63 Donderdag 29 Mei 1.919, I06e jaargang.
De polsslag van den tijd»
it FEUILLETON
DE ZWARTE GALEI.
ABONNEMENTADVEBTENTIËN
f* i,i» fi s*i£t|"\igm '-mÊ» /^/\v irk m mynp 'zssisst
batten Gooi f 1,40 j Jj V g g| W jSRto I I 1 1 /I j 1
Afsonderlfke aommors 5 cent. ^[Jü JF 'y if fel r^r%?S.-'-;3 jf ^1 W Pt 1® [*k ï!f W' F*m*H®k0Z?e&t©n 1—10 regels 11,60
VorschfKtr Maandag-, Woensdag- jjlMpSiM BawVjeuamsjers 5 cosit.
m Vr^^ajfivond. Uitgave fiaaml. Venn, „Qoesehe Courant'DirecteurW. van Barneveld. Advertoutiën wordon auugenomea
tot "22 uier voormididaQSa
[f.
In ons vorige artikel gaven we aan.
de algeineene beginselen, welke aan een
Vrijzinnig-Democratische staatkunde ten
grondslag liggen. Aan de hand van
deze beginselen heeft de commissie de
gestelde verklaring ontworpen. Staande
de vergadering zelve werd deze eenigs-
zins gewijzigd en ziet er 'nu als volgt
uit
1. i. Regeermacht eu Wetgeving
behooren te steunen op de vrije
georganiseerde wilsuiting van alle
meerderjarige Nederlanders.
2. Ter bereiking van dit doel moet
de staatkundige opvoeding des volks
worden bevorderd en is de grootst
mogelijke openbaarheid van alle
regeeriugsbeleid, alsmede een onbeperkte
verantwoordelijkheid van de overheid
tegenover de vertegenwoordigende
lichamen geboden.
II. 1. Wetgeving en regeeringsbeleid
moeten erop gericht zijn, de maat
schappelijke ontwikkelingsvoor waarden
voor allen gelijk te maken.
2. Om de vrije werkzaamheid in de
voortbrenging en het voortbrengend
vermogen van het volk te bevorderen,
moet aan ieder de vrucht vaii eigen
inspanuing zijn verzekerd. Daarbij zal
als regel handhaving van het persoonlijk
eigendomsrecht onmisbaar zijn.
3. De wetgever behoort ter organisatie
van de voortbrenging regelend op te
treden en door krachtige sociale
maatregelen het stoffelijk en zedelijk
welzijn van allen, die aan de voort
brenging deelnemen, te bevorderen.
4-, De wetgever zal niet moeten
aarzelen,den privaten ondernemingsvorm
te wijzigen of zelfs ter zijde te stellen,
waar hem dit in het belang eener
grootere productiviteit of van een
rechtvaardiger verdeeling van het maat
schappelijk inkomen noodzakelijk voor
komt.
In het eerste gedeelte ligt de om
schrijving van de zuiver democratische
gedachte, algemeen kiesrecht voor de
meerderjarige Nederlanders. Nu de
zaak van het algemeen kiesrecht voor
mannen en vrouwen heeft overwonnen,
is de leeftijdsgrens maar een kwestie
van tijd meer. Om de vrije wilsuiting
van het volk volledig neergelegd te
zien in regeermacht en wetgeviug, is
tegelijk noodig onbeperkte verantwoor
delijkheid van de overheid tegenover
de vertegenwoordigende lichamen en de
grootst mogelijke openbaarheid van alle
regeeringsbeleid, want zonder deze is de
controle onmogelijk. Natuurlijk kan
het landsbelang' medebrengen, dat niet
alles, wat een regeerder doet, in het
openbaar kan geschieden, maar dat mag
geen verstoppertje spelen worden of een
poging om de controle te ontgaan.
Wij moeten hebben parlementaire re
geeringen, dat wil zeggen een kabinet,
dat voortgekomen is uit parlementaire
groepen, die te zamen een meerderheid
uitmaken in de vertegenwoordiging van
het volk. Een zoodanige regeering zal
in de volksvertegenwoordiging geen
lastige dwarskijker zien, maar zij zal
zich gevoelen als de uitvoerster der
wenschen van de meerderheid des volks,
terwijl de oppositie tot taak heeft te
zorgen, dat ook rekening wordt gehou
den met de wenschen der mjnderheid.
Om deze beginselen der democratie
voldoende tot haar recht te doen komen
is noodzakelijk, dat de vrije ge
organiseerde wilsuiting van het volk
steeds duidelijk blijkt eu dat niet alleen
in verkiezingsdagen. Het volk moet
belang leeren stelleu in zijn eigen
levensvragen. Daartoe is opvoeding
noodig en die taak is voor een groot
gedeelte weggelegd voor onze politieke
organisaties. Onze afdeelingsbesturen
mogen dit weieens ernstig overwegen
eu zich afvragen, of zij in deze wel
doen, wat zij zouden kunnen, want het
is de weg, die wel langzaam, maar
zeker naar het doel leidt. W.
Buitenland,
In Banden.
Ds knsdloisda banden, dis de En-
tento windt om hst Dultscha s ijs, tracht
rail Broekdorff sot rtaexis san weinig
losser ta maken. Hfj dient zijn pro
taat>noU'* in ets tracht de harten van
diamant te vermurwen. Een gedeelte
do DuUscha bevolking achter
(Ivors voor onderteakssilüg van het
vi-edasvardrsg, de onafhankelijk»
socialisten. Over de gevolgen van
huo. botoogingen heeft de graaf «teb
uitgelaten tegenover aan berichtgever
vac dn „Vorsaris". De Dnitsche gs
dolegeordsn, satan van Brockdotff,
zonden geheel ta^ea de belangen van
da Dnitsche arbeidersklasse handelen,
sis 25 voorwaarden ODderieekendcn,
die siets anders dan voortgezeUen
hongarsaood ea werkeloosheid beies
kenen. In de Parigsche bladen staat
mes vstta letters de vertaling van do
nhiatingsn der onafhankelgken b§ de
betooging ia do Losigarteo. Deze
betcojingen hebben da positie van
de Dnitseha delegatie, die toch al
niet gemakkelijk was, nog tanmerke
15k ïfetoligor gemaakt. Ds graaf
eindigde mot do toezegging, dat hj
Dooit z$n hst dteeksnlog zon setten
onder een tink, dat hij als "een vod j a
papier beschouwde.
Hoeseer ds strop, die de geallieer
den om den sek van Duitschldsd
geslagen hebben, trekt, bsw'jst wel
een schajrsn nit Bern a:n de „Mam
chetter Guardian" toegozocden en
waarin gezegd wordt
„De fabrieken zi1u werkeloos bij
gebrek aan grondstoffes. Do steden
zfja vol werkloozen. De ondersteuning
aan werkloozen voert steden ec dis
tricten naar hot bankroet.
„De verlamming is algemeen ge
worden door de ineenstorting var hot
nationale transportstelsel. Het rollend
materieel is op de ipcorwegoa van
Frankrijk inslaat* van waar het moest
zijn j wsot Frankrijk had volop spoor-
we-«materieel - en toon het d.ït van
DnUschlasd in beslag nam, verlamde
hst het land opzettelijk. Hat moreel
is ineengezakt on heels streken sjjo
besmet test eon soort van algemeens
hysterie, dia grootendeols het gevolg
Is van gebrek aan voedsel, ofschoon
wanhoop en hst variies van allen
eerbied voor het gezag al voldoende
verklaring ervoor sonden sfjü, Er kan
ook niet meer de geringste twgfel
bestaan, dat de Dnitscae mijnwerkers
eu werklieden niet langer lichamelijk
tot zweren arbeid in staat zijn."
En hoe houdt het volk zich onder
dit alles? Het schijnt ervan overtuigd
te zijn, dat er geen verheffing alt de
ellende meer mogeijk is. In Berlijn
danst men dag en nacht door. Op de
wedrennen worden door schunt.ige,
bleeks personen groote sommen ver
speeld, het hazardspel bloeit, geweien
ritmeesters, liefst van adel, honden
de bank. Het is de galgesjsnaaltjd van
een volk, da; voelt naar het schavot
te worden gedreven. Een lykw-gin
met oen dronken groep, in 't witge-
kleede Pisrots reed op een vroegen
morgen de Dnitsche hoofdstad binnen.
Sinistere symboliek. Het Dnitsche voik
dat in krankzinnigen rbes naar hst
grai wordt gereden. Is het te ver-
wonderen, dat men vergetelheid zoekt
in spel, drank sn dans? Heeft da
Entente niet eerst door de uithongo
Geschiedkundig verhaal.
Haar het Daitesh door
B. BOERMA.
Duizenden harten achter de maren,
die Faclottl om de stad had laten
bonwen, luisterden met aandoening
naar deze klanken; duizenden oogen
werden vochtig.
Doch 't wae geen tp van overleggen
en bepeinzen: de swane galei had
haar schoonste heldendaad verricht;
't kwam er nn op aan, den buit in
veiligheid te brengen. Betcharmd door
het vnnr der zwarte galei, bereikte
Jan Norrle, kapitoin aan boord der
Andrea Dorea, het midden der Schelde
en dreef stroomaf langzaam van de
stad af. Zeven veroverde, kleinere
vaartnigen vosrsn reeds met de ache,
pen der Geuzen voorop de zwarte
galei dekte den aftocht.
Van Antwerpen» wallen werd on
ophoudelijk on krachtig gevuurd, maar
de Gonzenschepen on ds Andrea
Dorla, dis nn onder da bedelaarsvlag,
mat door den morgenwind gezwollen
zeilen stroomaf vooren, bleven het
antwoord niet schnidlg. Don Federigo
stond radeloos over zoo ongehoorde
stoutmoedigheid.
Vnnr werd er gegeven van alle
schansen en fatten langs den stroom.
Hoiho, hoiho, Genzongelnk, Genr.cn
geluk I Wat deert hot den Geuzen, of
de Spanjaarden raak of mis achleieu
Ds gewonden bergt men onder dek,
de dooden werpt men over boord
hoiho hoiho, voor fort Fillp laat de
de zwarte galei zich weer hom-es I
Bom bom, dat is Krulzsehans op
den Brabantichen oever.
ringspolhiek hst ia ven mt dit volk
gseogert en vraagt het nn niet boven
dien „Je geld 1* De Entente ziet dit
alles aan met opoeogsperste lippen en
gekruiste armen Grondstoffes en
voldoende levensmiddelen na dé
ondei'Seekeiiibg van het verdrag dat
vernietiging inhoudt. Voor het geval
dat man weigert, weina dan zfjn de
geallieerden gereed een verderen
opmareeh op den rechter Bfjsosvei? te
beginnen bovendien zullen zfj onmid
dellijk afzonderlijke vredesonderhan
delingen aanvragen met Beieren,
Baden er, Wurtembnrg.
Dit zon aog nies zoo kwaad zUn
voor Daltschland. Mogelijk zonden -Is
afzonderlijke staten een gn-istiger
vrede kneden bedingen dan Dnitsch-
lasd in zijn geheel.
Ook in de Palts wordt de drnk der
Eatoinebsnrten gevoeld. Erzberger
tie .ft aan generaal Nudaat een kivcht
gezonden, omdat de Fransche bezet
tingatroapen onder genercal Gérard
misbruik zenden hebben gemaakt van
han rechten, om een staatsgreep te
bevorderen tot losscheuring van de
Palts van Beieren en van het Dnitsche
rjjk. Gérard heeft namelijk een fce-
k^ndmskicg gepubliceerd waarin o.m
gezegd wordt dat het aan het generaal
commando van het Fransche lage?
bekend is geworden, dat bewoners van
Landan weger s hos sympathie voor
Frankrijk moeilijkheden zonden onder,
vonden hebben van zekere Dnitsche
ambtenaren. Dit zon oen inbreuk zijn
op da beveian van maarschalk Foeh en
een incorrectheid tegenover hes over
wlnoende en welwillende Frankrijk.
Hot Fransche bezattiogicommando
in da Paltz zal echter elk strevan
naar autonomie eener PalatQosche, bjj
Frankrijk aan gesloten repabllek, be
vorderen en elke tegenactie onder
drukken.
Veel resultaat zal de actie van Erz
berger wel niet opleveren. Da gealtl
oorden gouden wel In hun vuia-je
lachen, wanneer de pogingen van
Gérsrd met succes werden bekroond.
Een staatsgreep, die gelnkr, vindt ge,
nade In slier ongen Dit ondervond
Napoleon Bonaparte, dit ondervoed de
latere keiter Napoleon III en dit zuilen
ook de toekomstige wereldhervormera
ondervinden. Ais 't gelakt, ja dan ia
men komma arrivé. Ea mislukt de
poging, dan wordt men gafaslleerd, of
men verklaart zich ie hebbes vergist.
Er is niets bienws onder de zon. Het
is, zooala een telegram uit Egypte
meldt, alles bi) hei onde gebleven,
alleen do schade bedraagt Idem zoo
veel. En dat zal ten slotte ook hel
einde van alle revoluties en alle oor
logen zijn, zoolrng de menschen
zelvsn niet veranderen, alles blijft bjj
't onde, en zelfs door de schade word:
men niet wijs,
Barbnsee, de beroemde schrQvar
van ,Le Feu', de nog beroemder schrg-
vcr (althans In Hollaed) vsn hot ln
beslaggenomen werk „De Hel' heeft
ln de Nene Zii IchZtg eijn licht laten
schijnen over den volkerenbond en
verklaart
„De groots beteakenis van deze
„Bociéié des Nations' is hoofdzakelijk,
bfjna nitsinltesd van moreelen aard 1
Jnistln dezen zedeltlken dwang schuilt
da hoofdzaak. Dit zedelijke karakter
zal meer dan eenfge andere afschrik
kende maatregel, dien onze staats
lieden kannen uitdenken, het groot-
schs werk steunen en sterken, en het
do kracht verleenen, weldoende resni
taten op te leveren. De toekomst zal
ona de machtige strooming der open
bare mooting niet meer kannen doen
vergeten, die dit werk heeft gewrocht
totdat de dag sa! komen, waarop
deze zelfde openbare meening, door
alzijdige voorlichting een nniverieeie
meening geworden, zelf een codex
van algemeene wetten zal ontwerpen,
die beter past tot de onmetelgke be
langen der menschheld, welkn hier
Na ec{ner zal 't er spannen en moet
ieder der Nsderlandscbe mannen zQn
uiterste best doen; want da laatste,
maar tevens de sterkste afstuiting
moet nog verbrokou worden.
Daar beneden lzt den morgennevel
ligt het fort Liefkenshoak.
Daar beneden in den morgennevel
ligt het fort Lllio.
Na zal 'i er gedacht spannen en
daarom Ganzen, elk die nog mee kan
helpen, op zijn post. Laat bolderen de
kanonnen en vertrouwt verder op uw
geluk.
Alles was op fort Llefkenshoek ten
aanval gereedde kommandant had
tijd genoeg gehad zijne maatregelen
te nemenreeds om twee nar had
kapitein Jeronimo henrogewekt. „Nn,
wat is er voor nieaws," Banhor had
de overste gevraagd en de onde had
de ichonders opgetrokken en gezeld
„Misschien Mnlierd te Galloo, mogelijk
op het spel staan."
Hot is one eau absoluut raadsel, hoe
eer. dergelijk immoreel atnk ais de
grondregelen van den Volkerenbond,
die gebaseerd zijn op da ongelijkheid
der naties, op da suprematie van de
groote Eotentemogandhodets op da
slavarnii der Ceatraien nog een zede
>ijk6 beteakenis, en nog wel een
groots, kan hebben. Men beoordeel»
detj Volkerenbond, d. w. z. voor s/4
Butentebond. naar haar resultaten,
naar hst vredasverdrag.
Da Boedapester arsolraad heeft wear
eens vergaderd. Natuurlijk sprak
Bek» Knu Hij had een belangrijke
ontdekking gedaan De onafhankelijke
socialisten in DnitschUnd, zijn vcor
standers van onderteeketüsg der
gedicteerde vredesvoorwaarden, otndst
zij ln de „Noskes on Scheidsmannen*
een veol grooter gevaar voor ds
wereldrevolutie zien dan in het En
tente Imperialisme, en het grootste
gevaar hst eerst willen bos',rijden.
Ja, het zfjo dappere Uedsn die Spar-
lactates. Eo of 1
En in' Hongarije hadden ze goddank
nog geen last van znike „Noskei en
Scheidsmannen" verzekerde onze
Koen, en vergat daarbfl hoelama?.! te
denken aan Julias Kzroljj!,
Nog lomand heeft gesprokan. Ke-
remky, dis thans in Parijs waar boven
water is gekomen, na als een coprt
van wandelende Jood de wereld to
hebben rosdgezworvea. Hij maant de
geallieerden aan om deregeericg van
Koitsjsk, die met snccets de bolsje
wikt beztrfjdt, niet te erkennen, want
Koltsjak ls een aartsreactionair. Ke
ren sky trach: van de Entente de
belofte af te persen, dat zjj ip Bnsiand
geen regeering zal erkennen, die
gelijk staat met de aictatnnr van één
man of van eea groep, dia de volks-
sonvereinitoit niet erkent. Maar de
Entente zal zich de handen wel niet
laten binden.
Nog een darde stemgeluid werd
gehoord. Hst angstig vragend stem
toetje vat» Benner, het hoofd van de
afvaardiging van Oos'snrQk ter vre
descoBferectle.
Renner is bang dat hij wordt ver
geten, want hij is nn sinds 14 Mei
met z^u delegatie in Versailles, den
22stea Mei warden de geloofsbrieven
der Ententa-mogandhecioa teruggo-
zouden mat de toevoeging: „In orde
bevonden", en eindedien hebben do
Oostenrljksche heoren, taal noch
teelten ontvangen. Ja, het io lastig
waDBsar men zooveel internationaal
hooi op zjn geallieerde vork heeft
genomen.
Clemenceen heeft hedenmorgen na
hat ontbjt oen geheime nota aaa voo
Brockdotff gezonden, die luidt als
volgt
Waarde overwonnene 1
Ja, dat heb je goed begrepen, dat
viel me van je mee, ja, da bedoeling
Is, dat jallle na vgf-.ion jaar da mijnen
in het Saar bakken tegen een zacht
prijsje terugkoopt, Jullie snit natuur
lijk clat kunnen betalen, maar dat is
heelemaal nlat erg. daar hebben wU
vast op gerekend, maak je maar niet
ongernst. Eu wat die kwestie bstrafc
van het gebied dat jullie aan België
en Polen moeten afstaan, dat is in
don haak. Ik heb bet aan Wilson ge
vraagd, vanmorgen aan 't déjeuner
en hij verzekerde mQ, onder het
knabbelen op een voos radijsje, dat
dit volmaakt in overeenstemming is
met zijn veertien punten. En h(j kan
't natuurlijk weten. Grondstoffen, daar
moet je voorloopig msar niet te veel
aan denken. Kijk eens, jullie kunt
Ineens niet zoo vreaselijk hard wet ken,
dat zon da volksgezondheid schaden.
Eu wat da blokkade politiek betreft,
cm je de waarheid te zeggen, dia
heeft uitstekend voldaan, maar na da
onderteakanlng zullen wa o?er alge-
wel oproer ta Antwerpen eu la allen
gevalle verzoek ik u, op den wal te
willen komen." Verdrietig wae da
kommandant op het znld oostol§ke
bolwerk van aiin fort verschenen ea
had lang geluisterd Een kwartier
later had do trommel de bezattiag
eens weer op de walien geroepen,
doch een nar daarna had de kapitein
gezegd
„Senhor overste, ik zou lnst ge.
voelen om de schildwachten van dezen
naeht te laten doodschieten."
Hoe lang duurde nn reeds het
donderen van 'S geschut stroom
afwaarts Geen wonder voorwaar, dat
op fort Llefkenshoek alles gereed was,
om de zwarte galei zoo goed mogelpk
te ontvangen.
Kapitein Jrronimo liep iss diepe
gedachten verzonken voor zijn com
pagnie heen eu woer en hoe nader
het vaar kwam, hoe stiller en na
deakendsr hij werd, dat was zoo z^ü
heeleopheffing sproken. Iu vertrouwen,
juliis leverden voor den oorlog te
veel en te goedkoop. Dat mag niet
meer voorkomen. Zie js, wjj willen
het na eens wat gemakkelijk hebben,
eu wat mindar bard werken. Ja, ec
wei verdienen, tüsinörljjkVan jullie
eoaenrroütia willen wa geen last
hebben en daarom, het aantal arbeids
krachten, begrijp la, slat te groot,
ulo', te groot.
Woee overtuigd vaa mijn bijzondere
hoogachting. Voor da Entente geldt
steeds: „Ho? minder Daltsehers hoe
meer vrengd."
Hainean.
Binnenland.
O'.tvotr.
Hat latergaaillêerd Comité te 's Gra-
venhage heeft geen bezwaar t3gen
uitvoeren naar Zwitserland over
Dnitse'a grondgebied, wel bestaan er
bezwaran sages den uitvoer van rijst-
stijfsel, opsosrijen on rubber naar
onbezet Daitsshland.
De uitvoer vaa ijzer- ea staafafvsl
naar geallieerds landen zal in den
vervolge onbeperkt knsaen plaats
hebben.
Hulpvsrleening.
Het bestner van den Kon. Nat.
Bond voor Seddisgwezen ec Eerste
Hulp bj} Ongelukken Het Oranjekrnls
heeft islograpMeclï aaa don G G. van
Nsd. O. Icdlë gevraagd, of ia verband
met de uitbarsting van den valkaan
Kloet hnlp van Nederland noodig is.
Iodirn een bevestigend antwoord
ontvangen wordt, zal hst bestnnr do
noodigs maatregelen treffan om die
hnlp te verzekeren.
De Broodprijzen.
De minister van landbouw heeft aaa
hes bestuur van het Ned. Verbond
van Neutrale Vakvereon. medegedeeld
dat vac verlaging van da witte- es
brnlnbroodprijseu geen sprake kan
zij", omdat da vroegere regeling
oegeveer 10 mlllioen per marmd kostte.
Ds minister was evenwel bereid, de
verdere verhooging, speciaal van de
brninbroodprljxen, zoo lang mogaljk
uit ta stellen, ec zegde evoossnn san
verhooging van het aardappelrsntsoen
tos.
Ben goede keuze.
Het Jouraal des Débats segt over
do aanstaande beno'emwg van jhr.
dr. Loudon tot gezant te Parijsde
belangen van Frankrijk en Nederland
tonden niet aan betere handen toe-
vertronwd kunnen sijn dan aan die
van den Soogowijden vriend van ons
land, die ds heer Loudon is. Dezs
gevoelens sjn ons een veilige waar
borg, dat de kwesties, beiden naties
gamees, voortdurend in varsoenings'
gesslndan en den mesat vrlandsohappo-
ijjken geest zuilen worden opgelost.
Opgeheven,
Da Rijkscommissie voor zeep en de
commissie van advies daaraan toe-
gevoegd, zijn opgeheven. Het verbod
van aflevering van koolsure potasch
en kalilocg is ingetrokken.
De minister tpreekt.
Iu de Maandag te Amsterdam ge
houden vergadering van het Neder
landse!» Werkliedenverbond Patrimo
nium, heeft de minister van financiën
een rede gehouden, waarin hg o.a.
zeide
Als ik niet zorg, dat het geld er
komt, dan komt er van al da mooie
sociale wetten van minister Aalberse
niets. Het is nu eenmaal het lot van
den minister van financiën, dat zijn
belastingplannen niet in goada aarde
vallen. Toen Bpr. aan H. M. kwam
madodeelen, dat volgens zfs» bereke
ning 190 miUiosn meer aan belasting
zouds noodig zijn, heelt de Koningin
geantwoordaangenaam is uw taak
eist.
gewoonte. Hij had het spel ai zoo lang
meegespeeld, dat hl) er genoeg van
kresg neen, toch niet 1 maar dat
hot hen» even onverschillig wam ge
worden als b.v. hat ademhalen. Kapi
tein Jeronimo had ala gewoonlijk de
schouders opgetrokken, toen een
ijlbode van fort Paral da eerste nadere
tijding over het voor Antwerpen voor
gevallene had gebracht. Hoe boos
zijne kameraden zich ook getoond
hadden, do oud soldaat van Alba,
Ri-queaenB dn Farnese had -slechts
don bode den rug toegekeerd en was
naar zijn compagnie gegaan.
„Eu dit volk meeoou ze nog altijd
ta suunen dwingen?" bromde hij ln
zich zelf. „Hoe lang roods ligt de
bloem dar Bpaansche ridderschap, de
kern va» z(jae kracht in dit land be
graven Wea u, arm vaderland."
(Slot volgt.)