N°« 109. Zaterdag 14 September 1918. 105e jaargang. dit bo. behoort een Bijvoegsel VAKBEWEGING. io FEUILLETON DE SCHILDKNAAP VAN GUSTAAF ADOLF. Buitenland. Gemeenteraad van Goes. ABONNEMENT Prja per kwartaal, In Gobs fl,— bultes Goes f 1,25. Afzonderigke nommers 5 cent. VerschSnt: Maandag-, Woensdag en VrSdagavosd. CWOi i COURANT Uitgave Miami. Venn. „Goesche Courant". -A- - Directeur]: ft. W. van Barneveld. ADVERTENTIËN van 1—5 regel» 75 cent, elko regel meer 15 cent. Driemaal plaatsing wordt tweemaal bsrskead. Familieberichten 1—10 regel» f 1,50 Bewijsnummers 5 cent. Adverteutiën worden aangenomen tot 12 uur seormitdag». Wie gedurende de laatste jaren de Maandschriften van het Centraal Bureau voor Statistiek raadpleegde, zal opge merkt hebben, dat de zin voor orga- niatie, zoowel bij patroons als arbeiders, zich sterk ontwikkeld heeft. Dit is een heugelijk feit. Meer en meer begint men in te zien, dat collectief meer te 'bereiken is als individueel. De arbei dersorganisaties sluiten zich steeds meer aan een, in particuliere en in over heidsbedrijven. Ook dit is een verblij dend verscbijusel. Wij behoeven hier op de voordeelen van organisatie zeker niet meer te wijzen. De vakvereni gingen toch kunnen er het best voor zorgen, dat de arbeidsvoorwaarden in overeenstemming zijn met den levens standaard, kortom zij verbeteren de sociale economische positie van den arbeider. Hebben de organisaties, be kwame, onpartijdige leiders, dan is de kans op scherpe conflicten zeer gering. We bedoelen natuurlijk onder onpar tijdige leiders, menschen die niet ver politiekt zijn. De vakbeweging beeft een enormen omvang bereikt, niet alleen in bet buitenland, maar ook in Nederland. Men oordeels zelf. Het vakvereenigings- congres, dat dezer dagen in Derby geopend is, vertegenwoordigt ruim 4.5 millioen Britsche arbeiders. De belang rijkste vraagstukken worden er behan deld. De regeeringen beseffen de macht der organisaties en trachten door erkenning en tal van practische maat regelen aan de eischen der arbeiders tegemoet te komen. Volgens het Sociaal Jaarboek voor Nederland (een voortreffelijke vraag baak) bedraagt het aantal georganiseer- den in ons land ongeveer 370.000, de adspiranlleden niet meegeteld. Dit is voor ons land een getal, waar rekening mede gehouden moei worden. Welnu, de regeering houdt er rekening mede, maar op baar wijze. De minister van Landbouw, Nijver heid en Handel beeft als toegevoegde adviseurs aan bet Rijks-Centraal-Admi- nistratie-Bureau benoemd de heeren Edo Fimmen en J. v. itijzewijk. Eerst genoemde treedt op als vertegenwoor diger voor bet Ned. Verbond van Vakvereenigingen, laatstgenoemde als afgevaardigde van de Permanente Com missie iuzake crisismaatregelen uit de Christelijke Werkliedenbonden in Ne derland. Nu is bet benoemen van deze advi seurs op zichzelf iets, waarmede wij niet anders dan onze volle instemming kunnen betuigen. Maar wat wij niet tactisch believen te noemen is het feit, dat alleen een vertegenwoordiger uit de moderne en christelijke kringen is uit verkoren. Zulks is een miskenning van den Neutralen en ook van den Syndi- calistischen Bond. De minister maakt het echter nog bonter. Op verzoek van genoemde heeren krijgt men nu ook adviseurs in de verschillende Landbouw- commissies. Nu zou men denken, dat de minister zijn fout herstelde en alle bonden deed vertegenwoordigen. Geen sprake van. Wat toch is gebeurd? De minister heeft besloten in iedere pro- Naar het Daltaeh van K. F. MEIJER, door B. BOERMA. .Leg dezen heer uwe hand op den •chonderbeval hj. De tcherprechter trad nader, doch waagde het niet te gehoorzamen, want de vorst had den degen nit de schede getrokken en een onheilspellend gemurmel liep door den kring. Gustaaf ontwapende den Lauenbur- ger, zette de kling met de pnnt tegen z(jn voet en liet ze stak springen. Dan greep hfj de breede en behaarde hand des scherprechters, legde en drnkte ze op den schouder des Lauen- bnrgers, die als verlamd stond en hield ze daar een pooa vast, terw01 hU zeido: „Je bent een rijksvorst, knaapIk mag je niet aan den lijve straffenmaar de hand des benls rast op je.' Toen wendde hij zich om en ging heen. De scherprechter volgde met afgemeten aehreden. vincie een comité van drie of vier personen te vormen, Dit comité kan zijn op of aanmerkingen aan den regee- ringscominissaris kenbaar maken. Nu zijn de heeren Pionnen en Rijsewijk uitgenoodigd om aan den commissaris een voordracht in te dienen van drie of vier personen. Het is gewoonweg bespottelijk. Het laat zich immers vol komen begrijpen, dat deze heeren bun keus natuurlijk tot partijgenooten be palen. Worden er vier benoemd, dan hebben of de Neutralen of de Syndi- calistiscben een kans. Die kans is echter zeer gering. Een woord van krachtig protest tegen deze wijze van bandelen is volkomen op zijn plaats. Wij voor ons zouden meenen, dat juist in de eerste plaats een vertegen woordiger van den Neutralen Bond benoemd bad moeten worden. We heb ben iu ons land vijf vakbonden, de moderne, de katholieke, de christelijke, de syndicalistische en de neutrale bond. Van deze vijf staat alleen de Neutrale Vakbond voor iederen arbeider open. De modernen, vereenigd in hetN.V.V., hebben altijd wel beweerd, dat hun bond neutraal was, maar als men het antwoord leest, op een betoog van den heer Marchant, dan zal een ieder moe ten erkennen, dat bet N.V.V. een soci alistische vakcentrale is, een z.g. bij wagen van de S.D.A.P. Het bestuur van het N.V.V. schreef namelijk o.a. bet volgende „Het Verbond is groot geworden, mede door het bondgenootschap met de S.D.A.P. en wij hebben geenerlei behoefte hierin verandering te brengen." Duidelijker kan het toch niet. Laat het voor vele arbeiders vereenigd in bet N.V.V, een waarschuwing zijn. Dat de drie andere bonden niet neu traal zijn, behoeft geen betoog. Het is te betreuren, dat de meeste vakbonden gesplitst zijn volgens ver schillende politieke stroomingen, nog erger is het als de minister aan enkele organisaties de voorkeur blijkt te geveu. Het was, wij herbalen het, heel wat logischer geweest, als in de eerste plaats de Neutrale Bond was uitge noodigd. Een vakvereeniging immers behoort geen kweekplaats voor de een of andere politieke partij te zijn. Men leze in dit verband de voorstellen maar eens, die op bet congres te Derby in gediend zijn. Gelukkig beginnen in ons land de arbeiders dat in te zien, want de Neutrale vereenigiugen gaau flink vooruit. De bevoorrechting van de regeering aan sommige organisaties zal dieu groei wel niet in den weg staan, maar wij zouden toch wel willen weten, wat de minister tot zoo'n handel wijze bewogen beeft en wij hopen, dat hij nog gelegenheid vindt, bet gedane onrecht te herstellen. De strijd in en bniten Europa. Het is misschien nog dc vraag om nit de geringe vorderingen, die de geallieerden de laatste dagen maak ten, te conclndeeren, dat het met de uitbreiding van han aacces gedaan is, cu de Dnitichers hun oude verdedl- gingsatellingen hebben ingenomen en zich ten W. van iiaraerljk op een nieuws linie hebben hersteld. Toch scbjjnt het steeds waarschijnlijker te worden, dat de terugtocht der Duit- Den page Leubelflng, die door de dicht op elkaar staande heeren in een vensterni» was gedrongen, waarvoor een zwaar damasten tapji met reus achtige kwasten hing, had de gebeur tenis in een krampachtigen lacb doen ■chieten, zoo'n schik had hg in de zaak. Na het bloedig verscheiden van van Corinna, dat hem tegeigk getrof fen en verlicht had, waren hem de door zftn held vernederde vorsten ar» de pirionen uit een tooneelituk voor gekomen, nagenoeg evensoo al» een jongen met pleiier en een onderdrukt lachen zijn vader, in wiens bescher ming hij zich veilig gevoelt, een knecht, die zjjn plicht heeft versaakt, hoort nltlachen. Bij 't eerste woord echter, dat de Lauenburger had uit gesproken, wat hij door schrik aan gegrepen over de huiveringwekkende gelijkheid, die dien» stem met de zijne had Dezelfde klank, dezelfde kracht en helderheid. En deze sehrik ver anderde lu «fgrQzen, toen, nadat koning Gustaaf zich verwgderd had, de Lauenburger een gekuuiteld lachen deed hooren en op scherpen toon Uitriep„Die Zweedsche boer, hg heeft gescholden als een stalknecht 1 Voor den duivel, hebben wij daar heden reden voor gegeven I Fereat Gustavus 1 sciiers grootendeels gestaakt Is of ai- tbaus niet de voortzatting zal vinden, die noodlg zou z{n om aan den oorlog een beslissende wending to gaven. In desa omstandigheid, dis wederom het troostelooze uitzicht opent opeen onafzienbaren daar van des airjd, is van belang to achten, wat een Brltseh overzichtschrijver is do „Times" be weert over den huldigen toestand en de mogelijkheden van do toekomst. Da schrijver, dia niet da eerste da beste moat zijn, acht hot noodlg om naar aanleiding van d&c Duitschan terugtocht een waarschuwende stom te doen hooren. „Deze terugtocht, zegt hg, is niet vrijwillig geweest ie dozen zin, dat de vgand naar eigos goedvinden han delde, maar ongetwijfeld is hij van plan geweest om terug te trekken sedert de overwinningen vanFoch ia Juli hem overtuigden, dat hij gsen kans zou krijgen om door te brekan. Hoe bamoedigand onze overwinningen ook geweest zijn, zij hebben slechts een deur opengeduwd, die al op een kier stond. Dit alles bawijst, dat da vijand elke gedachte aan een atrategischsn aanval in hst Westen heeft opgegeven, maar boe dikwijls is dat vroeger al gezegd Men zeido hot in 1915 en opnieuw verleden jaar. Telkens heaft de v5»nd hierop geantwoord door ons elders esn ernsligen slag tos ts bren gen, in 1915 te Gorlice, die hot begin van het einde van Rutland was, en verleden jaar in Italië en door het vredesoffensief tegen Rusland, dat naar Brest Litofsk voerde. Hst is waar, dat wij nu starker zjjn. Alhoewel Hlndenbnrg's manifest toont, dat het moreel van den vijand slecht is, is de militaire toestand toch In zf|n wezen dezelfde als daarvoor. De vijand trekt, nu zoo goed als vroeger, In Frankrgk terug, cm om elders een slag toe te brengen. Nu zoo goed als vroeger Is de vraag: kuonen w® hem in Frankrgk hard genoeg trseffn om »jja pogingen elders te "neutraliseeren Totnogtoe Is ons dat niet gelukt en is elke overwinning geëindigd met anticlimax. Eerst hebben de Mar re en Yperen Rusland niet behoed voor Gorlice en evenmin heeft hst voort durends EageUehe offensief in 1916/17 Italië gevrijwaard tegen den aanval en Rutland tegen ondergang. Weiken waarborg hebben wg nu, dat er niet een nieuwe anticlimax zal komen? Wat de vgand voornemens is, is blijkbaar een verbetering van sjjn toestand in het Oosten, terwgi hg aas Fraakrijk een schikking in het Wen ten aanbiedt. Zfin voorwaarden zullen „edelmoediger" zjju, al naar hij ge: dwongen wordt, meer gebied te ont ruimen. Zulk een vrede zou noodlottig sfln voor onze verwachtingen op een nieuwe wereld na den oorlog en zou bijzonder gevaarlijk sfla voor de po sitie van Engeland ia Azië. WJ zijn de verliezende partg in dezen oorlog, als België en Frankrgk gered worden en Duitschland als mededinger van Engeland in Azië in de plaats komt van Rusland. Het denkbeeld, dat nu ls Duitschland veld wint, is om voor do Duitsche grenzen in Europa een reaksvan zoogenaamde onafhankelijke bufferstaten, zoo noodlg zoowel aan Franiche als aan da Russische grens, in de plaats te stellen, en met aldus beschermde flanken ln Azië vergoe ding te zoeken voor het fiasco tegen over Frankrijk en een gevaarlijke buurman voor Indië te worden. De deskundige bespreekt dan verder de vraag, wat Duitschland elders zal doen. Het kan zgs, dat het Italië aanvalt of dat het een veldtocht on derneemt om de bolsjewikl ts steunen. Het kan ook zga, dat Duitschland (Weg met Gustaaf!) Leve de Duitsche vrijheid 1 Broeder, laat ons ln mgn tent esn spelletje spelen. Ik laat een Würzburger opsteken en daarbij schoof hg zQn rechter arm in den linker van den vorst, die naast hem stond. Maar deze trok den arm beleefd terug en antwoordde met afgemeten buiging.- 't Spijt me, mijn waarde, ik heb al een afspraak. Zich tot een anderen graaf wendende, noodde de Lauenburger deze met nog vrooigker, doch dringender woorden uit„JU «oogt hst mij niet weigeren, kameraad I Jij bent mg nog revanche schuldig." Deze echter, een driftig heer, keerde hem zonder een woord te spraken, den rug toe. Zoo vaak hg het versook herhaalde, zoo vaak werd hg ea steeds op korter in ruwer toon afgewezen. Voor zijne schreden en gebaren vormde zich oen ledig en do heele ruimte werd verlaten. Nu stond hg alleen in het door allen verlaten vertrek en begreep, dat hg voortaan door al de zijnen zou geme den worden. Zija gelaat vertrok van wosdo. Woedend balde da gebrand merkte de vuist en dreigde, zs op heffend, het noodlot of den koning. Wat hU In zieh zeil bromde, verstond de page nietmaar de uitdrukking Engeland's positie in het Oosten meer rechtstreeks zal bedra gen. Er zal veel afhangen van de wij se, waarop da veldtooht in het Westen zich ontwik kelt en van de hulpmiddelen, die Duitschland nog beschikbaar heeft. Wy kunnen deze plannen verijdelen door een omverwerping van TurkCe. De gealiiesrden zullen echter pas, als zU door de Maasiinia heengebroken zijn, den Dnitschen bodem kunnen bedreigen. Zullen wij echter de Duit sche verwachtingen fnuiken om ln het Oosten het cadeelig saldo in het Westen goed te maken? Het Is een geweldige taak, en wanneer moeten wg aannemen dat zij volbracht zal sgn Van dit jaar niet, want het Is al bijna half September en nu de vijand van ziss is stand te houden, zal het al mooi zijn als wU hem van da gewgzigde Hindanburglinie naar da volgende terug driven. Wij kunnen de taak, als alles goed gaat, komende jaar volvoeren. Als de beslissende overwinning echter oog langer uit gesteld wordt, staat man voor het gevaar van een vrede, die het militai- risms in Europa enkel zal verslaan, om zfin verwoestingen naar Aslë over te brengen. Van zulk esn vrede sou Engeland misschien alleen en zonder iemands hulp don last mosten dragen. Dit is voor Engeland een van de ernstigste feiten van den oorlog. Daarom is het zoo noodlg om het Oostelijk front te herstellen, Als dat gebeurd is, kunnen wg met minder bezorgdheid de militaire beslissing ln Frankrijk afwachten. Maar sco lang dat niet het geval is, is wachten ge vaarlijk. In het Oosten zijn in deze richting al eenige vorderingen ge maakt, maar tenslotte moet datgene, wat wg van Moermansk en Archangel Uit en in Siberië kunnen doen, hoofd zakelijk afhangen van het Russische volk zelf. Deze expedities heboen twee oogmerken, namelijk om zekere waar borgen te scheppen tegen een Dnit schen opmarsch in Oostel|ke richting en een tosstand te vestigen, waarin het nieuwe Rusland, als het weer de bondgenoot van de geallieerden wordt, snel eu gemakkelijk hulp zal kunnen krijgen. Hst eenige offensief dat voor ons ln hst Oosten mogelijk is, sou tegen Turkjja gericht moeten aja. Duitschland staat nu op de ignen van Rutland's historische expansie. Wij flankeeren ze uit het Noordse, wij kunnen ons is Siberië er tegen te wssr stellen, maar de hoofdlijn loopt tussehen de ZwarteZee en de Kaspische Zee, ln Zuidelijks richting naar PerziS en dia Oostwaarts naar Afganistan en Midden-Azië. Deze Zuidoostelijke doortocht kan alleen versperd worden door een omverwerping van Tarkje. Alle Aziatische ambities van Dultesh- land en xUn voornaamste hoop om (afgescheiden vau het vooruitzicht op economische winsten in Rusland) voordeel uit den ooriog te trekken, berust op Turkije. Duitschland moet ten slotte iu Frankrijk verslagen worden, maar dis nederlaag moet verdaagd worden en wU moeten ons tegen de gevaren van die verdaging verzekeren en herverzekeren in het Oosten, en bovenal iu Turkije. Wg hebben dit beioog bier uitvoerig weergegeven, ten eerste, omdat het geen erin wordt opgemerkt belang wekkend genoeg is, maar ook, omdat wij hier te doen hebben met een zeldzaam openhartige uiting van Engeleche zijde, waar men anders wel de kunst verstaat de ware be doelingen te verbergen onder een huichelachtig idealisme. Deze schrijver ver-bloemt echter niet de practische belangen, waar het, wat Engeland betreft, omgaat en men kan van den voornamen kop was zoo duivelachtig, dat de luisteraar haast in zwgm viel. IV. Iu het schemeruur van denselfden dag, zoo rijk aan gebeurtenissen, werd den koning de aankomst gemeld van een Friedlandseheu kapitein, die van een behoorlijken geleibrief was voor zien. Misschien kwam hij, om over de begrafenis van de in het laatste treffen gevallenen te spreken of over een schikking te handalen, zooals tuisoben tsgenovor elkaar liggende legers wel eens meer getroffen wordt. Page Leubelflng geleidde den kapi tein in de juist leege ontvangkamer, waar hU hem verzocht te wachten bij zon hem aandienen. De Wallen, steiner echter, een mager man met een geel, teruggetrokken gezicht, hield hem tegen, zeggende, dat hU na zoo'n langen rit graag even wilde rusten. Onachtzaam ging hij op een stoel zitten en begon met de page, die voor hem was blUven staan, een onverschillig praatje. Zoo bg zUn neus langs zeide hij 'tkomt mij voor, dat ik die stem wel meer heb gehoord! Mag ik uverzoe ken uw nazm te noemen." Leubelflng, door s,(jn verklaringen dan ook over tuigd worden, zoo men het nog niet was, dat Engeland zieh niet inspant den oorlog te winnen ter wille van louter Activa idealen, maar wel degs- ljjk om er tot ln leegte van dagen uiterst tastbare vruchten van te pluk ken. Daarvoor mag- Turkfë gerust vernietigd en Duit.ohiand lamgeslagen worden, daarvoor behoeven geen rech ten van andoren ts worden ontzien, daarvoor is, naar het schgnt, alles geoorloofd. Ce oude Britsche hasrsch- zucht, die zich zooveel moeite geeft om zich achter een harten veroverend mom te versehnilen, komt in het boven aangehaalde weer eens onverholen om den hoek kjken en wij zullen er ons nut mee doan, door dit niet on opgemerkt te laten voorbijgaan, tan einde geen slachtoffers te worden van een bedriegelpken schgn, die reeds zoo menig hoofd op hol bracht. Sehooao woordon hebban w(j nu genoeg vernomen, zoowel van Entente als van Centrale zgde. Ons geschokt vertrouwen in de goede bedoelingen van beide partgen en in de mensch- held in haar geheel zal echter slechts hersteld kunnen worden door zuivere en onbaatzuchtige daden, die getuigen van een eerigke onderwerping van alle belangen aan het hoogste gezag van het recht. Donderdagavond 12 September. Voorzitter d6 heer D. D. v. d. Bont, loco-burgemeezter. Afwezig waren de heeren Donner, Hollmann en Plazisr, allen met ken nisgeving. De voorzitter deelde mede, dat hij vau den burgemeester een schrgven had ontvangen, waarin deze ham mededeelde met Ingang van 1 Sept. twee maanden verlof te hebben ont vangen en de hoop uitsprak daarna zijn ambt weer te knnnen hervatten. De voorzitter uitte de beste wen- schen voor esn spoedig herstel van den heer Hajenius. Ingekomen Stukken. Door den Goesehen Bestuurder obonü is een adres ingediend, waarin den raad wordt verzocht om te bevorderen, dat het bouwen van woningen door de Bouwvereeniging „Nieuw Goes* voortgang heeft en om medewerking te veriaenen voor het samenstellen van een steunregeling voor werk- loozen. In de hieraan toegevoegde memorie van toelichting merkt adressant op dat van de zgde der bouwvakarbei'. der», en ook door arbeiders buiten hot bouwvak, met zorg den komenden winter wordt tegemoet gezienen niet zonder redenen. Immers, binnen een week of zes, zeven, krggt naar alle waarsehjjniykheid een groot godeelte der arbeiders van „Nieuw Goes* ge daan, terwijl ook door particulieren in dezen crisistijd weinig wordt gei bouwd. Voor den arbeider beteekent geen werk, geen eten. BU de heerschende duurte is het voor den arbeider met werk niet mogelijk zieh van het allerr noodigsta te voorzien, laat staan dea arbeider, die geen werk, dus geen verdienste heeft. Voor de arbeiders, wien het spookbeeld van werkloosheid steeds aaugrgust, behoort aldus adressant iets gedaan te worden. Om de door werkloosheid getroffen arbeiders en hunne gezinnen voor ondergang te behoeden, is in verschil, lende gemeenten een steunregeling ingeBteld, die den gedupeerden arbei ders recht geeft op een weksljjkiche geldelijke ondersteuning. De kosten, zeker, dat hy dit koude en dietaor- achtige gezicht nooit gezien had, antwoordde onbevreesd: „Om nwe genade te dienen, ik ben des konings page, Leubelflng van Neurenberg." „Een stad, waar veel moois en kunstigs wordt gemaakt," merkte de ander tamelijk onverschillig op en vervolgde: „Wil de jonge heer mg 't genoegen doen, dezen handschoen het is een linker te proheeren? Men hesft my in mgn jeugd by de Jezulten, waar ik opgovoed ben, de nederige en dlenstwaardlge gewoonte geleerd, die mg nu bU mijn kapitein schap inderdaad niet al te goed te pas komt, verlorene en b| den weg liggende voorwerpen op te nemen. Dat ie mg nu echter zoo bggebleven, dat ik het niet laten kan." Daarbg haalde hy een loeren ruiterhandsehoen, zooals toen veel gedragen werden, uit den zak. Deze was echter van buitengewone slerigkheid en een in 't oog vallende lenigheid, zoodat wel negen tiende der Wallensteinsehe of Zweedsche soldatenhanden by een poging om hem aan te trekken, hem zouden hebben doen barsten. „Ik vond hem buiten voor de onderste trede van den trap." (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1918 | | pagina 1