N°. 37.
Donderdag 27 Maart 1919.
1O60 jaargang.
Bij dit nummer behoort
een bijvoegsel.
Ons volk pen proefkonijn.
KAA61UDEB&
ABONNEMENT
Fi J» per kwartaal, la Gooi f 1,25
bulten Goes f 1,40.
Afioniiorljkc rummers 5 cent.
Verschgnt: Maandag-, Woensdag
en Vrgdagsvond.
GOESCffi
5
Uitgave Naaml. Venn. „Goescke Courant''.
COIIUYI
DirecteurH. W. ran Baraeveld.
ADVEBTENTIËN
van 1—5 regels 75 cent, elke
regel meer 15 cent.
Driemaal plaatsing wordt tweemaal
berekend.
Familieberichten 110 regels f 1,50
Tijdelijke toeslag 20 o/0.
Bewijsnummers 5 cent.
Advertentiën worden aangenomen
tot 12 uur «oormidilegs.
Zij, die zich met I April 1919
op dit blad abonneeren, ontvan
gen de tot dien datum ver
schijnende nummers gratis.
Wij herinneren ons eens een bezoek
te hebben gebracht aan bet bacteriolo
gisch instituut te Delft. Nog zien we
ze staan, die lange rij paarden, welke
op geregelde tijden een bepaalde hoe
veelheid bloed werd afgetapt, dienende
tot voedingsbodem voor de te kweeken
bacteriën. Ën nog levendig denken wij
terug aan die vele aanwezige Guineesche
biggetjes, op welke de verschillende
wetenschappelijke proeven werden toe
gepast. Ten doode gedoemd waren zij,
maar wij troostten ons, 't was immers
tot heil der menschheid.
Aan iets dergelijks denken wij, wan
neer wij sommige socialisten in een
korte driestar of met grooten mond op
volksvergaderingen hooren verkondigen:
Weg met bet kapitalisme, leve bet
socialisme. Wij zien dan alleen dit
onderscheid. In bet eene geval wordt
de proefneming gedaan op een Guineescb
biggetje, in het andere geval gebeurt
een proefneming ophet Neder-
landsche volk.
Jaren en jaren hebben de socialisten
de arbeiders ingeprent, dat de maat
schappelijke ontwikkeling zich alleen
voltrekken kan door klassenstrijd,
den strijd lusschen de kapitalistische
klasse en bet proletariaat. Deze strijd
moet niet getemperd worden, zooals de
vrijzinnig-democraten zich dat voor
stellen o.m. door een krachtige sociale
wetgeving, neen, die strijd moet aan
gewakkerd worden. De mede door de
socialisten gevraagde sociale maatrege
len zijn daarbij geen doel, maar middel
om de arbeiders sterker te maken voor
die noodzakelijke klassenstrijd, die zich
dan zal oplossen in de geboorte van
de communistische maatschappij, waarin
geen klassen meer zullen bestaan en
dus de strijd der klassen is geëindigd,
omdat er geen strijdende partijen meer
zullen wezen. De drijfkracht voor de
voortbrenging zou dan niet langer zijn
het eigenbelang, doch de liefde voor
de gemeenschap. Wij schreven reeds
eerder, dat wij niet zoo naïef zijn te
gelooven, dal „in een vloek en een
zucht" een dergelijke ommekeer in het
menschelijk gevoel zal plaats hebben,
zelfs niet bij lien, die thans rood
stemmen. Maar wij gaan verder.
't Is nog niet zoo lang geleden,
dat men tegen een socialist over de
toekomstmaatschappij niet al te veel
mocht praten.
Wanneer naar bijzonderheden daar
over werd geinformeerd, dan was het
antwoord altijd, dat dit nog in de verre
toekomst lag. Nu, eenige dragelijke
voorstelling konden de heeren ook niet
geven. Dit kwam soms het best uit,
wanneer op congressen dit onderwerp
aan de orde kwant. Is er geen tijd ge
weest, dat Troelstra om zijn naïviteit
in deze door Janrès werd... uitgelachen f
Nu zijn de tijden veranderd. Nu
kwam de revolutie, de overgang van de
kapitalistische maatschappij naar de
communistische. Nu kon de lang ver
kondigde leer toegepast worden in de
praktijk. Op dat laatste kwam het nu
neer. Geen grootschreeuwerij meer,
maar praktische toepassing. En hoe is
het daarbij nu gegaan f Kunnen de
heeren nu doen blijken, dat hun leer
de juiste is geweest of moeten zij nit
een ander vaatje tappen Er zijn com
missies benoemd voor de socialiseering.
Het resultaat harer studie kennen wij
nog niet. In Duitschland zal men voor-
oopig alleen de fabricage van
oorlogstuig socialiseeren. Dat is ons wè',
op een beetje meer of minder productie
daarbij komt het niet aan. Overigens zien
wij over de heele linie, dat het denkbeeld
van de socialiseering om haar zelve,
als dogma das, is verworpen. Men wil
alleen dan socialiseeren, indien blijkt,
dat door dezen bedrijfsvorm de produc
tie zal worden vergroot. Welnu, daar
hebben wij niets tegen. Verhooging
van de productie is hgt eenige, wat
de wereld uit haar staat van in
zinking zal kunnen herstellen. Maar
juist dat wordt onzes inziens nog veel
te weinig beseft,. De vergrooting der
productie wordt nog dagelijks belem
merd door ondoordachte, lukrake loou-
bewegisgeu eu door allerlei sociale
proefnemingen, eu voor die laatste
vooral ook is het nu niet de tijd. Thans
moeten wij zekerheid hebben, het mag
ons volk niet gaan als de tevoren ge
noemde Guineesche biggetjes. Voor
zichtigheid is hier langs allen kant
geraden. Gélukkig kuuneu wij, Neder
landers, gebruik maken van en lessen
trekken uil. de voorbeelden om ons heen.
Anderen betalen voor ons het leergeld,
liet lteil der socialiseering is nog niet
bewezen, is nog geen uitgemaakte.zaak
en daarom gaat liet niet op, hèn als
volksvijanden of politieke achteraan-
komers te brandmerken, die weigeren
in te stemmen met een lenze, die wel
is voortgevloeid uit de sociaal-demo
cratische theorie, maar welke nog niet
heeft bewezen den toets der werkelijk
heid te kunnen doorstaan, Zoolangdat
niet het geval is, waarschuwen wij tegen
den kreet van „op voor 't socialisme",
raden wij dett 'kiezers aan, hun ver
trouwen aan dezulken niet te geven.
Ons volk is geen proefkonijn. Gevaarlijk
mede, omdat opgewekte, doch niet uit
gekomen verwachtingen weieens harts
tochten zouden kunnen in 't leven roepen,
die tot daden zouden kunnen leiden,
waarvan de droeve gevolgen voor ons
land en ons volk niet zouden zijn te
overzien. W.
Buitenland.
De komende strijd.
Het is wel hard, In plaats van over
des komenden vrede, fa moeten spre
ken over aea komenden strijd.
Evenals wd. de leute dagelijks ver
wachten, meenden den vrede reeds
zeer nabj te zien en evenals wij ons
bp voorbaat verheugden ln de koes
terende stralen van een aan kracht
winnende zon en in het ontwaken tot
nlenw leven van planten- en dieren
wereld, smaakten wg in gedachten
reeds eau voorproefje van de zege
ningen des vreder, w«n de terugkea-
rends rost en veiligheid en van het
kalme geluk eecer arbeidzame mensch-
beid.
Doch oen felle nachtvorst heeft de
bloesems, die reeds ontloken, ten doode
gedoemd en, hoewel de iento er niet
door zal wegbleven, onnoemelijke
schade veroorzaakt» Zoo heeft ook een
scherpe Oostenwind onze vredesver-
wachtingan, waar zjj reeds min of
meer vasten vorm begonnen aan te
nemen, geknakt. Ook de vrede zal
hierdoor, evenmin als de lente, nit-
bljjven en zeker eenmaal gesloten
worden, docji het is weer zeer de vraag
geworden hoe en wanneer het zal zUn,
wat er nog aan vooraf zal gaan en
welk schouwspel de wereld daarna
zal opleveren.
Zeker, van een Entente vrede, zooals
hj] de laatste maanden is voorbereid,
mochten wjj niet enkel, volgens som'
migen. zelfs niet veel goeds verwach
ten en wfj hebben ook hier steeds
weer geweien op do gevaren, welke
aan een ln den grond baatzuchtig en
annexioalstlich streven der geallieer
den zouden zgn verbonden. Wg hoor
den dan wel eens, bgwjjzo van be
strijding, de vraag stellen wat de
wereld te slikken sou kobben gekre
gen, wanneer het oude Duitsehe
regiem de eindoverwinning had be
haald. Ook wij sgn ervan overtuigd,
dat er in dat geval weinig overwegin
gen van recht an humaniteit In 't spel
geweest s ouden zijn doch het
betreft hier slechts een veronderstel
ling en wjj hebben rekening te houden
met de werkelijkheid.
Duitschland heeft den oorlog niet
gewonnen en kan dus wat er mogelijk
boos en heertohiuehtig ln lijn bedoe
lingen Is geweest, niet botvieren, aan-
Igenomen dat de omwenteling dit alles
niet reeds grondig heeft uitgeroeid.
De werkelijkheid is dat de geallieerden
als overwinnaars bg machte zjjn den
vrede te dicteeren en de toekomst der
gansche wereld grooSendeols zal af
hangen van de wflzs, waarop zij dit
lullen doen. Laten zij sich daarbij
door minder edele motleven leiden,
dan behoeven wg onzo oogen daarvoor
niet te sluiten met de opmerking, dat
't nog veel erger kon en de Dultsehers,
als ze in de gelegenheid waren, 't nog
wel bonter zouden maken het
laatste ls slechts een hypothese, die
niets ter zake doet en enze critlek
in geen enkel opzicht mag beïnvloeden.
Wg hebben ons, wanneer wg een
oordeel weuschen te vormen over de
politiek der Entente, geigk deze zich
In haar handelingen openbaart, te
hoeden voor elke partgdige vooringe
nomenheid of porsoonigke sym- of
antipathie en moeten one dazrbg,
zooveel in oia vermogen ls, plaatsen
op een sulver en eerlfjk standpunt m
slechts het onkreukbare recht, vrij
var. oike spitsvondige verdraaiing, als
toei3si«au aanvaarden.
Warneer wjj dit zoo goed mogelijk
betrachten en dan oen Mik werpen
over de sedert het sluiten van den
wapenstilstand te Porfls, to Spa, te
Posen en elders gevoerde besprekingen
bd genomen besluiten, kan het niet
andere of de verzuehtlug moet ons
van 't hart, dat er ln dat alles
.something rotten" schuilt. Zeker, er
ls veel te bewonderen sta tewaardem
rener zijn prachtig» beglnsélen ge-
formnloord, verdedigd en op papier
ook aV "verwezenlijkt »n wg twijfelen
niet aan de edele bedoelingen van
lomasi&e zeer hooggeplaatste Entente'
staatslieden doch onder al die
uiterhiko verheerlijking van het recht
kan men bg nauwkeurige waarneming,
evenals de mnniobenkecner zoo dik
wijl* in het dagelijkseh leven, een
streven opmarken, dat maling heeft
aan rc.obt en billijkheid en slechts
vraagt oaar eigen veiligheid en voor-
doel.
Dezeoaderstrooming, deze draaikolk
va», bijzondere belangen, is de oor-
zaak, dat men ie Parijs zoo moeilijk
vordert en wsro bet niet, dat zich
van fenlten »f een nieuwe stuwkracht
deed gevoelen, zoo zou men, tiaar wij
gelccvan, nog tn mernden niet tot
een resultaat komen. Os conferentie
Ce Parijs herinnert aan die van 1813
te Waejten, die. naar man wol eens
zegt, heden nog zou voortduren, als
Napoleon niet van Elba was ontsnapt
en de heeren eraan herinnerd had,
waartoe z'j eigenlijk bjeen waren.
Op dezelfde wijze wordon de gealli-
eerc en te Parijs op hun taak geweten
door do nieuwe opleving van hun
gevaarigksten vijand: het bolsjewisme.
Men mag er zich over verwonderen,
doch het is eon felt dat de Busstsehe
sorjotiegosrlng vast in 't zadel zit en
een steeds grooter kracht ontplooit.
Zg voert haar strijd met succes, zoo
wel wat de® ctrgd met de materieels
wapens els dtert mM. de geestelijke
wapens betreft en bet ls tot heden de
grootste fout der Eotente geweest,
dat zfj door haar voortgezette ulthon-
gerings- en vernedfirintrspolltlek do
lovjstregeericg te Moskou nieuwe
hulptroepen in do armen heeft ge
voerd, althans in Midden- en Zuid
oostelijk Europa de vatbaarheid voor
de kiemea van het bolsjewisme in
hooge mate beeft bevorderd.
Hetgeen thans ln Ht-ng-rje is ge
beurd, levert ln dit opzicht de proef
op de som en er moet, naar het ons
voorkomt, al een zeer onverwachte
ommekeer plaats grgpen, zal het voor
beeld van Hongarije hij verschillende
volken niet aanstekelijk werken.
Hoe zal de Entente het nu steeds
meer dreigend gevaar trachten af te
wanden? Vermoedelijk zal zjj slechts
ln 't alleruiterste geval overgaan tot
hst inbinden van haar eisehen an dan
waarschijnlijk ervaren dat het te laat is.
Vooreerst zal z(j, naar het sebynt,
pogen do bolsjewiki te bestrijden.
Volgens den Busslschen volkscommis
saris voor bultenlandsche aangelegen-
heiden, Tsjitsjerln, volgt da Entente
daarbij tegenwoordig het stelsel om
niet haar eigen soldaten, dooh anderen
in het vuur te jagen.
.Duitschland soo gaat genoemde
Bus voort in zjjn naar Boedapest ge
seinde uiteenzetting dat zich naar
don wil der Entente schikt, heeft een
nieuw leger onder Hindenburg als
linkervleugel tegen ons gevormd,
terwijl het Poolseho leger bet centrum
en de Oekralntche troepen van.Pel-
tjoera den rechtervleugel van dit
invalsleger vormen. Terwgi onze
troepen in het Dongebied en in de
streek van Oeralsk en Orenburg xege>
vierend voortdringen, nadert de
Duitsehe linkervleugel Porewitsj en
bedreigt de Lettlsche sovjettroepen.
Het Poolzeho centrum trekt tegen
Wilna op en heeft Minsk en Boera-
nowltsji genomen. Dazo geigktljdige
offensieven zijn blijkbaar het ten uit
voer brengen van een goed voorbe
reid plan, waarachter de entente ztaat.
Onze toestand in het wasten ls daarom
moeilijk. Het moeilijkst echter Isdie
van onze Lettlacbo en LUausche bond
genooten. Daar nn de Oekrainscbe
sovjettroepen Galielë naderen, staan
wü dicht bg onze Hongaarsche boad-
genooten, die in den rug van onze
vijanden staan. Tegen de aanruk
kende Tsjechen én Polen worden
nieuwe strijdkrachten samengetrokken.
Het verschijnen van onze bondgenoo-
ten in middea-Europa ls voor ons van
zeer veel waarde".
Inderdaad levert de tweede omwen
teling ln Hongarge, waardoor het
proletariaat de macht In handen kreeg,
eenaanmerkelQken steuu voor de bolsi
jewikiop en wordt hierdoor een perspee-.
Ingezotiden Mededeeling1.
Het Maagpoeder vaa Apothe' -»r BOOM ie het beste got,cesmiddel voor
Maagkramp, Maagpgn, Zunr, H?-.«vator en slechte spijsvertering. Door dit
Mzagpoeder zgn gedurende 30 j wen duiseude maagigders genezen. Prijs
aer doos f0,90 Verkrijgbaar ln ü-i moeste Apotheken en Drogistwinkels ea
te Goes ba i- EBRs MULDEB.
sief op de wereldrevolutie geop» t.<i,
geigk nimmer te voren.
Bovendien is er oog eon nieuw
versclitjnsel dst ln deze richting w fut,
n.l. het door do .HotnaDlté" bek.'td
gemaakte besluit van de Italia -.nsc.-e
socialistische partij, om uit hst inter
natioBale socialP'riacho bureau se
treden ea zich aars te sluiten bg de
darde iutcrea-iottJlo, die dt> Russische
communisten hebben opgericht.
Wanneer dit bericht nadar bovsst'gd
wordt, kan men er de beteekenie soo
ongeveer van begrljped, wanneer men
rich voorstelt welks do gevolgen onver-
müdolijk zouden zgn, wanneer men
MJv. vanavond ln de aouravt las ctrt
de partij van Troelstra besloten heeft
zich te (teilen op het standpunt, thatta
door Wjjnkoop'o pzrtfl ingot-oraoa. Dit
is althans wanneer het bericht
juist bljjkt geuchied in één dor
Entente landen. Hoe zal men daarover
te Parge gestemd *8n
Er staat don aloomon en berekenen!
tien vredamakeïB naar het achjjnt
slechts alsuwo strgd te wachten. Het
Ujkt nlot os waarschijnlijk, dat zg het
onderste uit de kan wilden hebben
en dat nu het bekende Hollazidscha
spreekwoord, waarin het lot van zulke
begtserige snaken is voorspeld, aan de
geallieerde regeeringen zal worden
bewaarheid.
De Parijsche conferentie.
De grocte mogendhedan hebben
besloten alle krachten te zullen ie-
spatrneu om hst vredesverdrag binnen
een week gereed te hebben. Deze
beslissing schrijft men aan den toene
mender! ernst van den tosstand toe.
Sclieideinann over Hongarije.
Seheidumann heeft te Weimar op
een conferentie van de sociaal demo
cratische partg gezegd: .Als met
Duitschland het Sattrgebled en Dantilg
afneemt valt het ic de at men van hot
bolsjewisme. Daarvoor hoeven we
echter niet te vreesen. Het bolsjewisme
in Duitschland zal evenwol heel
Europa bolsjewistisch maken."
Een wijze raad.
De Parijsche correspondent van da
.Dally Express", die eeu bekwaam
man lv en een krachtig voorstander
van de punten van Wilton, wget op
het gevaar, dat dn geallieerden loc
poe, als men Duitschland oen goed
voorwendsel voor verzet verschaft
door te volharden ln de politiek ten
aanzien van Dantsig. Houdt men aan
die politiek vast, dan zal Duitschland
van de gelegenheid ongetwijfeld ge
bruik maken door te vorklaren, dat
zij een Inbreuk ls op het recht van
zelfbeschikking en de veertien punten
van Wilson en zal het weigeren zelfs
to beraadslagen over een tractaat,
waarvan de afstand van Dantsigdeel
uitmaakt. Dat zou een goede takti-
sche zet zgn. Een vastberaden hou-
ding van de Duitsehe regeering in
eeu kwestie, waarvoor de Franschc,
Britscbe en Amerlkaansche volken
wsarschyniyk in het geheel geen
geestdrift gevoelen, zou die positie
van de Duitsehe regeerders zoowel ln
als ballen Duitschland sievigen, als
bg dt-t weigering de dubbele bedrei
ging van een Dondgemootschap met
bot bolsjewistische Buoland en een
mogeigken chaos in Duitschland zelf
komt.
De correspondent voegt hieraan toe
Van hot begin afaan heb ik de poging
om een kunstmatig sterk Polen op te
richten als oen boffer tusschen Duitsch
land en Builend als een proeve op
het gebied der govoelipolltiek be
schouwd, die vermoedeigk op een
gevaarigke mislukking uit zou loopen,
vooral omdat er volop bewyien zgn,
dat da bolsjewistische invloed ondu»
de Polen zeiven heel sterk is. Hot
eenige heil ligt nu in ooi- bespoedi
ging van bet vredeatracteat.
Boeken en Tijdschriften.
Den Gulden Winckel.
In het Maartnummer bespreekt
Constant van Wsssem de periode-van
.Das Granen" ln de Dultacho litera
tuur en misprijst bet werk van deca
denten als Hanns Heinz Ewers, e.a.
Martin Permyi vraagt de aandacht
voor de Vlaamsche beweging, terwijl
verder uit velerlei pen beoordeellngen
van nieuwe romans, novellen en poë
zie s5n opgenomen.
Nederland één.
Uitgave Weenenk en Snel,
Den Haag.
Een anti-annexstiebookjo vol prent
jes, géooteadeela betrekking hebbende
op het joücstei bezoek van de Konin
gin aan Zuid Limburg en Zeouwsch-
Vlaandsren. Behalve tal van nietszeg
gende stads en lachgezichten, vinden
wa slechts enkels foto'j waarop de
geestdrift der bevolking spreekt. Uit
oen reslame oogpunt sou het verklea-
igk zgu gewissst, dat dergelUke kiek
jes ln overweldigend aantal waren
opgenomen.
Overigen» een aardig en met zorg
uitgevoerd boekje.
Werkend Leven.
Uit het Maartnummer van het groot
orgaan vanstudeerond jong-Nederland
blijkt dat ds vroeger ijodane oproep
tot vormisg van leorllngraden en
aohoolradon tot en toe weinig weer-
kiank heeft gevonden.
Sport.
Voetbal.
Zondag speelde K. D. O. II een
bondswedstrijd tegen K. D. O. III.
Stand bg bet einde 31 in het voor
deel van K. D. O. III.
Landbouw, Veeteelt en
Visscherij.
Inschrijving voedergent.
Per stoomschip Ceres naar Amster
dam en per stoomschip Westerdgk
naar Botterdam sgn voor de regeering
verladen twee partijen voedergerst.
Bg wjzo van proef zal deze gerst
niet op de tot hoden gevolgde methode
door de Veevoederbureaux worden
gedistribueerd, maar zal de verkoop
geschieden bg inschrijving op c. 1. f.
condities.
Alle bg den graanhandel betrokken
handelaren en rechtspersonen, ais
zoodanig bg de na te noemen last
hebbers der regeering voldoende be
kend, kunnen inscbrgven, he tig direct,
hetzy door tusachonperionen, op de
voorwaarden, vermeld op de inschrg-
vingibiljetton, welke verkrijgbaar zjjn
voor het stoomsehip Ceres bg de
commissie voor den graanhandel te
Amsterdam on voor hot stoomschip
Westerdgk bg hot comité van graan
handelaren te Botterdam.
Aanvoer van Veevoeder.
Naar het Bgksgraanbureau mede
deelt, zulks in verband met da in-
schry ving van gerst, welke Donderdag
a.s. zal worden gohoudofi, is er op
het oogenblik acheepculmte beschik
baar gestold, om 60,000 ton gerst uit
Noord-Amerlka san te voeren, welke
gerst naar gehoopt wordt, binnen de
eerstvolgende twee maanden, in Neder
land zal kunnen zgn aangekomen-
Voorts kan worden verwacht, dat van
het einde van April af verscheidene
ladingen eoeos-koeken ons land zullen
bereiken, welke producten, direct na
aankomst, ln de consumptie zullen
worden gebracht.
S
Binnenland.
t
De aanvoer.
De Bembrandt, van de Stoomvaart-
maatochappU Nederland, ls, na een
reis van 40 dagen, van Batavia te
Amsterdam aangekomen. Dit schip
heeft, bobalve passagiers, o.m. 14,000
balen koffie en 7000 kisten thee aan
gevoerd.
De Plattelandtpartij.
De heer F. Bos te Lonneker, die
volgens een bericht van de .Telegraaf"
voornemens zou zgn in den loop van
dit jaar to bedanken als lid der
Tweede Kamer, spreekt dit beslist
tegen.
Staatileening 1918,
De minister van financiën maakt
bekend, dat op de Staatileening 1918
t/m. 22 dezer is gestort f 344,289,842,25.
Zomertijd.
De xomortgd zal op de Nederlandsehe
spoorwegen worden ingevoerd in den
nacht van 6 op 7 April, om 2 uur.
Dan zullen alle stationsuurwerken een
uur worden vootultgezet.
Brood.
De, minister van landbouw heeft te
kennen gegeven, dat van een be
ëindiging der broodrantsoeneericg
vooralsnog geen sprake is.