HEREENIGD.
N\ 120
Donderdag 10 October 1918,
105e jaargang.
Voorheen en thans.
5 FJtüII.LETON
ABONNEMENT
PrSa per kwartaal, Id Goes f|l,—
bulten Goes f 1,25.
Afzonderlijke nummers 5 cent.
Verschijnt: Maandag-, Woensdag-
so Vrgdagavond.
GOESCHE
Uitgave Naaml. Venn. „Goesehe Courant'1.
COURANT
DirecteurG. W. van Barneveld,
ADVERTENTIËN
ran 1—5 regels 75 east, elke
regal wear 15 cent.
Driemaal plaatsing wordt tweemaal
bareksnd.
Familieberichten 110 rsgels f 1,50
BewUenummers 5 cent.
Advertemiën worden aangenomen
tot 12 uur voormiddag*.
Hel volgende schrijven ontvingen
we van een 88-jarig lezer onzer courant.
Wij vroegen toestemming om het te
plaatsen, daar bij de tegenwoordige
ongehoorde prijzen van het land en de
pachten een vergelijking met vroeger
voor menigeen interessant zal zijn en
misschien ook haar nut kan hebben.
lerseke, 3 October 1918.
Mijnheer de Directeur,
Als lezer van uw veelgelezen blad
ees ik 38 dezer, dat hier in lerseke
op 25 dezer Jand verpacht is voor
het Burgerlijk Armbestuur van Goes
tot zulke hooge prijzen als f 430 en
f450 per H.A. Verder zegt u, dat
er misschien wel menschen zijn die
weten, dat het vroeger daarvoor
verkocht werd.
Mijnheer, ik ben van 1830, 16
Januari, en ik weet goed, want mijn
hoofd is nog helder, dat bij ons op
den lersekendam land verkocht is
van de Erven van Leendert Sandee
en gekocht door Daniël Jasperse voor
vijftig gulden per driehonderd Blooijs
roeden of Blooijs gemet, en als er
soms iemand is die aan mijn schrijven
twijfelt, dat ze mij dan komen be
zoeken, dan zal ik ze met genoegen
daar op brengen, want iniju beenen
kunnen mij nog wel zoover dragen.
Verder weet ik nog van mijn
vader, dat hij trouwde in 1822 met
een weesje en die zat in een huis
en schuur, waar 60 Blooijs roeden
grond aan was. Tusschen de twaalf
en dertien gemeten bouw- en weiland
lag maar 2 gemeten weiland en daar
stond één duizend gulden op en dat
werd opgezegd en op al dat kapitaal
kon mijn vader in geheel de stad
dat geld niet terug vinden. Het was
een mijnheer H. daar, daar hij van
geciteerd werd en hij smeekte hem
mijnhëer geeft u mij het geld, ik
zal daar rente van betalen, maar
mijnheer zeide, ik kan niet, ik heb
het ook niet, en toen heeft mijn
vader dat zoover moeten verkoopeu
om die duizend gulden te krijgen,
dat hij alleen over kon houden twee
gemeten weiland en 130 roeden
bouwland en het huis en schuur,
waar L. van Oeveren op den lerse
kendam nu heden woont.
Volgt onderteekening.
Wanneer wij zien, hoe tegenwoordig
per H.A. prijzen van f 5000 en meer
niet zeldzaam zijn, dan kunnen we
nagaan hoe geweldig de waarde van
het grondbezit in deze honderd jaar
is gestegen.
Van deze waardevermeerdering komt
nog weer een belangrijk deel voor
rekening van de laatste 3 jaren.
Bij dit verschijnsel mogen we niet
uit het oog verliezen, dat ook het geld
iu waarde is verminderd en dat het
land in de jaren voor den oorlog tegen
over alle andere bezittingen niet on
evenredig hoog "stond. Wanneer de
wereld niet uit haar voegen was gerukt,
zon de opbrengst der producten allicht
voldoende zijn geweest om exploitatie
kosten en rente te dekken, en een be
hoorlijke overwinst voor den pachter
Oorspronkelijke Roman
door
COSINUS.
Ik streelde haar zacht over haar
handen en zei:
.Netty, wa hadden nooit zoo moeten
kibbelen. We xgn op heel verkoerdo
wegen afgedwaald. Wat is er toeh
tnssehen ons, kindje?'
Zie ging rechtop sitten en glimlachte
flauw. ,Ik geloof niet, dat ik ooit
gekibbeld heb, Daan of jy 't ook
nooit gedaan heb, weet ik xoo heel
zeker niet. Je hebt xoo weinig gedold
met me.'
.Daarin vergis je je toch hensch,
kindjemaar 't is vaak xoo moeilijk
te xlen wat je meent. Zoo kan ik
maar niet vatten, wat je plotselinge
heengaan van tafel veroorzaakte."
.Ik dos soms ook wal dingen,
waarvoor ik eigenlijk geen bepaalde
reden beb. Maar je denkt altijd aan
Amelia
,Ze heeft ook niemand om aan haar
te denken."
en ik wil je niet met een ander
deelen.'
.Maar Netty-lief, dat hoeft toch ook
heelemaal niet. Ik wilde alleen, dat
te laten.
Nu de prijzen der landbouwproduc
ten gedurende de laatste vier jaren
sprongsgewijze zijn gestegen, zijn de
pachten, vooral op korten termijn, ver-
drie-voudigd.
lloe hoog de koopsommen ook zijn
gestegen, staan die toch nog ver be
neden de verhouding, die vroeger tus
schen koop- en huurprijs bestond.
Hierin ligt wel een bewijs, dat de
landbouwende bevolking en ook de
belegger er niet van overtuigd is, dat
deze prijzen voor de opbrengst ook in het
vervolg altijd zullen worden gemaakt.
De eigenaar en kooper beschouwen
dus de onevenredig hooge pachtprijs
noodig, om van de eventueel te hoog
geschatte koopwaarde gedurende eenige
jaren een percentage af te schrijven,
voldoende om hem te dekken tegen een
dan te verwachten teruggang in waarde
van het grondbezit.
De pachters, zelfs voor zeven jaren,
besteden nu nog exorbitant hooge som
men. De koopers achten de tegenwoor
dige koopprijzen al te hoog en alleen
mogelijk door de jarenlange gelegenheid
tot afschrijving. Zij meenen dus dat de
pachten na zeven jaar of eerder sterk
zullen dalen. Ware dit anders, dan zou
de koopprijs nog veel te laag zijn.
De kooper is dus ondanks de hooge
prijzen betrekkelijk nog voorzichtig
tegenover het optimisme van den
pachter.
Wie hierin gelijk zal krijgen b.
Buitenland.
In afwachting van Wilson's antwoord.
In gespannen verwachting van Wil
son's antwoord lesft da wereld voort.
Wellicht nimmer hebban allo messche-
l$ke gedachten zich zóó geconcen
treerd op één enkel onderwerp, de
allesoverbeerschende vraag van den
dag, hoe op het nieuws vredesaanbod
zal worden gereageerd. De verwach
tingen loopsn uiteer, al naar de op1
vattingen der verschillende menschen
en ha: standpunt, vanwaar s|j de
wereldgebeurtenissen gadeelaan.
Er zljc idealisten, die ln Wilscn
hun grootec voorganger willen zien
en gelooven, dat h|) slechts terade zal
gaan met zjn eigen hart en geweten
bg hst nemen van de groots beslissing
er zijn ook vela minder goed-geloo-
vigen, die, door de ervaringen pessi
mistisch geworden, van oordeel xjn,
dat dG beteekenis van Wilson als
menseh hier minder gewicht in da
schaal zal leggen en h{ op *Qn beurt
het werktuig zal blijken te zgn van
de meenten in Amerika, die belang
hebben bfi hat winnen van den oorlog
en dus bij een vernietigd Dultschland.
Het zal spoedig blijken aan welke
zijde men 't juiste inzicht heeft en hoe
dan da beslissing moge uitvallen, zoo
zal zg toch iu ieder geval zekerheid
geven omtrent de waarde, die te
hechten is aan de beweerde onbaat
zuchtigheid en ideëels bedoelingen,
waarmee Amerika zich in den volke-
renitrgd heeft gemengd. WE hopen er
't beste van, daar de ontnuchterde
wereld, na de vela teleurstellingen
van dezen oorlog op moreel gebied,
niets beter kan gebruiken dan de
geestelijke verheffing, die haar ten
deel zou vallen, wanneer zij zich in
haar besta verwachtingen niet be
schaamd zag.
je mijn lief mat me deelde en als
't niet anders kan, dan ook mijn leed."
Ze nestelde zich tegen me zan. ,Ja,
Daan, dat wil ik ook 1*
Wilde ze dat warkel jk Men heeft
eeu zeer fijn Instinct en esn zekere
Intuïtieve gave om het .juiste moment'
te ontdekken noodig, teneinde een
vrouw te begrSpen. En ik bezat geen
dier beide eigenschappenhad bijge
volg geen flauwe notie van die vele
verborgen oorzaken, die al bitter
weinig met logische redenen te maken
hebben en toch do drijfveer voor
Iedere vrouwelijke handeling zQn.
Ik bracht haar hand aan mgn lippen
en had een behoefte haar te toonen,
dat Ik volkomen ln de opreehtheid van
haar woorden geloofde.
.Help me dan nu al* je wilt,'
zei ik daarom.
Ze keek me met een paar stralende
oogen aan.
.Hoe
.Door Amelie te beletten dien Rich
ter te ontmoeten. Je weet niet hoeveel
zorgen me dat baart. Je bent de
eenige tegenover wie ik hierover
spreken kan. En ik beloofde Honoré
Ik brak ineenz af, want een onwillig
terugtrekken van haar hand, deed me
mijn vronw aanzien.
.Zit je nu weer daarover te pieke
ren vroeg ze met iets weemoedigs
in haar stem.
.Ik moet wel. Ze komt morgen al.
En Ik zon zoo graag, dat je me helpen
Hef gevaarigka cynisme dat alom
ln de gemoederen der denkende
moDBcbheid diep wortel heeft gescho
ten en het rgke leven mts esn arm.
zalige schijnvertoonlng doet zien, kan
slechts bestreden en uitgerukt worden
door waarlijk groots daden van hen,
die de macht ln handen hebben.
Deze moreels redding had de
Dulstche rogeerieg de menschheid
kunnen brengen wanneer zg, toen zij
stond op het toppunt van haar macht
had kunnen beslatten tot hot groote
ofler, -waartoe fcii nu door de ojnslsn-
digh den is gedwongen.
Thans is de macht aan de zijde der
geallieerden, met name ln handen
van Wilson. Weilioht heeft nimmer
één mensch zooveel invloed kunnen
uitoefenen als bijmaar nimmer heeft
ook Iemand een zoo groote verant
woordelijkheid jegens de wereld ge
dragen. Zal i>ij blijk geven zich hier
van ten volle bewust se zya
Dan zal hij niet anders kunnen
doen dan thans de geestelijke vrucht
van onze stoffelijke ellende te plukken
en de menschheid door een wat,rijk
onbaatzuchtige daad het geloof in het
goede, dat volon verloten hebben,
terug te gevan.
Voor wantrouwige bedenkingen
en spitvocdlge drogredenen kan dan
gcon plaats sfjn cn alle woorden-
draaierij en theoretisch gegoochel zal
achterwege moeien big van, geen kleine
bijzondere belangen mogen invloed
Uitoefenen maar de eenige groote en
rechte weg zal Wilton zonder dralen
moeten betreden, wil zijn verscho
ning een stralende figuur worden,
waarvan de glans nog eenwen-lang
licht zal doen schijnen in de harten
der oprechte menschen.
In deze richting meet, naar hst ons
schijnt, de roeping van Wilson ge
zocht wdrden, doch wjj vreezen dat
ook hier de geestelijke dingen weer
bij de materleele znllen achterstaan.
Uit materieelo oorzaken voortgekomen
wordt deze oorlog nog steeds om
materleele doeleinden voortgezet
doch buiten den wil en het bewustzijn
der aanstichters en deelnemers cm,
is het vóór alles een geostelljko
worsteling geworden, die alle volken
thans ln hun binnenste doormaken,
zj het op min of meer heftige wijze,
al naar het stadium waarin zj ver
keeren.
Er kan wel degeigk gesproken
worden van een strijd tussehsn gosd
en kwaad, doch men moet dit dan
niet opvatten alsof eenersfids slechts
het goede en anderzijds uitsluitend
het kwade wordt vertegenwoordigd,
doch zóó, dat overal de tegenstelling
tusschen goed en kwaad scherper aan
het licht treedt en een keuze tusschen
deze twee niet langer kan worden
uitgesteld of vermeden. Waonesr de
wereld ten slotte goed kiest en de
jongste gebeurtenissen in Dultschland
duiden onmiskenbaar in deze richting
zal ons nageslacht zich niet over
dezen oorlog beklagen, ook al zal
hst de materlëele naweeën nog langen
tijd aan den l|]ve voelen. Thans is de
keuze aan de zijde der geallieerden.
Hoe zal deze uitvallen?
Dit is do bange vraag, waarmede
wü thans allen rondlcopen en waardoor
we ons gedrukt voelen, beseffende wkt
op het spel staat.
De uitingen in de pers der Entente-
landen stemmen over 't algemeen
weinig verblijdend, doch wij mogen
daaraan geen al te groote waarde hech
ten, al wordt onze hoop op een gunstige
wilde, terwille van mg.'
Ze kneep met haar kleine, smalle
hand zenuwachtig om da stoelleuning.
„Ik ben bang, dat ik er niet veel
aan zal kunnen doen."
.Maar je bent de eenige, die me
zou kunnen helpen."
,Ah I"
Ik wist niet wat er achter dat
ondoorgrondelijke gelaat van mgn
vrouw plaats vond; en ik zal 't wel
nooit te weten komen. Terwgi ik op
haar antwoord wachtte, kreeg ik een
gewaarwording als kwam er weer
een waas tnssehen ons verrijzen,
ondoorschijnend grijs. Ze trok zich niet
terngmaar lag koud en impassief
ln mjju omarmingen een dof-raadsel-
aehtige uitdrukking kwam in haar
oogen.
„Goed," zei ze ton slotte mat,ik
zal alle moeite doen om een ont
moeting tusschen hen te beletten.'
En opeens, hoé 't kwam weet ik
niet, dacht ik haar vastgegrepen te
hebben. Dwaas, die ik was 10, indien
men slechts de vrouwen zien kondon
xooals ze werkelijk waren, wat een
misère zou er niet door voorkomen
kunnen wordenGroot gebracht zon
der een bepaald, ernstig stroven, kon
't niet anders of de vrouw uit de rijke
en meer gegoede standen moest ten
slotte zich vervormen tot een wezen
dat enkel om en voor de liefde leefde
met het huwelijk tot einddoel, ter
bereiking waarvan ze al haar vernuft
beslissing er niet door gevoed.
Hst 1» moeilijk te voorzien wanr eer
Wilson's antwoord ons zal bereiken,
men verwacht, dat hst nog deze wesk
zal zijn. Tot zoolang zullen wij goad
doen ons geduld te stalen eo het beste
te blfl ven hopen in dexa dagen van
folterende onzekerheid.
Het bovenstaande wat reeds ge
schreven en gezet toen ons vanmorgan
het korte telegram bereikte, malïendb
Wilson's antwoord san Duttschlsed,
dat over een wspenstiletanö eerst kan
worden gesproken, wanneer het alle
bezette gebied heeft ontruimd.
Door het stellen van dezen etsch,
dis schijnbaar niet voor inwilliging
vatbaar is tenzij DuItBohland zieh
reeds volkomen verloren gevoelt
beeft Wilson bigkbaar een algeheel
afwijzend astwoord willen voorkomen,
om zoodoende den schijn te reddan,
dat bij de deur voor den vrede nlat
klakkeloos dichtsmijt. Het zal moeten
blijken of z(jn houding in de prsctük
niet op hetzelfde neerkomt. Heel veel
zal natuurlijk afhangen van de vraag,
hoe Dnitschland er ln werkelijkheid
voorstaat, daar het, door allo bezette
gebied te ontruimen zgn fronten moet
opbreken en zich volkomen overgeeft.
Het komt ons voor, dat het daartoe,
ook onder de tegenwoordige regeering,
nog niet genegen is en dat het zal
worden, soosls Prins M»x heeft aan
gekondigd, Ingeval het vredesaanbod
mocht werden afgewezen: een strijd
op leven sa dood!
Binnenland.
Een nieuw model broodkaart.
Aan de tegenwoordige onpractische
indeeling der broodkaarten zal bin
nenkort een einde komen. Naar de
Tel." meldt, zal met ingang van 22
November den eersten dag der 77e
broodweek, de broodkaart niet meer
2800, doch 1400 gram tellen. Ook het
formaat zal kleiner zgn. De bons van
100 gram zullen verdwijnen, daar deze
in de practgk niet meer noodzakeigk
blfjken. De btuinbrood- en rogge-
broodkasrten zullen naast de bons
van 400 gram ook bons van 200 gram
bevatten. Voorts zullen maatregelen
genomen worden, om het clandestien
drukken der kaarten zoo goed als
onmogelijk te maken.
Vleetch voor reitauranti en hotels.
De minister van landbouw heeft den
burgemeesters medegedeeld, dat het,
met het oog op de distributie van
rundvleesch, welke inmiddels li aan
gevangen, bij hem geen bezwaar ont
moet, dat aan hotels, restaurants ea
daarmede gelijk te stellen inrichtingen
weder een hoeveelheid versch rund
vleesch wordt verstrekt.
Voor dit doel zal aan de gemeente
besturen een extra hoeveelheid van
ten hoogste 10 pet. van hot voor de
inwoners der "gemeente bestemde
vleesch kunnen worden toegewezen.
Bessensap.
Do minister van landbouw heeft
bepaald, dat de in de beschikking van
31 Juli vastgestelde maximamprgzen
voor bessensap niet van toepassing
zgn op sap uitsluitend uit zwarte
bessen bereid, mits bet sap werdt
verkocht in flscschen voorzien van
een etlquet, waarop vermeld staat, dat
het sap uitsluitend uit zwarte bessen
Is bereid.
De eeepnood.
Volgens het ,N. v. d. D." zal met
IngsBg van l November a,s.huishoud-
noch toiletzeep meer gefabriceerd
mogen worden. Alleen de fabricage
ven z.g. kleizeep Is dan nog toegestaan.
Onze gezant te Berlijn.
Aan het eind van doze week wordt
onze gezant te Berlijn, baron Gevers,
voor enkele dagen In Dsn Haag ver
wacht.
en anders onbenutte energie ging
gebruiken. En het fanatieke waarmee
ze dat eenige doel van hear leven
najaagt, moest noodzakel(jkerwgze
lelden tot de vorming eener egoïs
tische natuur. Vandaar dat se altijd
en altijd weer eischt, dat onxe harten
enkel en alleen zich tot hhhr wenden
sullen, dat zij slechtB onze gedachten
beheerscht. Dat Is de prijs, welken zg
voor haar liefde bedingt.
Annette's verkoelde houding ver
klaarde ik als jaloerschheld. En lk
verheugde er me over. Mgn hart
verwarmde er zich san en een be-
hagelijk gevoel van macht doortintelde
mijn heele lichaam.
Me over haar heen buigend, zoende
ik haar op haar voorhoofd, en zei op
een zelfbewusten toon„Ik reken op
je, liefste.'
Zg wendde haar gezicht van me
af en antwoordde onverschillig
„Dank jo.'
Een courant opnemend, zette Ikme
ln een stoel aan de tafel waar ik gei
woonigk zat te lezen. Naait me stond
een vaal met viooltje, en duidelijk
werd ik opeens hun zacht bedwel
menden reuk gewaar, waar de heele
atmosfeer in de kamer bezwangerd
door scheen. Die teere bloempjes riepen
in me een vreugde te voorschijn;
een vreugde welke ik lang geleden
reeds verloren gewaand had, maar
die nu plotseling jubelend in me
weergekeerd was. Hun parfum was
Landbouw, Veeteelt en
Visscherij.
Fruit.
Hat hoofdbestuur der Ned. Porno-
logische Vereeniglng heeft aan den
minister van landbouw, ngverhsid en
handel verzocht:
le. Het daarheen te leideo, dat bij
het vaststellen van regeliDgen ten
opsichto van het vervoer, den ver
koop en de -prezen van fruit meer
dan dit tot heden geschiedde rekening
aal worden gehouden met de belangen
van des fruitteler;
2e. dat alsnog voor de tot marme
lades, jams of stroop te verwerken
appels een prfjs worde bepaald, waart
bij rekening wordt gehouden met de
productiekosten
3e. dat een regeling wordt ge
maakt, waaruit de zekerheid voort
spruit, dat de hierboven genoemde
producten de voedselvoorziening in
Nederland ten goede komen, en
4e. dat voor de in de toekomst te
treffen regelingen overleg worde ge
pleegd met de vertegenwoordigers
der fruittelers.
Appelen voor jam.
De minister van landbouw heeft den
prijs van de appelen voor de jamfa-
bricsge verhoogd van 10 tot 15 cent
per K.G,
Behandelen en verwerken van
aardappeloogst 1918.
Zooals reeds bij beschikking van
den minister van landbouw, is bekend
gemaakt, zijn alle aardappelen by het
rooien eigendom van de regaering en
zal voor consumptieaardappelen, zoo
wel van kiel-, zand- alx veengrond
(geen fabrieksaardappelen), bestemd
voor levering ia het najaar, een prijs
worden betaald van f6,50 per 100
K.G.
Nader wordt thans bekend ge
maakt, dat zal worden betaald:
z. voor houdbare aardappelen,
ongeschikt voor tafelgebrulk, zooals
kriel, misvormde, aangehakte, vurige,
enz. en geschikt voor drogerijen, 15
per 100 K.G.
b. voor niet houdbare aardappelen,
zooals zieke, door diepichurft of
ander bederf aangetaste, nat rotte,
totaal groene, enz, bestemd voor
direote verwerking in aardappelmeel,
fabrieken en door de regeering daar
voor aangewezen inrichtingen voor
het fabrioneren van veevoeder, f4 per
100 K.G.
Indien aan drogerijen of aardappel
meelfabrieken de aardappelen gewas'
sehen worden afgeleverd en het ge
wicht na reiniging wordt vastgesteld,
worden da pryzen onder a en bvoor
als zoodanig aigeleverde aardappelen
met vijf pCt. verhoogd.
Het is derhalve noodig, dat de
aardappelen vóór de aflevering worden
gesorteerd ln:
I. Houdbare consumptieaardappelen;
II. Poters
als de essence van een leven waarvan
ik eindeiyk weer genieten ging. En
het gretig met teugen inademend,
riep 't in mgn gedachten al die lieve
intieme beelden wakker, welke het
geheim eener getrouwde liefde ign.
Ik keek naar mijn vrouwen ik ver
wachtte niet anders of de Intensheid
van mgn blik zon haar oogen dwin
gen mijn richting uit te kgken. Ze
Bcheen zich blijkbaar niet van mjn
aanwezigheid bewast; leefde ln de
een of andere wereld vaa haarzelvo,
waar ik Biet vermocht binnen te
dringen. Hoe luchtigjes zien ze er
toch uit, deze tengere, kokette
vrouwtjes; en tooh, door welk een
ontembaren wil worden ze niet be
heerscht; door wat voor donkere
kanalen leiden ze hare gedachten niet,
ondoorgrondeigk en myiteriens! On
bewegelijk zat ze nog daarbijna ln
absolnut dezelfde houding als waarin
lk haar gelaten had; haar beide
voetjes kruiselings over het voeten
kussen, baar hoofd achterover tegen
den rug van de stoel aangeleund en
haar handen alap ter weerszgden
neerhangend. Zelfs in die byna abso
lute Jmpassievitelt lag er een aan-
trekkeigke bevalligheid over baar
houding. En onstuimig bonsde mijn
hart terwgi ik al maar door naar haar
bleef kijken.
Wordt vervólgd).