N°. 57.
Donderdag 15 Mei 1919
106e jaargang.
VROUWEN iÜESMCHT.
ii FEUILLETON
DE ZWARTE GALEI.
De verkiezing
voor den Gemeenteraad
LIJST No. 6
öuitenlaud.
ABONNEMENT
Prfs par kwartaal, lii Goe» f 1,25
buiten Goes f 1,40.
Afzonderlfke nommsrs 5 cent.
Verschfnt: Maandag-, Woensdag
en Vrijdagavond.
Uitgave Naaml. Venn. „Gocsche Conrnnt''.
CÖIMIYT
Directeurft. W. ran Barneveld.
ADVEBTENTIËN
van 15 regels 75 cent, elke
regel meer 15 cent
Driemaal plaatsing wordt tweemaal
berekend
Familieberichten 1—10 resell f 1,50
Tijdelijke toeilag 20 0/0.
BowUinummer» 5 cent.
Advertemlën. worden aangenomen
tot 12 uur voormiddag*.
Bij dit no. bshoort sen Bijvoegsel.
Wie had enkele jaren geleden nog
kunnen denken, dat vrouwenkiesrecht
in ons land zóó spoedig een feit zou
wezen Inderdaad de polsslag van dezen
tijd klopt wèl snel. Donderdag 7 Mei
is door de Tweede Kamer met over-
groote meerderheid het wetsontwerp-
Marchant aangenomen. En dat de Eerste
Kamer een spaak in 't wiel zal steken,
lijkt ons haast uitgesloten. Gezien, hoe
in de Tweede Kamer de rechterzijde
uiteen i3 gevallen, zal deze ook in
onzen senaat wel niet en bloc tegen
stemmen. Zoo zal dus binnenkort de
Nederlandsche vrouw ook op dat punt
recht worden gedaan. Hulde brengeö
wij gaarne aan haar, de pionniersters,
die jaren en jaren propogauda, onver-
moeidë propaganda voor deze idéé
hebben gemaakt en nu haar werk nog
onverwachts met succes zien bekroond.
En onzen gelukwensch aan den Vrij
zinnig-Democratischen Bond,de politieke
partij, die van haar ontstaan af niet
heeft opgehouden voor vrouwenkiesrecht
te ijveren. Een aangename gedachte is
het, dat de naam van haren leider voor
goed aan het vrouwenkiesrecht ver*
bonden zal blijven. Een zware taak heeft
Mr. Marchant bij 't verdedigen van
zijn ontwerp niet gehad. Spoedig reeds
waren de neuzen geteld en stond vast,
dat het ontwerp zou worden aange
nomen, al werden dan ook ter rechter
zijde nog enkele oude geluiden gehoord.
Ook hierbij bleek weer voor de zoo-
veelste keer, dat mannen, stoelende op
denzelfden wortel des geloofs, puttende
de richting van hun staatsbeleid uit'
dezelfde //Openbaring'"', in de practijk
vaD liet leven daaraan weinig houvast
hebben, vallende de een ter linker-,
de ander ter rechterzijde. Hoe dit zij,
het vrouwenkiesrecht is er en de hulde,
na de stemming aan Mr. Marchant
gebracht, was wel verdieud. Wij wen-
schen ook de vrouwen met het kiesrecht,
hare ontvoogding, geluk eu hopen, dat
de toekomst zal mogen doen blijken,
dat de wetgever zich hierbij niet heeft
vergist. Wij vroegen steeds het vrouwen
kiesrecht als eisch van billijkheid en
recht, voortvloeiende uit ons demo
cratisch beginsel, gelijk recht voor alle
burgers, opdat iedereen zou kunnen
medespreken over hetgeen allen raakt.
Partij-politiek-voordeel kon en mocht
daarbij geen factor zijn. Alleen het
recht mocht spreken. Maar juist dat
recht heeft nu op de vrouw nieuwe
plichlen gelegd. Wanneer zij thans aan
de stembus zal worden geroepen om
door raiddel van haar stembiljet de
richting te helpen aanwijzen, waarin
ons staatsbestuur zal worden geleid,
dan hopen wij, dat zij dit zal kunnen
doen met kennis en bewustheid. Zij
zal zich dus meer dan tot dusverre op
de hoogte hebben te stellen van alge»
meene, politieke vraagstukken. En zij
kan dat doen, nu de stembus wel in
't zicht, maar nog niet open voor haar
staat. Haar huiselijke plichten behoeft
zij daardoor allerminst te verontacht-
zamen. Door het bijhouden van een
paar plaatselijke bladen is zij al een
eindje op weg.
Als dan de plaatselijke pers nog een
beetje mede .helpt, dan gaat 't nog
beter. En dan in de winteravonden eens
een paar populaire voordrachten, dat
kan toch wel van de slaafsche huiselijk-
Geichiedkandig verhaal.
Naar het Daitech door
B. BOERMA.
De mecigte zatte zich nu in bawe
ging naar de kade. Fakkel# verlicht'
ten den ruwen atoet en wierpen hun
flakkerend acblj ïsel op den verwonden
Antonio, do bewnstelooze Myga en den
geboaideo Jan Norrif, die zich ala
een gevoellooss door z$n vjjandon
liet voortoleepen. Nog cteede droeg
Leono della Rota Myga op den arm,
zonder goed" te weten, hos het ge
komen was. Alles draaide hem in
't hoofd als in een droom droeg
hÜ zfln lichten last aan boord van
het galjoen.
Ia de kajuit werd voor don ge
wonden kapitein een leger in gereed
heid gebracht. Een heelmeester kwam,
om de wonden van don nog steeds
bowustelooaen Antonio te onderzoeken:
heid of huiselijke slaafsheid af Boven
dien zouden de politieke partijen ook
buiten den verkiezingstijd vlugschriften
en kleine brochures kunnen verspreiden,
die inzicht geven in hun wenschen en
willen. Eu zouden de jongeren geen
plaatselijke cursus kunnen volgen? De
arbeidsdag wordt toch ook korter l
Stemrecht is stemplicht, wordt er
gezegd, 't Is zelfs in de wet belichaamd.
Welnu, laten onze vrouwen dat be
seffen en zich nu reeds aangorden,
opdat zij straks, als de stembus haar
roept, bewust hare stem zullen kunnen
uitbrengen en kiezen de richting, welke
zij het beste achten voor land en volk.
W.
De laatste der rij van verkiezingen,
die de nieuwe kieswet ons heeft ge
bracht, zal zijn die voor den ge
meenteraad.
De datums daarvan zijn niet voor
alle gemeenten dezelfde, zoodat de
uitslagen successievelijk zullen worden
gepubliceerd.
Voor Goes is die gebeurtenis bepaald
op Woensdag 21 Mcl.
Zooals bekend, is ieder kiezer volgens
de nieuwe wet verplicht zijn stem uit
te brengen. Eene aansporing om te
gaan stemmen zou daardoor overbodig
zijn geworden, ware het niet, dat de
praktijk beeft geleerd, dat velen zich
aan dit voorschrift onttrekken. De
reeds plaats gehad hebbende verkie
zingen voor Kamer en Staten hebben
dit bewezen.
Nu mogen de schuldigen van de
straf voor dit misdrijf zijn afgekomen,
dit zal in de oogen van elk weldenkend
burger het vergrijp niet minder groot
maken.
Er zijn er, die het niet de moeite
waard vinden om zich een eigen opinie
te vormen over de belangen van Staat
of Gemeente. Achteraf blijken zulke
onverschilligen vaak de scherpste critici
en zou men daaruit kunnen opmaken,
dat het hun niet zoo weinig interes
seert, als zij voorgaven en dat het hnn
toch niet onverschillig laat of zij,
zooals men van deze vaak hoort, „van
de kat of van den kater worden ge
beten."
Voor deze lauwheid bestaat ook en
vooral onder de liberalen altijd gevaar.
De aard van de vrijzinnigheid brengt
dat mee. De organisaties der kerkelijke
en socialistische partijen sluiten als een
bus en de controle over hunne kiezers
laat niets te wenschen over.
Bij de gemeenteraadsverkiezingen
hebben we dit gevaar echter minder
te duchten dan bij Kamer of Staten.
De candidaten voor den Raad mogen
dan al in hoofdzaak door de politieke
partijen zijn gesteld, toch weegt bij
menigeen de persoon zwaarder dan de
partij en ook de meest lauwe kiezer
zal zich over de candidaten een opinie
hebben gevormd.
Zijn bij de Kamerverkiezingen ge
woonlijk alleen de namen bekend, hier
kent ieder de personen in hun dage-
lijïsch leven en werken. De belang
stelling is daardoor meer algemeen en
wij veitrouwen dan ook, dat vooral bij
deze eerste gemeenteraadsverkiezing
onder de evenredige vertegenwoordiging,
die een geheel nieuwe Raad zal brengen,
bl) schudde, na onderzoek, bel hoofd.
Myga van Bergen harkte beer In e6n
hoek der ksjuit, «order dat zich
iemand om baar bekommerde. Aan
den grooten maat had men den stuur
man der zwarte gelei gebonden en
•pottend omringden hem de onmea
doogende vijanden.
Eerst laat eindigde de onrast ln de
stad, nadat de brand ln 't hals achter
den havenmaar geblaicht wasmaar
reads veel vroeger was het rustig aan
boord van de Andrea Doria. Bowe
gtnglooz lag Antoblo op zfn leger:
bewegingloos sat Leans aan *Une
spondebewegingloos harkte Myga
in don donkereten, verst verwgdarden
hoek. Op het sehlp hoorde men bfoa
niets anders dan het rntschen van
den stroom, bet geklapper der touwen
In den wind en den eontonlgen stap
der waoht, die met geladen geweer
en brandende lont heen en weer liep
en den gevangene aan deD mast geen
oogenbllk alt het oog verloor.
Om twee aar la den morgen ging
de wind geheel liggen, zoodat zelfs
het klapperen der tonwen ophield.
Er heersohte een doodelj)ka stilte aan
de kiezers hun plicht zullen doen en
dat vooral onder de vrijzinnige partijen
geen thuisblijvers worden aangetroffen.
Laten alle kiezers op Woensdag 21
Mei daaraan denken en stemmen zooals
zij dat het meest in het belang der
gemeente achten, dan gelooven wij,
dat van de
het aantal gekozenen grooter zal zijn,
dan de partijverhouding alleen zou
uitdrukken.
In een volgend nummer hierover
meer.
Vergelijkingen.
Wanneer we vergelfzea de wfio
waarop na den oorlog van 1870 de
Fracsoha gedelegeerden werden be
handeld door de Daltschers en de
manier, waarop thans de Duitsche
afgevaardigden zffn ontvangen in
Parijs, dan valt de vergelijking zeer
stellig ln het voordeel <an het verle
den alt. Tüani worden de Dalischors
beiehoawd ale paria's, nltgsitootenen,
»f worden bekeken door het publiek
en door de Farflsche pers als een
soort van gevaarlijke bezienswaardig
heden. Men hoadt de heeren achter
het prikkeldraad, het ontbreekt er
nog aan, dat de geallieerden alvorens
met hnn tegen standers ta spreken een
gasmasker opzetten. Te midden van
een ijzige stilte kwamen de afgevaar
digden de vergaderzaal binnen
en het woord van welkom, dat
Clemeccoan uitstiet, zette de Dolt:
tchers direct op een tweederange plan,
totdat van Bruohdorff Rantzau ln eeo
correcte rede aan de wereld dutdelf k
maakte, dat de overwonnenen de
vredeskwestlei van een ruimer stand
punt alt beeoboawen dan de volkeren
bond knutselaars der Entente.1 Een
algemeone verontwaardiging stak op
in de Fransche bladen over het feit,
dat van Bantzaa oieef zitten. .Bi)
was zoo vreeselijk aangedaan' zegt
.de Temps* Kan het ook zfn, dat
do graaf door zfn houding wlide
deraonatrseren, hoezeer het DuUseho
volk door de blokkade der gealli
eerden Is uitgeput?
In bet „Berl Tolt." schrijft Theo
door Wolff over de ontvangst der
delegaties ln 1871 en thana bet vol*
genie
,De Fransche afgevaardigden war
den indertijd niet als vreemde vogels
achter de tralies gevoederd, maar li)
waren bijna eiken dag bij Bismarck
op hst diner nltgeDoodlgd. Later
kw&m Thiers en bet ls bekend, dut
Bismarck gaars e met hem sprak en den
woordenvloed van den regeerenden
gesebtedknodige met ironische vries,
delfjkheld over zich heen Het gaan.
Thiers kon te Versailles ook keizer
Wilhelm bezoeken en de kroonprins
verleende hem aadlentle. Hij werd
niet behandeld als een overwonnen
wllden-opperhoofdman, maar als eno
staa'Buian van esn ander land, dleln
moeilijke omstandigheden bi] een
gelukkiger collega verscheen
Tot zoover het Beriynsche blad.
In 1871 werden de vredesvoor
waarden gedecreteerd door Btsmarck.
Deze was de verantwoordelflke per
soon. Welk een moed moet deze
man hsbbsn gehad. Hij haalde zich
den haat van het geheels Fraosehe
volk op den hals, bfl stond eenzaam
als een brok graniet ln do branding.
Na worden de bepalingen ineen geze-
door een raad en is er dos een colt
lectieve verantwoordelijkheid ontstaan.
Een verlichting dat van den last.
boord van de Andrea Dorla, een
diepe stilte, die op het alleronver
wachtst werd afgebroken door een
■chreenw en het knallen van een ge
weerschot.
Da luitenant Rota vloog alt de ka
juit naar het dekhet scheepsvolk
vloog alt zfn koelen en hangmatten
bliksemsnel naar boven.
De plaats van don gevangene aan
den grooten mast was leeg. Met af
geschoten geweer stond de schild waoht,
verward rondkijkende, onder de vra
gen, vloeken en verwenschlngen van
officieren en bemanning.
Daar 1 daar 1 over boordt* ontwrong
zich ala het ware eindelijk een heeiohe
kreet aan de borst van den ontstelden
man
.Waar? waar? waar?' Alles vloog
naar het aangeduide boord.
.Neer do boot! vlug, vlug I" klonk
het bevel des Inltenants.
Opeen» werd het levendig aan de
Schelde, lantaarn* wierpen hnn licht
io de duisternis, maar de November
nachten zflu duister. Wel vischte men
eeu stroomaf drijvend lijk op, doch
het wa» niet dat van Jan Norrl». Aan
Wanneer we vergeleken de principes
van Wilson, zooals h(j die voor het
tot stand komen van den vapeostll
stand ln verschillende redevoeringen
uitsprak met wat van die idealen ln
bet vredesverdrag ls neergelegd,
dan valt alweer da vergalt kin g oh
ln het voordeel van bet verleden
Den 22 Januari 1917 sprak de presl
dent der VereeDlgtie Staten ls den
Senaat de volgende gedenkwaardige
woorden.
.De overwinning zou voor den
overwonnene beteekanen een vrede,
afgedwongen door geweld en do
onderwerping aan de door dsn over,
winnaar opgelegde voorwaarden. Zij
zouden worden aanvaard met een
gevoel van vernedering en ten koste
van onduldbare offers; af zou eeu
angel in bet hart laten, wraakzucht
wekken en een gevoel van verbitte
ring de vrede zou niet duurzaam
zfn, maar slechts op bowegelflfceu
zandgrond rusten. Duurzaam alleen
zal een vrede zijn onder gelijken, eeu
vrede waarvan het beginsel is de
gelijkheid en de gemeenscbappelHke
deelneming aan gemeenscbappcljjce
voordeden De gelijkheid der
natiën, waarop de vrede gegrond moet
sljn, teneinde duurzaam te zfn, moet
een gelijkheid van rechten zijn."
Eu nu? wy zouden thans niet
durven wijzen op het gezegde van
Christus: „Heb uw naaste lief gelijk
uzelven". Want de Dultschers worden
niet beschouwd als te zfn „de naasts*.
Wjj zouden slechts het verzoek tot de
geallieerden willen richten„Behandel
de dieren met zachtheid."
Toen we lazen, dat Wilson zich als
een harlekijn ln een rijtuig omwonden
met een blauwe vlag met zilveren
rand naar de vredesconferentie had
laten rijden, toen hebben we verloren
het vertrouwen in Wilson. HQ bleek
niot te zijn de .Uebermensch*. By
was een gewoon diplomaat. Man dus
vult decipi. Do wereld wil bedrogen
zijn, maar dat de Amerlkaausche
president voet gaf aan dat verlangen
heeft ons ten zaerste verbaasd.
Da Nationale Vergadering is te
BerlUn bijeengekomen. Da Isolatie
waarmede zij te Waimar omringd
was, is verbroken en thans is hst
contact met het volk verkregen. Het
volk schaart zich meer en meer aau
eea. Da Spartaclërs geven geen kik
meer. De positie der regoeriog is
door het vredesverdrag versterkt Da
Minister-president Scheidemaen heelt
eeo door herhaalden, stormachtigan
bjjval onderbroken rede gebonden,
waarin hjj zelds: .Laat ik geheel
zonder taktlsehe overwegingen spre
ken. Aan onze beraadslagingen ligt
een dik geschrift ten grondslag, waar
in honderd artikelen beginnen met
de woorden: Dultaohlaed «let af van.
ziet af van... ziet af van... Deze af
scbuwotyko, moorddadige woorden,
waarmede de toestemming tot een
meedoogsnloozo verbrokkeling en de
instemmlDg met het tot slavernij
brengen van een groot volk moeten
worden afgedwongen, dit boek mag
niet bet wetboek der toekomst worden,
Dit verdrag is volgens de opvatting
der rf ksrognering onaannemelijk, ióö
onaannemelijk, dat lk nog niet kan
gelooven, dat do wereld zulk een
wetboek zou kunnen verdragen zender
dat uit mtliloenen kelen uit alle lsn
den, zonder ouderscbsld van partfes,
de kreet opklinktWeg met dit
moorddadige plan.'
De voorwaarden zfn dus nog lang
niet asugenomoo. Maar de mogelijk
held, dat da harde voorwaarden nog
sullen worden verzacht, begint zich
plotseling te openbaren, sinds Ciemen
cean beeft verklaard, toegankelijk ta
lijn voor pracilsche wenken der Duit-
tcho delegatie.
En practisch zfn da Dultschers.
Practisch Is bovenal van Brockdorff.
Hy schijnt wel de rechte man op de
reabto plaats te zllD. De geallieerden
zullen aan dezen afgevaardigde wer
kelijk geen zacht eiija hebben.
Met aaogeboren handigheid heeft
hy de vraagstukken over de gevan
genen en de arbeiderskwestie naar
voren geschoven. De Dulticbers mee-
nen, dat de Duitsche krijgsgevangenen
zoo spoedig mogelfk teruggezonden
moeten worden en dat de bijzonder
heden omtrent de nitvoerlng aan een
speciale commissie ter regeling moet
worden opgedragen Over de tweede
kwestie zegt van Brockdorff: ,Gy
hebt een ontwerp opgesteld ter rege
ling van de Internationale arbeiders
wetgeving? Maar myne heeren, deze
elsehen zijn in hot Duitsche ryk met
behulp van de arbeidersklasse voor
het grootste deel reeds verwezenlijkt.
En 't mare eert prachtig, moet
eens komen kfken. Wanneer n de
zegeningen van deze regeling In het
belang van het ganscbo mensebdom
over de heele wereld wilt toepassen,
wel, dan moat u bet ontwerp der
Duitsche delegatie aanvaarden. Voorts
raadt de Graaf aan om nog tjjhens
de vredesonderhandelingen vertegen-
woordlgerB der arbeidersorganisatie'!
byeen te roepen om over de besluiten
ln zake Internationale arbeidswetge
ving te beraadslagen. Een schittert nde
set! Want hierdoor wiet DuitBchland
de .ympathie van het geheele Inter
nationale proletariaat. Moet men den
man niet bewonderen, die ln een
dergelfke omgeving, onder uitermate
ongunstige omstandigheden, op zulk
een *ijzo de belangen van lijn vader
land behartigt
Da mogelfkheld op een mildere
behandeling van 't Duitsche volk ls
pog niet gahesl uitgesloten. Men moet
niet vergeten, dat Clemenceau, Lloyd
George en WilBon afhankelfk zfn van
de stemming van hat publiek ten
bunnen opzichte. Pie stemming ls in
alle staten zeer anti Dnüsob. En de
drie voormannen moeten hieriD voor
bet oog met hun volken meegaan,
willen »y zich staande honden. Van
daar dat alles, wat gepubliceerd wordt,
zoo fel tegen den vroegeren vijand io
gericht. Het kan echter zfn dat.
waDneer het op da eigenlfke daden
aankomt, de heeren zullen weten te
geven nadat ze hebben weten te
nemen. Maar vuorlooplg 1» er geen
enkel symptoom dat wfst op een
dergelfke gunstige verandering.
De Belgsn schQr.en tot een klaarder
onderscbeid ta geraken van het mjjn
en dyn en sebfner huu annexatie-
lusten te betreuren Het berouw komt
in dezen niet na de sonde, maar nadat
het bodrfven der zoode door de uit
spraak van den Baad der Entente
onmogelijk was gemaakt. We willen
hopen, dat het oprecht gemeend is.
In allen gevalle is het ook bier inte
ressant een vergeiyklag te maken tas-
sehen bet verleden en het beden, die
ditmaal eena ten gunste van het heden
uitvalt.
In den Belgischen Senaat heeft La
Fontaine enkele merkwaardige dingen
gezsgd over de Noderlandsch Bel
gische kwestie. De Senator zeide het
volgende
,Wf Balgen moeten ons aan dat
beginsel fhei zelfbepalingsreaht) hou
den. Daarom heb ik da houdiDg van
sommige Belgen tegenover Neder
landsen Limburg en Zeeuwsch Vlaan
deren betreurd Hun houding wss een
prysgevea van dat recht der volken
om vryelfl k over zichzelf te besebikken.
Da volken verlangen vurig, dat de
beide oeverz der Schelde warden
alarmsignalen gebitzenmaar alle
pogingen van alle voor Antwerpen
liggende schepen waren vergeefsch.
Had Jan Norris zich gered a»d
hy den dood in de golven gevonden
Wie zou het zeggen
Maar Myga van Bergen richtte zich
ln haar boek scherp luisterend op,
toen zy hoorde dat de Geus ayn
banden had verbroken en over boord
was gesprongen.
De morgen brak eindelijk aan, doch
ook deze bracht geen nader bericht
over den over boord gesprongen
Watergeus.
Op het dek van de Andrea Dorla
liep Leone della Bota met over de
botst gekruiste armen heen en weer,
in zich zelf mfmerend.
„Als hf het maar niet gezegd had 1
Hy zal sterven door myne schuld
o Antonio, arme Aotonio! Hf beeft
het voorspeld; lk kapitein van de
Andrea Dort», en hf hf een ïyk
op den bodem der zee."
De luitenant itond eensklsps stil,
„Maar Leone 1» niet mlischien
spoedig miBscblen morgen over
morgen u heiielfde lot bereid Wie
vreest den dood Dood 1» vernieti
ging: leve hst leven! Daar
komt de zon boven de kim, ik adem
weder vrU de bloedige nevels voor
mfn oogen verdwijnenMet een glas
vnrlgen Syi-skuterwyn wil lk den
morgen het welkom toedrinken, al
ware 'took de laatste, dien ik aan-
sobouwen meg."
De scheepsjongen bracht een vollen
baker van den kosteiykon drank.
Leone 'della Bota hield het glas
hoog tegen den gloelenden zonnebol,
ledigde het daarna in een teng en
smeet het vervolgen» ln den etroom
en, terwyi hf met den voet op het
dek stampte, sprak bf
„Kapitein aan boord der Andrea
Dorla*, en pa» hoorbaar liet by er op
volgen„Kapitein der Andrea Dorea
en Myga da kroon der Vlasm«ehe
vrouwen do mfno de myne."
f Wordt vervolgd
