41. Zaterdag 5 April 1919» 106® jaargang.
«-8-.U» l.llmIIli in iili Hl 1 1 w^'ïar"~
Bij dit no. behoort
een Bijvoegsel.
Een laatste opwekking.
ABONNEMENT: ADVEETENTIËN
e«. 3.» /t AH1A AIII7T "ÉÈV A AI TA A HÏÏTT 'sasr
Afzonderijks nummers 5 cent. ^JS| W A Ik. F ^1 |H fl Jgtjl v&.A ^t_F vlij KJ /~|P j tI Familieberichten i—10 rogoli f 1,5C
Vereahjat: Maandag-, Woensdag- IIMMlB>j Bewysnummers 5 cent.
en Vrjdagavond. Uitgave HaanL Venn. „Goesehe Courant'', Directeur.!: ft. W. ran Barneveld. Advertentiën worden aangenomen
\s tot 12 uur voormiddag**
—7
Nog slechts een paar dagen scheiden
(iiis ineer van de verkiezing voor leden
van de Provinciale Staten. In verschil
lende voorafgaande artikelen hebben wij
uiteengezet het groote belang dezer
verkiezing en doen uitkomen, dat hierbij
ook wel degelijk gelet moet worden ep
de politieke richting van de caiididaten.
Sommigen'mogen dal, denkende aan het
vele me£-politieke werk, dat Provinciale
Stalen hebben te verrichten, beroerd en
vervelend yind'en, liet is nu eenmaal
niet anders Wij staan daarbij voor een
feit. Provinciale Staten zijn de kiezers
voor leden der Eerste Kamer en niemand
zal ontkennen, dat diK lichaam een
■politiek lichaam is, ja zelfs in de laatste
jaren een verpolitiekt college is ge
worden. Welnu, dus reeds van den
weeromstuit moet bij het kiezen van
leden van Provinciale Staten op de
politieke kleur der candidaten worden
gelet. En deden wij het niet, andere
politieke partijen doen het wel. Maar
er is nog meer. De Provinciale Staten
kiezen uit hun mi<Men een Dagelijksch
Pestuur, het college van Gedeputeerde
Staten Het zal riet wel vol te.houden
zijn, dat het voor een provincie onver
schillig zou wezen of dit college zal
zijn samengesteld' uit mannen met
vooruitstrevenden, democratiseren geest
of wel uit behoudzuchtige, conserva
tieve elementen. Wie van nabij den
invloed kent, die Ged. Staten kunnen
uitoefenen, niet alleen op den gang der
Provinciale, maar mede ook op ge
meentelijke aangelegenheden zal dit
vierkant met ons eens wezen.
De kiezers hebben dus a.s. Woeusdag
wel degelijk een s politieke keuze te
doen en zij hebben dat te doen eerlijk
en oprecht, want het is zooals de heer
De Muralr te Ter Neuzen zei, de uit
slag der Statenverkiezing in den lande
zal de barometer zijny die de gedrags
lijn dezer regeering zal aanwijzen
Wij hebben derhalve nog meer dan
anders met preciesheid onze keuze te
bepalen. Zien wij over de grens en
leggen wij tevens »ns oor te luisteren
naar hetgeen in eigen land omgaat, dan
zal de keuze spoedig bepaald zijn. Men
zal dan gevoelen, dat de vloedgolf uit
liet Oosten slechts dan zal kunnen
worden gestuit, dat de wellende onrust
in het land alleen dan zal kunnen
worden geluwd, als we hier hebben een
vrijzinnigdemocratisch bestuur. We
moeleq onzen bodem ongeschikt maken
voor revolutie en alleen gezonde demo
cratie is daartoe in staat, democratie
over de gansche lijn, ^)iet alleen in de
Staten Generaal, maar ook in gemeente
raden en Provinciale Staten, vandaar
dat wij met aandrang blijven aanbe
velen de lijst der vrijzinnig demo
craten.
Wij deen dat niet uit antipathie
tegenover personen, wier naam op
andere lijsten voorkomt, speciaal niet
tegenover hen, die ons zeer na staan,
de liberale-unie mannen. Wij gaan
zelfs verder. Er zijn daaronder per
sonen, wien wij gaarne ons vertrouwen
zouden geven, maar niet aan allen.
En waar wij weten, ddt ons tegenwoordig
kiesstelsel mogelijk maakt, dat met en
door de eene candidaat een ander
eveneens kan worden gekozen, zoodat
de democratie van den een zou kunnen
worden geneutraliseerd door het conser
vatisme van den ander, dan nemen wij
het zekere voor het onzekere, daar
passen wij voor alle halfheid en is voor
ons de Vrijzinnig Democratische lijst
de eenig mogelijke. Haar bevelen wij
den kiezers aan in het belang van hen
zelf, maar tevens in het belang onzer
provincie, ja in bet belang van ons land.
W.
Buit en land.
Duitsübland en het Bolsjewisme.
De brand van bet bolsjewisme
■chjnt gansch Ooit-Eoropa te sullen
verlengen. Beeds zyn de vlammen
overgeslagen naar het vroegere
koninkrjk Hongarje, thans de jongste
radenrepubliek. Da roode tongen lek
ken verder, ook in Italië smeult het
en in Duitschland vanonder de roo-
kendo palnhoopen van het ineenge
storte Imperialisme vertoont xich tel
kens weer een rossige gloed. Dit ie
niet het vuur dat loutert, dit is hst
vuur dat verteert en vernietigt, dat
met een waren honger do aloude
grondvesten der maatschappij aantast,
dat het hooga gebouw van beschaving
dat de menschheid lich gedurende
twintig eeuwen met noesten vlijt en,
ook In verbitterden ssryd had opgericht,
mooizaam steen voorsteen aandragend,
aantast en opvreet De bl-tten kraken,
de ruiten springen mot een geluid ais
van gawisergeknetter, de zwartge
rookte muren hellen over en ia hua
val bedelven sjj de menseh'aeid die,
hetzij in ademloazo spanning, met
bange vreeze, hetzij dollen vreug
deroes: om het bedreven kwaad, In de
wellnst van hun pasverworven een-
daogsche macht den brand ia ver
rukking aansturen-
Ook Dnitsehland eehijst meer en
meer ts worden aangetast door dn
communistischs koortsen. Men denkt
er over zich te werpen in de armen
der bolsjoviki. Het voorbeeld van
Bongarjo werkt aanstekelijk en de
mogeijkheid is geenszins uitgesloten,
dat hot voormalige Dnitsche rijk een
staatkundige harakiri zal plegen. Ds
correspondent der N. B C had oen
onderhond jnet den beroemden libera
len geschiedschrijver prof. dr.Melneek®,
welke in verband hiermede eenige
interessante beschouwingen hield.
Volgens de meening van prof. Mel-
neëke vertoonde het Dnitsche staats
gebouw *1 sedert een eeuw inwendige
tchenren tusschon overheid, staat en
volksleven. Bij de stichting des rijks
in 1871 worden des» scheuren dicht-
gepleistard. Men hield toen rekening
met alle krachten, dis tot op dat
oogenbllk aan den dag waren getreden,
achter niet met de krachten die zich
vanaf dat tijdstip ln het nieuwe indus
trieel» Duitschland begonnen te ont.
wikkelen.
Deze krachten voerden ten slotte
tot de revolutie. Wol was er een begin
gemaakt met hervormingen langs
wettelijken weg en hoopte man op
"deze wijze te komen tot een overeen
stemming tusschen staaf rc massa,
doch de militaire ineenstorting ver
ijdelde deze pogingen.
Als nn do vrede Daitech gebied vsn
Duitschland afscheurt dan aal stellig
het bolsjewisme tusschenbeido komen.
Ds belofte van Wilson werd in de
praktjk een voortzetting der honger-
blokkade, die het volk beeft uitgeput
en rjp maakt voor het bolsjewisme.
Aan gaesteljke loiders zal het niet
ontbreken, onder de jonge intelleetu-
eelen ijn veel communisten. Het
behoort tot den bon ton onder de ge
degenereerde chique om te coquet-
teeren met het bolsjewisme.
Bovendien ontbreekt de noodige
kracht om een communistische revo
lutie tegen te houden, terwijl ook van
de plattelandsbevolking niet veel
tegenstand te verwachten is".
Tot zoover.de Daitsehe professor.
Inderdaad bezit het beeld dat deze
ons ophangt van den moreelen en
politioken toestand ln Duitschland
weinig bemoedigends. Hat volk is
zoodanig verzwakt door honger en
gebrek, dat het in moadelooze onver
schilligheid sjn lot afwacht en niet
de energie heeft daarop zelf Invloed
uit to oefenen. In dezen toestand Is
het volk uiterst gevoelig voor allerlei
vreemde invloeden en geeft zich ge
makkelijk over aau een sterken wil.
De stemming van hef oogenbllk is
deze: laat kernen wat komen wil,
erger dan het op heden is kan het
wel niet worden. Hst behoeft wel
geen nader betoog dat een dergelijke
mentaliteit de meest funeste gevolgen
kan hebben. Het eerste vareisehte
voor het Duttsche volk was .levens
middelen". De Entente zag dit helaas
wat erg laat in, en draagt gedeeltelijk
de schuld van de huidige ellende.
Nog zwarter dan zjn liberale col
lega ziet prof. Paul Eltzbacher, een
invloedrijk lid der conservatieve party
de toekomst in. Hg publiceerde
Maandag in de „Boode Vaan" een
artikel dat klinkt als een wan
hoopskreet. Hfj is van oordeel dat
den Dnltschers niets anders over
blijft, dan het bolsjewisme zoo spoedig
mogeljk in te voeren. Het middel
Ijkt erger dan de kwaal en het heeft
er veel van alsof men door den raad
op te volgen, het beruchte paard van
Troyo binnenhaalt.
Eltzbacher grondt zfjn meaning op
de navolgende feiten.
.Da kleine Spitsburger, die thans
het lot van Duitschland ln handen
houden zijn radeloos. Hun protesten
maken geen indruk op da tegenstan
ders en zfj moeten teekenen wat men
hun voorlegt. Ook de oonservatieve
oppositie ziet geen uitweg. Niet alleen
de vjand, maar ook de eigen passive
politiek voert ons naar het bolsjewisme.
Dat is ons uiterste redmiddel."
Verder schrijft de professor:
,Wij moeten al het kwade, waar.
meds het holrjawismn Duitscbiand
bedreigt, op ons semen, om deslaverny
te ontgaan, en eensgezind ervoor
zorgen, d*t het bolsjewisme komt.
Dit zal over Dnitsehland heen, da
westelijke landen overstroomen en
Ciemencssn en Lloyd George weg
spoelen.
Maar zelfs, al zou dit niet gebeuren
dan %og zoa er het voordeel zijn, dat
de Entente niet jaarljks een aatitil
mllllarden nit een communistisch
Dnitsehland zal kunoen putten. Na
tuurlijk moeten wC het sovjetitelsel
invoeren en overgaan tot socialisatie
op de grootste schaal, aonder schade
loosstelling. Dit-is rel een opoffering
voor de bezittende vlassen, maar zj
zonden toch nog veel meer verliezen
door een langdurige uitzuiging der
Entente. Het bolsjewisme is het eéaige
middel om het volk voor knechting
en onderdrukking, te behoeden."
Het laatste redmiddel dat prof.
Eltzbacher aan de hand doet is eon
paardenmiddel, en in het belang der
Duitichers zelve is het werkelijk te
hopen dat zjj zoo verstandig zuilen
zijn. van dit middel geen gebruik te
maken. Hat ware beter indien hst
parool; „Hoofden boel* door den
hooggeleerden heer was uitgegeven.
De geschiedenis loopt niet aan den
leiband van een bepaalde partij, sj
beweegt zich nie; in de richting
waarin een enkele kracht haar tracht
voort te stuwen. Tenslotte zullen ook
de Bolejewiki hun idealen geen wer
kelijkheid zien worden.
Van de oneindig vele krachten die
op de historie inwerken zjjn sjj er
slechts een. De wereldgeschiedenis zal
zich bewegen volgons de resultante
vsu al die kraehten en 'de commu
nisten zullen daar niets aan kannen
veranderen. De partij die streeft in de
richting dier resultaten, zal eens in
het wereldgebeuren een zwakka af
spiegeling zien van baar pelitleke
verlangens. Maar die partij is niet do
partfj der roo^e raden ZJ zullen
slechts een tydeljk succes kannen
behalen. En onheli zal komen over
het land dat daarop zfjn verwaehtisgen
bouwt De toekomst is niet aan het
geweld, maar aan hel recht Met leed»
oogen zuilen de bolsjewiki dit eln
deljk inzien, met een bezwaard ge
moed zullen sQ moeten erkennen dat
zy zich hebben vergist. Zy zullen
machteloos staan tegenover de macht
der onmacht, die rechtvaardig Is.
De conferentie te Parijs nadert hefr
einde barer beraadslagingen. De toe
stand is te vergelijken met een ver
zadigde vloeistof dia op hst punt
staat uit te krlstallizeeren. Het is te
hopen dat da eindbesluiten der geal
lieerden inderdaad kristalhelder, en
zuiver van vorm zullen zyn.
Do raad van vieren- besloot in een
conferentie, waaraan ook maarschalk
Foch en de generaals Wilson es Diaz
hadden deelgenomen, dat da divisies
van generaal Haller te Danzlg zullen
landen, evenwel heeft Fooh aan den
Daltschen vertegenwoordiger Erzber-
ger waarborgen gegeven dat in da
•treek van Danzlg geen burgeroorlog
uitgelokt of gedoogd zal worden.
Toch zou dit Danziger muisje nog wol
eens een staartje kunnen hebben,
ondanks alle mogsljke waarborgen
van Foch.
De rekening, welke door do Entente
voor Dnitsehland wordt opgemaakt,
wordt al veel bescheidener. Scheen
enkele weken geleden geen bedrag
hoog genoeg te kannen zjn en werden
toen de fabelachtigste gommen go>
noemd, thans begint men ln te zien
dat men van een kikker geenveeren
kan plukken en in verband daarmede
matigt men zjjn eisehen. ZelfsFrankrJk
dat onder aanvoering van Clemencsau
onmeedoogenloos tot op den laatsten
cent schadevergoeding vroeg, zal
thans een basl ander geluid moeten
laten hooren.
Een Amerikaanseh blad heeft reeds
uitgerekend dat van Duitschland niet
meer dan 3 milliard ponden sterling
te halen is.
De voornaamste kwesties die nog
beslist moeten worden zyn Ie. hoe het
voortbestaan van de Dnitsche ont
wapening aan de Bynoevers moet
gewaarborgd worden en 2e. welke
vorm zal worden gegeven aan de
Franzche administratie in hetSaarge-
bied om te verzekeren, dat er geen ver
sterkingen langs den Byn zullen
worden opgericht en dat daar geen.
militaire organisatie wordt in het leven
geroepen.
Wol most Frankrjk Inbinden. Be
halve de teruggave van Elzas-Lotha-
ringen zal het alle eirchen tot annexatie
zoowel wat betreft het linker
RJnoever-gebieó als het Saarbekken
moeten laten varen. Deze eischea,
welke als zoovele yBblokken op het
bloedende hart vau Duitschland vielen,
ieb.{jnan te «Ju weggesmolten door de
warmte van Wilson's zonniger, glim
lach. Zoo schijnt alles ten slotte in
het rechte spoor te zuilen komen en
is de hemel, welke in hat, begin deser
week zwaar bewolkt scheen, weder
opgeklaard.
Ook over Belgis heeft do Raad van
Vier Dinsdagmiddag beraadslaagd en
wol over do roi welke dit land kan
spelen bj d.i waarhorgan tegen sen
nieuwen Dnitsehen aanval. Da Entente
beseft notuurlfjk ten volle do waarde
van dezen staat als bufferstaat. Het
buitengewone belang van esn darga-
Ijk stootbiok is door dea oorlog wel
ten duideijkste gebleken. Voor deze
gelegenheid was hosing Albert naar
Pat Si gelogenhfj kwam als reu
moderne Lohengiin per vliegtuig.
Deze ongewone manier van reisen
verleent aan zjn komst iets melo
dramatisch on wijst er op dat men ln
België niet in asemt met de voor
stellen der geallieerden. Of koning
Albert den Baad van Vier echter tot
een andere ziouswyza zal kunnen
overhalen is een vraag, die naar alle
waarschyuljkbeid ontkennend zal
moeten worden beantwoord.
JNederland en de Oorlog-
Nederland en België.
De Londsnscho correspondent der
,N. B. Crt." heeft den Belgischen
senatör Lofontaina, afgevaardigde ter
vredesconferentie geïatervlouwfd. De
heer Lafontaine geide o.a. aangaande
de Schelde kssestie dat het van groot
belang voor de Belgische lakenindna-
trie zou zijn, wanneer de Nederlanders
hun deel van het kanaal van Gent
naar den zeeboezem zonden verbrec.
den. Dit is eehter steeds geweigerd
evenals het verzoek de Nederland
sche strook van de Maas tutschen
Venlo en Viié te kasallieeren, waar
door Luik een zenhaven zou kutinan
worden.
Ook is ten behoeve van Antwerpen
een rechtstreekscho waterweg naar
den BJn noodig. Terwijl da Dultiche
regeerlcg goed vond dat het smalle
kanaal zon worden verbreed, etnitte
dit by de Nederlandscbe op verzet.
Zondag hield de Belgische mieister
Sagors een redevoering ln de Katho
lieke Vereeniging te Antwerpen en
gaf daar o.m. de volgende meening
ten beste.
Belgis moet meester zjjn van zjn
toegangsweg naar zee. Het moet den
sleutel van zgn woning hebber: Ver
volgens deelde de minister mede, dat
de commissie voor de havens op ds
vredesconferentie een bepaling in de
vredesprelimtnairen heeft opgenomen,
waarbj aan België in overeenstem
ming met de wenaehen van den Kamer
van Koophandel gedurende 25 jaar
het reeht wordt gogeven om door
Duitschland volgens Belgische ont
werpen en plannen met sfj-.iding naar
Khnrort een verbindiugs-Byn-Maas
kanaal aan te leggen, dat onder het
administratief beheer van de interna
tlonale Bfjceommlssto geplaatst zal
worden, waarbQ België op rechtmatige
wyze vertegenwoordigd is.
Nederland en de geallieerden.
De „Manchester Guardian", die
steeds getoond heeft ons land een
goed hart toe ta dragen, schrjft ia
baar nummer van 27 Maart„Een
Hollabdich correspondent, die zoo
even uit Nederland is teruggekeerd,
deelt ons esnlge bjzonderheden mee
omtrent de wyze, waarop de blok'-
kade nog steede het economisch her
stel en de voedselvoorziening van dit
land balemmart. Ofschoon er tusschen
de geassocieerde mogendheden en
Nederland een agreement is gesloten,
waafbp aan Nederland zekere hoe
veelheid levensmiddelen en grond
stoffen zjn toegewezen, bestaan deze
hoeveelheden alleen op papier. Op
zichzelf zouden zj ruim voldoende
zjn voor de huidige behoeften van
Nederland, maar ongelukkig worden
zy niet aangevoerd, zooals was toe
gezegd, omdat de schepen, die ze
vervoeren, vaak wekenlang worden
opgehouden for afdoening van forma
liteiten, die nog steeds moeten plaats
hebben ln de inlaadhavens of ln da
havens van bestemming in dit land,
waar de schepen volgens de bepalin
gen der blokkade worden onderzoekt.
„Andorzjds liggen er, terwijl de
geheele wereld schreeuwt om scheeps-
ruimte, niet minder dan 110.000 ton
Nederlandscbe schepen stil. Meer dan
80,000 ton hiervan zjn opgelegd in Ne-
derlandsche havens, de rast in buiten-
landsche havens. Daze schepen zjn
gedurende den oorlog op de zwarte
lijst geplaatst en hst schjnt, dat de
Engalsche admiraliteit, ondanks alle
pogingen, die in het werk zyn gesteld
om ze vry te krjgen, weigert het
embargo op te heffen. In Ncdorland-
echs handelskringen breekt men er
zich het hoofd over, waarom de goal.
lieerden deze schepen elgsniyk tot
werkeloosheid doemen, terwyi z'j, als
xj ia de vaart worden gebracht, toch
ln aanzleniyke mate tot verlichting
van het wereldgebrek aan scheeps
ruimte zouden bijdragen".
Sport.
Korfbal.
Zaterdagmiddag 2 uur «al een
vriendschappelijke ontmoeting plaats
hebben tusschen „Zaelandia* van
Hantwesrt tegen „Steeds Voorwaarts*
van Goes, op bet terrein aan dcc
Fofderscüen weg. Scheidsrechter is
de heer T. Mudde.
Financieele berichten.
Leeninq provincie Zeeland
Naar men ons meldt is de 5 Va
leecing, provincie Zeeland, ruim vol-
teekend.
i* rovincie-nieuw
Geschenk voor Princes Juliana.
Door de Zeeuwsche vrouwen en
mslBjas is in totaal i 4591,701/» bjeen
gebracht voor het geschenk dat aan
Princes Juliana, dat haar op 30 April
zal worden aangeboden.
Nleuwdorp. Alhier Is ln het «tation
Noord-Kraaiert ln den nacht van 1 op
2 April ingebroken. Een glasruit werd
uitgesneden en alzoo werd de toegang
tot da wachtkamer geforceerd. Nadat
men door het loketraam op het kantoor
was gekomen, werden de aldaar
•taande brandkast en 2 andere kasten
mat geweld opengebroken. Er is pl, m.
f 165 ontvreemd, terwjl ook een kistje
sigaren werd megenomen. Do BJks.
en gemeentepolitie hebben het onder
zoek in handen.
Colünasitwat. In de Woensdag
gehouden spoedeischande vergadering
van den gemeenteraad waren afwezig
de heoren P. v. d. Weel» met en A.
Verburg zonder kennisgeving. Aan
genomen werd het voorstel van B. en
Wdat do gemeente zich zal verweren
tegen oen eisch van den heer P. de
Dreu alhier tegen de gemeente inge
steld. Ingekomen was een verzoek
van mej. F. Moulenherg, helpster bj
't onderwjs in de nuttige handwerken
aan de Openbare School, om verhooi
ging harer jaarwedde. Het voorstel
van B. en W, om deze te vechoogen
van f90 op f120 word met algemeene
stemmen aangenomen. Dien overeen
komstig werd de begrooting gewjzigd
en haar pensioengrondslag voorloopig
vastgesteld. Ten slotte werd het ge
meenteverslag over 1918 aangeboden.
Kruiningen. In een gecombineerde
vergadering van de afdeeling Krui
ningen van den V.-D. B. en do Work-
liedenvereeniglng werden voor de a.s.
gemeenteraadsverkiezing candidaat
gestald de heerenM. Kole Jz., B. J.
Elsman, J. Stuke, A. Dek Az., P.
Wisse, J. Poiey, A. J. v. d. Straaten
en L. Nieuwenhuyze, allen aftrend, en
Jac Paauwe, A. J. Lindenbergh, H.
Duindam, L. van Zweeden en Ph. Maas.
In een gehouden openbare ver
gadering ter aanbeveling van Vrjz.
democratische leden voor de Provin
ciale Statenverkiezing traden Dinsdag
avond ais sprekers opmevrouw
Bbrgsma van Zontelande en de heer
J. Wellemau van Krabbendjke. Belden
letten ln een stampvolle zaal met
aandachtig gehoor de vryz. democra
tische beginselen op zeer heldere en
beyatteljko wjie voor de kiezers
uiteen. Van de gelegenheid tot het
stellen van vragen of dobatteeren werd
door niemand gebruik gemaakt.
Namens de vergadering dankte de
voorzitter, de heer M. Kole Je. do
belde sprekers en wekte de kiezers
op, te stemmen op de vrjz.-democraten
van Ijst 3.
In eens vargaderiug van ds
Landbóuwvereeniging Krnlningen
werd besloten met bet oog op de
landbouwwerkzaamheden algemeen
den ouden tyd te hiyven volgen bj
het Invoeren van den zomertjd.
Schare. Ia verband met een be-
langryken diefstal van Chilisalpeter
uit ean schip dat in 't kanaal lag,
zyn gisteren alhier twee reeercheurs
van politie op onderzoek uitgegaan
z$ vonden de chilisalpeter in de-
schuur van den heer Ph die beweert,
dat zy door den vrachtrijder A. K.
aldaar is neergelegd,
De heer W. Byn, lid van den
raad en wethouder dezer gemeente,
stelt zich bfjde aanstaande verkiezing
niet meer herkiesbaar.