde de oude soldaat,
.vuurt maar in den blinde t en luister
een» daar la ae al weer, die ver
vloekte melodie, het graflied van
Spanje» macht en eer paf, paf,
■paart toch je kruit, je vernietigt ze
er toch niet moe ja, ja, vuurt maar,
vuurt, bet lied klinkt nog de» te
duldelïker I Alle drommels, men kent
het ten laatite «elf» van bulten."
Te midden van het donderen van
't geiohnt en 't ichetteren der Neder-
moedelijk iedere berichtgever de zaak
door zijn eigen bril beziet en heel
vaak, in het belang van zijn opvatting
liegt of overdrijft, naar den eene of
den anderen kant, maar er komt nog
iets anders bij. Elk dier corresponden
ten of terugkeerende reizigers kan
slechts spreken van een bepaald ge
bied, dat hij bezocht. Van het enorme
Rusland buiten dat eene district weet
hij niets dan van liooren zeggen.
Geen mensch kan beweren te weten
hoe ,,de toestand in Rusland" werke
lijk is. Noch Lenin en Trotzky, noch
„een landgenoot uit Petersburg", noch
de correspondent van de „Daily - het
een - of - ander".
Nu wil het ons toeschijnen, dat 't
zeer gevaarlijk is op grond van al die
beweringen en berichten, waaraan elke
redelijke houvast ontbreekt, te conclu-
deeren, dat hel gevaar grootendeels
voorbij zou zijn.
Te minder, omdat men de propa
ganda voor de beginselen van het
communistisch socialisme met kracht
blijft voeren. Ongeveeer alle landen
worden gestadig overstroomd met bol
sjewistische propaganda lectuur, met
redevoeringen van Lenin en anderen,
met brochures en vlugschriften, die
geen ander doel hebben dan ook elders
de revolutie te doen uitbreken.
In hoofdzaak komt al dit propa
gandamateriaal van de uitgeversmaat
schappij „demain" in Genève, die
volgens haar eigen revolutionaire nieuwe
spelling geen hoofdletter gebruikt voor
baar titel.
Telkens vindt men brochures van
die uitgeverij in uitstallingen waar men
ze niet zou verwachten of in handen
waar zij zeer misplaatst zijn. Immers
slechts voor zeer ontwikkelde personen
is het weggelegd, voor lien, die zeer
critiscli hebben leeren denken, om
dergelijke lectuur te lezen, zouden zich
door de "drogredenen, waarvan het
geschrijf krioelt, op een dwaalspoor te
laten brengen.
Tot dusverre was het hoofdwapen
tegen de Bolsjewisten het verwijt, dat
zij alles vernielden, niets wisten op te'
bouwen, slechts ellende veroorzaakten,
geen ellende lenigden. Aanhangers
van liet Boljewisme ten onzent,
bladen als de Tribune en de (mosgroene)
Amsterdammer hebben zich in allelei
bochten gewrongen om de gruwelver
halen als leugens voor te stellen of
althans als grove overdrijving te brand
merken. Zij deden dit omdat zij
inzagen, dat, zelfs een proletariër" er
niet op gebrand is de gelijkgezinde
kameraad te worden genoemd van
dieven, moordenaars en brandstichters.
Zij dachten hun best te doen, de
Ravenstejjns en Wiessiugs, Och, de
stakkers
II un profeet, Lenin, is handiger. Hij
draait er niet om heen. In zijn rede
voering van Mei 1918, in Moskou in
het Alrussisch Congres der nationale
economische Raden gehouden, kwam hij
er al rond voor uit, dat „alleen de ver
overing van Rusland op de rijken op
de werkgevers ten behoeve der armen
en uitgebuiten" in staat is de gedroomde
bolsjewistische samenleving mogelijk te
maken. Dat „de overwonnen bourgeoisie
niet alleen verslagen, doch met wortel
en tak uitgeroeid, vernietigd moet
worden".
Zoo luiden 's mans eigen woorden en
Wiessing, Wijnkoop en Ravesteijn heb
ben dus die excessen niet te verdedigen.
landsche trompetten nenriada kapitein
Jaronkuo
.Een prince van Oraglën
Ben lek vry, on verveert
Der. konlnck v«n Hispanglën
Heb lek *ltyt gheëort."
B(j had nog niet gedaan, toen 6ec
kogel ln zijn onmiddellijks nabijheid
in zfln compagnie viel en sea man
schappen doodde of verwondde. Van
het Genneeioho galjoen kwam dose
kogelJan Norria op de Andrea Dorla
opende in 't voorbjvaren van fort
Liefkeastioek opnieuw hef vnur. Dit
werd doer het fort direct zoo krachtig
mogelijk beantwoord, evenwel bracht
het den Gsusen geen noemenswaardige
schade toe.
Op het dak van de Andrea Dorla
stond Myga van Bergen naait haar
beminde.
Hun oogen schitterdenwat deerden
hun de Spaacsche kogels f Boven de
hoofden van het bruidspaar woe
■egerljk de Geuienbanierde neer
Uit Lenin's eigen mond hebben wij
thans vernomen, dat het geen uitspat
tingen waren van bandeloos gepeupel,
waaraan leden der bourgeoisie als offer
vielen. Wij weten nu dat dit tot het
systeem van Lenin's Heilstaat behoort.
Het waren geen bijverschijnselen, die
bij elke revolutie plegen voor te komen,
doch weloverlegde daden, die op het
programma behooren.
Eerst ua de grondige vernietiging
van de bourgeoisie, zegt Lenin verder,
kan de Sovjetstaat beginnen op te
bouwen. Zoolang moeten dus zij, die
vagelijk nieuwsgierig zljh hoe zulk een
heilstaat er zal uitzien, hun ongeduld
opschorten. Eerst de bourgeoisie weg.
Dergelijke uitlatingen zijn natuurlijk
weinig geschikt om een „bourgeois" tot
het bolsjewisme te bekeeren. Dit
spreekt, maar tevens zijn die woorden
een vruchtbaar propagandamiddel
voor allen, die van meening zijn, dat
er toch wel wat goeds zou kunnen
steken in het communisme der sovjets.
Ook de krantenverbalen over den wel
stand der roodegarden, over de kleeding
betaling, woning en voeding waarin
zij zich verheugen, na eenige //bour
geois" te hebben uitgeplunderd, is voor
de partij van Lenin bruikbaar propa
gandamateriaal. Immers het eenige
privaat bezit, dat men in de Sovjet
republiek erkent, schijn dat te wezen,
wat men een /bourgeois" ontstolen
heeft. Natuurlijk dat dit er toe bijdraagt
ruitentikkers, plunderaars en ander
geboefte te bekeeren tot de politieke
idealen van Lenin. Als die periode van
//Vernietiging en onteigening der bour
geoisie" een paar jaar duurt heeft men
als roode gardist niet alleen goed ge
leefd, doch ook de kans zelf man in
bonis te worden.
Wij vreezen ernstig, dat men macht
en invloed der bolsjewistische propa
ganda onderschat. Zelfs meer dan hal f-
ontwikkelden, zelfs studenten en ge
studeerden, laten zie1-, meesleepen door
de frasen van het Bolsjewisme.
Een streven naar censuur is van
vrijzinnigen niet te verwachten. Doch
als men ziet hoe de revolutionairen, de
strijders voor de vrijheid omspringen
met de vrijheid van het individu van
het geschreven en gesproken woord,
hoe zij overal elke vrije meeningsuiting
onderdrukken, dan zou er waarlijk iets
voor te zeggen zijs den stroom van
dergelijk propagandamateriaal ietwat in
te dijken.
Van de zijde der niet-bolsjewisten
wordt reeds een tegen-propaganda ge
voerd. We kregen o.a. toegezonden „De
Verdediging" het officieel orgaan van
den anti-bolsjewistenbond en „Waakt",
uitgave van het hoofdcomilé van actie
uit Kath. en Christelijke organisaties.
Dat men de vrijheidsprincipes zoover
moet doorvoeren tot men tot zelfmoord
wordt gedwongen staat in geen enkel
vrijzinnig partijprogram.
Qui se fait brebis, le loup le mange
zegt het Fransche spreekwoord. En wij
Hollanders, zeggen, dat struisvogel
politiek tot niets leidt. Het gevaar is
nog lang niet voorbij. Integendeel,
dagelijks wordt het grooter, omdat
alleen de bolsjewisten zich bezig hou
den met zieltjes winnen en hun tegen
standers zich in slaap laten wiegen.
Buitenland.
Icarus.
De legende vermeldt, boe in da
grijze oadhald lesras aan zijn sehon-
gernkte vlag ven Spinola traden xa
mat da voeten.
.Nog een» de volle laag, jongens I
Vnur I vnur vnnr ter aare van Myga,
rnjnn bruid 1" riep Jan Norrl», dan
hoed xwaalenda. „Daar gaat de bram
zeilira over boord 1 't beteekent echter
niet»Hoiho Myga, lieve bruid vry
waterI Hoor eens, hoe de zwarte
galei zich voor Ltllo laat gelden I
Holho, Hoiho I liever Turksch dan
Paapieh I Vrli water 1 vrije zee 1 O
Myga, lieve Myga, o lieftallige, be
minnelijke bruid, hoe zeer heb ik
Je lief!"
,0 Jan, Jan, op zoo trotsohe w(jzo
1» nog nooit eene bruid veroverd ge
worden! Wat heb je niet al gedaan
voor m(j I'
,1e dat dan wel zooveel?' lachte
Jan Norrl» ,Een Itallaansehen lulte
nant heb Ik doodgeslagen en het ljjk
van een Italiaanichen kapitein over
boord geworpen 1 De ïwarte galei
heeft jon en mg gered hoera voor
de zwarte gzleli"
Hoera voor de zwarte galei I jniehta
deru vleugels hechtte door middel van
was. Hij wilde opstijgen van da aarde
en zweven in dan blauwen aether ver
van da kleine menschen. En werke
lijk hy voer met breeden wiekslag
omhoog de zon tegemoet, die hem
aantrok en lokte, die ajju vleugels
streelde met haar stralon on do vesren
deed glinsteren. Maar ach, toen lesras
dichter bij de zon kwam, ving het
was aan te smelten, de vlerken llatsu
los en Icarus stortte naar bsnedea.
Hg vlei ln de zee, dia Dog stsedsden
na&aj draagt van Io&tischs.
Zoo tracht de manachheld nlt te
komen boven de eigen kleinheid, en
«oms schijnt hel sisof he; ge ukken
zal op te stijgen tot een honger levens
plan, edoch het bleek een illusie te
lijs, gebroken, vernietigd valt tóeti
terng in het oude kwaad, de kluisters
vah h9t verleden konden niet werden
verbroken, ds golden toekomst, dia
voor aller oogea opeubrsk, koa niet
worden verwescnigkt. E-n „ogenblik
verwachtte de mensehheld m«t lng«
honden adem, dat Wilson da gealli
eerden zon weten in wiesen voor sfln
beginselen,m*r. r de Ecitc-e viel neer
in hef onds moeras van egoïsme ju
zeltver goodiog, waarin het Dsitscbo
militairs Imperialisme al zoc,veie jaren
had rondgoplooiero De Dultsoher»
trachten tfes.es nlt den modder te
geraken, waarin net sabaigekleltar van
de herrn leninasts hnn heeft gebracht.
ZQ hebben ds vredesvoorwaarden der
geallieerden beantwoord met tweo
tegenvoorstellen, waaruit ten dnide.
Ujksta blijkt dat van den geest die
het volk en voornamoigk de leiders
in 1914 bestelde, niet veel meer over
gebleven is. Thaas geen snorkend
geschrei van „Naofe Paris 1', geen
gepraat over: .Eln trlsoher, fröalloher
Erleg". De romantische fantasietje»
zflu gevlncbt voor da bittere, harde
w-ftfceipkheld. Men voelt aan dan l§ve
do gevolgen van het spreekwoord
,Wae den wolf die in een kwaad
gerucht slaat 1'
Door de twee boven aangehaalde, on
doordachte uitlatingen hebban de Dnlt-
schare zich een taSna onherstelbaar
kwaad berokkend. De publieke opinie
keerde sich tegen hen en men vergat
dat hot Dnilsche volk een Beethovon,
een Goethe, een Mozart en een Schiller
heeft voortgebracht. Thans erkent eik
Dultseber volmondig, dat men den
strijd heeft verloren en verwerpt zijn
vroegere afgoden die het land ln 't
verderf hebber, gestort, net militarisme
wordt veraelnt. Dnitsohlsnd stemt in
met de Inkrimping van hel leger tot
100 000 man, het wil zijn linieschepen
onttakelen, mits een deel der koop
vaardijvloot wordt teruggegeven.
Bravo! Het volk !a waffon trekt het
harnas nlt en werpt het van sieh af.
Voortaan zal geen verwaten officier
meer ds burgers van het trottoir
afloopsfi. Van territoriale w5»igingen
wil men niets weten, de bevolking
most daarin uitspraak doenmet
nadink wordt do afstand van opper-
Sliezi», vau Oost en Weit Pruisen an
van Memel van de hand gewezsn.
Daarentegen stemt men er ln toe om
van Dat: zie oen vrijhaven te maken
en da Wolchsel te nontraliseersn. De
koloniën wil Dnltschland behouden en
besturen overeenkomstig het beginsel
van den volkerenbond. Het voorstel
om aan neutraal gerechtshof te laten
beslissen over do gepleegde schendin
gen van ooriogsgebrulkea wordt her
haald. Ton slotte zal Dnltschland 100
miljard in goud betalen. Aan deze
voorstellen gaat een uitgebreide kritiek
op het oDtwerp vredesverdrag der
Entente vooraf "n wordt nogmaals
den nadrnk gelegd op ds tegenstelling
tnsschen deze voorwaarden en de
veertien punten van Wilson. In een
afzonderlijk hoofdstuk worden de
gevolgen die door het onderteakenen
de bemanning der Andrea lioria en
vorder links beantwoordde het zwarte
schip, onder de muren van fort Lillo
voorbgvarenö, den aanval.
„Doet het niet," zei kapitein Jero-
nimo tot z(jn makkers, die hem van
den wal wiiden afdragen. „Laat mg
in de friescbe buitenlucht sterven,
dan zei het mij gemakkeljker vallen.
Vaartwel, kameraden, vaart allen
wel sa doet nw host. Ik zie slecht»
jonge, jeugdige gezichten rondom
mij kameraden, lk wensch nmeer
geluk dan do oude armoe ten deel ls
gevallen. Wij hebben onzen plicht
gedzsn da slagvelden van Jem-
mingen, Mookerhelde, Gemblours en
bi) Antwerpen kunnen het getuigen
niet onze schnld is het, dat wij
nog op dezelfde plaats sta»n I
Vaart wol, keme raden, het
oudo leger gaat ten grondel Vaart
wel en leve Spanje het arme
Spanje 1"
Kapitein Jeronimo was dood, en
officieren en soldaten der bezetting
van het for£ Llefkemhoek «tonden
vandeze voorwaarden zonden oi-tstaan,
besproken en wordt oa. gezegd:
„De verwezenljking van dit ont
werp zon voor de geheele wereld een
nieuw ongeluk beteekenen. De zter-
vende wereldopvatting van Imperia
listische oa kapitalistische tendensen
viert daarin haar laatstee ontzettende»,
trinmf.
Tegenover deze opvattingen, welke
een onmeteilfk or-geluk over de wereld
fcpiben gebracht, beroepen wij ons
op de rechten van den mensch en van
do volkereD, onder welker teekenen
de Eogalscho slaat zijn ontwikkeling,
het Naderl&ndsche volk zjjn vrijheid,
do Noord-Aasorikaansehe natie haar
Oüzfh&nkeigbheld hebben verworven
ee. Prankrgk het absolntitmo heeft
afgeschud.
Met des eerbied voor deze rechten
van den mensch is het verdrag, zooala
het Dnltichlsnd is voorgelegd, niet
vereenig'oasr."
Moge de Entente bij het beschouwen
van deze tegenvoorstellen niet met
blindheid zijn geslagen. Erg vrien
delijk behandelt tnsn de ex tegen
standers pog niet. In oen mededeelifeg
van officieel Dnltsche zijde aan de
,N. R. Ct.' worden enkele bewijzen
daarvan aangevoerd. Zoo wordt do
uitvoer vau 400 melkkoeien uit Neder
land naar Dnltschland, in ruil voor
40000 ton steenkolen, die reeds lang
sfln geleverd, door de Entente ver
hinderd. Aan duizenden kwijnende
znlgallr-gon hadden dese beesten het
laven kannen schenken. De gealli
eerden voeren toch geen strjjd tegen
de klnderksns?
Tegenover da gewezen Donan-
monarchie loggen de heeren Clemen-
eean ca. een mildere houding aan
den dag.-Men wil met Oostenrijk een
leening sluiten. Dan kan men grond
stoffen en levensmiddelen betalen.
Maar als dat geld is opgeteerd, wat
dan Want tegelijk met het aanbieden
van economische hnlp, wil men het
land berooven van de meest vrucht
bars landbouwende streken. Dat is
een Shijlocs.tactiek, in de eene hand
da geldhandel, in de andere het mes
om een pond vleesoh te snijden, naast
hst hart van Antonio. De Entente
wenseht bovendien de aanslnlting van
Dnitseh Oostenrijk bg Daitschland te
verhinderen en spiegeit mildere vredes
bepalingen voor wanneer men daarvan
afziet. Daarentegen spoort Italië do
Oostenrf!kers aan tot haodhavlng van
bnn zelfbeschikkingsrecht. Heel edel
moedig van Italië. Ja, maar de
Italianen zien in ds aanslnitibg van
Oostearjfc met de Slavische gebieden
een bedrflging van hnn noordelijke
grenzen en zonden liever zien dat het
zwaartepunt van de toekomstige
Donanstaat niet zoo dicht in de bnnrt
lag. Daarom gaat ln deze kwestie
do Ifaliaansche politiek tegen de
Fransche ln.
Een Iearna is ook de bekende
Italtaaesohe dichter Gabriele d'Annuls-
zlo, die deze week naar beneden is
gekomen van ds dnlaelingwekkende
hoogte waarop het enthonsia»m9 en
de bewierookteg zijner landgenooten
hem had geplaatst.
Toen lialië indertijd op snik een
weinig sympathieke wijze zijn vroe-
geren bondgenoot in den rng aanviel
werd d'Annnnsio uitverkoren cm dit
feit goed te praten, hij werd da
officieele zanger var. de overwinslngs-
berlehten, dis aan hoogdravende
verrukking vergoodden, wat de zege
aan belangrBkheid te kort kwam.
d'Annnuzio zelf was een dapper man
en waagde meermalen zijn leven voor
zjjn land op zjjn stontmoedlge vlieg
tochten. B8 had ln lijn roman
„Misschien wel., ./misschien niet" blgk
gegeven het psychs van den aviateur
volkomen te doorgronden, hij toonde
geroerd en sprakeloos om hem heen.
Hot geschut zweeg. Alle Neder-
landsche schepen waren met den
rjken bnit gelukkig aan de aanvallen
der Spaansche versterkingen ont
komen. Uit de verte klonk echter nog
altQd het lied van vjhlenhonderdseht-
enzestlg
Voor God, wil lok belijden,
Ende syn grooter macht,
Dat lek tot gheenen tydec
Den Couicck heb veracht,
Dan dat ick Godt den Heers
Der hoogster Majeitsyt,
Heb moeten obedleren,
In der gherechtigheyt.
Steeds verder zeewaarts klonken
die tonen langiamerhand zwakker,
toen het Stoutmoedige Genzeneskader
met zijn bnit, zijn gewonden en sijn
roem in iteeds dichter wordenden
nevel verdween.
EINDE.
