63 Donderdag 29 Mei 1.919, I06e jaargang. De polsslag van den tijd» it FEUILLETON DE ZWARTE GALEI. ABONNEMENTADVEBTENTIËN f* i,i» fi s*i£t|"\igm '-mÊ» /^/\v irk m mynp 'zssisst batten Gooi f 1,40 j Jj V g g| W jSRto I I 1 1 /I j 1 Afsonderlfke aommors 5 cent. ^[Jü JF 'y if fel r^r%?S.-'-;3 jf ^1 W Pt 1® [*k ï!f W' F*m*H®k0Z?e&t©n 1—10 regels 11,60 VorschfKtr Maandag-, Woensdag- jjlMpSiM BawVjeuamsjers 5 cosit. m Vr^^ajfivond. Uitgave fiaaml. Venn, „Qoesehe Courant'DirecteurW. van Barneveld. Advertoutiën wordon auugenomea tot "22 uier voormididaQSa [f. In ons vorige artikel gaven we aan. de algeineene beginselen, welke aan een Vrijzinnig-Democratische staatkunde ten grondslag liggen. Aan de hand van deze beginselen heeft de commissie de gestelde verklaring ontworpen. Staande de vergadering zelve werd deze eenigs- zins gewijzigd en ziet er 'nu als volgt uit 1. i. Regeermacht eu Wetgeving behooren te steunen op de vrije georganiseerde wilsuiting van alle meerderjarige Nederlanders. 2. Ter bereiking van dit doel moet de staatkundige opvoeding des volks worden bevorderd en is de grootst mogelijke openbaarheid van alle regeeriugsbeleid, alsmede een onbeperkte verantwoordelijkheid van de overheid tegenover de vertegenwoordigende lichamen geboden. II. 1. Wetgeving en regeeringsbeleid moeten erop gericht zijn, de maat schappelijke ontwikkelingsvoor waarden voor allen gelijk te maken. 2. Om de vrije werkzaamheid in de voortbrenging en het voortbrengend vermogen van het volk te bevorderen, moet aan ieder de vrucht vaii eigen inspanuing zijn verzekerd. Daarbij zal als regel handhaving van het persoonlijk eigendomsrecht onmisbaar zijn. 3. De wetgever behoort ter organisatie van de voortbrenging regelend op te treden en door krachtige sociale maatregelen het stoffelijk en zedelijk welzijn van allen, die aan de voort brenging deelnemen, te bevorderen. 4-, De wetgever zal niet moeten aarzelen,den privaten ondernemingsvorm te wijzigen of zelfs ter zijde te stellen, waar hem dit in het belang eener grootere productiviteit of van een rechtvaardiger verdeeling van het maat schappelijk inkomen noodzakelijk voor komt. In het eerste gedeelte ligt de om schrijving van de zuiver democratische gedachte, algemeen kiesrecht voor de meerderjarige Nederlanders. Nu de zaak van het algemeen kiesrecht voor mannen en vrouwen heeft overwonnen, is de leeftijdsgrens maar een kwestie van tijd meer. Om de vrije wilsuiting van het volk volledig neergelegd te zien in regeermacht en wetgeviug, is tegelijk noodig onbeperkte verantwoor delijkheid van de overheid tegenover de vertegenwoordigende lichamen en de grootst mogelijke openbaarheid van alle regeeringsbeleid, want zonder deze is de controle onmogelijk. Natuurlijk kan het landsbelang' medebrengen, dat niet alles, wat een regeerder doet, in het openbaar kan geschieden, maar dat mag geen verstoppertje spelen worden of een poging om de controle te ontgaan. Wij moeten hebben parlementaire re geeringen, dat wil zeggen een kabinet, dat voortgekomen is uit parlementaire groepen, die te zamen een meerderheid uitmaken in de vertegenwoordiging van het volk. Een zoodanige regeering zal in de volksvertegenwoordiging geen lastige dwarskijker zien, maar zij zal zich gevoelen als de uitvoerster der wenschen van de meerderheid des volks, terwijl de oppositie tot taak heeft te zorgen, dat ook rekening wordt gehou den met de wenschen der mjnderheid. Om deze beginselen der democratie voldoende tot haar recht te doen komen is noodzakelijk, dat de vrije ge organiseerde wilsuiting van het volk steeds duidelijk blijkt eu dat niet alleen in verkiezingsdagen. Het volk moet belang leeren stelleu in zijn eigen levensvragen. Daartoe is opvoeding noodig en die taak is voor een groot gedeelte weggelegd voor onze politieke organisaties. Onze afdeelingsbesturen mogen dit weieens ernstig overwegen eu zich afvragen, of zij in deze wel doen, wat zij zouden kunnen, want het is de weg, die wel langzaam, maar zeker naar het doel leidt. W. Buitenland, In Banden. Ds knsdloisda banden, dis de En- tento windt om hst Dultscha s ijs, tracht rail Broekdorff sot rtaexis san weinig losser ta maken. Hfj dient zijn pro taat>noU'* in ets tracht de harten van diamant te vermurwen. Een gedeelte do DuUscha bevolking achter (Ivors voor onderteakssilüg van het vi-edasvardrsg, de onafhankelijk» socialisten. Over de gevolgen van huo. botoogingen heeft de graaf «teb uitgelaten tegenover aan berichtgever vac dn „Vorsaris". De Dnitsche gs dolegeordsn, satan van Brockdotff, zonden geheel ta^ea de belangen van da Dnitsche arbeidersklasse handelen, sis 25 voorwaarden ODderieekendcn, die siets anders dan voortgezeUen hongarsaood ea werkeloosheid beies kenen. In de Parigsche bladen staat mes vstta letters de vertaling van do nhiatingsn der onafhankelgken b§ de betooging ia do Losigarteo. Deze betcojingen hebben da positie van de Dnitseha delegatie, die toch al niet gemakkelijk was, nog tanmerke 15k ïfetoligor gemaakt. Ds graaf eindigde mot do toezegging, dat hj Dooit z$n hst dteeksnlog zon setten onder een tink, dat hij als "een vod j a papier beschouwde. Hoeseer ds strop, die de geallieer den om den sek van Duitschldsd geslagen hebben, trekt, bsw'jst wel een schajrsn nit Bern a:n de „Mam chetter Guardian" toegozocden en waarin gezegd wordt „De fabrieken zi1u werkeloos bij gebrek aan grondstoffes. Do steden zfja vol werkloozen. De ondersteuning aan werkloozen voert steden ec dis tricten naar hot bankroet. „De verlamming is algemeen ge worden door de ineenstorting var hot nationale transportstelsel. Het rollend materieel is op de ipcorwegoa van Frankrijk inslaat* van waar het moest zijn j wsot Frankrijk had volop spoor- we-«materieel - en toon het d.ït van DnUschlasd in beslag nam, verlamde hst het land opzettelijk. Hat moreel is ineengezakt on heels streken sjjo besmet test eon soort van algemeens hysterie, dia grootendeols het gevolg Is van gebrek aan voedsel, ofschoon wanhoop en hst variies van allen eerbied voor het gezag al voldoende verklaring ervoor sonden sfjü, Er kan ook niet meer de geringste twgfel bestaan, dat de Dnitscae mijnwerkers eu werklieden niet langer lichamelijk tot zweren arbeid in staat zijn." En hoe houdt het volk zich onder dit alles? Het schijnt ervan overtuigd te zijn, dat er geen verheffing alt de ellende meer mogeijk is. In Berlijn danst men dag en nacht door. Op de wedrennen worden door schunt.ige, bleeks personen groote sommen ver speeld, het hazardspel bloeit, geweien ritmeesters, liefst van adel, honden de bank. Het is de galgesjsnaaltjd van een volk, da; voelt naar het schavot te worden gedreven. Een lykw-gin met oen dronken groep, in 't witge- kleede Pisrots reed op een vroegen morgen de Dnitsche hoofdstad binnen. Sinistere symboliek. Het Dnitsche voik dat in krankzinnigen rbes naar hst grai wordt gereden. Is het te ver- wonderen, dat men vergetelheid zoekt in spel, drank sn dans? Heeft da Entente niet eerst door de uithongo Geschiedkundig verhaal. Haar het Daitesh door B. BOERMA. Duizenden harten achter de maren, die Faclottl om de stad had laten bonwen, luisterden met aandoening naar deze klanken; duizenden oogen werden vochtig. Doch 't wae geen tp van overleggen en bepeinzen: de swane galei had haar schoonste heldendaad verricht; 't kwam er nn op aan, den buit in veiligheid te brengen. Betcharmd door het vnnr der zwarte galei, bereikte Jan Norrle, kapitoin aan boord der Andrea Dorea, het midden der Schelde en dreef stroomaf langzaam van de stad af. Zeven veroverde, kleinere vaartnigen vosrsn reeds met de ache, pen der Geuzen voorop de zwarte galei dekte den aftocht. Van Antwerpen» wallen werd on ophoudelijk on krachtig gevuurd, maar de Gonzenschepen on ds Andrea Dorla, dis nn onder da bedelaarsvlag, mat door den morgenwind gezwollen zeilen stroomaf vooren, bleven het antwoord niet schnidlg. Don Federigo stond radeloos over zoo ongehoorde stoutmoedigheid. Vnnr werd er gegeven van alle schansen en fatten langs den stroom. Hoiho, hoiho, Genzongelnk, Genr.cn geluk I Wat deert hot den Geuzen, of de Spanjaarden raak of mis achleieu Ds gewonden bergt men onder dek, de dooden werpt men over boord hoiho hoiho, voor fort Fillp laat de de zwarte galei zich weer hom-es I Bom bom, dat is Krulzsehans op den Brabantichen oever. ringspolhiek hst ia ven mt dit volk gseogert en vraagt het nn niet boven dien „Je geld 1* De Entente ziet dit alles aan met opoeogsperste lippen en gekruiste armen Grondstoffes en voldoende levensmiddelen na dé ondei'Seekeiiibg van het verdrag dat vernietiging inhoudt. Voor het geval dat man weigert, weina dan zfjn de geallieerden gereed een verderen opmareeh op den rechter Bfjsosvei? te beginnen bovendien zullen zfj onmid dellijk afzonderlijke vredesonderhan delingen aanvragen met Beieren, Baden er, Wurtembnrg. Dit zon aog nies zoo kwaad zUn voor Daltschland. Mogelijk zonden -Is afzonderlijke staten een gn-istiger vrede kneden bedingen dan Dnitsch- lasd in zijn geheel. Ook in de Palts wordt de drnk der Eatoinebsnrten gevoeld. Erzberger tie .ft aan generaal Nudaat een kivcht gezonden, omdat de Fransche bezet tingatroapen onder genercal Gérard misbruik zenden hebben gemaakt van han rechten, om een staatsgreep te bevorderen tot losscheuring van de Palts van Beieren en van het Dnitsche rjjk. Gérard heeft namelijk een fce- k^ndmskicg gepubliceerd waarin o.m gezegd wordt dat het aan het generaal commando van het Fransche lage? bekend is geworden, dat bewoners van Landan weger s hos sympathie voor Frankrijk moeilijkheden zonden onder, vonden hebben van zekere Dnitsche ambtenaren. Dit zon oen inbreuk zijn op da beveian van maarschalk Foeh en een incorrectheid tegenover hes over wlnoende en welwillende Frankrijk. Hot Fransche bezattiogicommando in da Paltz zal echter elk strevan naar autonomie eener PalatQosche, bjj Frankrijk aan gesloten repabllek, be vorderen en elke tegenactie onder drukken. Veel resultaat zal de actie van Erz berger wel niet opleveren. Da gealtl oorden gouden wel In hun vuia-je lachen, wanneer de pogingen van Gérsrd met succes werden bekroond. Een staatsgreep, die gelnkr, vindt ge, nade In slier ongen Dit ondervond Napoleon Bonaparte, dit ondervoed de latere keiter Napoleon III en dit zuilen ook de toekomstige wereldhervormera ondervinden. Ais 't gelakt, ja dan ia men komma arrivé. Ea mislukt de poging, dan wordt men gafaslleerd, of men verklaart zich ie hebbes vergist. Er is niets bienws onder de zon. Het is, zooala een telegram uit Egypte meldt, alles bi) hei onde gebleven, alleen do schade bedraagt Idem zoo veel. En dat zal ten slotte ook hel einde van alle revoluties en alle oor logen zijn, zoolrng de menschen zelvsn niet veranderen, alles blijft bjj 't onde, en zelfs door de schade word: men niet wijs, Barbnsee, de beroemde schrQvar van ,Le Feu', de nog beroemder schrg- vcr (althans In Hollaed) vsn hot ln beslaggenomen werk „De Hel' heeft ln de Nene Zii IchZtg eijn licht laten schijnen over den volkerenbond en verklaart „De groots beteakenis van deze „Bociéié des Nations' is hoofdzakelijk, bfjna nitsinltesd van moreelen aard 1 Jnistln dezen zedeltlken dwang schuilt da hoofdzaak. Dit zedelijke karakter zal meer dan eenfge andere afschrik kende maatregel, dien onze staats lieden kannen uitdenken, het groot- schs werk steunen en sterken, en het do kracht verleenen, weldoende resni taten op te leveren. De toekomst zal ona de machtige strooming der open bare mooting niet meer kannen doen vergeten, die dit werk heeft gewrocht totdat de dag sa! komen, waarop deze zelfde openbare meening, door alzijdige voorlichting een nniverieeie meening geworden, zelf een codex van algemeene wetten zal ontwerpen, die beter past tot de onmetelgke be langen der menschheld, welkn hier Na ec{ner zal 't er spannen en moet ieder der Nsderlandscbe mannen zQn uiterste best doen; want da laatste, maar tevens de sterkste afstuiting moet nog verbrokou worden. Daar beneden lzt den morgennevel ligt het fort Liefkenshoak. Daar beneden in den morgennevel ligt het fort Lllio. Na zal 'i er gedacht spannen en daarom Ganzen, elk die nog mee kan helpen, op zijn post. Laat bolderen de kanonnen en vertrouwt verder op uw geluk. Alles was op fort Llefkenshoek ten aanval gereedde kommandant had tijd genoeg gehad zijne maatregelen te nemenreeds om twee nar had kapitein Jeronimo henrogewekt. „Nn, wat is er voor nieaws," Banhor had de overste gevraagd en de onde had de ichonders opgetrokken en gezeld „Misschien Mnlierd te Galloo, mogelijk op het spel staan." Hot is one eau absoluut raadsel, hoe eer. dergelijk immoreel atnk ais de grondregelen van den Volkerenbond, die gebaseerd zijn op da ongelijkheid der naties, op da suprematie van de groote Eotentemogandhodets op da slavarnii der Ceatraien nog een zede >ijk6 beteakenis, en nog wel een groots, kan hebben. Men beoordeel» detj Volkerenbond, d. w. z. voor s/4 Butentebond. naar haar resultaten, naar hst vredasverdrag. Da Boedapester arsolraad heeft wear eens vergaderd. Natuurlijk sprak Bek» Knu Hij had een belangrijke ontdekking gedaan De onafhankelijke socialisten in DnitschUnd, zijn vcor standers van onderteeketüsg der gedicteerde vredesvoorwaarden, otndst zij ln de „Noskes on Scheidsmannen* een veol grooter gevaar voor ds wereldrevolutie zien dan in het En tente Imperialisme, en het grootste gevaar hst eerst willen bos',rijden. Ja, het zfjo dappere Uedsn die Spar- lactates. Eo of 1 En in' Hongarije hadden ze goddank nog geen last van znike „Noskei en Scheidsmannen" verzekerde onze Koen, en vergat daarbfl hoelama?.! te denken aan Julias Kzroljj!, Nog lomand heeft gesprokan. Ke- remky, dis thans in Parijs waar boven water is gekomen, na als een coprt van wandelende Jood de wereld to hebben rosdgezworvea. Hij maant de geallieerden aan om deregeericg van Koitsjsk, die met snccets de bolsje wikt beztrfjdt, niet te erkennen, want Koltsjak ls een aartsreactionair. Ke ren sky trach: van de Entente de belofte af te persen, dat zjj ip Bnsiand geen regeering zal erkennen, die gelijk staat met de aictatnnr van één man of van eea groep, dia de volks- sonvereinitoit niet erkent. Maar de Entente zal zich de handen wel niet laten binden. Nog een darde stemgeluid werd gehoord. Hst angstig vragend stem toetje vat» Benner, het hoofd van de afvaardiging van Oos'snrQk ter vre descoBferectle. Renner is bang dat hij wordt ver geten, want hij is nn sinds 14 Mei met z^u delegatie in Versailles, den 22stea Mei warden de geloofsbrieven der Ententa-mogandhecioa teruggo- zouden mat de toevoeging: „In orde bevonden", en eindedien hebben do Oostenrljksche heoren, taal noch teelten ontvangen. Ja, het io lastig waDBsar men zooveel internationaal hooi op zjn geallieerde vork heeft genomen. Clemenceen heeft hedenmorgen na hat ontbjt oen geheime nota aaa voo Brockdotff gezonden, die luidt als volgt Waarde overwonnene 1 Ja, dat heb je goed begrepen, dat viel me van je mee, ja, da bedoeling Is, dat jallle na vgf-.ion jaar da mijnen in het Saar bakken tegen een zacht prijsje terugkoopt, Jullie snit natuur lijk clat kunnen betalen, maar dat is heelemaal nlat erg. daar hebben wU vast op gerekend, maak je maar niet ongernst. Eu wat die kwestie bstrafc van het gebied dat jullie aan België en Polen moeten afstaan, dat is in don haak. Ik heb bet aan Wilson ge vraagd, vanmorgen aan 't déjeuner en hij verzekerde mQ, onder het knabbelen op een voos radijsje, dat dit volmaakt in overeenstemming is met zijn veertien punten. En h(j kan 't natuurlijk weten. Grondstoffen, daar moet je voorloopig msar niet te veel aan denken. Kijk eens, jullie kunt Ineens niet zoo vreaselijk hard wet ken, dat zon da volksgezondheid schaden. Eu wat da blokkade politiek betreft, cm je de waarheid te zeggen, dia heeft uitstekend voldaan, maar na da onderteakanlng zullen wa o?er alge- wel oproer ta Antwerpen eu la allen gevalle verzoek ik u, op den wal te willen komen." Verdrietig wae da kommandant op het znld oostol§ke bolwerk van aiin fort verschenen ea had lang geluisterd Een kwartier later had do trommel de bezattiag eens weer op de walien geroepen, doch een nar daarna had de kapitein gezegd „Senhor overste, ik zou lnst ge. voelen om de schildwachten van dezen naeht te laten doodschieten." Hoe lang duurde nn reeds het donderen van 'S geschut stroom afwaarts Geen wonder voorwaar, dat op fort Llefkenshoek alles gereed was, om de zwarte galei zoo goed mogelpk te ontvangen. Kapitein Jrronimo liep iss diepe gedachten verzonken voor zijn com pagnie heen eu woer en hoe nader het vaar kwam, hoe stiller en na deakendsr hij werd, dat was zoo z^ü heeleopheffing sproken. Iu vertrouwen, juliis leverden voor den oorlog te veel en te goedkoop. Dat mag niet meer voorkomen. Zie js, wjj willen het na eens wat gemakkelijk hebben, eu wat mindar bard werken. Ja, ec wei verdienen, tüsinörljjkVan jullie eoaenrroütia willen wa geen last hebben en daarom, het aantal arbeids krachten, begrijp la, slat te groot, ulo', te groot. Woee overtuigd vaa mijn bijzondere hoogachting. Voor da Entente geldt steeds: „Ho? minder Daltsehers hoe meer vrengd." Hainean. Binnenland. O'.tvotr. Hat latergaaillêerd Comité te 's Gra- venhage heeft geen bezwaar t3gen uitvoeren naar Zwitserland over Dnitse'a grondgebied, wel bestaan er bezwaran sages den uitvoer van rijst- stijfsel, opsosrijen on rubber naar onbezet Daitsshland. De uitvoer vaa ijzer- ea staafafvsl naar geallieerds landen zal in den vervolge onbeperkt knsaen plaats hebben. Hulpvsrleening. Het bestner van den Kon. Nat. Bond voor Seddisgwezen ec Eerste Hulp bj} Ongelukken Het Oranjekrnls heeft islograpMeclï aaa don G G. van Nsd. O. Icdlë gevraagd, of ia verband met de uitbarsting van den valkaan Kloet hnlp van Nederland noodig is. Iodirn een bevestigend antwoord ontvangen wordt, zal hst bestnnr do noodigs maatregelen treffan om die hnlp te verzekeren. De Broodprijzen. De minister van landbouw heeft aaa hes bestuur van het Ned. Verbond van Neutrale Vakvereon. medegedeeld dat vac verlaging van da witte- es brnlnbroodprijseu geen sprake kan zij", omdat da vroegere regeling oegeveer 10 mlllioen per marmd kostte. Ds minister was evenwel bereid, de verdere verhooging, speciaal van de brninbroodprljxen, zoo lang mogaljk uit ta stellen, ec zegde evoossnn san verhooging van het aardappelrsntsoen tos. Ben goede keuze. Het Jouraal des Débats segt over do aanstaande beno'emwg van jhr. dr. Loudon tot gezant te Parijsde belangen van Frankrijk en Nederland tonden niet aan betere handen toe- vertronwd kunnen sijn dan aan die van den Soogowijden vriend van ons land, die ds heer Loudon is. Dezs gevoelens sjn ons een veilige waar borg, dat de kwesties, beiden naties gamees, voortdurend in varsoenings' gesslndan en den mesat vrlandsohappo- ijjken geest zuilen worden opgelost. Opgeheven, Da Rijkscommissie voor zeep en de commissie van advies daaraan toe- gevoegd, zijn opgeheven. Het verbod van aflevering van koolsure potasch en kalilocg is ingetrokken. De minister tpreekt. Iu de Maandag te Amsterdam ge houden vergadering van het Neder landse!» Werkliedenverbond Patrimo nium, heeft de minister van financiën een rede gehouden, waarin hg o.a. zeide Als ik niet zorg, dat het geld er komt, dan komt er van al da mooie sociale wetten van minister Aalberse niets. Het is nu eenmaal het lot van den minister van financiën, dat zijn belastingplannen niet in goada aarde vallen. Toen Bpr. aan H. M. kwam madodeelen, dat volgens zfs» bereke ning 190 miUiosn meer aan belasting zouds noodig zijn, heelt de Koningin geantwoordaangenaam is uw taak eist. gewoonte. Hij had het spel ai zoo lang meegespeeld, dat hl) er genoeg van kresg neen, toch niet 1 maar dat hot hen» even onverschillig wam ge worden als b.v. hat ademhalen. Kapi tein Jeronimo had ala gewoonlijk de schouders opgetrokken, toen een ijlbode van fort Paral da eerste nadere tijding over het voor Antwerpen voor gevallene had gebracht. Hoe boos zijne kameraden zich ook getoond hadden, do oud soldaat van Alba, Ri-queaenB dn Farnese had -slechts don bode den rug toegekeerd en was naar zijn compagnie gegaan. „Eu dit volk meeoou ze nog altijd ta suunen dwingen?" bromde hij ln zich zelf. „Hoe lang roods ligt de bloem dar Bpaansche ridderschap, de kern va» z(jae kracht in dit land be graven Wea u, arm vaderland." (Slot volgt.)

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1919 | | pagina 1