Donderdag 24 April 1919,
1006 jaargang.
Bij dit do. behoort
een Bijvoegsel
Hossien en
48,
ABONNEMENT
Pry» per kwartaal, in Gobi fl,25
baiteti Goes f 1,40.
Atzondeiiyke nummert 6 cent.
VerschyutMaandag-, Woensdag-
en Vrijdagavond.
Uitgave Naaml. Venn. „Goescke Conrant".
DirecteurO
ADVBBTENTIËN
van 1—5 rogeli 76 sant, slie
regal maer 15 eent.
Driemaal plaatsing wordt tweemaal
berekend.
Familieberichten 1—10 regelt f 1,50
Tijdelijke toeslag 20 °/o-
Bewijsnummers 5 cent.
Advertentiên worden aangenomen
tot 12 uur teormidilaga.
De nieuwe „Arbeidswet"'
I.
Bij Koninklijke Boodschap van 11
April is bij de Tweede Kamer der
Si aten Generaal ingediend een ontwerp
van wet, dat volgens de conciderance
beoogt beperking van den arbeidsduur
in het algemeen en het tegengaan van
gevaarlijken arbeid van jeugdige per
sonen en vrouwen.
Rare combinatie, die datum elf en
de maand AprilWie evenwel het
ontwerp en vooral de bijgaande memorie
van toelichting leest, zal gauw tot
besef komen, dat minister Alberse er
geen gekheid of een grapje van maakt.
Het geheel, dat haast een boekdeel
vormt, is een degelijk stuk werk. Of
schoon gepoogd is niet al te veel in
detail-regels te vervallen, waardoor een
uniforme regeling van bovenaf zou
worden opgelegd, ook daar, waar
bijzondere regels meer doeltreffend
zouden werken, is dat, dnnkt ons, niet
altijd heelemaal gelukt. Oogenblikkelijk
gaven wij toe, dat zulks voor een
Minister verleidelijk is, omdat een
eventueele opvolger bij algemeenen
maatregel van bestuur weieens van den
geest van den ontwerper kan afwijken.
Hoe dit zij, dat doet aan de degelijk
heid van het werk niet af. Dit wets
ontwerp moet ons brengen beperking
van den arbeidsduur, oftewel zooals
het in den volksmond heet, den acht-
urendag of vijf en veertig uren per
week, met invoering van den vrijen
Zaterdagmiddag
De artikelen 24 en 23 der wet bevat
ten alzoo de belangrijkste bepalingen
Art. 24. Een arbeider mag in
fabrieken of werkplaatsen niet langer
arbeid verrichten dan acht uren per
dag en vijf en veertig uren per week.
Een arbeider mag in fabrieken of
werkplaatsen geen arbeid verrichten
tusschen 6 uur des namiddags en 7
uur des voormiddags.
Art. 28. Een arbeider mag in
fabrieken of werkplaatsen op Zater
dag na 1 uur des namiddags geen
arbeid verrichten, behoudens de ge
vallen bij algemeenen aatregel van
bestuur bepaald.
Ontegenzeggelijk is deze hervorming
in arbeiderskringen naast algemeen
kiesrecht steeds het meest naar voren
geschoven, en in den laatsten tijd is
deze eisch schijnbaar gemeengoed ge
worden.} Wij schrijven schijnbaar, want
ons komt het optimisme van den
Minister bij den aanvang van zijn
memorie wel wat te positief voor. Wij
vallen daar niet over, integendeel prijzen
den Minister gelukkig optimist te zijn,
want zonder dat brengt men geen
groole hervormingen tot stand.
„Lang echter heeft het geduurd
eer de publieke opinie, die hier meer
nog dan bij den arbeid van kinderen
en vrouwen, geaarzeld heeft te er
kennen, dat de schijnbare beperking
van de persoonlijke vrijheid in werke
lijkheid de verwezenlijking daarvan
was, zich krachtig voor deze laatste
uitbreiding van de groep der te be
schermen personen uitsprak.
Thans is dat ongetwijfeld anders
geworden. Niet meer over de vraag
of de staat hier een taak te vervullen
heeft, gaat de strijd, maar alleen over
de vraag hoe en hoever zijn krachtige
hand zal moeten ingrijpen. Maar ook
omtrent deze laatste vraag is in de
laatste jaren met verrassende snelheid
grooter overeenstemming dan vroeger
bestond te bemerken. Vooral in ons
land is in de laatste maanden de
grootere overeenstemming op sterk
sprekende wijze naar voren gekemen."
Nog eens, heerlijk optimisme, want
wij vreezen, dat nog menig bezwaar of
bezwaartje te berde zal komen, tenzij,
wat de Minister terloops, ietwat ondeu
gend aanraakt, dat de angstdemocratie-
in November geboren, nog nawerkt
Ondertusscben lijkt het ons niet over
bodig, dat de vakbladen sommige krin
gen nog eens aan gedane beloften
herinneren.
Met den Minister gaan we accoord,
dat de groote zoowel geestelijke als
stoffelijke voordeelen, die een verkorte
arbeidsdag voor den arbeider, voor
diens gezin en voor de maatschappij
biedt, niet nader uiteengezet behoeven
te worden, Wie geeu vreemdeling is
in de arbeidswereid en vooral in de
industrieëele arbeidswereid kan deze
op duimen en vingers aftellen. Van
meer urgentie achten wij het, nu reed.
eenige richting te geven aan de manier,
waarop de arbeider zijn vrijgekomen
tijd zal .gebruiken. Wij denkeu in dat
verband aan gepaste ontspanning,
openbare leeszalen, ontwikkelings- en
vakcursussen voor volwassenen, kook
cursussen enz. Voor onze vakvereeui-
gingen,in samen werkiugmet industrieën,
gesteund door overheidsbemoeiingen,
ligt hier nog een groot arbeidsveld
braak, te meer daar de wet hier geen
leiding geeft. De Minister „is er geen
voorstander van den arbeider tegeu
zich zelf in bescherming te nemen".
Ous is reeds van nabij een voorbeeld
bekend, dat een ernstige poging in die
richting beoogt.
Dat er voor sommige bedrijven in
derdaad bezwaren zijn verbonden aan
beperking van den arbeidsduur valt
niet te ontkennen en wordt ook niet
door den Minister ontkend. Op ouzes
inziens gelukkige wijze weet bij deze
te pareeren. Zoo b.v. de algemeen
geuite klacht: De oorlog heeft zooveel
kapitaal en arbeid aau de voortbrenging
onttrokken en zoodanig tekort aan
productiemiddelen en verbruiksartikel,en
doen ontstaan, dat tot herstel van het
tekort veeleer een verlenging van den
arbeidsduur geboden schijnt. Bewijzen,
zegt de Minister. Laat eerst de tien
duizenden {arbeiders, voor oorlogsdoel
einden gebruikt, en de tallooze
werkloozeu maar eens aan 't werk
gaan, en wacht dan eens af. Boven
dien, en hier slaat de Minister den
spijker op den kopOverigens valt
niet in te zien, waarom juist de
arbeidersklasse, die toch zeker niet het
minst den last der oorlogsjaren gevoeld
heeft, weer de dupe zou moeteD worden
Neen, draai dan liever de boel om en
voert dan in eeu arbeidersdwang voor
allen, die in staat zijn om te werken
Eeu ander geliefkoosd argument tegen
een verkorten arbeidsdag is verhooging
der productiekosten als gevolg daarvan
stijging der prijzen, waardoor met het
zelfde loon minder koopkracht. Derhalve
nadeel zoowel voor den arbeider als
voor andere klassen der bevolking. Op
grond vau tal van proefnemingen be
strijdt de Minister deze meening en
hakt daarbij den knoop door, met de
stelling, toch wegen de nadeelen niet
tegen de voordeelen op. Men moet nu
eenmaal voor het goede wat over hebben.
„Het is gebruik maken vau eeu
volkomen valacheu maatstaf, wan
neer men de al of niet goede ge
volgen van een socialen maatregel
alleen zou willen afmeten naar de
zuiver materieele resultaten" Woor
den om in een lijstje te zetten Overigens
worden verschillende bezwaren door
uitzonderingsmaatregelen en overgangs
bepalingen ondervangen.
Naast den acbturendag zal de wet
ous brengen den vrijen Zaterdagmid
dag en verregaande Zondagsrust.
Het laatste tracht de wet op verschil
lende wijzen te verzekeren en te bevor
deren m. door absoluut werkverbod
voor jeudige personen. Jong gewend,
ou'd gekend, denkt de Minister, want,
zegt hij, deze jongelui zullen zelf wel
zorgen, eenmaal volwassen geworden,
dit voordeel te behouden. Dat dankt
ons ook, vandaar dat wij overtuigd zijn
dat de eisch naar Zondagsrust, ook voor
ouderen, spoedig in de vakvereenigingen
luider zal klinken. Als overtuigd voor
stander van Zondagsheiliging zal de
Minister een en ander gaarne in de
hand werken. Sympathiek klinken daar
bij zijne woorden: »A1 te veel zijn
winstbejag, sleur en vrees voor concur
rentie nog oorzaak, dat in vele bedrijven
zonder bepaalde noodzakelijkheid ge
durende den wekelijkschen rustdag
beslag wordt gelegd op den tijd der
arbeiders en dezen daardoor een recht
wordt ontnomen, dat uit godsdienstig
en maatschappelijk oogpunt zooveel
mogelijk geeerbiedigd dient te worden."
Het streven naar den vr jen Zater
dagmiddag vindt volgens den Minister
zijn oorsprong in den wensch tot
meerdere Zondagsheiliging en in het
verlangen om eenige afwisseling te
brengen in de eentonige dagverdeeling.
Het laatste motief behoort ertoe te
leiden aan arbeiders in bedrijven, die
op Zaterdagmiddag niet kunnen stil
staan, bij wijze van compensatie een
vrijen middag op een der andere werk
dagen te geven.
Ten aanzien van de huisindustrie
worden in het ontwerp geen speciale
gevallen opgenomen. Door onvoldoend
mogelijk toezicht vanwege de overheid
verwacht de Minister daarvan geen heil.
Wel is hij voornemens een wetsvoorstel
ia te dienen tot krachtige bestrijding
der misstanden op het gebied der
huisindustrie, ook door instelling van
loonraden, die bindende loonminima
zullen vaststellen.
De arbeid van dienstboden e« land
arbeiders is ill de onderwerpelijke
regeling niet opgenomen. De Minister
sluit zich aau bij de toelichting, die
Minister Posthuma bij zijn ontwerp
„Landbouw-arbeidswet" gaf, dat dateert
van 7 Aug. 1917 en nog op afdoening
wacht. Wij komen op een en ander
nader terug, maar voorspellen reeds
nu, dat op het platteland, ook in de
landbouwbedrijven de invloed van deze
nieuwe „arbeidswet" merkbaar zal wezen
en niet zal zijn te ontgaan.
Mooi zou het wezen, als veel, wat
elders als dwingend recht wordt opge
legd, hier door onderling overleg
vrijwillig tót stand' ware te brengen.
Laten de vakvereenigingen maar eens
een poging in deze wagen W.
Buitenland.
Tweede bedrijf.
Het esrsto bndrflf vat: het spul „Naar
den Vrede" Is ten eind». Het sink
telt ar is 't geheel drie. De tweede
acta brengt de beraadslagingen der
Dnltsehers mot de conferentie, althans
voor zoover if) daartoe in de gelegen-
heid sullen worden gesteldhet laag
ste b&arljf zal ons de ontknooping
brengen.
Het eigenaardig» van dit tooneel-
stuk Is wel, dat niemand thans kan
zeggen of het een olijspel of een
treurspel zal worden Hat scherm ls
gezakt en iu de korte paus», die tot
Vrijdag a.s. zal duren loonei: de toe
schouwer» tn de wandelgangen en de
koffiekamers van den weroldiehouw-
bnrg en bespreken sn beuritlsesren
stak ea spelers Het eerste bedrijf
eindigde met een nota van generaal
Nadans aan den voorzitter der Duit-
oche wapenstilstandseommistle.
Wolf seinde den inhoud van dit
historische document. Het luidt al»
volgt
Verzoeke da volgende mefiodeeling
aan de Duitsohe regeering door te
zenden: la. De opperste raad dar
geallieerde en geassocieerde mogend:
heden heeft besloten Dnitsche ga--
dtlageerden, die van volmachten
ijjn voorzien, dan 25en April, 's avonds
naar Versailles uit te noodigen om
daar den door de geallieerde en ge
associeerde mogendheden vastgestel-
den tekst dar voorloopiga vredes
voorwaarden In ontvangst te nemen
2e. de Dultscheregosring wordt daarom
dringend verzocht het aantal, do
namen en de hoedanigheid der go
delegeerden, die zij naar Versailles
denkt te zenden, kenbaar te maken,
alsmede het aantal, de namen en de
hoedanigheid van de personen, die ze
vergezellen. Ds Dull echo delegatie
moet zich ten strengste tot hare rol
beperken en slechts personen bevat
ten, die voor hun bilandere opdracht
zfn bestemd.
get. Nudar.t.
Feitelijk is dit het eenige positieve
vrat deze acte ons brengt, overigens
was de handeling uiterst zwak daar
de eenheid hierin ontbrak; spanning
was er in 't geheel niet. Het eenige
wat geroemd kan worden, was de
dialoog. Deze muntte uit door vlotheid.
In 't bgzonder de hoofdpersonen waren
uitstekend van den tongriem ge
sneden. Dit kwam vooral uit In een
rede, welke Lloyd George hield, een
lange alleenspraak, maar die toch de
aandacht gevangen hield door do
humoristische kwaliteiten welke erin
aan het licht kwamen.
Deze redevosrlng bedoelde te afin
eeu samenvatting van wat het eerste
bedrijf had gebracht, een uitspreken
van de gewaarwordingen welke het
gebeurde bf den toeschouwer moes
ten wekken, dus zoo iets als den zang
van het koor in do Griekiehe tragedie
en hield verder in eeu verdediging
van de handelwijze van dezen acteur.
Of h{| echter slaagde in sjjn pogingen
Vele toeschouwers mompelden: .Woor
den, niets dan woorden." Inderdaad,
genoemde alleenspraak was een voor
beeld van een diplomatieke flax de
bonche, leege klanken rolden in
eindelooze reekten over sprekers lip
pen en toen het geluid was verstorven
hadden de aanwezigen alleen dit
vernomen, dat er in Parjjs een vredes
conferentie werd gehoudenlots wat
ingezonden IVIededeeling.
worden spoedig gerezen door do
Hoestplilen v*n Apotheker Bouin.
Doie pillen maken de olgm epoadlg
los bu doen de hoest spoedig badsreu.
Verkrijgbaar in de meeste Apotheken
en DroglstenwinkeU, in goaloteu fis-
cotir. k 60 eent en te Goes bi) GEBR.
MULDER.
sl maanden lang wlsteu. Van wat
er op die conferentie was besproken,
daarvan geen syllabe.
Een nieuwe pertoon zal optreden
in hot tweed» bedrijf van .Naar den
vrede", wel asnigszlns onverwachts.
Vanuit Kaapstad ls een deputatie van
Zuid Afrikaners op hot Hollanrtsche
schip do Bawtan naar NewiYork
vertrokken, vandaar sulles *13 reizen
met de Noordam naar Holland, van
Holland gaat do relB verder naar
Parijs. Deze deputatie welk» onder
leiding van generaal Hertzog staat,
zal aan de vredesconferentie en aan
de Britsche regeoriug de wenschsn
der Znid-Afrikaandors aangaande het
onafhankelijk vurklaren van hun land
kenbaar maken.
WS hebben reeds gewezen op het
gevaar waaraan da Entente slch
blootstelde door eerst regels te geven
voor den Volkerenbond, en daarna
over te gaau tot bet samenstellen vau
eau vredesverdrag, waarbij da moge
tukheid bestoni dat sjj in botsing
zou kunaea komen met de beginselen,
door haar in het ontwerp verdrag voor
don Volkerenbond neergelegd.
Een dier beginselen is, het zalfbe-
stemmlcgsreeht der volkeren. Door
deze grondstelling wordt uiteraard
eik koloniaal besit ondermijnd. De
bewoners cener kolonie, eenmaal tot
ontwikkeling en bewustzijn gekomen,
zullen begrijpelijkerwijze gebruik wil
len maken van het zelfbestemming»-
recht en een reforeadom trachten uit
te lokken. De Zuid Afrikanders zijn
het eerste schaap dat over den dam
gaat. Zij geven zich volkomen reken1
schap van het gewicht van den stap
dien zij gaan ondernomen, on hun
houding is oen waardige, kalmezij
geven een voorboald aan bun loei
konmige navolgers. Dit blijkt uit
het afichsldstelegram dat Hertzog
richtte aau het Z.A. volk, waarin hij
o.a. zeide: „Wij nemen onze taak
met vreugde en zonder vrees op, om
dat wij geloven dat on ze zet ding niet
alleen wat ons toekomt ten doel
heeft, maar terzelfder tgd streeft naar
't-hoogste en 't nobelste Ideaal, waar
naar 't hart van 't volk kan streven.
Betreffende 't Afrikanervolk zijn wjj
ervan overtuigd dat zelfz Indien 't
ideaal tijdellk bulten bereik zou blijken
'tons niet minder zal bezielen als 't
in 't verleden heeft gedaan eu nog
doet. Deze overtuiging zal voor ons
'c aanmoediging zijn wat er ook moge
gebeuren, maar 't zal ook 'it waarborg
zijn dat 't bij 't streven naar ds var-
wezenliking van dit hoge Ideaal,
wenielik en noodzakelik zal zijn, geen
ander pad te betreden dan dat des
vreii.es. KoastStutlonele pad is ons
pad en zal 'tonxa blijven, en omdat
't ons pad is, sullen w(j ons pad kalot
en ongestoord vervolgen, wat anderen
ook mogen dreigen eu hos z{ ook 'u
minderwaardige zaak mogen ver
dedigen (en tot minderwaardige mid
delen hnn toevlucht nemen.
.Geen haat, geen bitterbald, noch
beledigingen of bedreigingen zullen
ons vat: 'teens gekozen psd doen
afdwalen. Wjj vertrekken dus iu de
volle zekerheid en vasts overtuiging
dat wat wij wensen, niets anders ls
als de wen» van 't Afrikanervolk'.
Dit ls niet do sfom des gewold»,
het snerpend gefluit van den nijd;
deze klank ls van een rustige, wijde
kracht. De deputatie weet, dat de
oogen der gaosehe wereld op haar
zfjn gevestigd.
Zullen de Engelschen de komst van
deze boeren gaarne zien In dan
Zuid Afrikaautchen oorlog, traden de
Britten nu niet bopaald op in bun
rol van beschermers der kleins naties,
en velen hier ln Holland zal het
bekende liedje van: .Arme vrouwen
en kinderen, stuurt men naar die
oorlogskampen henen", nog versch
ln het geheugen liggenmaar in
later jaren heeft Engeland door een
vrjzlnnige politiek weer veel goed
gemaakt. Wy gelooven niet, dat deze
deputatie komt met een dreunend:
.J'acouse", veeleer gelooven wij, dat
sjj heeft staan in haar vaandel de
spreuk.Je Maintlendral", eu dat deze
woorden komen uit het hart van het
volk van oom Paul, die tot aan ziju
dood de onafhankeiykheid van de
Boeren heeft willen bewaren. Die
onafhankelijkheid ging niet te loor.
Dit bljkt thans duidelijk.
De gansohe geallieerde pers is iu
woede ontstoken. Wat la er gebaard
Op de ultnoodiglng van generaal
Nudant heeft de Duitsohe regeerlng
laten weten dat zy vertegenwoordigers
naar Versailles zal zanden om de
vredesvoorwaarden in ontvangst te
nemeu, en over te brtrgen naar do
regeering to Weimar. Hierop ant
woordde de E&ad vaa Vier dat het
niet in de bedoeling lag dat er koeriers
zouden komen, maar dat er afgevaar
digden gezonden moeten worden die
dezelfde volmacht hebben als de af
gezanten der geallieerden, die das
over do voorwaarden moeten kunnen
beraadslagen, zij moeten volmacht
hebben deze ai of niet te oEdertse-
kenen. De .Matin" is van mooning
dat de vijandelijke gevolmachtigden
wel het recht znllen hebban hun be
sluiten aan hun regeering voor to
leggen, die dan met inachtneming
van een beperkten termijn daarover
kan beraadslagen, maar dat tusschen
BerliJo en Versailles geen twlelgeaehrjf
mogelijk is.
Alleen to Versailles moet het verdrag
worden openbaar gemaakt, ter hand
gesteld ei: onderteekend. De .Echo
de Paris* meent dat van Brockdorf
Rantzau onbevoegde gedelegeerden
tiaar Versailles wil zenden en deze
mot den naam van gevolmachtigden
maskeert, en spreekt over een comedie.
Hoe zal het ter vredesconferentie
straks toegaan, wanneer cu al over
de vertegenwoordiging daarheen zoo
veel stof wordt opgeworpen. Het is
niet bemoedigend.
Uit Weanen meldt het Corr. bureau
dat de revolutlonnaire arbeiders- en
soldatenraden hun tweede vereenigdn
zitting hebben gehouden. Da eerste
redenaar Slgmund Knnffy zeide o.a.
dat ds internationale Imperialistische
bourgeoisie door middel van hetRoa-
maensche leger een aanval tegen de
Hongaarsche republiek lu alka&r had
gazet en spoorde aan tot heviger:
strijd tegen deze witte contrarevolutie.
Het sehQnt tegenwoordig het seizoen
voor vergaderingen te zijn. Ze worden
tenminste op alle deeien van den
aardbodem gehouden, Gescherm mot
groote woorden, die als steeds den
bijval der aanwezigen uitlokken is
schering en inslag. De woorden dic
tatuur van het proletariaat, do macht
der arbeidors, daveren door de lucht,
gemengd met toejuiching der menigte,
die blijkbaar den smaak naar bloed
en plundering eerst recht beet schijnt
te krijgen 1 In Hongarije zal de helft
van de arbeiders van alle bedrijven
worden gewapend, en den verdedi
gingsoorlog tegen de troepen die de
westelijke bourgeoisie op de raden
republiek .aanhitst", zooals da techni-
■che term luidt, aanbinden. Het ls
geen overbodige toevoeging te ver
melden dat de heer Kuafl'y, volks
commissaris van onderwijs is. O tem
pera, o mores. O tijden, o zeden f
Binnenland.
Aardappelen.
Met Ingang van 22 dezer wordt da
kleinbandelprüs voor kleiaardappelen
teruggebracht op 7 cent per K.G.
do groothandelprijs voor deze aard
appelen is gesteld op f 5.10 per 100
K.G. en de tusschenhandelprys op
f 5.60 per 100 K.G.
Uitvoer van vee.
Duizend stuks vee, die de Neder-
landeche regeeriog voor dan uitvoer
zal vrijgeven, tan behoeve van de
reeanitrnetie van do verwoeste ge
bieden in Frankrjk, sullen door do
Franscho regeering worden aange
kocht.
Kaat.
De minister van landbouw heeft
aan de burgemeesters bericht, dat
kaas 20+ thans boven het gewone
rantsoen beschikbaar gesteld kan
worden en de maximum prijzen alsmede
het verbod van vervoer eu aflevering
van zachte kaas ingetrokken.
Vet en afval.
De minister van landbouw heeft
bepaald, dat alle vet en vetafval, van
Iedere slachting afkomstig, op vak
kundige wijze moot afgescheiden en
dat daarmede moet worden gehandeld
overeenkomstig de bepalingen, vervat
in de .Dlstrlbntieregaling voor Vet
en Geslachte Dieren".
De R.K. vakbeweging.
Te Utrecht zijn Woensdag 16 April,
naar ,de Tijd* meldt, de gevolmach
tigden van de vier groepen vau R.K.
vakbonden, waarin werkgevor» en
werknemers vereenigd zijn, by aange
komen.
Zy stelden een manifest op waarin
