Zaterdag 29 Maart 1919,
106e jaargang*
m dit miismsr behoort
een bij voegsel.
Provinciale Staten.
„Het woord
van een arbeider."
N°* 88,
ABONNEMENT
Pt-So per kwartaal, in Goes f 1,25
bulten Gaas f1,40
Alzonderiyke nommers 5 cent.
Versehjjat i Maandag., Woensdag
en Vrijdagavond,.
*-■
Ultgxvs Naaml. Venn. „Goesche Courant''.
DirecteurG. W. ran Barnaveld.
Voor de stemming op 9 April a.s.
bevelen wij aan de VRIJUNNIti-
DEMOCRATISCHE lijst, welke in alle
zeven kieskringen voor de Provinciale
Staten in Zeeland gelijkluidend is in
gediend, met
J. G. VAN NIFTR1K (aftredend lid),
Vlissingen.
J. WELLEMAN, Krabben dij ke.
W. J. ADRIAANSË, Middelburg.
Mevr. BERGSMABekgsma,
Zoutelande.
A. 0. M. POPPE, Hulst.
M. KOLE Jzu„ Kruiningen.
P. .T. POLEIJ, Ierseke.
A. VERHAGE, Zierikzee.
J. J. VAN BEVEREN, Veere.
1'. DE BREE, Middelburg.
II VAN GELDEREN, Middelburg.
A. STA VERMAN, Vlissingen.
Voor Zuid-Beveland (Kieskring Goes)
is dat lijst 3.
Voor Noord-Beveland l'holen en St.
Pbilipsland (Kieskring Tholen) is dat
lijst 2.
Er komen van die oogeDbükken in
bet leven voor, dat inen even stille
«laat, alvorens verder te gaan. Iets
dergelijks overkwam ons, toen we dezer
dagen het „Zeeuwsch Nieuwsblad" van
22 Maart, in handen kregen. Een ons
gord bekende „srbeider" richtte daarin
„het woord van een arbeider" tot zijne
collega's, landarbeiders in de Provincie"
Zeeland, met het oog op de a.s, Staten
verkiezingen. Op zijn' eigene, sympa
thieke wijze beval hij warm aan de
candidaten, welke zijn geplaatst op de
lijst van de Liberale Unie. Volkomen
zijn recht en volkomen logisch, dat hij
daarbij dacht aan landarbeiderswet,
Gedeputeerde Staten, Eerste Kamer,
staatspensioen en loonregeling.
Edoch, het werd ons bij dat lezen een
oogenblik vreemd te moede. Onwillekeu
rig vlogen onze gedachten terug, jaren
terug, toen wij in woord en geschrift
opkwamen voor arbeiders-organisatie,
■zeer tegen den zin der liberale boeren
intoen wij de noodzakelijkheid van
eene landbouw ongevallenwet bepleit
ten en bet nut van „grond aan land
arbeiders" trachtten aan te toonen en
dat niet met instemming der liberale
boerentoen wij de beslist noodige
hervorming der Eerste Hamer den
kiezers vei kondigden toen wij de be
te,ekenis der Statenverkiezingen op
openbare vergaderingen in het licht
stelden, waar liberalen dat hier nooit
eerder hadden gedaantoen Wij het
uitschreeuwden, dat er wel degelijk geld
was te vinden voor ouderdomspensioen,
waar anderen, ook liberalen, beweerden
van niét, kortom toen 'wij de baan
braken voor alk-B, wat nu tot glorie
der liberale Unie den .arbeiders bij de
stembus wordt voorgehouden.
Wij herbalen, een oogenblik stonden
wij bij dat arbeiderswoord uit voor ons
bekenden mond stil, een zucht ontsnapte
ons, was dit het resultaat van twintig
jarig werken, juist vooral voor hem en
zijn collega's Gelukkig dat die tijd
ons ojok gelouterd heeft. Wij vallen
niet meer over het eerste steentje.
Nadenkend, vonden wij ons werk reus
achtig bekroond. Met weinigen zjjn
we in 1901 begonnen bier de Vrijzinnig-
Democratische beginselen te verspreiden.
Kole van Kruiningen, thans osze mede
ca'ndidaat en Herman Snijders, zij weten
er van mede te spreken, maar gelukkig
beiden staan nog palEd ons succes
is groot geweest, wat pleit voor de
kracht ran onze beginselen en de
deugdelijkheid van onze daaruit voort
vloeiende eiscben.
Langzamerhand zijn deze gemeengoed
geworden. Door een gematigde partij,
zoo noemt men de Liberale Unie altijd,
wat| uit hun urgentie-program in vergelij
king met het Vrijzinuig-Democratische
ganschelijk niet is op te maken, tenzij
dat program slechts als een vodje papier
wordt beschouwd, worden onze wenschen,
van voorheen, die nog altijd onvervuld
bleven en dus ook thans nog onze
wenschen zijn, den kiezers gepresenteerd
bij de stembus. Alleen zijn we begonnen
later gingen we op vast accoord aamen,
gedwongen door de tijdsomstandigheden,
ons verwerende tegen een vast aaneen
gesloten keikelijk "bloc, Thans gaan we
weder alleen, maar beslist gesterkt door
dat arbeiderswoord, want meer dan ooit
gevoelen wij thans de kracht onzer
beginselen, welke doet dragen de ne
geering, die wij thans opnieuw onder
vinden van hen, die een paar jaar terug
met ons samen optrokken. En nu willen
ook wij een ernstig woord richten tot
de landarbeiders van Zeeland en tot
hen, die zich wat draagkracht betreft
daarmede gerust kunnen gelijk stellen.
Welaan dan arbeiders van Zeeland,
gaat na de liberalen in uw omgeving,
leden der Unie-Kiesvereenigingen en
zoekt hun deuncratie tegenover uw
vakvereenigingen gaat na hun houding
in de gemeenteraden en overtuigt u t
of steeds door heu is vastgehouden
aan het beginsel •van' belasting naar
draagkrachtoverweegt wat gedaan is
voor uw kind op school, de eenige
plaats, waar haast alles aan uw kleinen
moet worden gegeven, wat zij in den
strijd om 'i beslaan als wapen kunnen
gebruiken, ontwikkelingtelt de goed
geslaagde herhalings- en landbouw-
cursussen, kortom ziet door 'eigen
oogen. Kijkt ooi naar Middelburg
en over dat station naar Den Haag,
ja slaat uw blik zelfs over de grens.
Dan zult ge zien en gevoelen, over
tuigd zijn, dat een welbewust, demo
cratisch bestuur alleen den vloedgolf
van revolutie buiten de poort zal
kunnen houden, of, mocht deze, onver
hoopt de balie passeeren in veilige
bedding leiden. Dan zult ge geen
gevolg geven aan den oproep van uw
collega, doch dan zult gij met ons voor
elk openbaar college, dus aok voor
Provinciale Staten, steramen op de
lijst der Vrijzinnig-Democraten!
W.
Buitenlaad.
De brand woedt voort.
Europa staat wasr in brand 1 Nadat
men in hot Westen de vlammen door
den wapenstilstand gedoofd had, is
het in Rusland blijven smeulen en
men heeft verzuimd het gevaar van
aac nieuwen brand te voorkomen.
Zelfs de belendende perceelan heeft
men niet door een behoorlgke voeding
en moEschclJjke behandeling in sou
toestand gebracht, dat do vlammen
er weinig vat op zanden hebben
Integendeel, mes oen ongelooflijke
lichtzinnigheid en verblinding is alles
gedaan, wat het vnur slechts zaa
kannen aanwakkeren.
En nu brandt ba? weer eo grjpsn
de vlammen snel om ilch hoonDa
hemel is rooder getint dan ooit te
voren, niet allesn bloed rood, maar
bolsjawfki rood, d w.s. zóó dreigend
en onheilspellend, zdó al!63 verterend
en absoluut verzengowd, dRt ér voor
al het bestaande In ouzo samenleving
gcan kans meer schijnt c-m to ont-
ssiappro aan de geweldige^meltkrosB,
waarnit eenmaal de nieuwe wereld te
voorschijn zal komen.
Te Pargs setals de brandweer,
waarop thans aller oogen gevestigd
»gn. De Baad van Tien ia reeds her
schapen in een Baad van Vier, ten
einde beter op te schieten met de
voorbereiding van dep vrede, Hat gaat
opeens hals-over kop en kwesties, die
anders tot in den treure naar steeds
weer pieuwe commissies werden vor-
wszen, heeft men thans in een hand
omdraai opgelost, zoodat moe hoopt
binnen een week gereed té z{jn.
Reeds is men tot overeenstemming
gekomen betreffende de schadever
goeding, de Bjjn en da Adristlsche
Zeo en men werkt koortsachtig voort.
Men moet tot eiken prijs tot een eiode
geraken, want het is gebleken, dat
's werelds gebeurtenissen niet ico
vriendelijk zijn te wachten op het
onderzoek van commissies en de
conclusies uit haar rapporten te trek'
ken, last staan op de uitvoering van
de ten slotte to namen besluiten.
Naar aanleiding van hetgeen er
thans in QongarQe heeft plaats gehad,
hebban de hearen te Par|» eens over
het voortschrijden van het bolsjewisme
gesproken ea de rogeeriagschefz
Wilson, Lloyd George, Clemencaau en
Orlando sagen daarbij op een speciaal
daarvoor opgemaakte kaart, dat hét
bolsjewisme al vrijwel de helft van
Europa in beslag neemt.
Een merkwaardige ontdekking,
waarvan de beteekemis welesnbaetjo
laat doordrong tot het bcoef van da
sleh noemende en schrijvende ver
dedigers der democratie. Hun stem
ming werd nog een weinig opge
vrolijkt door een ernstig rapport
over de toenemende wanorde in Zuid-
Europa aan den kant van Odessa.
Sinds disa vallen er read;! uieswo
eebenrct-nieeea te milder,, die hst
bewjjs leveren hoe snel de brand
Voort wondt.
GaliciS is n.l-, na Hongarga, thans
in volle revolutionairs beweging. De
opstand brak eerst in het petroltum-
£euied van Drohobycv uit, waar af
gevaardigden der arbeider* esrsJtowjaf-
overheid iascteldan. Da arbeider? der
naburige mijnen van Kalusi riolen
zich by die beweging aan. Da rs-
goeriag gelastte da sowjeta ta onti
biudsB en de belhamels te pakket',
snaar de troepen liepen naar de op
standelingen over. In vele plaatsen
organiseerden t e linker socialisten
sleh! Deze eischtso In vergaderingen
allo gezag voor de sowjais op. De
beweging sloeg op door Fonische
troopa» besntta gebieden over. Ta
Lamberg kondigde een in bet geheim
gevormde aowjat der arbeldsrover-
tegenwoor Jigers de algemeen® staking
at. Iu hst district van Stsnislau ver-
klaaidsn zich ds door Kolubowitz
«-Igezou.den troepen rich tot mede
strijders dar opstandelingen tegsst de
nationale sarde. Vervolgans trokken
ze rast da opstandelingen op Stat-lelan
los se tisnwn Kolnbowitz in hcctttenin.
Da opstandelingen richtten tot d»
GalieiSrs, die tot de troepen van hst
directorium beboeren, een ultimatum
om op staamlan vont r s»J GsliciS
terug ts keersn en uit te schelden
met bet sow jat gezag te bestrijden.
De heersn te Parijs ku'tuosi nu
Galleië op hun mooie kaart ook rood
schilderen en vermoedelijk doen «ij
verstandig het potja met roode Inkt
bij de hand ta houden, want misschien
moet Polen morgen nok een likje
hebbsn, terwijl de positie van Bo»-
msaiê ook allesbehalve benijdenswaard
is. Mot Tujecho Slowaklo staat hst er
eveneens bedenkelijk voor. Het bericht
dat bet kabinet—Kramarsj reeds waz
afgetreden, wordt wear tsgengespro-
keu doch hst ia duidelijk dat de
TsjschO'Slowakeu Diet van zins sfln
tsgen Hongaren of fisstan ic 't ge
weer te komen en, mochten ey ge
dwongen worden te vechten, aan don
rol van overloop®»1! de voorkeur zul
len gaven. Zelfs de zoo moodigo an
van asture zeer weinig bolsjewlskoche
Oostenrykars hebben 'thardta ver
antwoorden en rallen, nu z(j ait Honga
rije niets meer ta verwachten hebben,
by onvoldoende hulp van EntoatazSda
door nood ea wanhoop gedwongen
worden den sovjet op het gestoelte
der eer 3 ta plaatsen. Es Dultschiancl
Ziedaar do meest nstisligra vraag van
hot oogoabllk.
Veel aal zjnder twijfel afhangen
van hst voorlooplg vredesverdrag, dat
de Entente leiders thans met sooveol
spoed voltooien ea waardoor sQ bopan
Duitsohland voor hot bolsjawisme te
behoeden. Hst mag zjjs, dat hat lukt,
maar tvo moeten tos onzen spijt erken-
een dat we er ciet heel veel vertron-
wen ia hebben. Gozisn de stroomiog.
die er laatste dagen door het
Duitsche volk gaat on de vernederde
harte;- als het ware alactrisssrt ea Ic
verzet doet komen tegen hat uiterste,
ijkt het ons niet onwaarsohSalijk dst
da overwonnenen sullen weigeren een
vrede te onaerteekeiieo, die tot zulk
een weigering vermoodel$k alle aan
leiding zal geven en zich onder de
lenze; ,dan liever het bolsjewisme*
opnieuw zul'en koeren tegen hun oude,
onvOTZoeniJke vgaadsn, die 94« goede
gelegenheid, hebben verzuimd om hun
eahoone theorie in practjk te brengen
en metterdaad te toonen dat het hen
slechts te doen is om het recht en de
handhaving oaser Westersche bescha
ving.
Blaat DnUücbland over tot het
bolsjewisme, dan moet de wereld
revolutie als ottvermgdalljfc worden
beschouwd.
Het broeit reeds in Italië anSpsnja
en al hebben de arbeidars-maeUyki
heden in Engeland op 't oogenblik
oen gunstigen keer genomen, zoo houdt
dit voor do toekomst nog geen stellige
belofte in. Men zal ook daar onverwijld
tot Ingrijpende hervormingen moeten
besluiten, wil men voorkomen dat eB
langs onwettoiyken weg tot stand
komen.
Ea la welk land van Europa is het
see niet gesteld f De krachten der
reactie slinken, het proletariaat komt
op en stelt zijn eischen. Men meg
het wflze hoofd schudden, men mag
in blinde woede te keer gaan of uit
vrees hot hazenpad kiezen san de
feiten verandert dit alles niets ea
het grooie ontwikkelingsproces der
mensebheid sommigen achten het
ook het vernietigingsproces gaat
voort, zonder zich te storon aan onze
persoonlijke goed- of afkeuring.
De brand woedt voort 1 Mogelijk
wordt hjj nog gestuit en afdoende
gebluscht. Zoo niet, dan zullen de
nlets-ontiienda vlammen van hot
bolsjewisme alles vorteeren en kunnen
wit aleer,ts hcpeiï, dat da wereld,
gelijk do vogel Phoenix, gelouterd en
herboren uit haar aech aal verrfizen.
De revolutie iu Hongarije.
Da georganiseerds transporiarbsi
dels en huarkoeSstsrs, ougoveec dui
zend mau sterk, trokksa lsngs het
gebouw -ran het volkscommissariaat.
Zg dealden den plsatsvervatigandsn
eommisssfis voor blnosttlandsche Be
ken, Vel V»ga, tube, dut rij sleh wil
den aansluiten bij da /oodo garde.
Vago Meld een isda, warrit» bij do
taak sehetste var. da prolstarlaata-
diet'Aïuur, veer welke üi omstandig
hedon seer gunstig zijn.
Sr zijn, sside hg, aeewijzingen, dat
een aanval van hot Noorden uit, door
DuitÈCh-OostéErfjk ocmogslgk is. Het
leger var; de Russisch® eovjet-repa-
bllek rukt zegevierend naar onze
gmtzon en bedwingt de® aanvsl v»ü
het Koemsensche imperialisme.
Da aaawoeigen besloten corporatief
zich bfl hat roode leger san ta sluiten.
Blljksng berichten alt de proslhcie
Voltrekt rich door de groots omwen
teling In voinuakto orde.
Opstand in BtssarabIK.
Uit Warschau wordt aan da „D&ily
Telegraph* geraeld: Hier is bericht
ontvangen, dat te Chotia da Bassu-
rablsch'j republiek is uitgeroepen. Da
leiding is in handen v*u een Direc
torium, dit operaties tegen, het Koe.
meeneehe leger heeft gelast. Do
bolsjswlkl zitten hier klaarblijkelijk
achter s8 willet» op deze wijne de
verbinding tastchau Moskou en Boe
dapest tot stand bres gen.
Te Dantzig.
Ean nlat bevestigd bericht zegt dst
de Daltscherz da ueslliearde mistte te
Daatïig hebbr.n geïnterneerd.
De Volkenbond.
Aan Mica twjjtel, of ia het Vredes-
verdrag taeldlvg sal worden gemaakt
van de volkeahobdovereenkoMst Is
esn einde gokosaeo door gsz.ig-
hobbende verklaring vaa verantwoor»
delijke Engeiacha zfds, dat ic hst
vredesverdrag van-den bond gewag
moet worden gemaakt.
Landbouw, Veeteelt en
Visseherij.
Uitvoer van klaverzaad
Naar wordt verDoma», isdeNsdor-
landschs HitvoermaatsehappB in staat
consenten té endosaoercs» voor aan
beperkte hoevsrlhaid inlaadseh wit
klaverzaad.
OroCRe rogge, tarwe en gerst.
Ds minister vast landbouw heeft
Ingetrokken da ministsrieelo beschik-
king van 23 Augustas 1911, houdende
verbod tot maaien van groene rogge,
tarwe en gerst en het gebruik van
deze sis veevoeder.
Kunstmest.
Er zal ren aanvang worden ge
maakt met da distributie van d« aan
de bestellers bij den kleinverkoop
(gebruikers van minder dan 2 9.A.
land) toegewezen hoeveelheden stik-
stofmest ea fosforzuurmest en wel tot
100 pet. dar bestelde hoovcelheden
sttkstofmest in den vorm van chili-
salpeter en 50 pet. der bestelde hoe
veelheden focforrnurmest in den vorm
van superfosfaat,
De prBzen, door bestellers te betalen,
zijn vastgesteld op i f 39 voor shili
salpeter, f 15 voor superfosfaat, alles
per 100 E.G. netto, zonder byioverlng
van sak, k contant, afgehaald aan
het pakhui! van den verkooper.
Vervoervcrbod.
Opgeheven is het vervoervcrbod van
gries, grind en zemelen, buitenlandsch
veevoeder, peulvruchten, regserlngs
meel, raapkoeken, geel mosterdzaad,
koeken en kanarlasaad.
Hennepzaad.
De minister van landbouw heeft
hennepzaad afgevoerd van de Rist
der producten welka ingevolge zjja
beschikking van 9 Deo, j.l. door de
burgemeestarz in bezit gsuomon moe
ten worden, voor sooverra zij niet
vrijwillig aan de Bagaerlngseommls-
aarlsseB, belast mat de Byksgraan-
Inzameling, z(jr, afgeleverd.
De in bovenvermelde beschikking
voor hennepzaad genoemde prijzen
z(jn ingetrokken.
Binnenland.
ADVEBTENTIËN
van 1—5 regel* 75 oaat, alks
regel laear 15 cent.
Driemaal plaatsing wordt tweemaal
barekead.
Familieberichten 10 regels f 1,50
Tijdelijks toeslag 20 0/q.
Bewyannmsaers 5 cant.
AdvertensiSn worden aangenomsn
tot 12 uur voormiddaegB.
Mlihbrood,
Naar men meldt, zal het verbod tot
het bakken van zoogenaamd blikbrood,
inverband mat de ruimere vetvoor-
zieniBg, zeer spoedig worden opge
heven.
Oas en electrieiteit.
De Bykokolendlutributle heeft met
ingang van 1 April al haar eireniatrss
inzake as gasrsutsoaneerlng ea lazaks
ds alscfricitsiS3rat(f:joeBoaring voor
partlcuiiaren (verlichting, koken en
bjjkokcn) vervallen verklaard.
Voor hef komende tijdvak zal geen
algemeens gat en electriciteltsract-
soeneerlng worden vastgesteld. Aan
elke gasfabriek, zal worden meege
deeld, welke hoevseihcld kole» als
maximum kan wordeïi vorwerkt, ge
durende de periode veü 1 April lot
30 September 1919 attn de eentrales
zal maandelijks opgave worden ver
strekt vas de ia verwerken hoeveel-
held.
Slachtverbod aanstaande.
Ds .Veehandel* meldt, dat, In ver-
baad met het fait, dat osgevcsr half
April de gemeenten, die zulks wen
schen, barroran vleosch In de con
sumptie zullen brengen, de burgemees
ters da sevorgdfcald hebben tijdens
de distributie daarvan do slacht» sr-
gunningenite bt-perken en, soo niodlg,
geheel In ta trekken. Zoa noemt hst
blad zeker, dat ic groot» staden, zoo-
als Don Haag, Amsterdam en Rotter
dam, nee UJ(i;Il)L alachtvurbpd zal
worden uitgevaardigd.
Wanneer isdera bewoner van ons
land psr weck een Vs pond bavroren
vleasuh verbruikt, 1» de geheels voor-
raad ongeveer in 6 weken verbruikt.
Hst blad veronderstelt dus, dat de
alstribntleperlode van het bevroren
vleosch ongeveer 10 it 12 weken zal
s8s.
Con/Het in het drogerijbedrijf.
P-tlgenu het „Hbld." Is er een con
flict uitgebroken tasschen den minis,
ter vaa landbonw en da firma Vies-
Bis; g en Co, dis da exploitatie der,..
regeeringsdrogerjjtn drjjft.
Dit heeft tea gevolge gehad, dat
ondanks eon overvloed van aardappe»
lest niet meer wordt gedroogd.
Spoorwegpersoneel
to de maandeljlktehe conferentie
der directies met de vertegenwoordi
gers der 5 erkende organisaties,
Dinsdag to Utrscht gehouden, werden
de navolgende toezeggingen ver-
kregen.
Beambten van 20 jaar en jonger
zal seamaal per jaar da gelegenheid
geboden worden het surnumerairs-
examen te doen, terwijl eenmaal de
gelBganheid zal gegeven worden dit
examen ta doen voor andere beambten,
niet onder dan 35 jaar.
Da bureaubehoeften zullen voortaan
in n si Jura verstrekt worde». Voor de
werkvrouwen in vasten «ienit zal een
regeling ontworpen worden, wat loon,
verlof, ziekte en vrj vervoer betreft.
Een Qffdetssorfc zal Ingesteld worden,
ln hoeverre aan de bezwaren tegen
overplaatsing naar ds mijnstreek is
tegemoet te komen. Zcodra ds toestand
waar normaal it, zal een definitieve
premieregeling, voor loeomotïefperso-
ïieal ic overleg met de organisaties
vastgelegd worden. Awndaoht zal
worden gaseachken aan de uitvoering
van een reeds eerder toegezegde rege
ling van duortebjsiag voor los perso
neel. Do wekcltjksche rustdag zal zoo
spoedig mogelgk worde* ingevoerd.
Daarvoor is noodig personeelultbrei-
ding van ongeveer 2400 man. De
kosten worden geraamd op ruim drie
millioen.
De 8 urendag zal geleidelik inge
voerd worden. Daarvoor is ook uit
breiding van personeel noodig, doch
vooral van geschoold personeel.
Da helft der aflooponda kortiag,
door den minister van waterstaat voor
rekening vac het r|k senotaea, zal
niettemin, tot da betreffende wet ge
reed is, wordon ingehouden en dan
later aan het personeel worden ge'
restltueerd.
?oor het tweede kwartaal 1919 zal
eon daurtebijslag gegeven worden,
ge!|k aan twaa weke» salaris. Hlerb|
word geen maximum vermald.
5 Gebrek aan werk.
De minister van blnnenlandcche
zaken heeft aan de commissarissen der
Koningin medegedeeld, dat hom van
verschillende sydea klachten van
fabrikanten barotkea, dat hun bedrij
ven mot stilstand wordan bedreigd,
aangezien s-lfs da geringste bestel
lingen geheel uitblltec, door ds ge
vestigde verwachting, dat binnen aft
sicmbaren tijd op allo gebied da pr|xen
zullen dalen. Van particuliere zyda
bezien Is dit standpunt zeer wel t®
verklaren.
Da minister U evenwel van meaning,
dat da overheid ln dessn behoort voor
te gaan, om, z(j b«t ook slacht» door
matige bestellinge®, de induatrieidoor
dezen zwaron m hees to heipon.
De minister roept daartoe de mede
werking in, met uitnoodlging ook da
gemeentebesturen op een en ander te
wijzenhet thans meer xit ta gavon
geld wordt heel wat beter besteed
