N#. 17,
Saterdag 8 Februari 1919
!06e jaargang,
Bij dit mo, behoort
een Bijvoegsel
Onze Democratie.
7 FEUILLETON
De inwonende Patiënt,
ABONNEMENT
Pr$s per kwartaal, in Goas f 1,25
buttes Goas i 1,40
Afzonderigke nommeis 5 asm.
Tericbgnt: Maandag-, Woensdag-
en Vrgdagavoud.
GOESCHE
Uitgave NmmbI. Yenn. „Goesehe Courant".
COURANT
DirecteurS. W. van Bzrneveld.
ADVEETENTlflN
van t—5 rogals 75 cant, elke
regel meer 15 cent,
DïTomarl plaatsing wordt tweemaal
berekend.
PamlUebariehtan 1—10 regels f 1,50
Tijdelijke toeslag 20 oy0.
Bewijsnummers 5 cent.
AdvertatttiSn worden aangenomen
tot 12 uur voormiddags.
Bij de Duitsche verkiezingen voor de
vertegenwoordigende lichamen is het
opgevallen, dat de Duitsche Democra
tische partij een betrekkelijk groot aantal
zetels zal iunemen. De Duitsche Vrij
zinnig-Democraten zullen èn in de
Ngtioaale vergadering van de Duitsche
Republiek èn in de Pruisische volks
vertegenwoordiging de derde partij zijn
naar de getalsterkte. Het schijnt nu
aangewezen, dat de meerderheidssocia
listen, die alleen lang niet de meerder
heid uitmaken, met de democratische"
partij tezamen de Regeeriug zullen
vormen. De omstandigheden hebben dit
proces bevorderd. De meerderheids
socialisten zijn iB de positie gekomen,
die. voor elke partij, welke regeeren
wil, onvermijdelijk is. Zoolang men
oppositie blijft voeren, kan het dogma
ongestoord worden gehuldigdkunnen
eischen worden gesteld, die niemand
anders steltkan in alles de tegen
stelling van de strijdende klassen zoo
scherp mogelijk worden aangedikt,
precies zooals het dogma dat vordert.
Gaat men echtei regeeren, dat wil
zeggen, komt men uit de studeerkamer
in het werkelijke leven, dan heeft men
zich te bepalen bij hetgeen onder de
gegeven omstandigheden werkelijk uit
voerbaar is. Dan moet men zich aan
passen, en daardoor is men gedwongen
democratisch te regeeren in plaats van
socialistisch. Duidelijk komt dit thans
uit in die landen, waar nn de sociaal
democraten de leidende rol in de
regeering vervullen. Vroeger domi
neerde in die partij de politieke
eisch om algemeen kiesrecht. Nu
die strijd met de overwinning be
kroond is geworden, kwam de econo
mische eisch van het Marxistisch dogma
vooruitde socialiseering van de
productiemiddelen. Grond, fabrieken,
mijnen enz. in handen van en behserscht
door de arbeidersklasse, die volgens het
socislistisch dogma alleen de voortbren
ging vruchten doet dragen. Deze
eisch is dus heel wat anders, dan wat wij,
Vrijzinnig-Democraten, willen, wanneer
wij bedrijven, welke een monopolistisch
karakter dragen, in handen van den
Staat willen geven. De eisch der Soci
aal-Democraten gaat verder de-leiding
van het bedrijf moet berusten bij de
arbeiders. Deze eisch der socialiseering
is de dogmatischeisch van hen, die
langs dezen weg de socialistische ge
meenschap denken te vestigen. En hoe
staat het daarmede nu in de practijk 1
Wij kunnen ons hief spiegelen aan de
resultaten van de proeven, welke over
onze grenzen met het communisme
worden genomen. Rusland spant daarbij
de kroon, maar wijl de inlichtingen
van dien kant vermoedelijk weinig be
trouwbaar zijn, gaan wij daarop niet
verder in. Meer gegevens hebben wij
omtrent hetgeen in Duitschland gebeurt.
Wat daar de meerderheidssocialisten op
politiek gebied hebben uitgewerkt, is
een zuiver DEMOCRATISCH werk,
vrijwel de verwezenlijking van onze
wenschen. Natuurlijk heeft men daar
ook het vraagstuk der socialiseering
aangepakt. En dat dit zoo maar niet
opeens is op te lossen, zooals een
DOOB
A. CONAN DOYLE.
,U ziet dlti" vroeg hij eu bijwees
naar een zwarte bist san het eind van
sjn bed. Ik ban nooit een erg rflk
man geweest, mr. Holmes Ik hab
mtfa geld nooit ergans geplaatst,
slechts één koer in mijn leven, looels
dr. Trovelyan kan vertellen. Maar
ik ste', geen vertrouwen in bankiers.
It geloof niet in hes, mr. Holmes.
Onder ons gelegd, het weinige dat ik
boilt is in die bist, das n kant be
grepen wat het voor mij beteekent
als onbekende mensoben sieh met
geweld toegang tot mijne kamers
verschaffen.*
Holmes keek naar Blesslngton op
lijne vragende manier en sehndde
ijjn hoofd.
.Ik kan a onmogeiQk een raad
geven als a tracht ml] bedriegen,"
sociaal-democratisch debater dat zoo
gemakkelijk kan, moest de voorloopige
socialistische regeering erkennen. Zij
benoemde een commissie om deze zaak
te bestudeeren.
Eli wat zijn nu de eerste vruchten
van deze studie
Het dogma zegtalleen de sociali
seering der bedrijven kan voeren tot
de hoogste voortbrengende kracht, de
studiecommissie komt tol dit resultaat:
dc socialiseering meet vrij blijven van
alle dogmatismeomdat kils eerste
eisch geldt, dat de productie geen
schade mag lijden.
Door deze uitspraak is de commissie
gekomen op een terrein, waar praten
en zaken doen mogelijk is. Geen enkele
Vrijzinnig-Democraat zal, dunkt ons,
principieel bezwaar hebben tegen de
socialiseeriug om haar zelve. Wat wij
willen is eene methode van voortbren
ging, die de hoogste opbrengst geeft.
Dat is logitch, want uit die opbrengst
moeten wij allen tezamen leven en
daaruit inoet nieuw kapitaal worden
gevormd. Blijkens de uitspraak van
genoemde commissie is wat wij willen
ook haar doel. Welnu, wordt ons der
halve duidelijk gemaakt, dat een ge
wijzigde regeling der voortbrenging zal
voeren tot een hoogere opbrengst ten
bate van alleu, dan moet het particulier
belang wijken voor het algemeen belang,
dan is die wijziging van v&orlbrenging
zelfs plicht 1
De vraag loopt dus hierover -. of de
hoogste opvoering der voortbrenging
kan worden verzekerd zonder het par
ticulier initiatief en zonder den prikkel
van het persoonlijk streven om winst
te maken. En dat dit mogelijk zou
zijn, is nog nimmer aangetoond. Het
dogma zegt het, maar de studiecom
missie zet het dogma terzijde. Vanuit
theoretische bespiegelingen zijn wij nu
gekomen tot practische overwegingen.
Wij hebben nu af te wachten, maar
de practische proeven, tot dusver ge
leverd, spannen onze verwachtingen
niet hoog.
Met dit al is de positie der sociaal-
demooratea wel zeer veranderd, en is
daardoor de weg nsar samenwerking
en overleg geopend. Wat nu in Duitsch
land geschiedt, kan straks hier gebeu-
reu, als de vergissingen van November
zullen zijn erkend en herhaling daar
van is uitgesloten.
De heer Schaper schreef in «Het
Volk" van 21 Januari„Bij voldoende
democratie, kiesrecht aan alle meer
derjarige mannen en vrouwen, is er
geen reden veor gewelddadig grijpen
naar de macht, indien althans de zit
tende regeeriug niet harerzijds door
gewelddaden de wet verkracht." Dit
is volkomen juist en indien de sociaal
democraten dit inzien en de „burger
lijke" partijen nu beselfen, dat een
democratisch beleid het juiste beleid
is, dan behoeft men aan een democra
tische regeering in Nederland niet te
wanhopen. Wij hebben dat in de hand
te werken door ons beginsel zoo krach
tig mogelijk te propagandeeren. Duide
lijk heeft deze tijd aangetoond, dat de
Maalschappij slechts kan worden op
gebouwd iaugs den weg der democratie,
door toepassing van ons beginsel in
hetpractisch staatsbeleid. Het Duitsche
volk haeft dat in ruimen kring ge
voeld. De uitslag der verkiezingen heeft
dat bewezen. Moge het Nederlandsche
volk hieraan een voorbeeld nemen eu
letdo bij
„Maar Ik heb o alles verteld."
Holmee draalde stch om met een
gebaar van afsehuw.
„Goeden nacht, dr. Trevelyaa,"
zslde bij
„En vreet a geen raad voor mS
riep Blesslngton met gebroken stem.
„Mijn raad aan n, mijnheer. ia dat
n de waarheid moet zeggen."
Een minnet later waren »y in de
straat on op weg nasr huis.
WS waren Oxfordstraet reeds door
gegaan en halverwege de Hsrleyitreet
voor ik een woord aan mijn metgesel
kon ontlokken.
„Jammer dat lk je vergeefs heb
laten mesgran, Watsoa," zclde bij
eindelek. ,En het Is toeh esn belang
wekkend geval als je alles goed na
gaat."
„Ik kan er al heel weinig alt wjs
worden, bekende ik.
„Wel, er si)n seer daldeljjke be
wijzen dat er twee mannen iljn
misschien nog meer, maar minstens
twee, die om de een of andere reden
vast besloten sjjn deien kerel, bles
slngton te pakken te krijgen. Ik twijfel
diep beseffen, dat de democratische
stroom van dezen tijd niet is te kee-
ren, noch te stuiten. Ja, men bedenke
wel, dal, mocht men dit willen pro-
beeren, de stroom weieens dammen en
dijken zou kunnen verbreken en buiten
zijn oevers zou treden. Nederland blijve
daarvoor bespaard en iedere kiezer
denke daaraan bij het uitbrengen van
zijn* «tem 1 W.
Buitenland.
De Daitsche Nationale Vergadering.
In weerwil van de veie moeilijk
heden, die da snelle un regelmatige
ontwikkeling der November revolutie
reeds hebben belemmerd, zoodat men
moest vreezen, dat de anarchistische
chaos nabij wa«, Is men thans toch
zoover gevorderd, dat dn Nationale
Vergadering bfiaea kan komen.
Da hiertoe uitgeschreven verbis-
zingen hebben, enkele uitsonderingen
daargelaten, een onverwacht kalm
verloop gehad. Daarin mocht echter
geen bewijs worden gezien dat dc
Spartacisten na hnn nederlaag ln
Berlijn hei hoofd in den reboot had
den gelegd en de regesring verder
ruim baan zonden laten om de revo
lutie, zooals sij hel noemen, volkomen
te worgen.
Wat er in enkele plaatsen, met name
Bremen is voorgevallen, bewjjst vol
doende dat da aanhangers van Lleb-
knecht diens dood gaarne zonden
wreken. Er heerschte das ook ge>
pui oude de liatsto dagen la Daltseh-
land een ernstige ongernstheld en
.vrees voor een nieuwe bloedige phase
van den burgeroorlog, die zou kunnen
samenvallen met de opening der Nati
onale Vergadering- Een eerste voor
zorg om de laatste mogelijk te maken
on een ongestoord verloop zoo goed
moge-lijk te verzekeren ie geweest de
zetel van da Constituante te verplaat
sen van Berlijn naar Welmar.
Deze stad is uitverkoren als baker
mat van den nieuwen staatsvorm,
waaronder Duttsehiand zjjn moeilijke
toekomst zal ingaan en welke zonder
twijfel de lepublikalnsohe zal zjjo,
wat de nRelcg der verkiezingen reeds
zeker maakte.
Naar de correspondent vanhet Bbl."
opmerkt, waren de redeoen, waarom
do regaeriog de Constituante ven
Bedje naar Welmar overbracht, van
tweeërlei aard, van materieelst) en
ethiscben. Zjj wilde niet alleen meer
zekerheid, dat de bijeenkomst niet
meer verhinderd of gestooid zou
kannen worde», doch zij wensohte
ook te documenteeron, dat bet nieuwe
Dulttobland verrgzen zou in het
krachtens de historie symbolische
centrum van Daitsche geestesbescha-
vlcg, ver weg niet alleen in afatand,
do'.h ook ln geest van Potsdam.
Doch het Btilie, na Ingesneeuwde
provincienest Welmar ia een tweede
Potsdam geworden, want op straat
vait men over de uniformen en voort
durend trekken er nog troepen binnen.
De Entente heeft het klaar gespeeld,
dat veie Duitschers het verschil zj)n
gaan voelen sussehea Potsdam en
Welmar, de communisten en hnn
ODathaakelflke aanhang zorgden er
voor, dat Welmar ten alette t ich weer
op Potsdam moest gaan lijken. De
Weimarsche bevolking, behalve het
gedeelte, dat aan desa politieke en
journalistieke Invasie verdient, Is niet
zeer ingenomen met het bezoek en
massa.
Man merkt don angst, dat er toeh
nog tets gebeuren zal en den afkeer,
dat er nu allerwege ln en boven dsn
grond gewerkt wordt om telegraaf en
telefoon ln staat te stollen te voldoen
er zelf geen oogenbllk aan, dat belde
koeren, bij do eerste en de t«vee te
gelegenheid, die jonge man Blessing-
ton's kaoter is binnengedrongen, ter
wijl zijn medepllohtlge, door oen
vernuftig voorwendsel, den dokter
bezig wist te honden en zoodoende
hem belette, tuisehenbalds te komen."
„En de beroerte 1*
„Eert bedrlegelljk namaaksel, Wat
son, ofschoon ik dat nauwelijks durf
te kennen te geven aan onze specia
liteit. Het is eene ziekte, die men
gemakkelijk kan nabootsen. Ik zelf
heb het ook al eens gedaan."
„En toen
„BJ pnur geluk ie Blessington beide
keeren niet thuts geweest. De reden,
vraarom zg zulk een ongewoon uur
voor hun bezoek gekozen hebben, is
hierin te zoeken, dat s{ zich er vaa
wilden verzekeren, dat geen andere
patiënt ln de wachtkamer zou zijn.
Het toeval wilde nu, dat dit juist
samenviel met Blessingtons gezond'
heldswandellng, wat er op wjjit, dat
zfl van zjne dagelUkiche gewoonten
niet goed op de hoogte waren. Het
spreekt vanzelf, dat all zg slechts op
aan do geweldige eischsn, dlo gesteld
sullen worden aan daza verkeers
middelen. Vsn eeplge geestdrift bjj de
Welmarscha lieden voor de onderi
scheiding, dat ln hun stad de funds;
meuten gelegd zullen worden van de
nieuwe Duitsche republiek, is geen
epoor te bekennen, xooalt ln geheel
Duitschland dezer dagen eigenlijk
voor niets most- enthousiasme bestaat.
Er ie enorm gewerkt om !e voldoen
aan de technischs eischen, maar het
kan nu rssds betwijfeld worden ot
men geslaagd is. Waarschijnlijk was
slagen door gebrek aan ruimt-, ln het
theater, waar de constituante ver
gaderen zal, ln post-, telegraaf- en
telefoonkantoor niet mogelijk De re
gearing zetelt met haar ambtenaren
In hat paleis van den ex-vorst, waar
«8 de rutmto ea de stilte heeft om te
werken.
De verschillende fracties zijn dezer
dagen reeds ijverig aan het vergaderen
geweest. Zoo hield de soc.dem. groep
aan zitting onder leiding van Ehert,
die daarbij aija vreugde te kennen
gaf over het feit, dat do sociaal
demokratia verreweg als de eterkste
groep in de Natfocala Vergadering
binnentreedt.
„De revolutie, zei hij volgens de
Vorwaerts, heeft ons voor een reus
achtige taak gesteld. De poging om
die taak gemeenschappelijk met de
onafhankelijke» te vervullen, misset
mislukken. Immers, ware het geloopen
sooals zij wenschen, dan sou ten w§
hopeloos en aan harden en vonten
gebonden tot volslagen anarchie zijn
vervallen. Wij hebben gepoogd bet
oeconomizehe leven weer op gangen
al hetgeen op «ooUal podtiek gebied
wordt verdicht tot stand te brengen.
Wij hebben aangestuurd op oen soo
spoedig mogaiSk te sluit on vrede en
op voldoende voorziening met levens
middelen. Een groot gedeelte van dozen
weg hebban we echter oog vóór de
borst."
Ook bij de opening der Nationale
Vergadering, die gisteren, Donderdag,
heeft plaats gehad, zou Ebsri bet
woord voeren. Daarna zouden eepiga
korte verklaringen worden afgelegd
om vervolgens de zitting te verdagen
tot Maandag. Dan zal een voorloopige
grondwet worden vastgesteld, krach
tens welker bepallngsn men kan
overgaan tot de verklozing van een
voarloopigen president, van een voor
loopige regeeriug om daarna over te
gasn tot de behandelinvan het
olgeoigko grondwetsontwerp. Door
alle partijen is besloten zoo snel
mogelijk te werken oin zoo vlug
mogelijk uit hot provluorium to ga
geraken.
Woensdagavond is do constituante
Ingeleid door eon opvoering van
Goethe's Iphlgenle, terwijl zij Donder
dagmorgen werd voorafgegaan door
esn kerkdienst in de evangelische en
katholieke kerk. Kunst en godsdienst
hebbes) airco baar wijding gegeven
aan de historische plechtigheid, van
welker voltrekking zelve wij op het
oogenblik nog geen nadere berichten
bezitten. Alleen beschikken w0 nog
over de aankondiging, dat bj bet
begin der Nationals Vergadering de
klokken van alle kerken rullen lulden,
terwjl alle huizen met vlaggen zullen
worden getooid.
Ook ontbreekt het niet aan geruch
ten, die op de gebeurtenissen voor
Ulfloopea er bijv. weten Sa to lden
dat Ebert president dor Dut'.sabe
republiek en Seheiilemann rijkskanse
Har zal word6a. Voorts wordt meda-
gedeeljj dat de musrderheida-socialis'
ten zloh hebban vereanigd mot hat
Centrum en da Democraten voor de
vorming van een regoeriag. Het
nieuw» Kabinet zou 15 lades tellen,
diefstal ulcgeweost zouden zijn, zij
toch ten minste eene pog'ng gedaan
souden hebben naar dingen van
waarde te zoeken. Bovendien kan ik
zeer goed by iemand zien, ol hij b»n
Is voor s$n eigen lavon of niet. Het
Is onbegrijpelijk dat deze vent rich
twee zulke wraakjachtlge vijanden
op den hals gehaald heeft, zonder er
zslts Iets van te weten. Ik houd mij
daarom dus overtuigd, dat h{) west,
wie die mannen zijn an dat hij spa
goede redenen heeft, om ze niet be
kend ts mnkon. Het kan wel tnogeljk
zijn, dat hij morgei mededeelzamer
van aard zal life*
„Is er geeae andere mogelijkheid,*
veronderstelde ik, „misschien wel
bespottelijk onwaarschijnlijk, maar
toch begrijpelijk Zou de geheels
geschiedenis van dien Bns en rijn
zoon geeie uitvinding san dr. Tra-
velyan kunnen zijn, die misschien
zelt in Blesolngtins kamers ls binnen
gedrongen
Ik zag bij het gaslicht, dat Holmes
vergenoegd glimlachte bfi dis ichit'.e-
rende veronderstelling van mij.
„Mijn bests vriend," zside h$, „dat
van wie 7 Socialisten, 4 Oentrumleden
ea 4 Democraten Dit alles zal ovenwei
nader bevestigd moeten worden.
Voorloopig kanoën wij niet beter
wenach'jn, dan dat de Constituante
1» het, dooi' zes regimenten ragee.
rlngstt'oepen omgeven ea van soldaten
es politie krioelende .Welmar, ln staat
zal s(Jn een duurzaam werk te vol
brengen tot heli van Duitschland en
hst Dutische volk.
Binnenland.
Bloem- en meelzakken.
Da minister vsn landbouw, nijver
heid en handel heeft aan de burge
meesters geschreven
Nog steeds bereiken mij klachten
over ttsgnatie in de terugzending van
de ledige bloom- en meelzakken. Ten
einde aan dezen misstand Zooveel
mogelijk een eludo te maken, gelieve
u do bakkers de sakken, binnen 14
dagon na ontvangst, te laten inleveren
op de daarvoor door u aan to wijzen
plaats, waarna deze door n regel
matig aan de meelfabrikanten en
molenaars kunnen worden terugge
zonden. Daza zullen evcntuetle
klachten tot u hebben te richten. In
ge vil vaa vertraging zuilen de be
trokken bakkers, na aauuianing nwer-
zgds, wegens niet naleving van de
verplichting tot Inlevering, door n
voor uitsluiting van de verstrekking
van grondstoffen aan mg kunnen
worde;' voorgedragen.
Ten slotte dienen da bakkers er op
gewazen te worden, dat dc zakken
door betaling van het staangeld niet
bus rigandom worden, zoodat tg
verplicht zyn deze weder in te leveren.
Burgerlijke rijksambtenaren.
Da lalarlsoominiBsie voor burgerlijke
rijksambtenaren heeft esn speciale
afdeeltng opgedragen vooratellen te
doen tot voorziening la te lage sala-
riaering, in verband met den tegen-
woordigen loonstaudaard. Onmiddel
lijk daarna zal men de voorbereiding
der aigemuene salarisherziening ter
hand bemen. Ondertnsscheu zullen
voorsteller! gedaan worden betreffende
de indeeilB;; der gemrenten ln klassen,
welke; jaarlijks in Maart fc5 deregao-
ring moeten worden Ingediend.
Thee.
Het blijkt dat de mogeitikheid be
staat uit Engeland per postpakket
varorulks- en dergelijke artikelen te
betrekken zonder N.O.i'.iconient. De
waarde van den inhoud mag f 60 niet
te boven gaan. Op riese wijze wordt
thans o.a. reeds thee (op zjln hoogst
10 potid) uit Engeland betrokken.
Voorts wordt vernomen dat do
N. O. T. weer een consent heeft ver
let cd voor den aanvoer van een nieuwe
FuriQ thee uit Jave, groot 80.000
kisten.
De Times schrijftDe derde veiling
van time voor export wordt vandaag
te Londen gehouden, en de kans dat
men da aangeboden hoeveelheid van
weer ongeveer een million» (Ecgelcche)
pond van de hand zai zetten, oljkt
zeer gunstig te zjjn. Er is in dc laatste
dagen veel vraag naar thee geweest
voor Nederlandache en Frauaehe
rekening, vooral naar de goedkoopere
srorter, en da moeilijkheden met de
vergunningen, die het eacces van da
jongste voillng, veertien dagen gel
leden, bedreigden, rchfjnt m«n nu te
boven te a\jn. Ten deels ten gevolge
van de beperking van den prijs ln
Nederland (deze beperking Zal, zooali
bekend is, no:j maar anderhalve week
gelden. Bodten deele ten gevolge
van het lage invoerrecht, zullen de
Nedstlandscie verbruikers in staat
was eeco van de eerste oplosdogon,
c-ia ik mil zelf te binnen schoot,
maar lk ben spoedig in staat geweest,
om hst ve> haal van den dokter aan
de waarheid te toetien De jonge man
heeft afdrukken op do traplooper
achtergelaten, die het geheel over
bodig maakten voor mp, om naar die
ts vragen, welke hy in do kamer
gemaakt heeft. AR ik u vertel, dat
zijne schoenen vierkant van voren
waren, lnplaats val pan ig zooals die
van BlesBington en dal z® anderhalve
duim langer waren dan dia van den
dokter, dan zult ge moeten erkennen,
da; er geen twijfel omtrent zfja per
soon bestaan kan. Maar w(j moeten
nu maar gerust slapen gaan, want
het zou mjj zeer verwonderen, indien
wij morgen niet iets meer uit Brook-
s'.reet zouden hoorec."
De voorspelling van Sherlock Hol
mes werd Bpoaalg bewaarheid en wel
op eene zscr dramatische manier.
Dan volgenden morgen oui half acht,
bg de eerste vale schemering van bat
daglicht, vond lk bcm voor mijn bod,
gehsel en al tot uitgaan gereed.
(Wordt vervolgd.)