105s jaargang.
N% 136
Zaterdag 16 November 1918.
Bij dit no* behoort
een Bijvoegsels
De bedreiging van Troelstra.
ABONNEMENT
Prjs per kwnrtssl, III Gaas f|l,
bnltea Goes f 1,25.
Afzondariyke commers 5 cent.
Versvsb{otMaandag-, Woaosdag-
en Vrgdagavond.
GOESCHE
Uitgave JJaaml. Venn. „Goescbe Courant".
COURANT
Directeur6. W. ran Barneveld.
ADYERTENTIËN
van 1—5 regels 75 cent, elks
regal rneor 15 cant.
Dries»»', pis&sziug ward* tweemaal
berekend.
Familieberichten 1—10 regels f 1,60
Bewijsnummer» 5 cent.
Adverteatlên worden aangenomen
tot 12 uur voermidd*a**
Het wordt duidelijk, dat als onmid
dellijk gevolg van de in Duitsckland
plaats gehad hebbende revolutie, door
de socialistische partijen hier te iande,
zal worden getracht een dergelijke be
weging hier te ontketenen.
Men vergeet daarbij echter, dat er
tusschen den toestand, waarin Duitsch-
land zich na den oorlog weervindt en
dien van Nederland een hemelsbreed
verschil is, Den jammerlijken toestand
waarin dat volk is geraakt, wijt het
met meer of minder recht aan een
regeering, op welks samenstelling het
slechts weinig invloed kon uitoefenen.
Nu de ddbaele is gekomen, richt de
ontevredenheid zich in de eerste plaats
tegen hem, onder wiens bestuur dit
noodlot aan het Duitsche volk is vol
trokken en vervolgens tegen het stelsel,
dat hen verhinderde voldoenden invloed
uit te oefenen op de keuze der volksver
tegenwoordiging en regeeringspersoDen.
Wanneer men daarbij bedenkt, wat
dat volk onder den oorlog heeft ge
leden en hoe gespannen de toestand
dientengevolge was, dan is het begrij
pelijk dat bij het ontwaken uit deze
nachtmerrie, de revolutie een welkom
middel was omaau al wat daaraan herin
nerde, een einde te maken. Het was
het eenige redmiddel voor een volk, dat
onder den druk ten onder zou zijn
gegaan, om op deze wijze met frisscheu
moed en vertrouwen in de toekomst een
nieuwe maatschappij op te bouwen.
Hoe geheel anders staat het er echter
voor met ons eigen land en volk.
De lasten, die de oorlog ons heeft
opgelegd, zijn, hoewel zwaar, toch niet
ondragelijk.
Voor allen, die in 's lands dienst
zijn opgeroepen, hoe slecht het ook
strookte met hun particuliere belangen,
moet het toch een opluchting zijn, dat
zij allen eerstdaags weer huiswaarls
gaan, zonder dat zij het luguber
handwerk behoefden uit te oefenen en
zonder dat een deel hunner kameraden
er het leven bij heeft ingeschoten.
Voor de burgerbevolking, die vooral
onder de crisismaatregelen op allerlei ge
bied heeft gezucht en waarvoor delevens-
middelenvoorziening zoo karig was
toegemeten, opent zich nu weer een
verschiet van ruimer beweging voor
handel en nijverheid en een betere
verzorging van den inwendigen mensch.
Er is menige zucht van verlichting
geslaakt, toen de kans op vrede zoo
goed als zeker werd en men gevoelde
pas goed den druk, waaronder men
had geleefd, toen het einde in 't voor
uitzicht was.
Helaas, die blijde stemming heeft
maar kort mogen duren.
De voormannen der socialistische
partijen hier te lande hebben met
voorbijziening van het boven uiteenge
zette verschil, gemeend, dat nu de tijd
voor hen was gekomen, om door een
staatsgreep zich van het bewind mees
ter te maken.
Zij zagen daarbij over het hoofd, hoe
onredelijk en ongerechtvaardigd een
dergelijk optreden is in een land, waarin
ieder staatsburger het recht heeft te
stemmen, en waar een op die wijze
samengestelde regeering het volk in al
zijn geledingen vertegenwoordigt.
Dit optreden van de soc, democraten
is een grove schending van het demo
cratische beginsel van algemeen en
gelijk stemrecht, waarvoor jarenlang
door henzelf is gevochten. Met de ver
ontschuldiging van den heer Troelstra,
dat het op de qualiteit der stemmen
aankomt, zou de ergste reactionnair
niet durven aankomen.
Men ziet hieruit echter tot weike
drogredenen de toevlucht wordt ge
nomen, wanneer het er op aankomt de
zoozeer begeerde macht in handen te
krijgen.
Gelukkig, dat de regeering getoond
heeft voor de dreigementen van de
heeren Troelstra en Wijnkoop niet uit
den weg te zullen gaan. Zij is daarbij
overtuigd van haar goed recht en van
den plicht, die op haar rust, om alles in
het werk te stellen om de rampen te
vermijden, die daardoor over ons land
zouden worden gebrachtwant dat een
dergelijke staatsgreep, die op niets
berust dan op het bruut geweld der
minderheid, spoedig zou worden gevolgd
door een andere, die de macht in handen
van de soc.-dem. partij onder Wijnkoop
zou brengen, staat bij ons vast.
Dat de heer Troelstra, die tot nu
toe zich niet had laten kennen als een
volksmenner voor wien alle wegen,
die tot de macht voeren, geoorloofd
zijn, ook wanneer ze in strijd zijn met
zijn principes, zich nu van dezen kant
laat zien, zal zeker haar reden vinden
in den naijver, die er tusschen de
beide kroonpretendenten door de volks
gunst beslaat.
De revisionist-socialist Troelstra, die
langs parlementairen weg wilde op
bouwen, is voorgoed in diserediet ge
raakt.
In de vergadering, die Zaterdag en
Zondag te R'darn zal worden gehouden,
zal ook uit zijn eigen partij nog wel
tegenstand komen. Er zullen daar ook
ouder zijn, die begrijpen, dat vooreen
dergelijke beweging in Nederland geen
reden is en dat verreweg het grootste
deel der bevolking zich daartegen zal
verzetten.
Mocht de heer Troelstra, door den
grooten invloed dien hij heeft, vol
doenden steun vinden, en hij het wagen
dit avontuur te bestaan, dan laadt hij
daarmee een zware verantwoordelijkheid
op zieh, zoowel tegenover zijn eigen
partij als tegenover het heele Neder-
landsche volk.
Het is den heer Troelstra bekend,
aan welke gevaren hij het NederiaDdsche
volk blootstelt, behalve aan die van
het terrorisme en den burgeroorlog.
Wij hebben in ons land honderd
duizenden vreemdelingen, waarbij nog de
ontzaggelijke massa's zullen komen der
ontslagen krijgsgevangenen, die over ons
landhunweg zullen kiezen. Wat de gevol
gen daarvan zullen zijn, wanneer daarbij
door een onvoldoende regeling de noodi-
ge orde zal ontbreken, laat zich denken.
Wanneer de orde en veiligheid door
socialistische woelingen in ons land
worden verstoord, zal de met zooveel
moeite door onze regeering tot stand
gebrachte oeconomisehe regeling met
de entente, niet worden uitgevoerd en
de onmisbare levensmiddelen en grond -
stoffen ons worden onthouden, waar
door hongersnood en werkeloosheid
moeten intreden.
Wanneer onze regeering (welke dan
ook), niet iu staat zal blijken de revo-
lutionnaire beweging in toom te houden
en zich Russische toestanden zullen
voordoen, dan is door de geallieerden
zijdelings te kennen gegeven, dat door
haar zal worden ingegrepen. Dit zou
de door ons gedurende 4'/, jaar ver
meden oorlog, na den vrede nog over
ons brengen.
Met deze wetenschap voor oogen en
in het besef, dat hij de schoonste be
ginselen der democratie gaat verkrach
ten, moet het toch ook dezen grooten
leider der soc. dem. arbeiderspartij
duidelijk worden, dat dit niet de weg
kan zijn, die tot een blijvende verbe
tering kan leiden.
Zal de zucht naar macht, in anderen
zoo misprezen, hem blijven beheerschen
Wij zullen het antwoord vinden in
zijn houding in de Rotterdamsche partij
vergadering. B.
Men zie onder de rubriek „Laatste
berichten" een telegram uit Den Haag,
waaruit blijkt, dat er reeds een kente
ring komt in de dictatoriale gevoelens
van den heer Troelstra.
Buitenland.
De Volkerenbond.
Nu de volkerenstrjd heeft oitge
woed, treedt de volkerenbond naar
voren. Een bond tot behoud van den
vrede. Het denkbeeld bestaat allang,
(w(j denken hier aan Hugo de Groot,
Fichto e. a.) doch vóór dezen oorlog
gold het slechtz voor een droombeeld,
een fantasie van on-practlsohe idea
listen, waarvan de verwezenlijking,
mar men meende, tot de onmogeljk-
heden moest worden gerekend.
Evenwel, hoeveel is er door men
sehen voor onmogeiyk gebonden, dat
toch, en dikwijls spoediger dan ook
de meest voornltstrevenden dachten,
tot werkelijkheid ls geworden en niet
alleen als mogsljjk, maar ala het eenig
mogeljke algemeen werd aanvaard.
Zoo zal het thanz waarsohgniiJk ook
met den volkerenbond gaan. De oorlog
beeft in dit opzicht heilzaam gewerkt
en heel wat belemmeringen nlt den
weg gernlmd, waarop vroeger alle
pogingen tot het vestigen van een
internationaal recht schipbreuk moes
ten lijden. En wat aioh nog als hinder
paal heeft staande gehouden zal den
drang van den nlenwen tgdgeest niet
I kunnen weerstaan en bezwijken voor
hot algemeen verlangen, dat h(j alle
volken gericht Is op een bestendiging
van den vredestoestand, wanneer deze
binnenkort zal zijn ingetreden en op
een regeling, waardoor een herhaling
van de pas doorleefde rampen onver
biddelijk wordt buitengesloten.
Omtrent de stemming, welke b(J de
volken die in dezen oorlog het onder
spit hebben gedolven en bfl de onzijdig
gebleven volken de haerechsude is ten
opzichte van des volkerenbond, be
hoeft gsen twijfel te bestaas. O&ir
zoowel ala bier kan slechts da op
rechte begeerte bestaan tot zulk een
volkerenbond toe te treden, wanneer
daardoor da verzekering wordt ver
kregen, dat b(J avenineela kwestie» en
geschillen nlat de macht, doch het
recht de beslissing zal geven.
Da verwezenlijking van den volke
renbond hangt derhalva grootendeels
af van de gezindheid, die te dien
opzichte b(j de overwinnaars van dezen
oorlog bestaat. Zoolang da oorlog
voortduurde en de einduitslag nog niet
viel te voorzien, ls hst denkbeeld van
een volkerenbond, met name door
Wilson, steeds mot groote sympathie,
ter sprake gebracht en da verwezen-
Hiking van zulk een bond gold als
eon der schoons doeleinden, waarnaar
de geassocieerden zelden te streven.
Om den weg naar dit doel te effenen
moest het mllitairisme echter worden
overwonnen. Dit nu ls wat het Duit.
sche mllitairisme betrelt volbracht.
Het zal thans das moeten blfjken, dat
het mllitairisme of) do Entante mogend
heden niet om zichzelf» wil en als
middel tot verkrijging van macht
bestond, doch enkel als esn middel
van verweer, met sccces asngswend
tegen het imperialistisch streven, dat
de Centrale rgkon In den oorlog zon
hebben gedreven. Daargelaten in hoe
verre deze opvatting omtrent het ont
staan van den oorlog juist is, kan
thans als zeker worden aangenomen,
dit van zulk eau imperialistisch streven
b(j da socialistische republieken ia
Midden-Europa geen sprake kan zijn.
Het onde gevaar is das weggenomen,
het oude middel tot verweer kan
derhalve vervallen. Terwijl de over
wonnnnen echter door de gebeurt»1
nissen zelf z(jn ontwapend, tullen de
overwinnaars zich uit eigen beweging
en geheel vrijwillig moeten ontwape
nen, waaneerjhet hen ernst ls met des
volkerenbond, waarin alle aangesloten
landen gelijkgerechtigd moeten zQn
en waarin geen overheeriching kan
worden geduld.
Na de overwinning op den vOand
behaald, zullen de geallieerde volken
thans een overwinning op zichzelf
moeten behalen. Zij zullen dit in de
eerste plaats moeten doen door een
vrede te sluiten, die uitsluitend op het
recht ls gegrond sn zoodoende een
hechte basis kan vormen voor het zoo
scboon ontworpen gebouw van den
Volkerenbond.
Het zal na een moeilijken oorlog
een moeilijke vrede worden, daar het
geen vrede mag z{jn, geljk da ge!
tchiedenis tot nn toe te zien heeft
gegeven. Geen vrede waarbij do over
winnaar zijn machtsbegeerte ziet be
vredlgd, want nlt zulk een vrede zou,
ook dit heeft ons de geschiedenis maar
al te smartelijk geleerd, niets anders
dan een nieuwe oorlog kunnen voort
komen.
In het licht van deze overwegingen
moet elke uiting bij de geallieerden,
die op zelf verzaking en maebtsop-
offering wijst, door oua met groote
ingenomenheid worden begroet. De
rede door Lord Robert Cecil in de
universiteit van Birmingham uitge
sproken ls een dier hoopvolle teeke-
nen, waaruit wij, zonder in blind
vertrouwen te vervallen, een bewijs
kunnen putten, dat de gedurende den
strijd gehuldigde theorie na de over
winning in zsgenrijke practjjk zal
worden omgezet.
Openlijk heeft deze Brltsche staats
man te kennen gegeven, dat het meer
dan twijfelachtig ls, of een duurzame
vrede kan berusten op den grondslag
van de wereldheerschappij van de
Entente of van eenige andere groep
van mogendheden. Wereldheerschap
pij, zeide hij, is slechts een ander
woord voor internationaal despotisme
en hoe welwillend zulk een dezpotlsms
ook mag zijn, het ware onvereenlg-
baar met de vrijheid, zonder welke
alle andere politieke voordooien sma
keloos en niet zelden waardeloos
worden.
Deze gulden woorden worden niet
gesproken terwijl het volk door
■choone voorspiegelingen moet worden
gepaald, ten einde In den strijd te
willen volhardeD, doch *8 worden
genit onmiddellijk nh de algeheele
overwinning, terwijl men te Londen
en te Parijs da oogen pasultwriittna
de eerste zegeroes.
Dit iz teekenend en geeft goede
hoop, geigk overlgena de gansche
rede van Lord Cecil en veraohillende
andere uitingen, zoowel van Wileon,
ale van Lloyd George en Clemenceau.
Caell ziet geen ander middel om
den vrede te waarborgen dan de
volkerenbond en h(j acht zulk een
bond ondoeltreffend, tenz8 elk be
schaafd volkeer zich bi) aansluit.
Het ls dm geenszins zijn bedoeling
onder dan schoonen naam van vol
kerenbond een machtsgroep te ver-
esnigan, waarvan een zeker volk by
voorbaat zou zffn uitgesloten.
Ds belangrykste stap die gedaan
kao worden acht Cecil een mechanisme
uit te denken, dat in geval van Inter
nationale geschillen ten minste het
ultbrekon van een oorlog vertraagt
en een volkomen openhartige bespre
king van de oorzaken van het peachli
waarborgt. Daarom is alleen noodig
een verdrag dat de ondorteekeraars
verplicht, geen oorlog te verklaren
voordat een volken-conferentie is ge
houden om een onderzoek te doen
naar hst geschil en or zoo mogeljjk
over te beslissen. Zulk een verdrag
zou vatt elk volk verlangeu: hot ge
brulk van zij a geheele macht, zoowel
ekonomlseh stls militair, tegen elk die
eer: oorlog ontketent, vóór zulk een
conferentie wsa gehouden.
Dat Cecil hiarbjj veel waarde hecht
aan het economische wapen, iz be-
grijpsljjk na do uitwerking ervan in
de toepassing tegen DniSBohland. Wat
het moeilijke vraagstuk der ontwape
niug betreft, heeft Ceel! nog geen
plan gezien, dat veilig uitvoerbaar
ïgkt. Bij gebrek aan znlk een plan
moet, zoo meent hy, er op vertrouwd
worden, dat de volken zich geleidelik
zullen ontwapenen, daar de noodzake-
lykheid van nationale wapening zal
verdwSnen, evenals het in beschaafde
landen eist noodlgls pistolen of sabels
te dragen.
In beschaafde lauden zorgt de politie
voor de orde sn zorgt een onaantast
bare rechtspraak voor de bestraffing
der boosdoeners.
Als Cecil het volkomen eeriyk meent,
moet by in deze richting ook oen
oplossing knnnen vinden, waardoor
veilig tot algemeens ontwapening kan
worden overgegaan. Een internationale
politie en een internationale recht
spraak moeten in de toekomst de
steunpilaren r?a van den volkeren
bond en wy moeten, om Cecil woor
delijk te clteeren, eon goeden vrede
hebben, ten einde den volkerenbond
flink op de been te zetten.
Sehoone toekomstbeelden doen zich
aan ons geestesoog voorgeen bedrie
geiyke luchtspiegelingen of dwaze
droombeelden zUn het, welker ver
wezenlijking steeds zou moeten af
■tuiten op den aard zelf der mensohs-
ïyke natuur. Het zyu beelden die
spoedig werkelijkheid kunnen zyo, als
de mensehheid voor verdwazing ge
spaard bljft.
Binnenland.
De eischen der Vrijzinnig-
Democraten.
De partyraad van den Vryzinnig-
Democratischen Bond besloot ln zyne
vergadering de volgende eischen aan
de reg8erlng te stellen, waarvan on-
verwijlde Inwilliging noodzakeiyk
wordt geacht.
1. Algemeen vrouwenkiesrecht;
2. Afschaffing der Eerste Kamer;
3. Aohturendag (45 nrlge werk
week) met speciale werktyden voor
arbeiders in gevaariyke bedreven
4. Premievry Staatspensioen
5. Afwerking der soalale wetgeving;
6. Afdoende verbetering der arbeids
voorwaarden voor het overheidsper
soneel, spoorwegpersoneel Inbegrepen;
7. Toepassing van het beginsel der
heffing ia eens by de delging der
crisisichnld
8. Sterke progressie in de directe
belastingen.
De vergadering heeft met algemeene
stemmen de volgende motie aange
nomen
Da Vryzinnig Democratische Bond,
van oordeel, dat het verwekken van
revolutie, als aangekondigd door den
heer Troelitra in de vergadering der
Tweede Kamer van 12 November, het
beginsel van het algemeen kiesrecht
verloochent en de democratie) ver
raadt
dat overheeriching door een mini
derheid in een democratisch bestuur
van den staat onduldbaar ls;
dat noodswkeiyko heryormio&eii
moeten worden tot stand gebracht
door de wettige organen dss volki,
gekozen krachtens algemeen kies
recht
vordert, dat verschillende noodza-
keiyke hervormingen onverwSldwor
den tot stand gebracht;
roept alle democraten op, om aan
de overheid kraehtigen, daadwerke-
18ken steun te verleenen tot verweer
tegen elke minderheldstlrannle.
Broodrantioen.
De minister van landbouw, ng ver
heid en handel heeft bepaald
I. Met Ingang van 15 November
zal het tgdvak, waarvoor een witte-,
bruin rogge- en aanvuliiogsbroodi
kaart geldig is, bestaan uit 10 dagen.
II. Van 15 tot tu mat 24 Novem
ber (gedurende het 76ste tydvf-k) zal
op de bon» der broodkaarten vermeld
z8n het werkelijk gewicht der brood
soort, hetwelk op dte bons kan worden
gekocht en verkocht.
III. Met Ingang van 25 November,
zal op de bons der broodkaarten, in
afwijking van hst bepaalde by art. 2
(1) der diBtributlercgsllDg van brood,
bloem, meel en rogge, vermeld
de hellt van hot gewicht der brood
soort, hetwelk op die bons kan worden
gekocht en verkocht.
IV. Waaneer de gunstige vooruit
zichten bljven zooais zy thans zjp,
zal met ingang van 5 December het
tijdvak, waarvoor een witte-, brult'-
rogge- en aanvulilngsbroodka&rt gal-
dig ls, bestaan uit negen dagen, zoodat
het broodrantsoen dan 311 gram per
dag zal bedragen.
Brandstoffen.
Naar words vernomen, is order
gegeven 10.000 ton brlquetteu en
steenkolen uit de marluevourradeo ter
beschikking te stellen van de rjkii
kolendlstributie.
Regeeringsbloem en regseringsmesi.
De minister van landbouw, n(j ver
heid en bande) heeft bepaald, dat, mat
ingang vaa 25 dezsr, zal worden
verstaan onder regeeringsbloem, esn
mengsel van 5 K.G. garsteblosm, 10
K.G. roggebloem ea 85 K.G. bloem,
verkregen door ultmallng op 80 pet.
van 30 K L-, bnitenlandaohe tarwe 35
K.G. lnlandsche tarwe en 35 K.G.
lnlandsche rogge
en onder regeeringsmeel i 20 put.
lnlandsche tarwe, 40 pet. lnlandsche
rogge, 10 pot. erwton en of bootsen,
30 pot, gedroogde aardappelen of: 20
pet. lnlandsche tarwe, 50 pet. lnland
sche rogge, 30 pot. gedroogde aard
appelen /aardappelpoeder.
Ondtrkleeren en tchoenen,
De minister van oorlog heeft be
paald, dat aan de militairen (korporaals
en soldaten), din met onbepaald (klein)
verlof vertrekken, van hun uitrusting,
in eigendom e- r. itfl ouderkleeruu eu
een paar sea.-i-t sullen worden
gelaten, ten eina» n o in den bsstanxi-
deu kleedlngnood tegemoet te komen.
Rijst en peulvruchten.
Naar het Nederl. Correspondentie-
bureau in Den Haag verneemt, heeft
de regeering besloten, te beginnen
met de volgende week esn rantsoen
ry»t te verstrekken van een half
kilogram per vier weken. Het peul-
vruchteurantsoen zal van een half
kilogram per vier weken verhoogd
worden tot oen kilogram. Esn ea ander
ls mogeiyk geworden, doordien de
minister van landbouw, nyverheid en
handel de beschikking heeft gekregen
over de militaire voorraden uit de
stelling Amsterdam.
Vrouwenkiesrecht in zicht.
Da tydelftke voorzitter van don
ministerraad heeft Woensdagmiddag
in de Tweede Kamer medegedeeld,
dat de regeering pr8s stolde op een
spoedige uitspraak van hetNeder-
landsche volk en wenschte dat het
ontwerp-Msrehant tot invoering van
vrouwenkiesrecht spoedig zal worden
behandeld.
Schoenen.
In verhand met de beschikbaar
stelling van 400000 paar militaire
schoenen voor de burgerbevolking
togen f8 per paar en de vooruitzich
ten op aanvoer van looistoffen van
overzee, heeft da regeering vryheld
gevonden, de opheffing van ds bestaande
schoenenranteoeneering in overweging
te nemen, terwyi ook de ramsoeceo-
ring van «ohoanreparalie aanmerkeiyk
kan worden verzacht. Wat dit laatste
betreft, het ligt ln de bedoeling, terug
te kearen tot het stelsel, dat reeds
vóór dezen gold, te weten de distri
butie van goedkoop reparatleleer.
Overwogen wordt daarbij, of het
mogelijk is goedkoop reparaileleor op
iets ruimer schaal verkr8gbaar te
stellen dan voorheen.
Zeemilitie met onbepaald verlof.
De minister van marine heeft be
paald, dat de landstormjaarklasse 1917
en de militieliebtlng 1917, eerste en
tweede ploeg, kUBtwachterB inbegre
pen, op 25 November, of zooveel
eerder als mogelijk mocht blaken, met
onbepaald (klein) verlof zullen worden
gezonden.
Uitgezonderd zijn alleen zg, die dan
eersten oefeningstyd nog niet hebben
volbracht.
De scheepvaart.
Vernomen wordt, dat de Hollandsche
Stoomboot Maatschappij, door een
samengaan van belangen mat een
andere onderneming de beschikking
zal krijgen over een vloot van circa
24.000 ton.
De dlenzten van voor den oorlog