Zaterdag 1 Maart 1919,
106s jaargang.
N°. 26.
Bij dit do, behoort
een
De stukken gezet.
ABONNEMENT
Prijs por kwartaal, in Gesis f 1,26
bulten Qoei 1,40.
Afsonderiyke nommers 6 cent.
Veraohynt: Maandag-, Woensdag-
se Vrfdagavaad
GOESCHK
Uitgave Naaml. Venn. „Gocgehe Courant''.
COURANT
Directeur;: 8. W. van Barnevsld.
ADVEBTENTllN
van 1—5 regelt 75 eent, elke
regel meer 15 eent.
Driemaal plaatsing wordt tweemaal
berekend.
Familieberichten 1—10 rageli 1,50
Tydeiyko toealag 20 o
Bewijsnummers 5 cent,
Advertentiën worden aangenemen
tot 12 uur voormiddag*.
De candrdaatsteUing voor de Provin
ciale Staten is geschied, de verschillende
lijsten zijn aan de hoofdslembureanK in
gediend. Daarmede is de eerste zet op het
provinciale politieke schaakbord gezet.
Dat is gebeurd door de georganiseerde
kiezers, door de kiesvereenigingen. Deze
hebben in eigen boezem uitgemaakt
wie op de vertrouwenslijsten zouden
komen en hun volgorde daarop bepaald.
Nu worden zij overgegeven aan het
gansohe keizerscorps, in de hoop, dat
zeer velen zich geroepen zullen gevoelen
om hunne stem op deze vertrouwens
mannen uit te brengen. Om dit in de
hand te werken wordt zoo schriftelijk
als mondeling propaganda gevoerd. Dat
alles is billijk, zelfs logisch. Doch is
de propaganda-periode veelal een onver
kwikkelijke tijd, en ons dunkt, dat komt
omdat de gebruikte propaganda-mid-
delen niet altijd door den beugel kunnen.
Sommige propagandisten schijnen b.v.
geen zaken van personen te kunnen
onderscheiden, waardoor de verkiezings
tijd al een heel onaangenaam karakter
krijgt. Anderen zoeken hun winste in
een laehmethode of groote oppervlakkig
heid en derden nemen zelfs laster of
leugen tot hun wapens. Begrijpelijk, dat
velen daardoor een afkeer kregen van
„da politiek", maar, dat is dan ook
werkelijke politiek op zijn smalst. Zóó
vatten wij het niet op! Voor ons blijft
politiek wat bet is, afgeleid van het
Latijnsche politica, dat is staatkunde.
Aan politiek doen beteekent dus ernstig
overwegen, welke staatkundige richting
voor Land en Volk het beste wordt
geacht. En dat kan of mag men toch
niet slecht noemen Wij gaan zelfs
verder en vragen, of degene, die daaraan
niet wenscht mede te doen, wel vrij
uitgaat
Uit bevenstaande blijkt, wij wen-
schen den verkiezingsstrijd niet te
voeren met laag-bij-de-grondsche
middeltjes, maar met- eerlijke beginsel-
argumenten Daa zeer zeker zal van
meeaingverscliil, van diep meening-
verschil blijken, maar van persooulijk-
hede» blijft men verre. Ons dunkt,
dit alles kan beter dau vroeger, nu
de Evenredige vertegenwoordiging het
mogelijk heeft gemaakt, dat elke stem
lot haar recht kan komen, zoodat iedere
politieke partij open en vrij met eigen
beginselen voor den dag kan komen,
zonder zich te binden aan meer of
minder geestverwante groepen.
Misschien denken sommigen onzer
lezers er anders over en meenen zij
nog altijd, dat bij Provinciale Staten
meer persoonlijke eigenschappen dan
principes den doorslag moeten geren.
Zij denken daarbij aan landbouw- en
polderzaken, aan subsidies vo»r paarden-
of geitenfokkerij, misschien aan nog
wat anders meer en concludeeren dan
dat van beginselstrijd hierbij geen
sprake kan zijn. Meermalen kwamen
wij hiertegen op en wij doen hét ook
thans, want vergete men toch niet, dat
Provinciale Staten hoe langer hoe meer
moeten mededoen aaa het volle maat
schappelijk leven, en dat in de toe
komst nog veel meer zullei moeten
doen. Ais werkgeefster reeds staat het
Provinciale Bestuur Yoor een sociale
laak, die oplossing vraagt. En het
college van Gedeputeerde Staten, uit
en door de Staten gekozen, het is
inderdaad meer geworden dau een
administratief lichaam alleen. Dejongste
tyden hebben geleerd, hoe diep dit
college kan ingrijpen op den gang van
gemeentebesturen bij het vaststellen
van salarissen van ambtenaren en
onderwijzers.
En nu spraken wij nog niet over
de Staten als varkiezings-instituut voor
de leden der Eerste Kamer, dat conser
vatieve element in ons staatsbestuur,
dat straks, naar we hopen, verdwijnen
zal, maar wat langs grondwettigeu weg
niet gebeuren kan zonder die heeren
zelf
Zou bij dat alles geen geestesrichting,
geen beginselen medespreken? Niemand,
die het tegendeel vol kan houden.
Wij voor ons hopen dan ook, dat de
verkiezingsstrijd principieel zal worden
gevoerd, maar dat ook de kiezers
principieel zullen stemmen. In een
paar volgende artikel#» hopeu wij aan
te teeiei, »p welk# gr»»den wij in 't
der gemeenschap de vrijzinnig-
democratische beginselen bij het kiezers
corps aanbevelen. W.
u i t e n 3 a n d.
De Hongerblokkade.
Er spoelt zloft, de da feitaiyke oor
log ten einde in, een nog ofsehnwe-
ïyker werelddrama af, dat, mat minder
luidruchtigheid of opzienbarend effect
gepaard gaande, da gemoederen in
ons rustig landje misschien niet zoo
bezig houdt, maar daarom toch in
wezen en uitwerking voor debetrok,
ken volken vooral niet minder ver
nietigend en moordend is, dan de
worsteliag dtr itsirteharen gedurende
vier jaren is geweest. Het is het
sombere naspel van den oorlog, waarin
als hoofdpersonen optreden de Armoe
de, da Werkloosheid en de Honger. Zg
sjjBt met aadoro verscbfcsslen van
dezen aard, de boozs getstes, die hst
menschdom in z{n verblinding en
verdorvenheid heeft wakker ge
roepen en welke het au niet meer
bezwaren kan. Slechts goedo geesten,
ais Verbroedering, Rechtvaardigheid
en Samenwerking, zuilen op den duur
het aangerichte oehell kunnen her
stellen, wanneer in de harten der
mensehon esn gesekikten bodem vln-
dan om wortel ta eehiaten en sioh
krachtig te ontwikkelen. Doch deze
harten hebben veelal te veel doorstaan
om zich tot het geweuichts peil te
verheffen, of zfj zjjn nog te zeer
vervuld van haat en uationaliteUs-
waanzin, om open ta staan voor de
edele aandoeaiagen, die ontegenzeg
gelijk moeten voorafgaan aan alle
maatregelen, welke gesomen kunnen
worden tot een wezenlijk en duurzaam
herstel dezer zieke eu ontredderde
wereld.
Ware het anders gesteld in den
boezem der overwinnaars van beden,
zoo zou msn thans, nu de wapens
reeds meer dan esa kwart jaar rusten,
op daden moeten kunnen w|ien,
daden, die voor zich zelf zouden moe
ten spreken en een onweerlegbaar
bewijs zouden moeten lovarea van
da waarachtigheid der sehoone be,
glnsels», die met zooveel waorden
en vertoon sjjn aanvaard. Helaas
zyn zulke daden nergens te bekennen,
integendeel, herhaaldelijk kwam een
bokspoot onder het lelieblanke kleed
der onsuhuld te voorschijn en zoo er
niet esn of ander eigenbelang toe
noopt, zal de wereld lang kunnen
wachten op de tldderiyke handelwijze,
die in vroeger tyden wel werd gevolgd
door de overwinnende tegenover de
verslagen party. Nog lang zal by
velen, vreezen wf, de overtuiging
zich handhaven, dat het Duitsehevolk
niet beter verdietst, dan volkomen
vernietigd te worden en zal mes ver
geten of voorby zien, welk oen bui
tengewoon ernstig gevaar op deze
wyze voor heel de beschaafde wereld
wordt gesehapen sn aangawakkard.
Terecht vroeg prins Max van Baden
in een door hem te Heidelberg dezer
dagea uitgesproken rede, wat een
bond van naties helpt, wanneer eerst
de latles verwoest worden. En bij
uitte daarbij de meaning, dat het iu
de allereerste plaats zaak Is om ge-
mesneehappeiyk maatregelen van
tegenweer te nemen tegen hst bolsje
wisme. Middel-Europa behoorde,
volgens prins Max, beschermd te wor
den tegen het aanstekelijk gevaar uit
het Oosteo, door overwinning van den
honger on de werkloosheid.
Ziedaar het groote probleem, welks
oplossing aller samenwerking elseht.
Het geldt hier een belang voor alle
volken, zonder uitzondering. D« werk,
loosheid doet zieh in België niet min
der sjpead gevoelen als in Duitseh-
land, maar nergens haerseht hsthon
gerspook zoo schrikbarend als in de
landen, die nog steeds door de wreede
hocgerblokkv.de van den noodigen
aanvoer blijven verstoken.
Een achrguend beeld hiervan levert
da oproeping, welka thans ls verzon
den aan de geneeskundige faculteiten
van de universiteiten la de neutrale
landen en aan president Wilson, waari
aan wy hst volgende ontleene» s
,Dultsch!and hooft zyn wapaas neer'
gelegd tegen de belofte van sea recht
vaardigen vrede overeenkomstig do
14 beginselen van president Wilton.
Da voorwaarden van den wapeaitllt
stand hebben het weerloos gemaakt.
Ondanks de wederzydiche overeen
komst, dat alle krygsbsdrUvea gsstaakt
zullen worden, blijven Dultsehland'i
vyanden de hoagerblokkade gebrui
ken, dit wapen, dat voor Duitschland
het scherpBte en hardste li van alle
wapenen van den wereldoorlóg. Het
heeft, volgens een verklaring van de
eersts geneeskundige autoriteiten van
Duitsehland, aan 800,000 mensehen ln
den oorlog hst levsn gekost.
Geneesheeren weten, dat honger niet
alleen alt hongertyphus most dooden.
Velo mlllloenen stedelingen leven
sedert jaren van de helft van de
calorieën die noodig zyn om te leven,
en minder. Met haa uitgeputte licha
men, die van alle reserves beroofd
zyn, beiwjjken zy aan elke toevalligs
ziekte. Ontdaan maar machteloos staan
Dultiehland's geneesheeren tegenover
deze vreeseiyke gevolgen van den
honger.
De prjjzaa la den sluikhandel be
dragen 1000—3000 procent van de
prQsen ln vredestyd. Dat minderheden
van oaiatsoeciyke lieden de karige
voedingsmiddelen van het algemeen
roeven en daar op laaghartige wyze
woeker mee drflven, la een treurig
versehgcsel, gepaard gaande melden
hongersnood van alle tijden en landen.
De mlllloenen vastbezoldigden en
gepensioneerden, vele werklieden en
arbeiders mat bet hoofd, alsmeda
millloasaa alleenstaande vrouwen,
kunnen deze pryzen niet betalen. Het
zwaarst ïyden de kinderen en vrou
wen, dis zieh om der wille harer ge
zinnen nog veel ontzeggen. Zwaar
igden ook de neurasthenie!, wier aan
tal door de llehameHjke en psychische
ontberingen van 4Vi jear oorlog
reusachtig ls gestegen. Zwaar ïyden
bovendien de overwerkten en vele
zieken door da jarenlange eentonige
en oenzydlge voeding.
Maar niet slechts liohameiyk l$dt
het Duitseh* volk. De honger drukt
ook als een zware peyehlseho depres
sie op de mlllloenen ln de steden. Hy
is oorzaak van psyshlsehe en zedelijke
ontaardingen die als haarden van het
bolsjewisme de geheele beschaafde
werald bedreigen.
Als kinderen uit bongar kolenstof,
zieken rauwa koolstronken uit de
asehemmers verslinden, wordt begrty-
peiyk dat de wanhoep jong en oud
tot de ernstigste misdaden tegen den
eigendom brengt. De jarenlange hon
ger heaft alle begrippen van recht
en onrecht vertroebeld. De sedeiyka
vernietiging staat voor de deur.
Wat de priester ls voor de ziel, ls
de geneesheer voor h lichaam. Z(j"
beroep is algemeen mansohelfjk. Na
tionale grenzen bestaan voor hem
•1st. Tot een groote daad van horna
nltelt, om vela duizenden menschen
van dea dreigenden dood te redden,
roepen wy de geneesheeren van de
onzijdige landen en president Wilton
op.*
Zal ook deze stem die eens roependen
ln de woestyn zyn? In neutrale
harteu zal zg de rechte snaar wel
treffen en ook van Wilson nemen wy
gaarne aan, dat hy er oprecht naar
streeft den nood te lenigendoch
deze stem zal ook iets wakker moeten
roepen, wat by Dnltschlands vganden
nog sluimert en hen moeten nopen
tot de opheffing der onwaardige hoa
gerblokkade, een wapen dat wel eent,
tot sohade van hen die het hanteeren,
een twaesnfdend zwaard zou kunnen
blijken te zyn.
Ludendorff'* rechtvaardiging
Volgans de bladen hoeft generaal
Ludendorff in een onderhoud ver
klaard in Augustus 1916 de laiding
der oorlogsvoering mede op sioh te
hebben genomen om den oorlog te
winnen. Eet voortzetten van den
oorlog was slechts mogeiyk Indien
het Dnitsehe volk alle geestelijke,
persoonlijke en materieele kraehten
had aangewend. Het resultaat voldeed
echter niet aeu de behoefte der oor
logsvoering. Er moest waarde worden
gehecht aan de volksstemming, daar
sfj invloed op de stemming van het
leger uitoefende. Ludendorff wanichts
vrede, doch niet eiken. Noeh in Juni
1917, noeh in Maart 1918 zou eea
verzceningavrede op den grondslag
van het status quo mogelijk zyn ge
weest. Alle pogingen mislukten door
den vernietigingawil der tegenstan ders,
waaraan na de gebeurtenissen in Spa
en Trier niemand meer zal twyfelen.
Da gebeurtenissen van den 8an
Augustus toonden een daling van de
Inneriyke waarde van eenlge troepen-
deelen. Een verbetering was by een
gebroken oorlogswll in het vaderland
niet te verwachten. De bodem began
te wankelen. Daarom verklaarde
Ludendorff aan de regeerieg dat de
vjand door de oorlogsgebeurtenissen
niet meor geneigd tot den vrede was
te maken en de oorlag dus zoo spoe
dig mogelijk moest worden voltooid
Na de iuBtorting van Bulgaria wat
er gesn tijd te verliezen. Daarom
drong Ludendorff er den 29en Septem
ber by de regeering op aan een
vredei- en wapenstilstandsaanbod te
doen. Onjuist is de meening dat
Ludendorff binnen 24 uur een wapen
stilstand zou hebben geëlseht en acht
dagen later sou hebben verklaard
zieh ln het weerstandsvermogen van
het leger vergist ta hebben. De regee
ring deelde zyn meening dat de volke
stemming, onder den druk van de
ongelooflijke aanmatiging des viands,
zich zou verheffen ea het weerstands
vermogen van het leger zou worden
versterkt om esn verzachting der
voorwaarden af te dwingen.
Ludendorff legt den nadruk op de
vredelievendheid van den keizer, dis
steeds over den gsheelen toestand
van den oorlog was Ingelicht en
erkend* dat de oorlog na 8 Augustus
niet meer was te winnen. De oneenig-
heid tusschfsn dea keizer en den
kroonprins was een fabel. Ook de
laatste was volstrekt vredelievend en
sprak vaak over de mogsiyfcheid van
een vrede door vergeiyk.
Met »jja geheele persoon staat Lu
dendorff ln voor zijne handelingen
en weeisht een gerechtshof, dat over
zyn daden kan oordr.elso. HJ erkent
elk mansch zonder vooringenomen
heid ea met gezond verstand als
rechter.
De schadeloosstelling.
Naar de Parijseha correspondent vaa
de ,New York Word* meldt, is de
commissie voer schadeloosstellingen
tot een voorloopig resultaat gekomen
omtrent het bedrag der schadever
goedingen, dat Duitsehland instaat is,
te betalen. Dcskucdigon, in dienst
van de internationale oommissie, welke
de quaestle overweegt, zyn tot een
voorloopigo overeenstemming geraakt
nopens de activa, waarover de cen
trale rjken ongeveer beschikken en
die beschikbaar *yn ter betaling van
de oorlogsverpliehtlagen. In ronde
getallen zal deze som tusschen de
vyi en-twintig- en veertigduizend mil
llosn dollar bedragen en hot defini
tieve getal zal WKsr&ehynlflk in de
buurt van de $30,000,000,000x10. Ik
doe, aldus gasoemde berichtgever,
deze medadealing op het hoogste gezag.
De Informatie is uitgelokt door het
feit, dat de niet-geregelde beglns-ö
quaestle aanleiding heeft gegeven tl!
verdraaiingen en valseho geruchten
die er op berekend zyn, om vertraging
teweeg te brengen en het werk van
onderzoek ln discredist te brengen.
Van bet totaalbedrag, welka betaling
van Duitsehland zal werden geëlseht,
zal dadelijk sen deel ln geld of gelds
waardig papier moeten worden vol
daan. De betaling van een ander deal
zal worden verdeeld over een reek»
vae jaren, gedurende welken t(jd rente
zal moeten worden betaald, welke
zoo zal zyn berekend, dat de Duit-
sobers gelegenheid zullen hebben een
amortisatlefonds te vormen voor de
delging der schuld,
Het plan, dat intusaohen vatbaar is
voor wijzigingen, las Duitsehland te
dwingen dadoljk een bedrag van
rond 5 milliard te betalen, hetgeen
mogelijk ls als het daartoe gebruik
maakt van een deel der liquids activa
welke ziek iu het land bevinden en
obligaties uitgeeft, welke ten dsele
opgenomen zullen worden door da
landen, aan wie de betaling gsEehlodt.
In dezen zal men het voorbeeld van
Duitsehland ln deaFranseh Duttsehen
oorlog volgen, toen Duitsehland aan
de Fransehe e ehadevergotdingslesDlng
heeft deelgenomen.
Amerika, Engeland, Franktyk en
Italië zullen verzocht worden een deel
van de Duitachs leening over te ne
men, welke leaning gewaarborgd zal
worden door een in ta stellen inter
nationale commissie.
Naar ik verder verneem is het
hoogetwaareohyaijjfc dat sommige
aanspraken preferent sullen worden
verklaard, zoodat de vernielingen die
tengevolge van den vyandeiyken
inval ln Frankryk, België, Italië, Ser
vië en Romsaië sjja aangericht, bet
eerst vergoed zullen worden.
Opmerking verdient, dat dit schema
nog de goedkeuring behoeft van de
commissie voor herstel en dat kot
eerst dan aan bet Tienmanschap zal
worden voorgelegd ter definitieve
vaststelling.
e
De door Italië van Oostenryk te
eischen oorlogssehadevergoading zal
naar de voorlooplge berekening X 600
mlllioen bedragen. Daar het uiterst
twyfelachtig is of de betaling daar
van kan worden afgedwongen, zal de
Italiaaosche regeering misschien haar
toevlucht nomen tot een praktisch
middel om zichzelf schadeloos te stel.
len, bestaande in blzonder gunstige
eonoetsessles Inzake de natuurlij ka
hulpbronnen d«i land).
Nederland en de Oorlog,
Nederland en Frankrijk.
De heer Lovink, lid van da bijzon
dere missla, die voor kort naar Frank
rijk vertrokken ls in verband met de
reeonstruetle van het verwoeste gebied,
ls hier te lande teruggekeerd.
Omtrent het resultaat van den arbeid
der eommissle wordt vernomen, dat
er met de Fransche regeering een
regeling getroffen is, betreffende den
export van vee voor de verwoeste
streken, die daaraan groote behoefte
hebben. Deze veeuitvoer heeft niets
te maken met den export van vee
naar Franktyk, die missohien wel zal
plaats hebben ln verband mat den
export naar Duitsehland.
Nederland en België.
De minister van buitenlandtehe
zaken, jhr. mr. dr. van Karnebeek,
heeft Woensdagmiddag In de Tweeds
Earner by den aanvang der vergade
ring da volgende verklaring afgelegd
Zooals ik de eer had onlangs lu
deze vergadering kenbaar te maken,
was aan het gezantschap te Brussel
opdracht gegeven aan de Belgische
regeering naar aanleiding van haar
eommnniqaé nadere inlichting te vra
gen nopens da medeieellngen door
haar te Par (ja gedaan.
In antwoord daarop werd van de Bel
gische regeerlng een nota van 22
Februari ontvangen van den volgen
den inhoud:
.In antwoord op het msmorandum
van 18 dezer heeft het ministerie van
buitenlandsche zaken de eer aan bet
gezantschap der Nederlanden te doe*
weten, dat de Belgiseho delegatie ter
conferentie van Parys by de verte
genwoordigers ider vyf groote gealli
eerde en geassocieerde mogendheden
een voorstel heeft aanhangig gemaakt
om onderhandelingen te openen strek
kende tot herziening van zekers
bepalingen dsr traktaten van 19 April
1839.
Zooals het communiqué, waarnaar
het gezantiehap verwyat, aangaf,
heeft de Belgischs delegatie den
wensch geuit, dat Nederland aan die
onderhandelingen zal deelnemen, all
onderteekenaar van die traktaten.
Indien het voorstel van België door
de conferentie wordt aangenomen, zal
de Belgische delegatie ln de gelegen
heid zyn de Nederlandsche regeering
bekend te maken tnet da Belgische
zhnswyse in zake de vraagstukken,
die in het byzonder voor Nederland
van belang zyn.'
Naar aanleiding van dit antwoord
zy het my vergund te constateeren,
dat de Belgische regearing niet aan
de ultnoodiging der Naderlandsohe
regeering heeft voldaan en haar geen
opening van zaken heeft wensehen.ts
geven. Dit wordt door de regeerlng
betreurd met het oog op de waarde,
die zy hecht aan de handhaving van
een goede verstandhouding, welka
geacht mag worden ln het helang van
belde landen te zyn. Wanneer deze
aangelegenheid door het standpunt
der Belgische regeering in een phase
mocht komen, die aan die verstand
houding minder bevorderiyk zou kan
nen zfjn, wjjst de regeering daarvoor
alle aamprakeiykheid af. Zy heeft,
zonder op het verzoek om inlichting
torng te willen komen, in dezen zin
de Belgische regeering nader bericht.
Voor zoover oveilgens in het ant
woord de verantwoordeiykheid voor
het streven dér Belgische regeering
en voor den verderen loop van zaken
wordt afgewenteld op de vertegen
woordigers der vjjf groote mogend
heden te Parys, veroorloof ik my iu
herinnering te brengen, dat het Neder-
landicha standpunt ten aanzien van
gebiedsafstand en aantasting van vast
staande rechten, sooals dat in myn
verklaring van 14 Febrnari werd
geformuleerd, aau de regeeringen dier
mogendheden den 18dess dezer, over
eenkomstig mijn msdedeeling werd
genotlfleard.
Da regeerlng stelt zieh voor, aan
de regeeriagen der groote mogend
heden mededeeling te doen van de
verklaring, die ik heden de eer heb
al te leggen.
Binnenland.
Aanvoer van tabak.
Verwacht mag worden, dat binnen
afzienbare» tijd weder aanvoer van
ruwo tabak van overzee plaats zal
hebben.
Naar wordt vernomen, zal die tabak
dan buiten da bemoeiingen van het
Byksbureau voor tabak blijven, aange
zien het niet Inde bedoeling van den
minister van landbouw ligt nog nieuwe
werkzaamheden aan genoemd Bijks-
bureau op te dragen.
Loonm bjf Landbouw.
Ingesteld is een eommiisle van
advies lczake de herziening van de
loonen en verdere arbeidsvoorwaarden
der werklieden en beambten, werk
zaam by de onder de directie van den
landbouw ressorteerende takken van
dienst.