105s jaargang. N% 136 Zaterdag 16 November 1918. Bij dit no* behoort een Bijvoegsels De bedreiging van Troelstra. ABONNEMENT Prjs per kwnrtssl, III Gaas f|l, bnltea Goes f 1,25. Afzondariyke commers 5 cent. Versvsb{otMaandag-, Woaosdag- en Vrgdagavond. GOESCHE Uitgave JJaaml. Venn. „Goescbe Courant". COURANT Directeur6. W. ran Barneveld. ADYERTENTIËN van 1—5 regels 75 cent, elks regal rneor 15 cant. Dries»»', pis&sziug ward* tweemaal berekend. Familieberichten 1—10 regels f 1,60 Bewijsnummer» 5 cent. Adverteatlên worden aangenomen tot 12 uur voermidd*a** Het wordt duidelijk, dat als onmid dellijk gevolg van de in Duitsckland plaats gehad hebbende revolutie, door de socialistische partijen hier te iande, zal worden getracht een dergelijke be weging hier te ontketenen. Men vergeet daarbij echter, dat er tusschen den toestand, waarin Duitsch- land zich na den oorlog weervindt en dien van Nederland een hemelsbreed verschil is, Den jammerlijken toestand waarin dat volk is geraakt, wijt het met meer of minder recht aan een regeering, op welks samenstelling het slechts weinig invloed kon uitoefenen. Nu de ddbaele is gekomen, richt de ontevredenheid zich in de eerste plaats tegen hem, onder wiens bestuur dit noodlot aan het Duitsche volk is vol trokken en vervolgens tegen het stelsel, dat hen verhinderde voldoenden invloed uit te oefenen op de keuze der volksver tegenwoordiging en regeeringspersoDen. Wanneer men daarbij bedenkt, wat dat volk onder den oorlog heeft ge leden en hoe gespannen de toestand dientengevolge was, dan is het begrij pelijk dat bij het ontwaken uit deze nachtmerrie, de revolutie een welkom middel was omaau al wat daaraan herin nerde, een einde te maken. Het was het eenige redmiddel voor een volk, dat onder den druk ten onder zou zijn gegaan, om op deze wijze met frisscheu moed en vertrouwen in de toekomst een nieuwe maatschappij op te bouwen. Hoe geheel anders staat het er echter voor met ons eigen land en volk. De lasten, die de oorlog ons heeft opgelegd, zijn, hoewel zwaar, toch niet ondragelijk. Voor allen, die in 's lands dienst zijn opgeroepen, hoe slecht het ook strookte met hun particuliere belangen, moet het toch een opluchting zijn, dat zij allen eerstdaags weer huiswaarls gaan, zonder dat zij het luguber handwerk behoefden uit te oefenen en zonder dat een deel hunner kameraden er het leven bij heeft ingeschoten. Voor de burgerbevolking, die vooral onder de crisismaatregelen op allerlei ge bied heeft gezucht en waarvoor delevens- middelenvoorziening zoo karig was toegemeten, opent zich nu weer een verschiet van ruimer beweging voor handel en nijverheid en een betere verzorging van den inwendigen mensch. Er is menige zucht van verlichting geslaakt, toen de kans op vrede zoo goed als zeker werd en men gevoelde pas goed den druk, waaronder men had geleefd, toen het einde in 't voor uitzicht was. Helaas, die blijde stemming heeft maar kort mogen duren. De voormannen der socialistische partijen hier te lande hebben met voorbijziening van het boven uiteenge zette verschil, gemeend, dat nu de tijd voor hen was gekomen, om door een staatsgreep zich van het bewind mees ter te maken. Zij zagen daarbij over het hoofd, hoe onredelijk en ongerechtvaardigd een dergelijk optreden is in een land, waarin ieder staatsburger het recht heeft te stemmen, en waar een op die wijze samengestelde regeering het volk in al zijn geledingen vertegenwoordigt. Dit optreden van de soc, democraten is een grove schending van het demo cratische beginsel van algemeen en gelijk stemrecht, waarvoor jarenlang door henzelf is gevochten. Met de ver ontschuldiging van den heer Troelstra, dat het op de qualiteit der stemmen aankomt, zou de ergste reactionnair niet durven aankomen. Men ziet hieruit echter tot weike drogredenen de toevlucht wordt ge nomen, wanneer het er op aankomt de zoozeer begeerde macht in handen te krijgen. Gelukkig, dat de regeering getoond heeft voor de dreigementen van de heeren Troelstra en Wijnkoop niet uit den weg te zullen gaan. Zij is daarbij overtuigd van haar goed recht en van den plicht, die op haar rust, om alles in het werk te stellen om de rampen te vermijden, die daardoor over ons land zouden worden gebrachtwant dat een dergelijke staatsgreep, die op niets berust dan op het bruut geweld der minderheid, spoedig zou worden gevolgd door een andere, die de macht in handen van de soc.-dem. partij onder Wijnkoop zou brengen, staat bij ons vast. Dat de heer Troelstra, die tot nu toe zich niet had laten kennen als een volksmenner voor wien alle wegen, die tot de macht voeren, geoorloofd zijn, ook wanneer ze in strijd zijn met zijn principes, zich nu van dezen kant laat zien, zal zeker haar reden vinden in den naijver, die er tusschen de beide kroonpretendenten door de volks gunst beslaat. De revisionist-socialist Troelstra, die langs parlementairen weg wilde op bouwen, is voorgoed in diserediet ge raakt. In de vergadering, die Zaterdag en Zondag te R'darn zal worden gehouden, zal ook uit zijn eigen partij nog wel tegenstand komen. Er zullen daar ook ouder zijn, die begrijpen, dat vooreen dergelijke beweging in Nederland geen reden is en dat verreweg het grootste deel der bevolking zich daartegen zal verzetten. Mocht de heer Troelstra, door den grooten invloed dien hij heeft, vol doenden steun vinden, en hij het wagen dit avontuur te bestaan, dan laadt hij daarmee een zware verantwoordelijkheid op zieh, zoowel tegenover zijn eigen partij als tegenover het heele Neder- landsche volk. Het is den heer Troelstra bekend, aan welke gevaren hij het NederiaDdsche volk blootstelt, behalve aan die van het terrorisme en den burgeroorlog. Wij hebben in ons land honderd duizenden vreemdelingen, waarbij nog de ontzaggelijke massa's zullen komen der ontslagen krijgsgevangenen, die over ons landhunweg zullen kiezen. Wat de gevol gen daarvan zullen zijn, wanneer daarbij door een onvoldoende regeling de noodi- ge orde zal ontbreken, laat zich denken. Wanneer de orde en veiligheid door socialistische woelingen in ons land worden verstoord, zal de met zooveel moeite door onze regeering tot stand gebrachte oeconomisehe regeling met de entente, niet worden uitgevoerd en de onmisbare levensmiddelen en grond - stoffen ons worden onthouden, waar door hongersnood en werkeloosheid moeten intreden. Wanneer onze regeering (welke dan ook), niet iu staat zal blijken de revo- lutionnaire beweging in toom te houden en zich Russische toestanden zullen voordoen, dan is door de geallieerden zijdelings te kennen gegeven, dat door haar zal worden ingegrepen. Dit zou de door ons gedurende 4'/, jaar ver meden oorlog, na den vrede nog over ons brengen. Met deze wetenschap voor oogen en in het besef, dat hij de schoonste be ginselen der democratie gaat verkrach ten, moet het toch ook dezen grooten leider der soc. dem. arbeiderspartij duidelijk worden, dat dit niet de weg kan zijn, die tot een blijvende verbe tering kan leiden. Zal de zucht naar macht, in anderen zoo misprezen, hem blijven beheerschen Wij zullen het antwoord vinden in zijn houding in de Rotterdamsche partij vergadering. B. Men zie onder de rubriek „Laatste berichten" een telegram uit Den Haag, waaruit blijkt, dat er reeds een kente ring komt in de dictatoriale gevoelens van den heer Troelstra. Buitenland. De Volkerenbond. Nu de volkerenstrjd heeft oitge woed, treedt de volkerenbond naar voren. Een bond tot behoud van den vrede. Het denkbeeld bestaat allang, (w(j denken hier aan Hugo de Groot, Fichto e. a.) doch vóór dezen oorlog gold het slechtz voor een droombeeld, een fantasie van on-practlsohe idea listen, waarvan de verwezenlijking, mar men meende, tot de onmogeljk- heden moest worden gerekend. Evenwel, hoeveel is er door men sehen voor onmogeiyk gebonden, dat toch, en dikwijls spoediger dan ook de meest voornltstrevenden dachten, tot werkelijkheid ls geworden en niet alleen als mogsljjk, maar ala het eenig mogeljke algemeen werd aanvaard. Zoo zal het thanz waarsohgniiJk ook met den volkerenbond gaan. De oorlog beeft in dit opzicht heilzaam gewerkt en heel wat belemmeringen nlt den weg gernlmd, waarop vroeger alle pogingen tot het vestigen van een internationaal recht schipbreuk moes ten lijden. En wat aioh nog als hinder paal heeft staande gehouden zal den drang van den nlenwen tgdgeest niet I kunnen weerstaan en bezwijken voor hot algemeen verlangen, dat h(j alle volken gericht Is op een bestendiging van den vredestoestand, wanneer deze binnenkort zal zijn ingetreden en op een regeling, waardoor een herhaling van de pas doorleefde rampen onver biddelijk wordt buitengesloten. Omtrent de stemming, welke b(J de volken die in dezen oorlog het onder spit hebben gedolven en bfl de onzijdig gebleven volken de haerechsude is ten opzichte van des volkerenbond, be hoeft gsen twijfel te bestaas. O&ir zoowel ala bier kan slechts da op rechte begeerte bestaan tot zulk een volkerenbond toe te treden, wanneer daardoor da verzekering wordt ver kregen, dat b(J avenineela kwestie» en geschillen nlat de macht, doch het recht de beslissing zal geven. Da verwezenlijking van den volke renbond hangt derhalva grootendeels af van de gezindheid, die te dien opzichte b(j de overwinnaars van dezen oorlog bestaat. Zoolang da oorlog voortduurde en de einduitslag nog niet viel te voorzien, ls hst denkbeeld van een volkerenbond, met name door Wilson, steeds mot groote sympathie, ter sprake gebracht en da verwezen- Hiking van zulk een bond gold als eon der schoons doeleinden, waarnaar de geassocieerden zelden te streven. Om den weg naar dit doel te effenen moest het mllitairisme echter worden overwonnen. Dit nu ls wat het Duit. sche mllitairisme betrelt volbracht. Het zal thans das moeten blfjken, dat het mllitairisme of) do Entante mogend heden niet om zichzelf» wil en als middel tot verkrijging van macht bestond, doch enkel als esn middel van verweer, met sccces asngswend tegen het imperialistisch streven, dat de Centrale rgkon In den oorlog zon hebben gedreven. Daargelaten in hoe verre deze opvatting omtrent het ont staan van den oorlog juist is, kan thans als zeker worden aangenomen, dit van zulk eau imperialistisch streven b(j da socialistische republieken ia Midden-Europa geen sprake kan zijn. Het onde gevaar is das weggenomen, het oude middel tot verweer kan derhalve vervallen. Terwijl de over wonnnnen echter door de gebeurt»1 nissen zelf z(jn ontwapend, tullen de overwinnaars zich uit eigen beweging en geheel vrijwillig moeten ontwape nen, waaneerjhet hen ernst ls met des volkerenbond, waarin alle aangesloten landen gelijkgerechtigd moeten zQn en waarin geen overheeriching kan worden geduld. Na de overwinning op den vOand behaald, zullen de geallieerde volken thans een overwinning op zichzelf moeten behalen. Zij zullen dit in de eerste plaats moeten doen door een vrede te sluiten, die uitsluitend op het recht ls gegrond sn zoodoende een hechte basis kan vormen voor het zoo scboon ontworpen gebouw van den Volkerenbond. Het zal na een moeilijken oorlog een moeilijke vrede worden, daar het geen vrede mag z{jn, geljk da ge! tchiedenis tot nn toe te zien heeft gegeven. Geen vrede waarbij do over winnaar zijn machtsbegeerte ziet be vredlgd, want nlt zulk een vrede zou, ook dit heeft ons de geschiedenis maar al te smartelijk geleerd, niets anders dan een nieuwe oorlog kunnen voort komen. In het licht van deze overwegingen moet elke uiting bij de geallieerden, die op zelf verzaking en maebtsop- offering wijst, door oua met groote ingenomenheid worden begroet. De rede door Lord Robert Cecil in de universiteit van Birmingham uitge sproken ls een dier hoopvolle teeke- nen, waaruit wij, zonder in blind vertrouwen te vervallen, een bewijs kunnen putten, dat de gedurende den strijd gehuldigde theorie na de over winning in zsgenrijke practjjk zal worden omgezet. Openlijk heeft deze Brltsche staats man te kennen gegeven, dat het meer dan twijfelachtig ls, of een duurzame vrede kan berusten op den grondslag van de wereldheerschappij van de Entente of van eenige andere groep van mogendheden. Wereldheerschap pij, zeide hij, is slechts een ander woord voor internationaal despotisme en hoe welwillend zulk een dezpotlsms ook mag zijn, het ware onvereenlg- baar met de vrijheid, zonder welke alle andere politieke voordooien sma keloos en niet zelden waardeloos worden. Deze gulden woorden worden niet gesproken terwijl het volk door ■choone voorspiegelingen moet worden gepaald, ten einde In den strijd te willen volhardeD, doch *8 worden genit onmiddellijk nh de algeheele overwinning, terwijl men te Londen en te Parijs da oogen pasultwriittna de eerste zegeroes. Dit iz teekenend en geeft goede hoop, geigk overlgena de gansche rede van Lord Cecil en veraohillende andere uitingen, zoowel van Wileon, ale van Lloyd George en Clemenceau. Caell ziet geen ander middel om den vrede te waarborgen dan de volkerenbond en h(j acht zulk een bond ondoeltreffend, tenz8 elk be schaafd volkeer zich bi) aansluit. Het ls dm geenszins zijn bedoeling onder dan schoonen naam van vol kerenbond een machtsgroep te ver- esnigan, waarvan een zeker volk by voorbaat zou zffn uitgesloten. Ds belangrykste stap die gedaan kao worden acht Cecil een mechanisme uit te denken, dat in geval van Inter nationale geschillen ten minste het ultbrekon van een oorlog vertraagt en een volkomen openhartige bespre king van de oorzaken van het peachli waarborgt. Daarom is alleen noodig een verdrag dat de ondorteekeraars verplicht, geen oorlog te verklaren voordat een volken-conferentie is ge houden om een onderzoek te doen naar hst geschil en or zoo mogeljjk over te beslissen. Zulk een verdrag zou vatt elk volk verlangeu: hot ge brulk van zij a geheele macht, zoowel ekonomlseh stls militair, tegen elk die eer: oorlog ontketent, vóór zulk een conferentie wsa gehouden. Dat Cecil hiarbjj veel waarde hecht aan het economische wapen, iz be- grijpsljjk na do uitwerking ervan in de toepassing tegen DniSBohland. Wat het moeilijke vraagstuk der ontwape niug betreft, heeft Ceel! nog geen plan gezien, dat veilig uitvoerbaar ïgkt. Bij gebrek aan znlk een plan moet, zoo meent hy, er op vertrouwd worden, dat de volken zich geleidelik zullen ontwapenen, daar de noodzake- lykheid van nationale wapening zal verdwSnen, evenals het in beschaafde landen eist noodlgls pistolen of sabels te dragen. In beschaafde lauden zorgt de politie voor de orde sn zorgt een onaantast bare rechtspraak voor de bestraffing der boosdoeners. Als Cecil het volkomen eeriyk meent, moet by in deze richting ook oen oplossing knnnen vinden, waardoor veilig tot algemeens ontwapening kan worden overgegaan. Een internationale politie en een internationale recht spraak moeten in de toekomst de steunpilaren r?a van den volkeren bond en wy moeten, om Cecil woor delijk te clteeren, eon goeden vrede hebben, ten einde den volkerenbond flink op de been te zetten. Sehoone toekomstbeelden doen zich aan ons geestesoog voorgeen bedrie geiyke luchtspiegelingen of dwaze droombeelden zUn het, welker ver wezenlijking steeds zou moeten af ■tuiten op den aard zelf der mensohs- ïyke natuur. Het zyu beelden die spoedig werkelijkheid kunnen zyo, als de mensehheid voor verdwazing ge spaard bljft. Binnenland. De eischen der Vrijzinnig- Democraten. De partyraad van den Vryzinnig- Democratischen Bond besloot ln zyne vergadering de volgende eischen aan de reg8erlng te stellen, waarvan on- verwijlde Inwilliging noodzakeiyk wordt geacht. 1. Algemeen vrouwenkiesrecht; 2. Afschaffing der Eerste Kamer; 3. Aohturendag (45 nrlge werk week) met speciale werktyden voor arbeiders in gevaariyke bedreven 4. Premievry Staatspensioen 5. Afwerking der soalale wetgeving; 6. Afdoende verbetering der arbeids voorwaarden voor het overheidsper soneel, spoorwegpersoneel Inbegrepen; 7. Toepassing van het beginsel der heffing ia eens by de delging der crisisichnld 8. Sterke progressie in de directe belastingen. De vergadering heeft met algemeene stemmen de volgende motie aange nomen Da Vryzinnig Democratische Bond, van oordeel, dat het verwekken van revolutie, als aangekondigd door den heer Troelitra in de vergadering der Tweede Kamer van 12 November, het beginsel van het algemeen kiesrecht verloochent en de democratie) ver raadt dat overheeriching door een mini derheid in een democratisch bestuur van den staat onduldbaar ls; dat noodswkeiyko heryormio&eii moeten worden tot stand gebracht door de wettige organen dss volki, gekozen krachtens algemeen kies recht vordert, dat verschillende noodza- keiyke hervormingen onverwSldwor den tot stand gebracht; roept alle democraten op, om aan de overheid kraehtigen, daadwerke- 18ken steun te verleenen tot verweer tegen elke minderheldstlrannle. Broodrantioen. De minister van landbouw, ng ver heid en handel heeft bepaald I. Met Ingang van 15 November zal het tgdvak, waarvoor een witte-, bruin rogge- en aanvuliiogsbroodi kaart geldig is, bestaan uit 10 dagen. II. Van 15 tot tu mat 24 Novem ber (gedurende het 76ste tydvf-k) zal op de bon» der broodkaarten vermeld z8n het werkelijk gewicht der brood soort, hetwelk op dte bons kan worden gekocht en verkocht. III. Met Ingang van 25 November, zal op de bons der broodkaarten, in afwijking van hst bepaalde by art. 2 (1) der diBtributlercgsllDg van brood, bloem, meel en rogge, vermeld de hellt van hot gewicht der brood soort, hetwelk op die bons kan worden gekocht en verkocht. IV. Waaneer de gunstige vooruit zichten bljven zooais zy thans zjp, zal met ingang van 5 December het tijdvak, waarvoor een witte-, brult'- rogge- en aanvulilngsbroodka&rt gal- dig ls, bestaan uit negen dagen, zoodat het broodrantsoen dan 311 gram per dag zal bedragen. Brandstoffen. Naar words vernomen, is order gegeven 10.000 ton brlquetteu en steenkolen uit de marluevourradeo ter beschikking te stellen van de rjkii kolendlstributie. Regeeringsbloem en regseringsmesi. De minister van landbouw, n(j ver heid en bande) heeft bepaald, dat, mat ingang vaa 25 dezsr, zal worden verstaan onder regeeringsbloem, esn mengsel van 5 K.G. garsteblosm, 10 K.G. roggebloem ea 85 K.G. bloem, verkregen door ultmallng op 80 pet. van 30 K L-, bnitenlandaohe tarwe 35 K.G. lnlandsche tarwe en 35 K.G. lnlandsche rogge en onder regeeringsmeel i 20 put. lnlandsche tarwe, 40 pet. lnlandsche rogge, 10 pot. erwton en of bootsen, 30 pot, gedroogde aardappelen of: 20 pet. lnlandsche tarwe, 50 pet. lnland sche rogge, 30 pot. gedroogde aard appelen /aardappelpoeder. Ondtrkleeren en tchoenen, De minister van oorlog heeft be paald, dat aan de militairen (korporaals en soldaten), din met onbepaald (klein) verlof vertrekken, van hun uitrusting, in eigendom e- r. itfl ouderkleeruu eu een paar sea.-i-t sullen worden gelaten, ten eina» n o in den bsstanxi- deu kleedlngnood tegemoet te komen. Rijst en peulvruchten. Naar het Nederl. Correspondentie- bureau in Den Haag verneemt, heeft de regeering besloten, te beginnen met de volgende week esn rantsoen ry»t te verstrekken van een half kilogram per vier weken. Het peul- vruchteurantsoen zal van een half kilogram per vier weken verhoogd worden tot oen kilogram. Esn ea ander ls mogeiyk geworden, doordien de minister van landbouw, nyverheid en handel de beschikking heeft gekregen over de militaire voorraden uit de stelling Amsterdam. Vrouwenkiesrecht in zicht. Da tydelftke voorzitter van don ministerraad heeft Woensdagmiddag in de Tweede Kamer medegedeeld, dat de regeering pr8s stolde op een spoedige uitspraak van hetNeder- landsche volk en wenschte dat het ontwerp-Msrehant tot invoering van vrouwenkiesrecht spoedig zal worden behandeld. Schoenen. In verhand met de beschikbaar stelling van 400000 paar militaire schoenen voor de burgerbevolking togen f8 per paar en de vooruitzich ten op aanvoer van looistoffen van overzee, heeft da regeering vryheld gevonden, de opheffing van ds bestaande schoenenranteoeneering in overweging te nemen, terwyi ook de ramsoeceo- ring van «ohoanreparalie aanmerkeiyk kan worden verzacht. Wat dit laatste betreft, het ligt ln de bedoeling, terug te kearen tot het stelsel, dat reeds vóór dezen gold, te weten de distri butie van goedkoop reparatleleer. Overwogen wordt daarbij, of het mogelijk is goedkoop reparaileleor op iets ruimer schaal verkr8gbaar te stellen dan voorheen. Zeemilitie met onbepaald verlof. De minister van marine heeft be paald, dat de landstormjaarklasse 1917 en de militieliebtlng 1917, eerste en tweede ploeg, kUBtwachterB inbegre pen, op 25 November, of zooveel eerder als mogelijk mocht blaken, met onbepaald (klein) verlof zullen worden gezonden. Uitgezonderd zijn alleen zg, die dan eersten oefeningstyd nog niet hebben volbracht. De scheepvaart. Vernomen wordt, dat de Hollandsche Stoomboot Maatschappij, door een samengaan van belangen mat een andere onderneming de beschikking zal krijgen over een vloot van circa 24.000 ton. De dlenzten van voor den oorlog

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1918 | | pagina 1