HEREENIG D. N°s 119. Dinsdag 8 October 1918. 105e jaargang. FEUILLETON ABONNEMENT Pr{ji par kwartaal, in Goes f|!,— buiten Ouaa f 1,25. Aizonderbjke nommers 5 cent. VaraohjatMaandag-, Woensdag en Vrjdagavond. Uitgave Jfeaml. Venn. „Goesche Courant''. UOUBAIMT Directeur6. W. van Barneveld. ADVEKTENTIËN van 1—5 regeii 75 eect, tlka regel meer 15 cant Driemaal plaatsing wordt tweemaal berekend. Familieberichten 1—10 regelt f 1,60 Bewijsnummer* 5 cent. Advertentiën worden aangenomen tot 12 uur voarmiddagu. iïultenlaad. De strijd in en bniten Uuropa. Aan opaiaabarerd r lauws ontbreekt het de laatste dagen niat. Da tijding, dat toning Ferdinand van Bulgarije afstand heeft gedaan van den troon, ten behoeve van ijn zoon Boris, kwam niet geheel onver wacht. Z?n aankomst te Weecen duidde reed» ia dszs richting en het is, zja user persoonlijke sympathise kannando, (e begrijpen, dat hfl de amMti» voor het koningschap in het gezwenkte Bulgarljë mist. Dan jon- gen koning Kal hst minder moeilijk vallen alch bl ds veranderde omstan- digheden aaa ta passen, al kaarten ook voor hom in de toekomst nog wel wrij vlogen wo dsa verwacht, dis hst hem lastig kunnen maken de dynastie te handhaven. Van heel wat meer betsakenlï voor de overige wereld Is iatussehsn het nieuws, dat ons uit Duiteshland be reikt. Pi le a Mas van Baden, de niauwbe' noemde rijkskanselier, heeft niet ge draald mes het doen van een buiten- gewonen stap ter bereiking van den zoo vurig gewenschten vrede. Zater dag heef; hij er den Rijksdag mede In kennis gcitald en zijn regeorings programma ia groota trekken uiteen gezet. De beginselen hierbij voorgestaan, zijn niat slloon die van den rijks kanselier zelf, doch ook van de groots meerderheid van den Rijksdag en dus van het Dulttehe volk. Slechts uit daze omstandigheid, mo gelijk geworden doordat do nationaal- ilbaralen zich hebben versenigd met het minimumprogram der sociaal democraten, kon Prins Max dsn zedsljjksu moed putten, om in dezen tijd de zware verantwoordelijkheid voor de rijfcsrageorla g op zich te namen. Het mees; opvallend in ïijn pro- grammatische uiteenzetting was zijn verklaring, dat de oplossing van het veei betwiste Belgische vraagstuk ïleb richt naar een volkomen horstel van België, ia hst bijzonder, ten op sichie van z(ja onafhankelijkheid en zjja gebiedsomvang, terwjl ook naar een vergelijk In het vraagstuk nopens de schadeloosstelling zal wordea ge- itreefd. Van niet minder groots beteekenls is, dat het program da tot dusver ge sloten vredesverdragen geen hinder paal voor den stlgeinseaen vrede wil laten worden. Dit is das juist het tegendeel van hetgeon Von Payer kort geleden nog deed hooren en een prijsgeven van de verdragen van Brest en Boekarest. Wat de binasniandsche politiek betreft wordt evenzeer met het oude radicaal gebrokan. Met 30 September 1918 begint ren nl6Uw tijdvak in Duitseblands binnonlandsehe geschie denis, zsid® Prins Max, het tijdvak dsr volkaregeering in den waren sin vsn het woord. Wij hopen dat het Inderdaad zoo is, het zou voor heel Europa es» groots geruststelling zijc ais de oude machthebbers voortaan inderdaad niets meer te bestellen heb ben. Prins Msx hesft, op deze basis staande, niet gewacht mat handelend op te treden ter bevordering der vra- dssgedaebte. .Steunende op da instem ming van alle daartoe geroepen per sonen In het rijk zoo seide hij en op de goedkeuring van de gemeen schappelijk met ons handelende bondi Oorspronkelijke Roman DOOR COSINUS. En nti, in eea sombere, donkere stemming, naar hr.ar leege plaats starend, trof 't mo ineens, hoe deze rikeiyk-gedekte, van uitgelezen spij zen voorziene, maar tevens eenzame tafel eigenlijk een waar beeld van ons samenleven gaf. Hot tafellaken werd nooit gespreid tcrwille van eea natuur lijke behoefte, dia voldaan diende te worden, maar enkol omdat er een tijd In iedere huishouding zijn moest, dat er gedineerd word. En zoo was ook nlt onze verhouding het essentieels geweken, hadden wa er ons opzotteiyk van afgewend. Iedsren dag werd de steeds wijder wordende kloof tusschen ons nog meer vergroot door mlaopvat- tingon, bittere woorden ca drukkende momenten vaa eea wederajdseh zwij gen. Klf-ed in zooals ge wilt, een getrouwd leven is au fond voor Ieder hetzelfde met dezelfde betrekkingen tot man en vrouw. WJ s®n uit een deeg gekneed, dat de kl6lne prikkels noodig heelt, die .normale" omstan digheden kenmerken, opdat twee wezens zich .tot èèn zullen vormen. Ik was onvoorbereid geweest op dat genooten, heb ik in den nacht van 5 October door de bemiddeling van Zwitserland een nota gericht aan den president der Vsreenlgdo Statea, waarin ik hem verzoek het tot stand brengen van den vrede ter hand te cemon en daartoe met alle oorlog voerend o staten in verbinding te treden. De nota sal reeds heden of morgen in Warhington aankomen. Zij is ge. richt tot den president der Vereonigde Staten, daar deze in zijn Congres- boodschap van 8 Januari 1918 sn in zijn latere verklaringen, in het bijzon- dor ook in zijn redo in New-York, deu 27ea September, een program voor dan algamoensa vrede heeft opgesteld, dat wij als grondslag voor onderhan delingen kunnen aanvaarden.' De bQ loaders voorwaarden, in dit vredesvoorstel aangeboden, dealde de Rijkskanselier nog niet mede, doch wij kunnen se afleiden uit hat pro gram der meerderheidspartijen, gelijk het .Berl. Tageblatt' dit publiceert. Dit program luidt, voor zoover het op do bulteaiandseha politiek vsn Dnltsehlsrid betrekking heeft, als volgt I. Handhaving v»n het antwoord der rljkrregeering op do psuteljke nota van 1 Augustus 1917. II. Bereidwilligheid om zich oven cenkomstig da volgende beginselen bjj dec volkerenbond aan te sluiten. Do volkerenbond omvat alle sSaten an bernst op de idee der reehtsgeljkheid, zijn doel is waarborging van een duurzame» vrede, hst onafhankelijk brstsan en de vrge economische ont- wikkeling van. alls volken. Da volkeren bond berchormt mst al zijn machtsmid delen da toegetreden staten met erken ning van hun bezittingen en de hun door deu bond gewaarborgde rechten en sluit allo afzonderijke verdragee, dia met het doel van don bond In sirtj d zijn, uit. De grondslagen van den volkerenbond zijn ruime uitbreiding vau het volkenrechtwsdersijdsctio verplichtingen dar staten van elk geschil, da; niet langs diplomatiekcn weg op te lossen is, aan eau minne lijke schikking ta onderwarpen, ver- wetenljklng van het beginsel nopens da vrijheid der sae, een overeenkomst over de wederz{jdtche en gelijktijdige ontwapening te land on ter zee, waarborging van de politiek dor open deur voor het economische en privaat rechterlijke verkeer der volkeren, internationale uitbreiding der sociale wetgeving an bescherming van ar beiders. III. Ondubbelzinnige verelarla g over den heropbouw var, België en vergelijk over schadeloosstelling. 17. De tot dusverre gesloten vre desverdragen mogen geen belomme ring voor een slgemeenen vrede rjjci. In de Ooatioe-proviacles Lith&uen en Polen moeten spoedig volksverte genwoordigingen op broeden grond slag worden ingesteld. Dato statos waarin ten spoedigste een burgerijk bestuur moet worden ingevoerd, mos,en hun grondwet en betrekkingen tot de nabuarstaicn zalf regelen. V. Hat in het leven roepen van een zelfstandigen bondsstaat Elzas Lotha riugen, onder waarborging van vol ledige autonomie in overeenstemming mat de wsusehen der volks tertegen- woordiglng van dien staat. De wereld leeft thans met Daltüefn land in gespannen verwachting van groota gevaar van dan rijkdom, die, zich losscheurend van eenlg geregeld werk, van plichten eu verantwoorde- lSkkeid, in zjja doodeade leegheid, uit louter behoefte aan eea bezigheid, de tegenstrijdige emoties b§ msc en vrouw tegen eikaar optornen doet. En nu drong deze waarheid voor deu eersten keer tot me door, me verlammend door eon wanhopigen schrik, die komt bij het inzien van een onafwendbaar, vernietigend kwaad. Toen ik eindelijk opstond en me naar do zitkamer begaf, vond ik or Annette, diep in een fauteuil wegge zonken voor den haard zitten met haar beenoQ recht voor zich uitgestrekt en de kleine, sierlijke voeten op een voetenkussen rustend. Wat ze jaarlijks uitgat om die kokette stukjes vleeseh on been te schoeien, sou voldoende geweest zijn een gewoon gezin van te onderhouden. Achter haar bleef ik staan en zag op haar neer, op dat luchtig kunstwerk vau haar kastanje bruin haar, op de slanke, jeugdige ijnen vau haar schouders, haar ■oupele figuurtje, de in satijn ge schoeide voetjes en al de bittere ironie van ons huwslgk kwam me weer duidelijk voor ooget. Onwillekeurig moest ik terugdenken aau dien eersten morgen na ons trouwen, toen ze schuchter eon rose voetje van onder de dekens uitstak en Ik er een goud- leeren muiltje aan deed Ik knielde naast haar neer en nam haar hand ln de mQue. het astwoord op dit nieuwe Dultsohe vredesaanbod, dat er wel heel anders uitziet dan vroegers aanbiedingen en dan ook wel wat meer kans op succes schijnt te bieden. Evenwel, de tegenpartij is argwa nend on aan ds winnende hand, z§ sullen waarschijnlijk nog heel andere etechen stollen om zich voldoende gewaarborgd ta sehteu, dat er b(j deze democratische uitingen geen oud miiitairistisch addertje onder 't gras schuilt, dat later in staat sou zjjn door z\jn gif een dunrzamen vrede oamo- gelik te maken. Het is te koper-, dat deze tot zekere hoogte verklaarbare argwaan bij de geallieerden niet tot in hst onredelijke wordt aangeblazen en dat de strijders voor „rscht en beschaving' hun schoono leuzen, nn er gelegenheid voor is, ook door daden zullen belijden. Het moQBChelijk gevoel moot hier aan belde zijden dsn doorslag geven om de versosning mogelijk te maken, die thans meer nabij schijnt dan ooit. De vele teleurstellingen, die wjj reeds ondervonden, kannen ons niet weer houden een spoedigen vrede te ver wachten. Hopen wi), dat hst, ook al staat Duitïehland er thans zeer slecht voor, gesn afgedwcngoD vrede wordt, doch dank zij het nieuwe aanbod, een vrede door verzoening en overleg, weiks de eerige hechte grondslag kan zijn voor den volkenbond, die voortaan Europa zal moeten behoeden tegen oorlogen, als wij er thans een hebben beleefd en, helaas, nog beleven. Zoo juist bereikt ons het bericht, dat Duitschland en zijn bondgenooten Wilson ear, algemssnon wapenstilstand hebben aangeboden. In hat tegen woordig stadium schijnt het ons niet waarschijnlijk, dat de geallieerden bereid sulien zija gedurende eventueels onderhandelingen de wapens te iaten rusten, waaronder hua militaire positie te lijden zou hebben. Stadsnieuws GKHES£NTSR*AD8LKOEN EN ONDER'. WIJZÏRSSALABIS8EN. Zaterdag werd in de sociëteit 7.0.7. alhier da bewuste vergadering belegd op initiatief van de hesrea Welleman en Kolo, waar vrijzinnige en andere raadsleden uit Zuid-Ba veland waren genooöigd cm hot onderwerp der onderwijzerssalarlseen te bespreken, teneinde hieromtrent in do verschil lende gemeenteraden éénzelfde lijn te volgen. Do vergadering was ook voor onderwijzers toegankelijk, die verre in da meerderheid waren. De heer Sole presideerde en heette de talrjke aanwezigen welkom. Hij deelde mede, dat do haar Brants, districtsschoolopziener, da heer v. d. Bout en andere raadsleden bericht van verhindering hadden gezonden. Spr. merkte op dat deze vergadering een vrjjsinuig-democi atiscbe tint droeg, daar er op een vergadering der V. D. kringfederatio toe besloten werd. Wij meenden, zei spr., dat hat ge wen acht was, dat onze partjgenooien ia groote vraagstukken van den dag dezelfde ijjo trokken, wat in da band kan worden gewerkt door onderlinge bespreking. In dezen geest riepen wij dan ook eerst onze geestverwante raadsleden bfleen. Nader bleek ons, uit verschillende brieven eu vragen, dst het ook ge- wanscht was alle Raadsleden op Zuid- „Netty," fluisterde ik haar zacht toe, een naam waarmee ik haar in de wittebroodsweken placht ts noemen Netty Zo antwoordde niet; keerde zwjj gend haar gelaat van me af, maar ik voelde hoe haar vingers zich kramp aehtig om de mjjua kromden. „Liefste,' pleitte ik, „waarom ben ja nu toch zoo?" Ze begon te snikken. „Je bent je bent zoo onaardig, Daan. Ja mag me niet zoo behandelenja hebt me zoo erg gekreukt 1' „Je gekrenkt 1' Ik kwam dichter naar haar toe en ruste mjjn wang op haar schouder. Mjjn vrouw was toch zoo liefl „Waarmee heb ik ja dan zeer gedaan, kindje t" „Je had niet onrecht onrecht vaardiger kunnen zUn „Hos zoo dan, vrouwtje?" „Je maakte zulks akelige toespe lingen. Wist je niet hos je mij daarmee krenken moest?' „Wat voor toespelingen?" „Ach ik praat er liever niet over. „Tos, Netty I' „Van menschen, die beneden hun stand trouwen." „En jü trok 't je aan MJn klein, dwaas kindje, dacht je werkeiflk,;dat 't op jon sloeg?' „Ja, ik heb altgd het gevoel „Hoe kun je nu sooiets denken, Natty 1 Ik heb absoluut vergeten, dat je ooit een anderen stand toebehoorde dan de mijne. Kom, daar moetjeolet Beveland uit te noodlgen. Wjjhobbea daarop teen ook alles verzocht, en w| hopen dat allen, van welke politieke richting of klenr zij ook zijn, straks naar huls tallen gaan met het vatte voornemen de ocderwjjitaafe te dienen. Want volgens onze mesning dienen «5 daarmee tevens de maatschappij eu daarbij "nzo kinderen. Spr. dealde mede dat de heer Kete laar de wet van 23 Febr, j.l. zou uit leggen en nitto de beste verwachtingen van de vtuchtan, door deze vergade ring af ta werpen. De heer Jac WMernan, alsnu het woord verkrijgend!, merkte op dat hier geen sprake was vsn acn Vrp. Dam. propaganda. De bedoeling was ultsinitend het groote lands sn volks belang te dienen. Spr. wees er op hoe het vooi tbren- giogsvermogen van den grond den maatschappcljjkon toestaadibeheerseht, wat volledig nltkomt nu de granzen gesloten zijn. De boer trekt nu aller aandacht en heeft naast hoogere machten de productie ln de hand. Voor dit alles is overleg an kennis noodig. Da grondslag daartoe ligt ln het onderwijs en ds school. Het vak. ondsrwjs bouwt voort op het L. O. ea de plattelandsonderwijzer haeit te zorgen, dat de jongens aan de gestelde eisehen kunnen voldoes. Zjj dragen groeier lasten dan ds leeraren der vervolgseholen. Spr. wees er op, dat, wanneer de vrede gisloton is, oen economische striid zal ontbranden, waaraan ons land moet mesdoen in het belang van elk onzer landgenooten. Een der eorsts factoren hiertoe iz, dat geen enkel brokje van volkskracht verloren mag gaan. Dit Ideaal ie op de L. S. ta bereiken, waar de Menton gevonden moeten worden en acngekwaaks. Hiervoor mosstae voor onderwjzera premies beschikbaar worden gesteld. Andere landen zijn op dit punt voorgegaan. De H. B. S vervolgde spr,, vraagt ook voorbereiding, die ds L. S, moet geven. 9pr. achtte het daarom drin gend noodzakelgk, dat het L O. langs alle kanten goed zjj, daar het den grondslag legt voor verdere ontwik keling ln deu hoogsten sla. Komende tot het doel dezer verga dering, herinnerde spri aan de her ziening der onderwJsorssalariBsea en woes er op, dat de door spr. gekozen weg geen doolweg is geweest. De Bond van N. O. is een andoren weg opgegaan dan verleden jaar; Vrijheid blijheid 1 Spr. draagt hiervoor geen verantwoordelijkheid. Nagaande hos men goed L. O. kas verkrijgen, herinnerde spr. er aan hoe hij 12 jaren geleden in den raad ta Krabbendtjké reeds dcaelfde denk beelden over het L. O. verdedigde als hj thans voorstaat, zoodat er hier geen sprake is van een bevlieging van het oogenbllk. Spr. acht hot droevig, dat hetgeen hij indertjd zei nog steeds urgent is. Noodig is een korps van onderwijzers die met opgewektheid bun werk verrichten, wat slechts mogelijk is, wanneer zjj een voldoend salaris ontvangen. Spr. vroeg de aanwezige raadsleden, wier gering aantal hj betreurde, te be deaken, dat ds leertijd aan de L. O. school slechts 6 jaren dunrt. In dien korten tijd most alles worden gedaan Spr. wees op de moreele inzinking van het volk. Het Is een hoege roeping onder over piekeren.' „En dan „Ja „Je bewondert altijd andere vrou wen „Andere vrouwen?" alsof ik heel niet voor je bestond. Je zei, dat ze da mooiste vrouw was, die je ooit gekend hadt.' „Amelie Je bent toch niet jaloerseh?" „Neenmaar denk je, dat 't prettig voor me Is altjd aan te moeten hooren, dat anderen lief en knap en mooi zijn Ik legde mijn vingers tegen haar lippenen rnfjn mond aan haar oor drukkend, zei ik zacht: „Maar ik dacht er altijd bij, dat mijn vrouwtje de liefste, de knapste cn mooiste van Ze keek me met groote, gelukkige oossn aan. „Werkelijk?" „Werkelijk.' a „En Amelie dan?' „Amelle bljf ik beslist mooi vinden," antwoordde ik glimlachend. „Maarzo is niet èèn van die schoonheden waar je verliefd op raaktze doet me aan een Venus van Milo, of iets dergelijks denken." Ik zoende haar op haar wang. Wat een klein dom, vrouwtje kan je soms toch zfln I* Ze zuchte gelukkig, sloeg haar at m om m|n hals en rustte met haar hoofd op mijn schouder. Er terwijl ik naait haar knielde, begreep lk mezelf niet meer. Da warmte van het vuur, wjjzer en onderwijzeres te zijn aan het lager onderwijs. Door do onderwijszaken ta dienen, dient men een andsbelasg. Wat de financieels kwestie betreft, erkende spr. de moelljkheden hiervan doch turende, dat deze geen beletsel mochten z(jn. Do wst van 23 Febr. geef; esa surplus zonder dat de ge- meeste financiën sr onder lijden. Spr. achtte het gewenseht, dat alia raadsleden beginnen mot personen van zaken te tchelden en de aanhangige kwectle zonder vooroordeel te bo schouwen. Nog merkte spr. op, dat wat voor opeeb. onderwgzers geldt, dit thans uog ln meeriisre mate doet voor de bijzondere ondwwSzers. Door spr. zal thans dan ook op loyale wjzo worden meegewerkt tot finacfiëele gcljkstsl- llng. Spr. deed een beroep op aller mede werking om verbetering te brengen ln de salarissen 'er onderwijzers, ln het belang van het Nederlasdsche volk. Hierna nam de bear Setelaar het woord, die de ulfnoodlgieg de wet van 23 Febr. hier nlt te leggen gaarne had aar genomen, daar er in 't heels land nog verschillende raadsleden zjjn die de oaderwgserssalarlssen nog niet goed behandelen. Spr. wees er op dat ook do aanwezige onderwQsers hier mee hun voordeel zouden kunnen doen. Hst is met de onderwijzers- salarissen een droevige geschiedenis. Bjj de inrichting van nieuwe takken van dienst spreekt het vanzelf dat da aanvangssalarissen niet gering lijp, msu berekent die naar den tegen- woordigec tijd. Hst onderwijf is vaq ouder datum en werd ln vorigs eenweu gegeven door menschep, die daarvoor geen bijzondere opleiding genoten. Vandaar heerseht thans neg dikwijls het denk beeld, dat onderwijs eigenlijk wel door iedereen kan worden gegeven. Nog ln 1901 achtte men een mibimumsalaris van f400 voldoende en werd deze wedde zelfs genoten door onderwijzers met hoofdacts enz. Het is sinds wel beter geworden, maar de waarde van het geld is ook zeer verminderd. Ook thans Is het minimum nog slechts f500, doch er zijn verplichte vorhoo- gingen vastgesteld. Spr. ging de evolutie verder na aan de hand van de voorstellen van Bor- geslns en Rink en zette uiteen wat de wet op 't oogenbllk op 't gebied der onderw|zeras*larissen aan de gemeen tebesturen voorschrijft. Spr. wees er op dat iemand met 20 dienstjaren slechts f 850,— behoeft te hebben. In vele gevallen ontvangt zulk een ocderwSzar weliswaar meer, doch dit neemt niet weg, dat een herziening der algemeens salarisrege- ling uiterst noodzakelijk is. Spr. her innerde aan het voorstel—Heemskerk, betreffende toeslag aan gehuwde onderwjzers en kindertoeslagen, waar van alleen een groep en nog niet eens voldoende baat had. Spr. ging na hoe in 1913 van alle kanten verbetering werd voorgesteld eu hoe ook minister Cort van der Liudenjdeze zaak genegen bleek te zijn, doch het nsïsve Idee had, dat een verbetering in da salaris sen soBder groote kosten kon geschie den. Hef groot aantal leerkrachten maakt echter een groote som noodig ook voor een kleine verbetering. Door den oorlog werd een stagnatie teweeg gebracut. van haar jonge liehasm, van haar zoe ten adem, schenen mQn zicnen te be dwelmen on me in een drommeligen droomslaap te wiegen. Het regelmatig getik van een klok sn het vrooljjk geknetter in den haard, waren'teenl- ge, dat de intieme stilte om ons heen verbrak. Een ongekende, Innig-vredige atmosfeer van huiselijkheid omhulde ons. Annette zei niets; en haar zwij gen was balsem voor me. Een enkele keer beefde ze; een zalige trilling doorschokte haar dan en ik antwoord de erop door haar inniger tegen me aan te drnkkeu. De doffe wanhoop was van me afgeschud en een jeugdig vuur, sooals ik dat ln den oersten tijd van ons huwelijk gekend had, doortintelde pio reling mjjn heele wezen. Een vage, nog heel flauw om lijnde hoop op een hernieuwden band van liefde sn begrepen, welke tusschen ons mogaljjk zou kaantn zijn, scheen me te omgeven. Ik voelde, dat ik haar al haar tekortkomingen en eigen aardigheden makkel{k vergeven zou, neen, dat ik is haar reeds vergeven bitd ln dit zalige samenzijn van toe derheid en zwjgen. En trouwens, waren 't eigenljk niet alle Blechts tekortkomingen van een kind? Had ik ie ma niet wat al te overdreven voorgesteld? Was een betere leiding, een weinlgje meer vertrouwelijkheid waren niet 't dringendst noodig voor een wederijjdieh begrijpen (Wordt vervolgd).

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1918 | | pagina 1