N°* 137.
Dinsdag 19 November 1918,
105" jaargang.
HEREENIG D.
so FEUILLETON.
ABONNEMENT
Pr5« per kwartaal, la Goes f|l,—
buiten Goes f 1,25.
Afioaderljjke nommera 5 eent.
Verschijnt: Maandag-, Woensdag
en Vrydagavond,
GOESCHE
Uitgave Naaml. Venn. „Goesche Courant''.
COURANT
Directeur6. W. van Bar nc veld.
ADVEBTENTIËN
van 1—5 regels 75 sent, elke
regel meer 15 sent.
Driemaal plaatsing wordt tweemaal
berekend.
Familieberichten 1—10 regel» f 1,50
BewUinnmmera 5 cent.
Advertentiën worden aangenomen
tot 12 uur voormiddag*.
Een greep naar de Staatsmacht.
De Staatsgreep, die de heer Troelstra
had aangekondigd in de Kamerzitting
van Dinsdag jl., heeft zoowel in de
Kamer als in het geheele land groote
beroering gewekt. De verontwaardiging,
die daarover is uitgebarsten onder de
bevolking en de afkeurende eritiek die
Woensdag en Donderdag in de Staten-
generaal daarover is geleverd, hebben
den beer Troelstra tot bezinning ge
bracht.
Hij heeft, voelende te ver te zijn
gegaan, nog getracht zijn figuur te
redden door ouder de rede van den
heer Dresselhuijs (v. 1.) uit te roepen,
dat hij het woord Staatsgreep niet had
gebruikt en van geweld afkeerig was.
Deze uitvlucht werd terecht juristerij
genoemd.
De heer Troelstra had Dinsdag ge
sproken van het overnemen van de
macht in den Staat en zich daarbij op
de noodzakelijkheid en onmisbaarheid
beroepen als rechtsgrond, terwijl hij de
regeering waarschuwde, dat zij niet zou
kunnen vertrouwen op het leger en de
politie.
Deze woorden waren niet voor ver
keerde uitlegging vatbaar. De draai
dien de hoofdman der S. D. A. F.
daaraan trachtte te geven wekte dan
ook de verbazing op van al de Kamer
leden en de ziedende loom van den
heer Wijnkoop (S. D. P.)
Hij heeft gevoeld een dwaas figuur
te hebben geslagen et c'est Ie ridicule,
que tue. Vooral de uitnoodiging, die
de heer Dresselhuijs aan den heer
Troelstra richtte om deze bekentenis
in alle vergaderingen te herhalen,
waardoor de onrust door het misver
stand ontstaan, zou worden wegge
nomen, mat de maat vol.
In de zitting van Vrijdag was de
heer Troelstra afwezig en moest zijn
partijgenoot Schaper trachten, onder
voortdurende interrupties, de figuur
van den voorman der S.D.A.P. te redden.
Dit was een zeer ondankbare taak en
het is hem dan ook slechts gelukt de
heeren Wijnkoop en v. Ravesteyn tot
nog grooter woede te prikkelen, maar
niet om de andere afgevaardigden te
overtuigen, dat het niet zoo kwaad
was bedoeld.
Ook op het Zaterdag te Rotterdam
gehouden congres is de beer Troelstra
niet verschenen. De vergadering scheen
echter het vertrouwen in hem nog niet
te hebben verloren. Behalve eenige
minder aangename opmerkingen over
het gebeurde, was de stemming voor
hem gunstig. De vergadering ver
loochende den grooten voorman der
partij niet om zijne uitlatingen. Of
hij daarvan onderricht, toch nog ter
vergadering zal verschijneD, is ons,
terwijl wij dit schrijven, niet bekend.
Ondertusschen heeft deze loslippig
heid ook hare goede zijde gehad. Zij
heeft de oogen van velen geopend voor
het gevaar, dat van die zijde dreigt.
Men weet nu, wat te gelooven van de
schijnbaar vaak welwillende houding
tegenover andere partijen. Het mom
is een oogenblik afgeworpen en dat
oogenblik is voldoende geweest om den
waren aard te onderkennen.
Oorspronkelijke Boman
door
COSINUS.
Ik sloot mijn oogen en lag stil,
heel stil. Het nachtpltje was uitge
gaan en een ondoordringbare duister
nis sloot xlch om me heen.
Toen ik den volgenden morgen
vroeg ontwaakte, begreep ik eerst
niet recht waar ik was. Ik dacht
thuis, in m(jn eigen kamer; maar
langzamerhand begon ik m{jn omge
ving te herkennen. En geleidelijk
herinnerde Ik mjj ook alles weer. Een
graaw licht sloop door dn opgehaalde
jaloezieën naar binnen't was ver
schrikkelijk koud en doodstil een
echte winterochtendschomering. Ik
ging overeind in m(jn bed zitten en
meende iets in mijn kamer te hooren
bewegen. BondkUkend, zag ik Amelie
door de openstaande dear glcaren.
Ze was nog heelemaal aangekleed
en de kaars, die ze in haar hand
hield, verlichtte haar betraande ge
zichtje.
,Kom,* zei ze.
,Wat Is er?'
,Kom meel*
Ik sprong alt m)n bed en na me
De heer Troelstra moge al terugge
komen zijn van zijn heerschzuchtige
plannen en het vertrouwen van ziju
partij behouden, dat van de andere is
hij voor altijd kwijt geraakt. Hij heeft
het duidelijk gezegd„wij zijn uwe
ergste vijanden".
Zijn bekeering is ook niet vrijwillig,
maar gedwongen tot de erkenning dat
het overgroote deel der Nederlandsche
natie zich tegen hem en zijn volgelingen
zoii keeren, heeft hij bakzeil gehaald.
Ook op het congres is erkend, dat
de tijd voor een revolutie hier niet
rijp is.
Men heeft zich in de zitting van
Zaterdag bepaald tot het opstellen van
eisehen, die men bij niet inwilliging
door algeraeene staking en andere
strijdmiddelen zal trachten af te dwingen.
Daarmee is het gevaar echter niet van
de baan.
Het is alleen aan de houding vari
regeering en volk te danken, dat wij
zijn gespaard voor de beproevingen,
die een burgeroorlog met zich brengt.
In den komenden tijd, waarin de
opbouw van een nieuwe wereld wordt
voorbereid, zullen botsingen van belan
gen voorkomen, die geweldige afmetin
gen kunnen aannemen.
Het gebeurde is voor deze en voor een
volgende regeering een waarschuwing.
Caveant consules, ne quid detrimenti
respublicae capiat.
(Laat de regeering er voor waken,
dat aan het gemeenebest geen schade
wordt toegebracht). b.
siuitenland.
De toestand in Dnitschland.
Het is nog maar ruim een week
geleden, dat do groote Duitscho om-
wenteling plaats greep en thans kan
reeda met voel vertrouwen in da
toekomst, gezegd worden, dat de
verdere gang van zaken vermoedelijk
regelmatig zal zijn- Da mogelijkheid
bestaat natuurlijk dat het tegen
valt en zich gebeurtenissen voordoen,
die de tot na toe zoo voorbeeldig
geslaagde revolntie onvruchtbaar
maken en in Daitschland een toeBtand
van anarchie in 't leven roepen, doeh
hoogst onwaarschijnlijk is het dat
deze chaos, als soa ontstaan, een
gevolg zon zijn, zooals in Borland,
van onderlinge maehtsbetwlsting en
polltlekon strijd om het staatsgezag.
Juist het afschrikwekkend voorbeeld
dat de Bolsjewiki in Rusland te zien
habbon gegeven, aai hun meest fana
tieke psrtggenooten in andere landen
weinig aanhang verschaffen. Nn de
naam Bolsjewiek zoo ongeveer syno
niem is geworden met do aandniding
van een dol wild gedierte, zal gean
volk, dat prijs steit op een ordoljk
en welvarend leven, zijn toekomst
toevertrouwen aan het mengsel van
dweepors en misdadigers, diemisschien
vermakoiyk zijn zoolang z(j over goen
macht beschikten, doch gevaarlijker
worden dan de ergste vgaad, wanneer
iU hun overdreven theoriSaa op do
meest hachelijke wijze in prautjjk
pogen ta brengen.
Een bijzonderheid van don Duitscher
in 't algemeen is wel, dat hij voor
rede vatbaar is on ook de meest re
volutionaire socialisten in Dultsohiand
schijnen niet blind te z{jn voor bet
algemeen welzijn, een eigenschap die
anders onder socialisten, opgegroeid
in een paar kleedlngatnkken gestoken
te hebben, volgde ik haar. In myn
znster's kamer zag ik, opkijkend, Bené
de Groissy binnenkomen, zich naar
het ziekbed begeven en by de ster
vende neerknielen. Zijn verschijnen
had me heel niet verbaasd.
Toen klonken dnldeljk in de stilte
de woorden van den priester .Pater
nostor qui es in eoelis
Plotseling vatte ik Amelie by de
arm en flnlsterde haar toe.Waar is
Annette
Ze keerde een trenrig, niet begry-
peud gezicht naar me toe, en ant
woordde .Ik weet 't nietse is heen
gegaan."
IX.
Honoria stierf op een Woensdag
morgen en 's middags kregen we een
telegram van Annette. Zo was thuis.
Ik moet eeriyk bekennen, dat ik me
niet erg over haar ongerustjgemaakt
had. Ze was weggegaan, zooals ze
zooveel dingen deed, zonder een be
paalde reden, doch slechts gedreven
door momenteels emoties en handelend
onder de ingeving van het oogenblik.
Haar ziekelijke, hysterische vree» en
afschuw voor den dood, haddon haar
als waanzinnig voortgedreven en haar
m9 ontnomen op een moment, dat ik
haar 't hoogst noodlg had. 't Was
waar, se was nooit een lid van onze
familie geworden, noch had ze er ooit
een kunnen worden. Haar natnn
in don leer van den klassenstrijd, nog
al oen» voorkomt. Aan deio redoiyk-
heid zal het grootandeels te danken
zijn dat het gelukt is samenwerking
te verkrggen tussehen da meerderheids-
soclallatea en de Oultachc maxima lis.
ten, terwfll ook diegenen dazor last;
stee, zooals Liabknacht en Bos»
Luxemburg, dia zich niet met het
gemeenschappelijk aanvaarde program
kannen vereenigen, toch blijk geven
van een gematigde opvatting en geen
voedsel geven aan een «rooming,
wavrdoor de thans zich herstellende
orde weer onderstboven zon worden
goworpon.
Hoewei de gasohiadeais gean voor
beeld geeft van een zóó snelle en
algeheole omwenteling als de Daitschs,
is er in het verleden ook geen rsvoi
Intie san te wfzon, die zoo weinig
bloedige slachtoffers eischte en da
orde in het maatseh&ppeiyk lavas zoo
weinig verstoorde. De beste kwalitei
ten van het Daitschs volk zijn ook
in dezo dagen weer duidelijk op den
voorgrond getreden de zin voor
orda en tucht, hst gevoel van eens
gezindheid en de behoefte aan samen
werking zullen ook in deze buiten
gewoon moeilijke tijden don toestand
kunnen redden, mits znlks nlat door
oorzaken, die bnlten den macht van
het volk liggen, onmogelijk wordt
gemaakt.
Er Is geen reden om een volmaakt
vertrouwen te stellen in de goede
gezindheid van Dnitschland'» vijanden
de gestelde wapenstilstandsvoor
waarden geven daartoe allerminst
aanleiding doch er Is een andere
factor, die hoop geeft op een man-
schelQker behandeling van den ver-
slagen vijand, dan aanvankelijk te
verwachten viel. Deze factor ia het
gelijke belang, dat zoowel de Entente
als Dnitschland heeft bp een afdoende
bestrijding der bolsjewistische ziekte
kiemen. Het is voor Frankrijk en
Engeland, alsmede voor Italië, van
het grootste gewicht, dat Dnitschland
geen haard wordt van deze gevrotsdo
richting en znlks kan het bests wor
den voorkomen door het Daitsoha
volk in zjjn economische moeilijkheden
tegemoet te komen, door het voedsel
te verschaffen en de bepalingen van
het waponstilstandsverdrag niet zoo
streng «en uitvoer te leggen als zy
zyn geredigeerd. Het beroep dat In
Dnitschland van verschillende zjdsn
uitgaat naar Amerika en de Entente,
zal derhalve wel met genadige wel
willendheld, doeh tevens nit een oog
punt van welbegrepen eigenbelang
worden verhoord. Hierdoor zon het
grootste gevaar, dat de Dnitsche re
volutie nu nog bedreigt, aanmerkelSk
worden verminderd. Wij hebben shiar
de terngkeer van het Dnitsche leger
over den BQn op 'toog, waarvoor
redeiykerwgze een langer termijn
beschikbaar had moeten worden ga
steld. Bet betreft hier niet een een
voudig rechtsomkeert en met de loop
pas tsrug, doch da terngkomst van
een millioeaenleger in de burger
lijke tamenlevlug, die ook zonder
deze vermeerdering reeds genoeg te
stellen heeft om ordeljjk te biyven.
Bovendien moet niet vergeten worden
welke een demoralleeerenda invloed
de vier jaren oorlog op de Daitscha
soldaten gehad mosten hebban, vooral
door het ontnuchterend einde van den
vergeefschen strijd. Hoewel de mees
ten zonder twijfel voldoends zedeljk
bewustzijn behouden zollen hebban
om in do nieuwe staatsorde waardige
medeburgers te zya moet er op wor-
scheen geen band des bloads te kun
nen erkennenslechts hartstochten
hadden vat op haar en zonden haar
misschien knnnsn binden. Tegenover
haar eigen familie had ze zelfs vy<
andig gestaan en naderhand, toen
ze alleen overgebleven was, klein,
tenger wezentje, dat ze was, omgaven
deer al die rijkdommen, kon 't niet
anders of was ze gedoemd tot ver
driet en afzondering. Ze was een van
die tegenstellingen waaraan onze
wereld zoo rijk is; een noodzakeiyk
doeh eigeniyk nutteloos lid der maat
schappij.
Ze moest dien morgen, das reeds
in het donker het hnis verlaten heb-
benheel vroeg in den morgen, door
dien grijzen, varstikkenden mist was
ze naar het onvrlendeiyke stationnetje
galoopen. Ik zag 't alles duidelijk voor
me het lage houten gebouwtje, de
gure stormwind, do slaperigen klerk
in het hokje achter zijn loket en
Annette, in haar bont gewikkeld op
den eersten tram wachtend in dat
koude winterweer, de eerste tram,
die om vijf ging! En alleen was ze
weggegaan, s{j, die nooit gereisd
had. Da gedachte aan haar thuis
komst vooral, vervulde me met
erger. In wat voor toestand was ze
op de Boschlaan aangekomen I Acht
uur ln den morgen, zonder meld,
zonder valles zelfs en ln een huur-
rytnfg 1 Wat moest er onder de be
dienden al niet over geduisterd z(jn
den gerakend, dat ook veel minder
wauschelijke elementen in het land
teragkeerec, die ln de nog onzekere
toestanden wellicht aanleiding zullen
vindon om hun slag te slaan.
Hoewel het das voor Dnitschland
in alle opsichtsn van het grootste
belang is t(jd te winnen, teneinde in
alle moeilijkheden te kannen voorzien,
ontbreekt bet niet aan voortvarendheid
om desnoods in den korten termijn
van 30 dagen het noodiga to bereiken.
Als een dor moest hooguoodige zaken
kan de constitaeerende vergadering
worden beschouwd, door wier uitspraak
een einde moet worden gemaakt aan
het tegenwoordige overgangstijdperk.
De rgkskansolier Ebert die ove
rigons dezen ouden tite! niet zal dra
gen heafs verklaard, dat deregea
ring vast besloten is da constnante
zoo spoedig mogeiyk bjesn te roepen,
tsrwjjl da Vorwarts reeds verneemt,
dat hst ontwerp voor de kieswet voor
de constltueerende vergadering reedt
gereed is gekomen.
Op deze wijze kan men spoedig een
langs wetteiyken wag tot stand ge
komen gezag ln Daitsehland tegemoet
zien en hetgeen men, in Daltsche
liberale kringen ziet góbeuran geeft
aanleiding te verwachten, dat dit
gezag geen al te groote afwyking zal
vertoonen mot de tegenwoordige voor'
looplge regeering. De vorming van eeo
burger-republikeinschs party schOnt
oen waarborg voor de voortzetting
der democratischs ontwikkeling, tor-
wjl van de conservatieven geen ern
stige contra revolutionaire actie te
verwachten valt.
Als het Dnitsche volk er dus in
slaagt aan een bolsjewistische terreur
ta ontsnappen, waarop goeds hoop
bestaat en de Entente haar belang
goed begrijpt, wat haar wel toever
trouwd I», kan da Dnitsche revolutie
een gebeurtenis blijken, waar
van een groote zedeiyka Invloed
ton goede zal uitgaan over de geheele
wereld.
Dnitschland zal zich, wanneer de
revolntie slaagt, op hechter en ge
sonder basis kannen ontwikkelen tot
een waardig lid van don volkerenbond,
dat zoowel door zyn remmenden
invloed op de Bustische bolijewiki
als door zijn democratiseerenden int
vloed op de Westelijke mogendheden,
veler sympathie zal heroveren, die
het, onder het onde regiem in dezen
oorlog, niet ten onrechte heeft ver
loren.
Binnenland.
Gemeenschappelijke actie van
staatkundige partijen.
Op de door de Algameene Staats
party uitgeschreven vergadering tot
vormihg van een comité van gemeen-
schappsljka actie van gemachtigden
van staatkundige partijen, te Amster
dam gehouden, werd do volgende
motie met algemoene stemmen aan
genomen
De vergadering van verteganwoor
digers van de navolgende partijen
te weten; Algemeen Staatsparty, Vry
zinnige Party, Unionisten-Liga, Bond
van Protestantsebe kiezer», Neutrale
Party, Bepubllkelnsche Party, besluit
by deze ten sterkste aan te dringen
op de ten uitvoerlegging van de verst
reikende hervormingen in democrat)!
schen geest, die overeenkomen met
de wenschen van het vooruitstrevende
deel der bevolking en verbindt zleb
er toe, de regeering met kracht te
Z8, die zelfs by bet mooiste weer er
niet aan gedacht zou hebben te voet
nit te gaan, had een paar kilometer
door do sneeuw geloopen. En die
ongeloofiyke dwaasheid had haar een
zware verkoudheid op den hals ge
haald, Toon Ik er ten slotte in geslaagd
was een telefonische aansluiting met
m{jn hnis ta vsrkrQgen, werd me
meegedeeld, dat ze zich ziek te bed
begeven had. 't Leek me toen, dat
ik haar duideiyk voor ma zag, totaal
uitgeput op haar bed liggend, op haar
x{j zooals 't haar gewoonte was,
met opgetrokken knieën, één hand
tegen haar hals aangodrnkt en de
lippen een weinig openen onbewust
voelde ik me veriioht en durfde weer
VrDe°rêgeHng' van mfln zuster'» zaken
hield me tot Maandag te A., ik had
er nameiyk voor te zorgen, dat het
gesloten en in handen van een notaris
ten verkoop geplaatst werd.
By myn terugkeer vond ik Annette
goed toegestopt te bed en onder de
hoede van een verpleegster. We ver
meden 't beiden van haar plotselinge
verdwijnen nit A. of over myn znster's
overlijden te spreken. Twee keeren
per dag kwam ik even naar haar
kyken ea wat met haar praten een
paar belangstellende vragen naar haar
gezondheid van mQnen kant en matte
antwoorden van den haren. Trouwens,
we hadden ook lastig anders geknnd,
daar de verpleegster ons nooit alleen
stennen, wanneer z'j aan dezen eisch
voldoet en daardoor alle onwetteiyke
aetle overbodig en onmogelijk maakt,
Van verschillende andere partyen
en groepen, o.a.: Bond van Christen-
Socialisten, Liberale Unie, Anti-BevO'
lutionnairo Party, Christoiyk-Histori-
«che Unie, B. K. Staatsparty, Vereeni-
ging van Vrouwenkiesrecht en van
andere, waren telegrammen en brieven
ingekomen, die met het doe! der
vergadering sympathie betuigden,
Het program der aangesloten par
tijen komt in hoofdzaak met het voor-
loopig program, door de S. D. A. P.
gepubliceerd, overeen.
Men mag dus aannemen dat ook
zonder revolutie in de naaste toekomst,
het volgende lijstje politieke en sociale
wenschen in vervulling zal gaan.
1. Demobllltaiie zoo snel mogelUk,
als de handhaving van onze neutrali
teit en veiligheid znlks ook maar
eenigszins toelaat, met uitkeerlng van
behooriyke vergoeding, zoo lang de
gedemoblliaeordon werkloos zyn.
2. Onmiddeliyke invoering van
vrouwenkiesrecht door nieuwe ver
kiezingen gevolgd;
3. Afschaffing van de Eerste Kamer.
4 Ouverwyide invoering van den
wettoljjken acht aren-dag en zes-uren
dag voor die bedrijven, waarin znlks
noodlg is, o.a. mynwerker», ioodwiti
fabrieken, glasblaseryen enz.
5. Staatspensioen zooals voorga-
staan door den Bond van Staatspen-
ilonnoerlng (op 60 jarigen leéftQd zon
der promiebotaüng), verzekering tegen
ziekte en invaliditeit zender premie
betaling.
6. Belangrgke verhooging der sala
rissen van lagere ambtenaren ln
publieken dienst als ondarwjjaor» en
voor het spoorwegpersoneel, het in
richten dor verschillende r|jks<, pro
vincie- en gameente-adminlstratién op
eenvoudiger en commereieelenjgrond-
slag.
7. Intrekking van de Stakingswetten.
8. Lsvensmlddolenvoorziening als
gemsenschapszorg, regeling van pro
ductie en aitvoer zoolang de toestand
dit noodzakeigk maakt.
9. Beheer van da koloniën ten bate
der inheemschs bevolking, bevorder
ring van de geesteiyke aanraking
tusichen koloniën en moederland, ten
einde te komen tot meer onderlinge
waardeering, vooral verbetering van
de toestanden op hygiënisch en onder-
w'J «gebied.
10. Tegengaan van uitbuiting der
gemeenschap door machtige organi
saties op het gebied van landbouw,
handel, verkeerswezen en industrie.
11. Wetteiyke regeling van het col
lectief arbeidscontract.
12. Orondlge wyziging en vereen
voudiging van het belastingwezen,
heffing van een sterk progressieve
belasting op het inkomen en extra
heffing van het inkomen van kapitaal
van een vastgesteld minimam af,hooge
progressieve successierechtengeen
enkele belasting op voedsel, kleeding
of huisvesting; één rijksinkomsten-
belasting met afschaffing van alle
afzonderiyke gcmcenteiyka en provin
ciale heffingen.
13. Wyziging van de regeling der
troonopvolging ln demoeratischen
geest.
Uitstel invordering rijksbelastingen.
Da minister van financiën heeft aan
de ry ksoat vanger» voorgeschreven, dat
bod vervolging ln zake de invordering
van ryksbelastlngen eerst mag worden
ingesteld drie maanden na den datum
liet, maar als vastgekleefd aan haar
stoel by het raam zitten bleef. Na
verloop van een twee weekjes, kwam
or wat verbetering in haar toestand
en ried de dokter me aan haar een tydje
naar het Zuiden te staren. Op een
middag sprak ze er me dan ook zelf
over.
,Als je er niets op togen hebt, zou
ik graag voor een poosje naar de een
of andere rustige plaats willen gaan.
De Van Berkels hebben een villa
In'Nisz». Ik denk die wol van hen te
kannen haren."
,0, neengeen villa. Dat is niet
wat ik hebben most."
.Zal ik dan een suite in het een of
ander rustig hotel voor je nemen?"
.Neen, dank je. Je weet niet wat
ik bedoel. Wat ik noodig heb, is een
klein, kalm plekje heel eenzaam
zoo iets als een boerdery waar
niemand anders is."
Maar daar kon je toeh geen bedie
ning meenemen.'
.Dat li het juistik wil er geen
hebben. Ik wil heelemaal op mezelve
•taan.'
,Je kant toeh onmogeiyk zonder
meid reizen
„En waarom niet? Eén kofier is
zoo'n last niet, Je zoadt er me werke-
ïyk mee verplichten, door natr ieti
dergeiyks uit te willen kyken.'
(Wordt vervolgd).