GOESCHE COURANT BIJVOEGSEL De crisisschuld. VAN Uk ZATERDAG 23 NOV. 1918. De voortdurende stroom van inter pellaties in de Tweede Kamer belem mert ernstig de werkzaamheden, die op bet programma staan. Het ware wel te weusehen, dat vooral de soc.-democr. parlementsleden zich hier wat in matig den. Op deze wijze komt er ondanks alle geredeneer weinig tot stand. De opzienbarende houding door den heer Troelstra aangenomen met al de gevolgen daarvan, hebben weer veel tijd in beslag genomen. Wanneer de gemoederen daarover tot rust zijn ge komen, zal tot het werkprogram kunneu worden overgegaan. Dan zal in de eerste plaats in be handeling worden genomen het ontwerp voor de nieuwe leening. Iienige weken geleden hebben wij reeds er op gewezen, hoe wensehelijk het zou zijn, dat in het tekort, dat door deze leening zal moeten worden gedekt, op andere wijze werd voorzien dan tot dusverre het geval is. De steeds maar weer uitgeschreven leeningen, die bij het publiek meer of min vrijwillig moeten worden onder gebracht, doen de koersen daarvan gevoelig dalen. Groote verliezen zijn daarvan het gevolg en wij zien aankomen, dat de markt alweer overstroomd wordt met aanbod van de nieuwe leening, voor deze nog is toegewezen. Wil men voor den koers onzer staats fondsen meerdere stabiliteit, dan zal de uitgifte van nieuwe leeningen moeten worden gestaakt en het uitstaande be drag zooveel mogelijk worden ingeperkt. Reeds in het begin van den oorlog is de quaestie ter sprake gekomen, of men door leening of door heffing in eens, de crisisschulden moest dekken. Het was toen nog niet te voorzien, welken omvang deze zouden aannemen nu daarover met meer zekerheid kan worden geoordeeld, is men het er vrijwel over eens, dat een deel dier schuld door heffing in eens zal moeten worden gedelgd. Elk kapitalist weet, dat de Staat, als vertegenwoordiger van de gemeenschap zich in schulden heeft gestoken, en dat hij daarvoor proportioneel aansprake lijk is. Er zijn door vele Nederlanders groote winsten behaald, die zij alleen aan den oorlogstoestand danken. De rijkdom van Nederland is vooruitgegaan. Door heffing in eens zal deze tot kleinere proporties worden teruggebracht wat echter verre te verkiezen is boven het leeningssysteem, dat gedurende een reeks van jaren de belastingbetalers zou drukken en remmend werken op de te nemen sociale maatregelen. Het geld, dat bij zulk een heffing zou worden opgebracht, gaat slechts in schijn daardoor verloren, inderdaad is het al verdwenen, daar het slechts voor onproductieve doeleinden is uit gegeven. Gaan wij aan de hand der memorie van toelichting eens na hoe het er met onze financiën voorstaat, dan zien we, dat de crisisuitgaven van 1 Augus tus jl. f 1.257.000.000 hebben bedra gen, en. in het laatste halfjaar volgens globale becijfering f48.000.000 per maand, zoodat, houden de crisisuitga ven nog tot het einde van dit jaar aan, het totaal bedrag met f 240.000.000 vermeerderen en derhalve stijgen zal tot f 1.497.000.000. Van deze som is, alweer blijkens genoemde „Mem. v. Toelichting", door crisisleeningen en uit anderen hoofde f 1.268.500.000 gedekt, latende dus een ongedekt saldo van f 228.500.000, hetwelk moet wor den vermeerderd met naar raming f 100.000.000 voor tekorten op den gewonen dienst, terwijl het kan worden verminderd met een bedrag van f 120.000.000, dat voorhands niet be- heeft te worden geconsolideerd (name lijk f 15 mill, voorschot der Ned. Bank, f 70 mill, uitstaande zilverbons, f 35 mill, creditsaldo van het graanbedrijf en het oorlogszeemolestverzekeringsbe- drijf), waarna derhalve een tekort van f 208.000.000 zou ontstaan, dat zoo spoedig mogelijk moet worden gedekt. Om voor dat bedrag een nieuwe leening uit te schrijven, lijkt ons niet gewenscht. Door een redelijke heffing in eens van de vermogens en groote inkomsten kan niet alleen dat bedrag gemakkelijk worden gevonden, maar zou het meerdere zelfs kunnen wordea aangewend voor versterkte uitloting der bestaande oorlogsleeningen. De schuldbrieven van den Nederl. Staat zouden daardoor zeer zeker meer in trek komen, ook bij den kleinen be legger. Uit het verslag van de Kamerzitting van Donderdag blijkt, dat het leenings- ontwerp ad 350 millioen is aangenomen met alleen de stemmen der sociaal democraten en communisten er tegen. De heer Ter Laan, die meende, dat dit ontwerp, had moeten achterwege blijven en de behandeling daarvan ge schorst worden, kreeg van den minister van financiën ten antwoord, dat deze leening slechts diende ter consolideering van de vlottende schuld en dus het aannemen daarvan geen principieele uitspraak beteekende over de wijze van dekking der crisis-uitgaven- Bij de algemeene beschouwingen kan dat ter sprake worden gebracht. Wij leven nu in een tijd waarin meu niet meer zoo bang is om met den ouden sleur te breken. „De tijden zijn veranderd en wij met hen". Vooral de laatste weken, die in zoo groote spanning zijn doorleefd, hebben velen doen inzien, dat wij onzen stap moeten verhaasten om in den tred te blijven met de hervormingen, die zich aan ons opdringen. Wij hebben het groote voordeel, dat wij kunnen profiteeren van de lessen, die uit de omwentelin gen in Europa zijn te trekken, zonder die gevaarlijke experimenten door te maken. Wanneer dan bij de algemeene be schouwingen de afdoening der crisis schuld ter sprake komt, vertrouwen wij, dat een besluit zal worden genomen, waaruit blijkt, dat het de regeering erttst is met het voornemen om zich op een breed standpunt te plaatsen. >taten-Generaai Tweede Kamer. Eindelijk zijn de debatten over de bekende militaire-interpellaties, na de laatste dagen tot een revolutie-debat te zijn geworden, beëindigd. In de vergadering van Woensdag nam de heer Van den lempel (s.d.a.p.) B. en W. van Amsterdam in bescher ming tegen den aanval van den heer Wijnkoop, waarbij hij speciaal het op treden van den heer Wibaut verdedigde. In antwoord op een door den heer Wijnkoop uitgeroepen vraag, wie de arbeiders had aangezet, zei de heer v. d. Tempel„Dat hebt u gedaan. Als u de arbeiders in de achterbuurt zegtge moet maar crepeeren als ge niets krijgt, en als ge schrijft, zooals ge deedt, dan ontkomt ge niet aan de b eschuldiging, dat gij opgezet hebt tot plunderingen, die noodzakelijk gekeerd moesten worden. Komende tot den algemeenen toe stand verklaarde spr. niet voornemens te zijn op de pertinente vraag van den heer Nolens een categorisch antwoord te geven. De sociaal-democraten, zei spr„ zitten hier niet, om de biecht afgenomen te worden. (Zooals men weet, stelde mgr. Nolens, R. K. geestelijke, deze vraagVerwerpt gij, soc. dem. partij, zooals gij hier zit, de omver werping van het staatsbestuur langs illegalen weg in beginsel, of wacht gij daarvoor alleen een betere gelegenheid af?) De verklaring van den heer v. d. Tempel veroorzaakte beweging. Spr. merkte op dat het na Schaper's rede en bet congres, voor eiken eerlijken tegenstander duidelijk moet zijn, dat niemand voornemens is geweest een staatsgreep te volvoeren. Bij de vraag of een minderheid een meerderheid mag overheersehen schei den zich, zei spreker, de wegen van sociaal-democraten en bolsjewiki. De dictatuur van het proletariaat behoeft voor de vervulling der eischen niet gevestigd te worden. Spr. ontkende, dat het Marxisme het bolsjewisme dekt en zeide, dat de soc.- democratie revolutionair is, omdat zij als zelfstandige politieke partij bewust den klassestrijd voert tot opheffing van het particuliere bezit van de productie middelen. Zij is slechts revolutionair geweest, waar zij, eenmaal de meerder heid hebbende, de sociale verhoudingen heeft willen wijzigen. De heer Oudegeest (s. d. a. p.) trachtte nog eenige misverstanden uit den weg te ruimen. Zou hij een ernstig woord, een scherp woord spreken, dan was dat niet bedoeld als een dreiging, maar als eenluister en overweeg 1 En als spr. een gemoedelijk woord sprak, dan wilde dat geen smeeking zijn, maar eveneens een luister en overweeg 1 Spr. verdedigde de onafhankelijke positie van het N. V. V., dat geen politiek instrument is, doch een krach tige machine op economisch gebied. Met de S. D. A. P. is slechts een bond genootschap gesloten. Spr. herinnerde eraan, dat het N. V. V, een eigen ma nifest heeft verspreid tegen de revolutie, en dat het toch niet het bondgenoot schap heeft opgeheven met de S.D.A.P-, bewast, dat deze evenmin de revolutie heeft gewild. Gelukkig, zei spr., is Troelstra nog onze leider, maar zijn leiderschap beteekent uiet, dat wij aan zijn jas hangen, zooals de heer Smeenk aan den jas van zijn leider hangt. Spr. kwam op voor opheffing der sta- kingswetten, omdat uitzonderingswetten voortdurend prikkelen en slavernij in houden. Na bij andere punten van het program stil gestaan te hebben, besloot spr. met een ernstig woord tot regeering, Kamer en ondernemers, n.l. om maat regelen te nemen, opdat wij zonder schokken den nieuwen tijd ingaan. De heer de Wijkerslooth de Weerde- steijn (r. k.) brak een lans voor het verblijf in ons land van den gewezen Duitschen Keizer en betoogde voorts, dat de S. D. A, P. in beginsel aanvaardt' wat het bolsjewisme thans practisch wil. De heer Ketelaar (v. d.) vroeg of de regeering bereid was aan degedemobi- liseerden die het noodig hebben, een uitkeeriug te geven voor een pak kleereu, van ongeveer f 50. Spr. stond vervolgeus stil bij de rede van den heer Schaper en herinnerde eraan, dat Troelstra minachtend sprak over het vrouwenkiesrechtvoorstel der vrijz.- democraten, dat deze echter altijd ge wild hebben, reeds in 1901, zoodat hier geen sprake kan zijn van politieke afsnoeperij Spr. had tevoren de beste verwachting van samenwerking met de soc.-dem. voor de democratie, maar nu is dat uit. Spr. besloot zijn rede met een waar schuwing tegen de opvatting, dat 't met de hervormingen niet zoo'n haast heeft. Men mag niet weer stil gaan neerzitten. De regeering roept spr. toeDoe wat uw hand vindt te doen en doe het poedig1 De heer Kruyt (chr.-soc.) oefende eveneens critiek op de houding van den heer Troelstra, al was ze van ander allooi dan de vorige. Hij noemde het een caricatuur van een revolutie, een revolutie op een koopje, wat Troelstra wilde. Naar sprekers overtuiging beslist inzake revolutie en geweld de minder heid. De heer De Savornin Lokman (c.b.) behandelde de kwestie van de ver houding tusschen de Kroon en de ministers, en wees in dit verband op het verschil met Duitschland, waar dc kroon verantwoordelijk was. Wanneer de socialisten hun belofte van trouw aan de grondwet niet onschendbaar achtten, wierpen zij zoodoende de heele constitutie omver en moet alles be rusten op geweld. Hierna voerde de Minister van Oorlog (de heer Alting vou Geusau) het woord, die verklaarde dat het heele leger thans nog niet kan worden gedemobiliseerd. Hij achtte de motie-Ter Laan gedeelte lijk overbodig en gedeeltelijk onuit voerbaar. 8pr. bracht een eeresaluut aan de officiereu, die de soldaten hebben ge wezen op hun eereplicht, om het wettig gezag te steunen. Spr. bracht ook eere en dank aan alle landstormers en burgers, die voor het gezag opkwamen. De minister-president (de heer Ruys de Beerenbrouck) merkte op dat de gewezen Duitsche Keizer als privaat persoon hierheen is gekomen en ver trouwde dat de gastvrijheid niet zou worden misbruikt voor politieke actie Spr. ging de actie der soc. dem. na en verzekerde dat het Kabinet geen oogenblik gedacht heeft te moeten heengaan. De regeeringsproclamatie vond weerklank in het volk, op een wijze als in geen jaren geschiedde Spr. wees er op dat de heer Troelstra heeft verklaard, zich te hebben vergist, maar niet, dat hij zich wil onderwerpen aau het wettig gezag. Wil men dan, vroeg spr., dat dit gezag nog zal spreken met het pistool op de borst We weten allen, dat beloften nu meer zouden werken ais olie in het vuur dan als olie op het water. Spreker herinnert aan zijn woorden er komt misschien een tijd, dat ik bezoekers zal vragen wie zijt ge i Reeds den Dinsdag vóór dit woord was het standpunt der re geering vastgesteld. Ons woord be teekent, dat spr. bereid is personen te ontvangen, zooals hij de katholieke afgevaardigden ontving. Er kan niet geconfereerd worden. De regeering kan slechts haar program meedeelen. Zij vreest niet een uitspraak van de kiezers. Zij heeft voor zich de conclusies uit het Europeesch gebeuren getrokken en zal zich niet laten intimideeren. Zij zal haar program afwerken en wil meer doen, waarover echter pas bij de alge meene beschouwingen gesproken kan worden. Spr. verzekerde nog dat ieder con servatisme de regeering vreemd is, slechts wil zij behouden de onaantast baarheid van de kroon en de zuiverheid van onze democratische staatsinstellin gen. Conservatisme tegen sociale her vormingen kent zij «iet en zal zij weren. Zoo ga Nederland dan een rustigen tijd tegemoet. Hoewel de debatten over de mosies gesloten waren werden deze in de ver gadering van Donderdag op voorstel van den heer De Savornin Lokman opnieuw geopend, waarop deze de volgende moti» voorstelde, te zamen met de heeren Van der Voort van Zijp, Van de Laar, Staalman en Van Veen „De Kamer, toejuichende de krach tige wijze, waarop de regeering tegen over de terroristische bedreiging van onze democratische en vrije instellingen op de bres staat, is van meening, dat ondanks de gebezigde dreigementen de groote hervormingen als een eisch des Hjds belmoren te worden doorgezet." De debatten over deze motie en de stemming over de andere zullen heden plaats hebben. Aau de orde was vervolgens het wetsontwerp tot het aangaan van een leeaing van f 350 millioen ten laste van het Rijk. De heer Oud (v. d.) betoogde, dat aan kapitaalheffing niet langer te ontkomen daar wij spoedig van onze toe nemende vlottende schuld moeten af komen. Hoewel deze leening op het oogenblik aanvaard moest worden, zou spr. een voortgaan op deze wijze betreuren. De heer Ter Laan (s. d. a. p.) huldigde het finaucieele standpunt der regeering niet. Deze politiek zou tot in lengte van dagen 186 millioen per jarr vergen, en de levensvoorwaarden schrikbarend duur maken. Van de overige sprekers vermelden wij nog den heer De Geer (c. h.), die opmerkte dat ook door een heffing in eens de arbeiders getroffen zouden wor den, Spr. was voor een gedeeltelijke heffing ineens. De rest zal moeten wor den afgeschreven over verschillende jaren. De Minister van financiën (de heer De Vries; verdedigde het ontsierp en betoogde, dat onze vlottende schuld thans zeer belangrijk moet dalen. Een kasoperatie was onvermijdelijk. Na de replieken en dupliek van den Minister werd het:' wetsontwerp aange nomen met 49 tegen L6 stemmen, die der sociaal-democraten en de revolutio naire groep. Aan de orde kwam hierna nog het wetsontwerp betreffende de rentelooze voorschotten aan spoorwegen met be perkte snelheid, waarbij de besprekingen nog niet ten einde liepen. Binnenland. Kostwinners vergoeding vrijwillige landstorm. Aau de verwanten van dec dienst plichtige, die van onbepaald (klein) verlof le teruggekeerd, om onder de wapenen se komen bij don cry willigen landstorm, wordt, ongeacht het tyditlp waarop genoemd verlof Inging en ongeacht den daar vs» de dienstver- valling bg den vr{ willigen landstorm, tog gedurende dertig dagen na den dag, waarop die dlemtvervnlllng is geëindigd, de kostwinnersvergoeding Uitgekeerd, voor welke die verwanten in aanmerking ïflr. gekomen tfldens *(jn bedoelde dienstvervalling. Rijkskleeding. Het Bureau voor Mededcellogen insake de Voedselvoorziening meldt: Thans ie een aanvang gemaakt met de verzending van de rjkedlatrlbutle klëeding naar do gemeenten, wier bestellingen tot on met 18 dezer ten kantore van de RSkskleedlngvoorsle ntng waren binnengekomen. Dese eerste zending omvat ongeveer 65 000 alsters (voor mannen en jon. gensjen ongeveer 25 000 motorjekkers; ongeveer 60.090 damesrokkenonge veer 450 000 hemden (voor mannen, jougens, vrouwe i en meisjes onge veer 30 000 molton dekens en ongeveer 30.000 omslagdoekeu. De bestellingen kannen met het oog op de thans gereed z(jnde voorraden slechts gedeelceiya worden uitgevoerd. De aanmaak ia in vollen gang en worlt krachtig bespoedigd. Iedere gameer te of z(J reeds een hestelling be-ft gedaan ol niet heeft tot nadere aankondiging aan spraak op de haar toekomeed? hoe veelheden. Voor de gemeenten, welker bestel' Hogen ontvangen zijn, volgt naseudlng geleidelijk, naarmate de aanmaak vordert Voort de gemeentes, dia nog niet hebben besteld, geldt de regel, dat levering zal geschieden in strikte volgorde van den datum der bestel- lingoD. Het verdient das voor da betrokken gemeentebesturen aanbeveling de bestellingen thans ten spoedigste in te zanden, om later by klaehton van de lij do der gemeentenaren over een tekort aan goedkoope kleeding ver antwoord te s(jn. .Nederland on de Oorlog-, Duitsche geïnterneerden. Naar wordt veruomeo, sullen de nog In hot kamp te Hattem aanwezige Duitsche geïnterneerden allen la het begin der volgende week naar hun vaderland vertrekken. Er worden reeds voorbereidende maatregelen genomen. Pakketten aan Nederlanders in Belgit. De commissie tot regeling van de voorslening van noodzakelijke levens middelen In Belgische gemeenten, deelt mede, dat de versendlog van laveniiniddeJenpakaiteu a»n Neder landers ln Bolglë ls stopgezet. Gevangenen uit Duitschland. Doetinchem ls aangewesen als cen trale verzamelplaats voor binnenko mende Eugelsche krijgsgevangenen. Voor de regeling z(jn er twee Engel- sche officieren en 6 Engeliche onder officieren gestationneerd. ötausnieuw.s. ÖTBUN AAN MIUOIBN8 Wy vestigen hier «te aandacht op een ln dit nummer opgenomen Inge zonden stuk van het hoofdbestuur der Kon. Nat. Vereen, tot steun aan miliciens Tor nadere inlichting diens, dat door de Afdesling Vllsslngeti var. 1 Jau, tot 14 Nov. 1918 aan geiemobillseer'. den werd uitgekeerd bijna f2000,— aac inwoners van verschillende go- meenten die tot de afdeeilng behooren en ln de dagen van 14 tot en met 19 Nov reeds ruim f1200,— terwijl de groote stroom van aanvragen nog moet loskomen. Een massa geld ls dus noodlg Er is nu cent ekort ln kas van oiroa f 1000, en men rekent nog f5000 te moeten uitkeareu, Deze c$fnrs geiden, wel te verstaan, uK» uitend de Afdeeilng Vlisslngen, waartoe het 39.- landweordistriet behoort. Zooals reeds gemeld in bedoeld stuk wordt fluantleei door het Koninklijk Natiosaal Steuncomité geholpen, doch slechts in verhouding tot de Afdee llDgiuitgaven. Do particuliere bedra gen moeten dus de kom van de ftaautieeln draagkracht der Afdceling uitmaken. Gsslaagd Voor het examen vrje aa orde- oefsningeu ts Rotterdam zjjo o a. gs slaagd da dame» C. Mol te Goes en M UuUse te Ieiseke. ZoNDAGSLÜITING APOTHZKSN. Zondag 17 November zal de apo theek van den hear Van der Hoek voor het publiek z(jn opengesteld. Kiiskring Gobs. To. voorzitter van con Kieskring Goes iu de vacature wijlen A. 8. J. Dekker is beuuemd de heer J. M. de Jonge, secretaris, en ln diens plaats tot secretaris de heer P. Oosteroaan. Tot lid van het Prov. Comité ln de vacature A. 8. J. Dekker ls gekozen de heet J M. de Jonge Jzn. (De Z.) Militairs sohoknen. Gedurende de volgende week 25— 30 Nov. bestaat er op het distributie kantoor gelegenheid zich te laten lm schrjven voor het verkrjgen ven 1 paar militaire schoenen h f8, Alleen komt hiervoor de arbeidende klasse ln aanmerking. Bevolking. le helft November 1918. Ingekomen. Johi. de Wolf, onderwijzer uit Kloetlngo, .Nieuw Goes* 14J. Meijer, boerenknecht uit Grgpskerke, Voor stad 72A. Brandenburg, bakkers knecht uit Krulningec, Lange Kerk straat 27; N. van dor Wart, onder wijzeres uit Fijnaart, Oostslugel 269 A. J. de Haas, onderwijzer R. N. L. Uit Rotterdam, Heernlsseweg 159; P. M. de Vrlese, werktuigkundige uit Koewacht, 's H. H. Klnderendyk 285a G. M. J. He((nsdyk, verpleegster uit Bergen op Zoom, J. Valekestraat 2. Vertrokken. A. C. Groflen, timmermansknecht naar WoensdrechtC. Verrjjzer, lood gietersknecht naar Utrecht; M. de Jonge, koopman naar Groningen; P. Leemans, controleur nsar Middelburg Fla Köchler, stenotypiste z,aar 's Gra venhage. Broodkaaktzn. De broodkaarteu voor de 77e week, die heden door de bzkkers zjn uit gereikt, gelden 10 dagen, van Maan dag a.s. 25 November tot en met 4 December, die van de 78e en vol gende weken gelden 9 dageu, zoodat het broodrantsoen, dat voor da 77e week 280 graai is, voor do 79o en volgende weken 311 gram per dag wordt. De aanvullitigsbroodkaarten zijn evenals de gewone broodkaarten dour de bakkers uitgereikt. DlkkSTALLUN, Woensdagnacht worden bij denbeer P. N. alhier vier kongoen ontvreemd, die ongevoer oen waaide hadden van f20. VoortB werd gisteren Inde Prins van Oranjo een rflwiellantaarn ge stolen van een flets, toebehoorende aan den heer B te Nlsse. De politie stelt naar een en ander een onderzoek in Mond in klauwzkbr. Naai wij vernemen zal het vlaeach der Dinsdag onteigende koelen, die ln lichte mate lijdende waren aan mond- en klauwzeer, niet ln de distri butie worden gebracht, doch verkocht worden aan de openbare slachtplaats. Bede' en Dankdag. Door de besturen der verschillende kerken hier ter stede is besloten den jaarljjkschen dankdag teverdzgen tot Donderdag 29 Nov., de nationale biddag. Naar wQ vernemen heeft het bestuur van de Bakkersvereeniglng de leden verzocht op dien dag hun personeel

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1918 | | pagina bijlage 1