IV0. 61. Zaterdag 24 Mei 1919. 106s jaargang Bij dit do. behooren twee Bijvoegsels, Menschheidsbond. is FEUILLETON DE ZWARTE GALEI. ABONNEMENT Prjs per kwartaal, In Goes fl,25 buiten Goes f 1,40 Afzonderigke nommers 5 cent. Veraehjnt: Maandag-, Woensdag, en Vrijdagavond. GOESCHE Uitgave Naaml. Venn. „Goescke Courant''. COURANT Direotearj: ft. W. Tanj;B*rneveld. ADVERTENTIËN van 1—5 regels 75 cent, elke regel meer 15 cent. Driemaal plaatsing wordt tweern;;.: berekend. Familieberichten 110 regela f 1,50 Tijdelijke toealag 20 o/0. Bewijsnummers 5 cent. Advertsmiën werden aangenomen tot 12 uur vourmidiiasgie. Gewoon, zeer gewooneiken dag opnieuw te zien. Heel vroeg nog 't Schemert over alles. Stilte, hoorbare stilte alom. Want alles slaap nog, onbewust van 't grootste wonder, dat aanstond weer geopenbaard zal wordeu. Hier en daar geen onbewuste rust meer, maar vrakezid wachteu. Ginds, waar de kranke deu eindeloos langen nacht heeftj doorworsteld en 't hem zoo bang wasdaar, waar de denker dit vroege uur zocht om alleen te zijn en niets te hooren, niets dan dat vreemde, maar altijd wonderbaar heerlijke dat daar spreekt in de diepste diepte van zijn zich zelf-zijn, daar waar nog even genoten wordt in 't samenzijn met vrouw en kind voordat de ruwe roepstem tot den zwaren arbeid gehoord wordt. Overal zwijgend wachten. En zietGinds, verweg aan den horizont, een wolkenberg oprijzend van de aarde, hoog op, al hoogér op nog omplooid men den mantel van den nacht. Eensklaps een breede lichtstreep heenglijdcnd langs dien berg, die zacht- kens wordt opgetild, weggedragen, ver weg, naar 't verre onbekende. Dan die lichtstreep vervloeiend in purper straks goud, schitterend goud over alles In de stilte, ginds hoog in 't geboomte schalt reeds het jubellied den komenden dag tegen... Gewoou, zeer gewoon, eiken dag op nieuw te zien. En toch, eiken nieuwen morgen weer, ons grijpend diep in de ziel als beeld, maar, als wonderschone, heerlijke vertolking van ons innigst denken, voelen, hopen, wachten, vertrouwen. Want., idealist als we zijn, wachten we altijd op den komenden dag. Glimlacht daarover niet, //verstandige77 lezers Verwart idealisme niet met het bouwen van luchtkasteelen, 't opblazen van een zeepbel, die uiteenspat bij de aanraking van den vinger der werkelijkheid. Idealisme, in zijn diepsten grond, vertrouwen op de macht, de alles weerstaande macht van 's menschen hoogste streven geloof in de eindelijke verwezenlijking van zijn beste, meest menschelijke verwachtingenin de verwerkelijking van 't geen, als heilige verwachting wij weten niet van waar is neergelegd in de diepten van 't menschelijk gemoed. Zonder dat Idealisme kunnen wij zeker volbrengen den dagelijkschen plicht,maar meer niet; weten we niets van dat zich uitstrekken naar 't geen voor ons is. Ik vermoed van heerlijker dan zichtbare dingen, niets van die geestdrift, die profeten zalfde en hel den deed kampen tegen eiken tegenstand, zeker van de naderende victorie niets van 't geloof in de Zegepraal van de de AlÖenheid der zedelijke wereldorde. Daarom idealisme 't vertrouwend wach ten op den komenden dag. Maar, met een vertrouwen, dat tot werken dringt, tot waken, tot strijden. En dan, geen onbelijnde lichtgloed aan den ochtendhemel is ons ideaal, 't Ideaal moet vorm en gestalte aan nemen, zal het onze liefde hebben, zal Geschiedkundig verhaal. Naar het Duitich door B. BOERMA. Jan Norrls, Myga's verloofde, die gevangen waa op de Andrea Dorla; Jan Norrla, de Watergeus, die zijn bruid in do macht van fijn doods vijand heeft achtergelaten Jan Norria, die niet fijn dood vond bij fijn ont vluchting van bet Genneeache galjoen, Jan Norria ia in dezen nacht bevel hebber op do zwarte galei. Jan Norria oog f let in den duisteren nacht even goed ala op den helderen dag. Redding Wraak! Neem n in acht, Leone della Rota, de nacht brengt groot ongeluk. Weoa voorzichtig, I.oone delle Rota, 't ia nn niet de geschikte tgd om n een roes te drinken aan Slclliaanaehen wijn en n over te geven aan verliefde droomo- rjen. Pas op uw schip, Leone della Rota, neem n in acht, neem u in acht voor de zwarte galei. Aan boord van de Andrea Dorla hel dringen tot het brengen van offers. Welnu, ons ideaal is uitgedrukt, vertolkt in dat eene woord, duizend maal gebruikt, zeer gewoon, maar wel licht zelden begrepen in al de volheid zijner krachtMenschheidsbond. Vergissen wij ons niet, dan was de groote denker, wijsgeer Krause de schepper dier gedachte. Natuurlijk werd hij moeilijk begrepen, maar Krause was een edel, met de hoogste gedachten vervuld man, vol geestdrift voor al het. schooue en het goede, vaststaande in 't geloof aan de mogelijkheid van een algemeenet) - Bond -aller uienscheu. Zijn studiën brachten hem'de overtuiging, dat in het organisme der geheele men schelijke samenleving de kiem aanwezig is van eene vereeniging, die ten doel kan hebben te werken voor de verwezen lijking van de bestemming der samen leving in haar geheel, maar ook weder van iederen mensch persoonlijk. In vele in zijn lijd bestaande vereenigingen vond hij wel de kiemen van zulk een veree niging, ma .r hij ontdekte ook, dat elke ervan zich toch slechts bezig hield met een onderdeel van 't geen tot de men schelijke bestemming moet geacht wor den te behooren. Hij verlangde iets hoogers, eene „rein-menschelijke" ver eeniging. Zijne opvatting dienaangaande kreeg door ernstige studie een meer vasten vorm. Bij nadere ontwikkeling van zijn wijsgeerig stelsel, leerde hij, dat de menschheid een organisch ge heel is, alleen nog verdeeld in oneindig vele, maar innerlijk aan elkaar ver wante mensch lieden", ts de mensch heid op aarde nu één organisme, dan is er ook iels, dat alle menschen met elkander gemeen hebben. Waar dit wordt gekend en tot. de hoogst mogelijke ont wikkeling wordt gebracht, daar is de weg geopend, die leiden moet tot het vormen van een /menschheidsbond", die streeft naar het brengen van het hoogste menschelijk geluk. Krause was idealist, hij geloofde iu de eindelijke en spoedige verwerkelijking van zijn denkbeelden. Hij sprak het uit als ziju innige verwachting, dat de eeuw aan welker ingang hij stond, zijn opvatting van 't wezen en de bestem ming der menschheid zou begrijpen en deeleu dat zijn ideële menschheidsbond zou naderendat Liefde, Goedheid, Vrede, Schoonheid, Goddelijkheid zich meer en meer zouden openbaren als onweerstaanbare machten. Als geschied kundig vaststaande gaf Krause aan, dat zoo vaak een nieuw groot denkbeeld zijn lichtstralen uitgoot over alles, zoo vaak een hooger geest al het men schelijk streven dourdroug en bezielde, zoo vaak trad ook een nienw orgaan in 't leven dat die idee zou of althans wilde verwezenlijken, een nieuwe Bond als de natuurlijke vrucht vau het nieuwe leven, dat zich openbaarde. En dat, meende Krause, zal nu weer ge schieden. in den nieuwen Bond zal de menschheid tot een nieuw, hooger leven gewekt, zal ze door het eeuwige licht van hooger ideeën verlicht en verwarmd wordeu. Hoe staan wij, die zooveel later leven, die weten in hoeverre deze verwachting is vervuld, tegenover dat idealisme Iedereen zal toegeven, dat het ons allen aantrekt met groote bekoring, maar hoe ver is het nog van waren alle bevelen gegeven onuitge voerd. Nog drie nor en het Gsnuee- ■aha schip begon den toeht, om zich te vereenigen bij Biervliet, met de vier vroeger nitgeiailde galjoenen, om gezamenlijk de zwarte galei aan te vallen. Den korten tijd, die nog restte, gebrnikte het scheepsvolk om te sla pen zelfs de wacht aan dek sliep en de lont van den man op de loop plank was, evenals alle lonten aan boerd, gebluscht. Het schip lag Immers veilig genoeg onder de msren der stad en da wallen der citadel. Van de groote mast werpt de scheepslantaarn een onrustig flikke rend licht over het dek. Uit de ven sters der kajuit valt een swak licht- lichtschijnsel op de golven der Schelde, die voorbjjitroomen. In de k.jult staat van het bed van Antonio Vaiania de luitenant Leone della Rota op. .Het is gedaan 1' fegt hg. ,H{ is dood, hoort gij, schoons Vlaamtehe, hij ls dood en kaptisin aan boord van dit schip is Leone della Rotal Hoort gil, schoonsteik neem mijn erfenis in bosit, ook g{j zjjt de mijnemet den laatsten ademtocht des vriends fijt gij de mijne geworden* Opnlenw volde Spinola's luitenant den beker met w{n. ons af? Herleven in onze gedachten niet de jaten, zoo pas doorgemaakt, waarin een menschonteerende oorlog verminkte, doodde en verwoestte Leeft niet weer op, de gedachte aan blokkade en daar door hongersnood voor millioeneu •h, gevoelen wij nog niet schudden de wereld op haar grondvesten, rumoerig alom als het nog is Is bij dat alles de gedachte aan een menschheidsbond niet een ie schitterend of liever te hel gekleurd idealisme? De geschiedschrijver moge beslissen, maar voor ons is de 28 April 1919, de dag, waarop te Parijs de Volkerenbond is tol stand gekomen, een stap in de richting, welke wij wenschen, vandaar dat wij de geboorte van den volkerenbond met vreugde hebben begroet. O zeker, wij zijn niet blind voor de vele gebreken, welke daaraan nog kleven. Wij weten, dat meer slim overleg dan menschen- liefde aan zijn wording ten grondslag lag. Wij erkennen gaarne, dat hij ons niet brengt, wat wij zoo vurig direct reeds hadden gehoopt, vermoedelijk omdat hij niet is ontstaan uit overleg tusschen alle volken. Maar toch, de volkerenbond, hij is er, en wij zijn overtuigd, hij blijft er En nu komt ous vertrouwen weder, want wij blijven gelooven in de evolutie. Drie schreden voorwaarts, twee telkens terug het zij zoo, toch vooruitDe grondslag is gelegd en wat slecht en verkeerd nog is, het kan verbeterd worden. „De grondwet van den volkerenbond" moet gemeen goed worden voor allen, belangstelling vinden in eiken kring. En zooals voor zoovele andere zaken van minder grootschen omvang in programma, richting wordt aangegeven, zoo moet dat ook gebeuren voor den volkerenbond. In den democratischen tijd, waarin we leven, kan dat geen andere ziju, dan dat wij willen, dat de organen van den volkerenbond zullen zijn democratische lichamen, die haar macht outleenen aan de vrije wilsuiting der volkeren. Dan kan zoo'n Bond meer ziju dan wat hij nu nog is, dan kan hij worden een mijlpaal op den weg naar een Menschheidsbond. W. Buitenland. In afwachting. Een oorlog li sneller verklaard dan een vrede gesloten. Hoe werden de memchen In Augustus 1914 door de gebeurtenlaien, ole elkaar in tnelle wisseling opvolgden, overstelpt I Voor dat men eigenlijk een juist begrip had van hetgeen wai geschied, waren de volkereu elkaar in de haren gevlogen en waa ocs eigen leger op post aan de grenzen. Voor; de oorlogvoerenden gold hot den bekenden grondregel der taktlek In toepassing te brengen, dat de eerste klap een daalder waard ls, vandaar de geweldigs stormloop der Dultschers over België. Zij wisten den str{jd bulten hun grenzen te honden. De doortastendheid, die in 1914 kon worden bewonderd, is heden ver te zoeken. Schoorvoetend, In onderling wantrouwen, werden alle onderhande lingen aangevangen. Get ls mceil{k sica verslagen te erkennen, maar de blnnenlandiche dat Iele in Duitschland hielp eeo handje, en de valsche .Waartoe keert gij u van mg af en bseft schoone Myga? Hij is dood zijn hart heeft opgehouden to slaan. Het mijne daarentegen slaat onrustig en sterk. Wel was hg mijn vriend maar in u te beminnen wreek ik Immers sQn dood.' HQ hief den beker op en dronk hem uit. „Deson dronk breng ik u, arme Antonio, in volle fee zult gij een edel zeemansgraf hebben. Niet aan den wal zullsn ze u ergens begraven onder de dansende golven snit gij slapen, sooals het een kind der La gunen past. In de armen der zee- mermlnnen zult gij ruston.* .Heilige God, erbarming, zend don dood, red mg I kermde hat wanhopige meisje: maar do dronkene Loone lachte wild en gillend. .Kijk ma toch niet zoo hopeloos treurig aan, koningin I heden be hoort gg mij, morgen een ander zoo is de oorlog, soo is het leven. Meent gij, dat ik zal weenen en gei beden prevelen als een priester bij 't ïgk van den vriend O, det wg toch aan 't strand van de Liguusehe Zee waren, dan zouden we ons do haren met rozen- en myrtenkransen tooien, om den sehoonen nacht te vieren. Iu naam der wraak, in naam schaamte werd opsjj gezet. Maar nog veel zwaarder valt het d«n zegevieren den overwinnaar urn afstand te doen v«n hes zoet offer, dat hg sloh had gsdroomd te zullen eiseben voor al bet Led, voor al de dootlen. Zoo gtmakkelgk svordt vergeten, dat ook de overwonnenen ruimschoots hun aardeel in de algemeens ellende hebben gehad. Taans suhfaS er eenige kentering te komen lu de strooming van En- tot,te ge vo flens, die zlchrlehtten tegen wat daDu'tscheri ala bun meest weien- Ujhe levensbelangen beschouwen De termijn, die de Dultschers word gege ven cm bezwaren la te dienen tegeu de voorwaarden is n.l. verlengd tot 29 Mei. Hieruit bl§kt wel dat de Geallieerden toch nog wel eenlgs waarde hechtten aan de .practlsche wenken* die v. Brockdotff raag geven tot de uitvoering vs,n het vrodesver drag. Nieuwe nota's zijn te verwachten aangaande do kwestie van het Saardal en de economische vraagstukken. Dat da Entente tenslotte toch water lu haar schuimende overwinning»- champagne doet, vindt wellicht zpn grond lu de algemeene ontevreden heid, die de gestrengheid der bepa lingen ln de geheele wereld en ook lu de geallieerde Isndsn gewekt heeft. Zoo seint Renter dat een aantal En golsehe arbeiderslelders een manifest hebben uitgegeven, waarin wordt ver klaard dat het vredesverdrag eon nieuw conflict te voorschgn roept als gevolg van da ergernis van de volken welke door de geassocieerden worden geregeerd. En ook uit den poel van smarten die Rusland heet, als 'tware eed stem uit het graf, komt een bittere uitspraak van Tsjltsjsrln .Het doel vau het out werp. vredos verdrag ls geen ander dan den oor logstoestand duurzaam te maken, teneinde de arbeidersbeweging beter te knrinen bestrijden. Genoeg oorlog om de arbeiders togen elkaar op te hitsen en genoeg vrede om geen revolutie door het bloedvergieten te veroorzaken, dat ie een uitvinding van het kapitalisme en de volkerenbond ls er het werktuig van". Het is Russisch, of liever commu nistisch. maar vrg vertaald beteekent het: .Deze vrede zal zijn een bron voor nieuwen oorlog." De Engelsche arbeiders worden zich de gevolgen van de blokkade politiek der regoerisg steeds duideigker be wust en de tijding, dat alle maatrege len getroffen waren om de blokkade te hervatten, wanneer Duitschland de vredesvoorwaarden niet zal aannemen is beantwoord met een de monstratie tegen deze uithongerlngsmethode. Brailsford, die In Berigu was geweest vertelde dat de volledige vredesvoor waarden in Engeland niet openbaar gemaakt waren. In Berigu waren ze 1 wel gepubliceerd eu ar stond in dat Duitschland niet alleen 140000 melk koeien, maar ook schapen, varkens en ander .voedsel moet uitleveren. Bi.ailsford hing een tafreel op van wat hg aanschouwd hadZonder zich om de- de kogola te bekommeren had een volksmenigte een politie agent van fijn paard getrokken en in stuk ken gesneden, welke men als kost baren buit medenam. Dit verbaal doet denken aan het beleg van Leiden, toen de bevolking tenminste zoo beleefd wat om op het vriendelijk aanbod van burgemeester van der Weiff niet ln te gaan, maar bewast tevens hoezeer het Dultsche volk getroffen is door het soherpe zwaard van den honger. der zege, kom in mijee armen, gi) wil de Geuzlc, gg bekoorlijke ketterin!" Gillend hield zich Miga van Bergen krampachtig vast aan een stQl van het ledikant, waarop het bleek» be bloede lichaam van Antonio Valani lag uitgestrekt. Bij den doode zocht se bescherming. Masr wild lachend hief Leone della Rota da ongelukkige op en sloot haar in zgue armen j boven zijn hoofd klonk eensklaps een doffe val, zoodat de lamp aan den zolder er vetf schudde, een kreet I geworstel een tweede val stampen en trappelen van vele voeten 1 wild geschreeuw de luido knal van een handbus de verschrikkelijke, nood lottige kreet: ,De GeuzenDe GeuzenDe Geuzen aan boordVerraad 1 VerraadAlarm 1 alarm I" .Allo duivels 1 wat ls dat?' riep de luitenant, het meisje loslatend en naar ziju zwaard grijpendVan het doodsbed verhief zich nog oeumaal Antonio Valani i aog eenmaal openden zloh zijn ooges en,bleven stijf en starend op don luitenant gevestigd: .Behoud het schip ver rader Laaghartige een straal zwart bloed vloeide over de lippen, neer zonk Antonio Valani nu voor goed dood. Sinlllie selde, dat bij als internatio nalist sprak en verklaarde dat do kindertjes die in Duitiebland bij tien duizenden stierven, niet verantwoor delijk waren voor de Daitiche mis daden. Het zou measchllovender zitn, om machinegeweren op hen te richten dan ze dood te laten hongeren. Hij hoopte dat és arbeiders zlehhun macht waardig betoenen zouden, door de regoering hier ru te zeggen, dat die moord op onnoozelen dadelijk moet ophouden. Ook de Amerlkaanscha gedelegeer den ter vredesconferentie steken haar ontevredenheid over dsn gang van zaken niet onder stoelen ot banken, terwijl tevona de Amerlksauteho vrouwen, die met Duitschors getrouwd zijn, een duit ln het zakje doen en uitroepen: .Red de eer van Washing ton's laud*. Ds bodem waarop de Dultschers het êire plantje van hun tegenvoorstellen tot den vrede, die Vrijdag 23 Mei aan den Raad van Vieren zullen worden overhandigd, gaan uitzetten, ls das behoorlijk omgespit en betnest. De Vorwaerts is bevreesd dat, waar de eigen vredesvoorwaarden nog steeds een geheim zjjn voor de geallieerde oevolklngen, ook de Dultsche tegen voorstellen verborgen in het geheim door de heerec diplomaten zullen worden behandelden verworpen. Wilson heeft een boodschap gezon den aan het congres ts Washington en daarin eenige verklaringen afge legd, niet over den vrede, neen, om de aandacht van dit fragiele punt af te leiden, heeft de president een causerie gehouden over een oud onder werp, over het samengaan van kapitaal en arbeid. Men leest tegenwoordig de uitingen van Wilson, als ook die van de heeren Troclstra en Wijnkoop, zooals men vroeger een humoristisch blad las, inwendig grlnnekend. En zoo af en toe is men geneigd om den redenaar eens even oen knipoogje te geven. Het is een open vraag of het congres zloh door dit lesje zal laten zoetbouden. De beloften, die Wilson doet, klinken heel mooi, ze lulden o a.: „Het la mijn meening, dat onze zakenlui, kooplieden, industrieeleu en kapitalisten tot roeping hebben, er voor zorg te dragen, dat de welvaart ln één gedeelte der wereld ook tan goede komt aan de welvaart overal, dat er een belangen-solidariteit zal komen in de geheele zakenwereld en dat ouzo betrekkingen met landeo, die onze producten oi ons geld noodig hebben hen zal loeren, meer dan ooit vrienden in hem te zien wier behoeften wg op de juiste wgze trachten te dienen. Onze nieuwe koopvaardij- ■cbepen, die door zommlgen gevroesd zijn als moordende concurrenten, sou den hulpvaardige bodems kunnen blijken en veelgewenschts eu zeer welkome dienaren van de gemeenschap. Onze groote scheepswerven zullen zóó opengesteld worden ten gebruike van de wereld, dat zij reusachtig nuttig zullen blijven voor iedere zeevarende natie voor den herbouw van ver nietigde tonneumaat, in den oorlog brooddonken vernield". In Amsterdam zou men zeggen „Hij zelt wat*. Als 't waarheid wordt ls het heel mooi. Iu de Belgische kamer beantwoordde de minister van oorlog deVlasmoehe Interpellanten en verweet hun op dit oogenbllk tweedracht te zaaien cn alle Belgen eensgezind moeten z(jn. Op hét dek werd, nadat de eerste wacht gevallen was, het gewoel alge- meener en levendigerhet zoo plotse ling ovorvallen scheepsvolk viel aan met het eerste, het beste wapen in de hand .Valt aanl Verraad 1 De Geuzen 1" Vloeken Steunen Smeeken om pardon. Weer knielde Myga van Bergen, terwijl de luitenant, het zwaard uit de scheede rukkend, de kajuitstrap opstormde. Op het dek struikelde h{ reeds over lijken en doodeigk ge kwetsten. Hier was het een verschrik kelijk gewoel en de triomfkreten der Nederlanders es de vervaarlijke Geuzenkreet.Liever Turksch dan Paapsch', overtreffen reeds hot krggs geschreeuw der zoo onzacht uit den slaap gewekte Genueezsn. En voortdurend nog klommen de Geuzen als katten bjj de wanden der Andrea Dorla omhoog. Da naburige koopvaarders en kleine oorlogschepen schenen ook overvallen te zijn, want ook daar klonk krijgsrumoer, vielen schoten en lichtten fakkels. (Wordt vervolgd..

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1919 | | pagina 1