N°. 105.
Donderdag 5 September 1918.
105e jaargang.
DISTRIBUSIEWET,
FEUILLETON
DE SCHILDKNAAP VAN
GUSTAAF ADOLF.
ABONNEMENT
Prjjs per kwartaal, Ia Goes f 1,—
buiten Goes f 1,25.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
Verschut: Maandag-, Woensdag-
an Yr§dagavon<ï.
GOESCHE COURANT
Uitgave Naaml. Venn. „Goesehe Courant". Z» - Directeur: O. W. van Barneveld.
ADVKRTENTIËN
van 15 resa-s 75 aent, elke
regel n? er 16 cent.
Driemaal plaatsing wordt tweemaal
berekend.
Familieberichten 1—10 reg6ls f 1,60
BewUsnurasaers 5 cent.
AdvertentiSn worden aangenomen
tot 12 uur woormidiSao*.
No. XXXIX.
(V L A S).
Medelevende met en belang stellende
in alles, wal de Nederlandse landbouw
in 't algemeen en de Zeeuwse landbouw
in het bijzonder aangaat, hebben wij
natuurlik de feestvergadering der Z. L.
M. medegemaakt. Al dadelik willen wij
zeggen, dal dit meer was dan een her
denking alleen, maar dat bet' was een
vergadering, waarin zaken teerden gedaan,
spijkers met koppen geslagen I Drie
onderwerpen willen wij nader belich
ten n.l..:
a. vlaslevering 1918;
b. aardappelpolitiek
c. de na behandeling der agenda
gestelde vraag „Waarom plaat
sen de coöperatieve suikerfabrie
ken, speciaal de jonge coöperaties,
geen aandelen bij
Deze 3 onderwerpen zijn alle urgent,
doch men moet nu eenmaal een keuze
doen in de volgorde. Zoo ook b.v. het
Kamverbod, maar daarover schreven wij
reeds eerder.
Ook zou de ,/pulpregeling 1918"
nader besproken kunnen worden, maar
men kan niet alles alleen. Wellicht
zullen anderen ons daarin helpen
Vlasverbouwer zijn we niet, en toch
wensen wij een lans te breken voor
dezulken, omdat wij hunne klachten
gerechtvaardigd vinden en dat wel op
de volgende gronden
Waarom is er door de loeren lijnzaad
gezaaid, vlas verbouwd?
Zonder franje is het antwoord, omdat
daarin werd gezien een lonende kuituur.
Zeker hebben de boeren daarbij niet
gedacht, dat zij tegelijk daardoor zo'n
groot gemeenschapsbelang dienden. Dat
zijn ze met ons pas te weten gekomen
op de vergadering der Z. Ij. M., waar
door een deskundige zo duidelik in 't
licht is gesteld, wat de eindprodukten
van vlas voor de samenleving waard zijn.
Wij voor ons hebben daaruit deze
konklusie getrokken de teelt van vlas
komt in vele gevallen de gemeenschap
ten goede en tweemaal moet men zich
bedenken om maatregelen te treffen,
welke deze kuituur in gevaar brengen I
Eu nu, belaas kunnen wij niet nalaten
te publiceeren, dat inderdaad maat
regelen zijn getroffen, welke in deze
richting gaan en welke eenvoudig tot
resultaat zullen hebben, dat, evenals bij
koolzaad (gok aan banden gelegd een
PREMIE van rijkswege zal moeten wor
den gesteld op de verbouw van vlas
En dat kan niet anders, omdat de
boeren nu niet meer zijn de onnozele
schapen, waarvoor de stedeling ben
vroeger aanzag, maar omdat zij bewust
zijn van hun waarde tegenover de
gemeenschap. De omstandigheden heb
ben huti dat geleerd En in dit, be
paalde geval, hebben zij recht van
verweerNiet moeilik toch is bet om
aan te tonen, dat volgens getroffen
regeringsmaatregelen, de vlassers per
H.A. evenveel zouden verdienen, als de
boer met alle risico bruto ontvangt.
Geen wonder, dat de verbouwer protes
teert, vooral nu de inbezitname, de
vordering, te voren niet was bekend,
maar uit de lucht is komen vallen,
Naar het Dultacb van K. F. MEIJEB,
door B. BOERMA.
Dg met veel omzichtigheid gedane
keuze scheen uitstekend uitgevallen.
De nog jonge man, een .Zweed van
goede familie, dia op lange reizen veel
menscheu- en wereldkennis had op
gedaan, vereenlgde in zjjn persoon
alle lichamelijke en geestelijke voor-
deelen: een eleganten lichaamsbouw,
Innemende gelaatstrekken, een fijn.
gewelfd voorhoofd, aangenaam optra
den, betameljke zedigheid, ver ver
wijderd van die duistere gestrengheid
en bespotteljke pedanterie, adellijk
eergevoel, Christelijke ootmoed. En
de hoofdzaak was: hij was een echte
Lutheraan, die, volgens eigen getui
genis, eerst in 't moderne Babyion
n.l. Rome, de Roomsche gruwelen
aanschouwende, bevestigd was in een
geloof, dat hj totnogtoe slechts aan
geleerd had, De koelberekende en
verstandige gouvernante herhaalde in
Ieder harer brieven, dat deze jongeling
haar volle vertrouwen genoot. Ook de
toen de oogst voor de deur stond en
alle risico was geleden
Waarvoor gem maximumprijs op de
eindprodukten Daarmede zou de ge
meenschap meer zijn gebaat! De on
tevredenheid der verbouwers zou daar
door ook zijn beperkt. Nu wordt er
opgeëist en gevorderd, mede zogenaamd
in 't belaug der kleine vlassers, en juist
deze ook protesteren
Werk gaat onze gemeenten uit, vee
voeder verdwijut vau onze boerderijen
en dat alles ten koste der belangen
van velen en tot voordeel van enkelen
Laat de getroffen maatregelen herzien
worden Verdeel de prijs tussen eind
en grondprodukt meer regelmatig, dan
wordt de producent ter wille gehouden
en de gemeenschap lijdt er niet onder,
integendeel wordt daardoor gebaat
Krabbendijke. JAC. WELLEMAN.
De vleeschvoorziening-
de kleine plaatsen.
in
Het is nu reeds vijf maanden ge
leden, dat het slachtverbod is afge
kondigd en datalseenigevleeschvoeding
ons in 't vooruitzicht werd gesteld de
gerantsoeneerde eenheidsworst en bet
kalfsvleesch.
Van de eerste soort hebben wij bier
eenige keeren een zending gehad, doch
van bet kalfsvleesch is de smaak ons
niet meer bekend. Twee of driemaal
is een wagonlading toegezonden, waar
van de inhoud ook nog eenmaal afge
keurd is. Er zijn gezinnen, die al dien
tijd geen vleesch hebben geproefd,
doordien zij de stem des omroepers
niet hadden vernomen en zoodoende de
gelegenheid, waarvoor hun bon geldig
was, voorbijging. Ofschoon de billijkheid
zou meebrengen, dat deze bij de volgende
gelegenheid het eerst in aanmerking
kwamen, schijnt dat bier niet zoo te
zjjn.
Wij voedden ons dus met de 2 ons
slecht brood en dito regeeringsaard-
appelen en de weinige kruideniers
waren, die werden verstrekt. Een en
ander samen „te weinig om te leven,
teveel om te sterven".
Het is ons altoos voorgekomen, dal
het slachtverbod, zonder eenige over
gang genomen, vee! te straf was.
Wanneer de veestapel moest worden
gespaard, dan had men reeds vroeger
en meer geleidelijk daartoe moeten
overgaan.
Dat vooral in den eersten tijd van
inwerking treden van dezen maatregel,
de vleeschvoorziening voor de militairen
nog op zeer royalen voet door bleef
gaan, maakte de besparing veel geringer
dan mogelijk was geweest, maar des
ondanks kou op die manier tegen het
najaar een kolossale vooruitgang zijn
te boeken in den veestapel en de
vleeschvoorziening voor den winter
verzekerd zijn.
Hoe onaangenaam deze bepaling ook
was en hoe onvoldoende onze voeding,
vooral toen ook de eieren verdwenen,
wjj troostten ons met de wetenschap,
dat het nu gespaarde ons ten voor-
deele zou komen en dat ook elders in
ons land hetzelfde werd ondergaan.
Op dit laatste punt zijn we in den loop
der vastenmaanden al ontgoocheld. Het
is bekend, dat terwijl vleesch en viseh
hier bij uitzondering zijn te krijgen,
jonge primes leerds flink met baar
heldere hoofd en onder zoo'n leeraar.
Daar betrapte de gouvernante op
zekeren dag de learzame en phan-
tasiarSka Christina, hos zy, in een
hoekje verscholen, in alle stilte bezig
was, de knoopen van een rozenkrans
van geurig cederhout, waarsan zy van
tjjd tot tjjd met snuffelend neusje rook,
al biddende te verschikken. „Een ver
scheurende wolf in de schazpspels!"
schreef de brave gouvernante met vjjf
uitroepingiteekens er achter. „Ik sloeg
van schrik en ontsteltenis de handen
boven 't hooid samen en werd zoo
wit als de muur."
Ook Guitaaf verbleekte, op het
diepst getroffen en zijn groote blauwe
oogen staarden in de toekomst, h{j
kende de broeders van de orde van
Ignatius do Loyola.
De Jesuit werd gevangen gezet en
zou volgens de gestrenge Zweedsche
wet onthoofd moeten worden, als de
koning geen genade voor recht liet
gelden. Deze echter beval den page,
per keerende post aan de gouvernante
te berichten, dat er met het meisje
niet veel over gesproken behoefde te
worden, daar men 't best deed, de
heele zaak als kinderspel te beschou-
wen den Jezuit achter moest men
zoo spoedig mogelijk en zonder op
zien over de grenzen sturen, want"
zoo dicteerde hy Leubelfing „ik
daaraan in de groote steden geen ge
brek is.
Dagelijks wordt daar de versche
visch aangevoerd en tegen een prijs
van 28 cent per kilo verkrijgbaar ge
steld. Alleen in Rotterdam worden op
die wijze dagelijks 1000 manden visch
verkocht, waaroor de stad in 4 wijken
is verdeeld. Ook in Den Haag en
Amsterdam is de vischvoorziening uit
stekend geregeld. Wie een prijs van 70
tot 80 ct. per Kilo wil besteden kan
daarvoor de beste visch bekomen.
Niet alleen-wat de visch-, maar ook
wat de vleeschvoorziening betreft is de
groote-stadsbewoner bevoorrecht.
Minstens I ons per hoofd en per week
is voor ieder beschikbaar, terwijl iu som
mige winkels vleesch ligt uitgestald,
dat buiten distributie verkrijgbaar is.
Van een toestand zooals hier in Goes
en op de dorpen, is dan ook geen
sprake, daarbij vergeleken is het in de
groote steden nog best, terwijl een
vergelijking tusschen de omliggende
dorpen en Goes nog weerio het nadeel
uitvalt van de laatste. Ofschoon ook aan
de dorpen geen vleesch wordt gezonden,
beeft men daar nog wel eens een geluk
bij een ongeluk, wanneer het vleesch
van een uit nood geslacht beest wordt
gedistribueerd.
Deze toestand, die reeds maanden
duurt, is aan degenen, die met de
leiding der distributie zijn belast, be
kend. De heer Bogaardt heeft zich
indertijd reeds gewend tot den minister
van landbouw met het verzoek deze
bevoorrechting der groote steden voor
namelijk Amsterdam, Den Haag en
Rotterdam te doen ophouden. De uit
werking daarvan is echter nihil geweest.
Men houdt dus welbewust deze schro
melijke onbillijkheid iu stand. Wanneer
straks duizenden koeien zullen worden
aangewezen voor den uitvoer, dan zullen
we het gevoel krijgen, dat deze zending
mogelijk is door het ons onrechtmatig
onthouden vleesch.
De verwachting is echter, dat be
halve voor uitvoer nu ook een belang
rijk deel onzer veestapel zal worden
geslacht en ingezouten voor de bin-
nenlandsche consumptie. De verklaring,
die ons indertijd is gegeven van het
slachtverbod, hield in, dat de regeering
beoogde te voorkomen, dat te mager
vee zou worden geslacht, waardoor in
den vetnood niet zou worden voorzien.
Het is dus nu de tijd, dat uitvoering
aan deze plannen zal worden gegeven.
De beesten hebben nu de vette wei-
tijd achter den rug en de reden van
het slachtverbod kan dus als vervallen
worden beschouwd.
Wij vinden in de Middelburgsche
en Vlissingsche Courant tal van ad
vertenties van slagers, die zich aanbe
velen voor de levering van distributie-
vleesch a f 1,50 per K.G.
Op onderzoek uitgegaan, blijkt hier
ter stede bij de slagers van een ophanden
vleeschdistributie niets bekend en kómt
-het bang vermoeden bij ons op, dat
ook nu weer de Gauzestad wordt ver
geten.
Wij zijn overtuigd, dat onze drie
wethouders, die bij afwezigheid van den
burgemeester onze belangen behartigen,
niets zullen onbeproefd laten om ook
den inwoners van Goes hun compe
tente portie vleesch te bezorgen. Wij
wil geen martelaar maken." „Da ver
blinde jongeling met zjjn valech ge
weten liet zich zonder tegenspartelen
onthoofden, om In de purporwolk der
bloedgetuigen opgenomen te worden
en ten hemel te varen, wetende, dat
hij met ayn sluwheid de nog plooi
bare horsenen van adjn kind bedorven
had."
Maar verscheidene dagen kon hij,
„het ongeluk en da misdaad," zoo
noemde hQ dien aanval op de ziel rjns
kinds niet vergeten, eo In tegen
woordigheid van z|jn lieveling liep bjj,
tot ver na middernacht, totdat de lamp
uitging, rustelooB op en neer, waarlijk
eerder in zelf- dan in tweegesprek
over de leugens, de sophlsterf en de
vermommingen der vrome vaders, ter
wijl de in 't halfdonker zittende page
ontdaan en berouwvol zich op de borst
sloeg en zachtkens de beschamende
woorden sprak: „Ook jfi bent een
leugenaarster, eene sopblste, eeno ver
momde I"
Sedert die nachtelijke uren maakte
zich do page vreeselflk beangst over
het masker, dat hjj droeg. De geringste
omstandigheid Immers kon leiden tot
ontmaskering. Om die schande te ont
gaan besloot de arme wel tienmaal op
een donkeren avond of heel vroeg in
den morgen, zfln paard te zadelen en
tot aan 't einde der wereld te rijden,
doch ook tienmaal werd hij weerhou-
hebben vernomen, dat aan onzen jong-
sten wethouder, den heer A. S. J. Dekker,
speciaal de distributieaangelegenheden
zouden worden opgedragen.
Dat hierdoor een handelsman aan
het hoofd komt te staan van dezen
tak van dienst, lijkt ons uitstekend.
Hij zal zich in deze moeilijke materie
eerder thuis gevoelen en de theorieën
van den minister aan de praktijk weten
aan te passen.
Het schijnt ons toe, dat deze af-
deeling daardoor in goede handen is
en we zien met vertrouwen den uitslag
van zijn bemoeiïngeu tegemoet, b.
Buitenland.
De strijd in en buiten Europa.
N» do bezetting van Psronne hebi
ben de Engelschen met verdobbelde
kracht hun sanva! geconcentreerd op
da Dnltsche Unie ten Z.-O. van Atrecht,
de oude Hindenburglinie, waarin
reeds voor oen deel waren doorge
drongen, doch die zij nog niet ver
mochten te doorbreken.
Daze llnio is dan ook geen gewone
stellingen-reeks, doch een zeer brsede
gordel van geduchte verdedigings
werken, wivaraan jaren ls gearbeid en
die dan ook mot gsen raogeigkheid in
één enkelen aanval te doorbreken i'Ja.
Da Engelschen beproeven dit cu
met opeenvolgende slagen te bereiken
es inderdaad niet zonder succes aan
weerszoden van den weg van Atrecht
naar Èamerjjk sijs zij thans door
nieuwe stellingen gebroken, waarbij
zs Dury en Cagnlcourt bezetten, zoo
dat sij thans halverwege Kamer ijk
zijn gevorderd
Onmiddellijk sluiten zich hierbij aan
de aanvallen, die maer naar hat Z.
worden gedaan om het doorbraakfront
te verruimen en gelegenheid te krjjgen
tot een nieuwen stormloop, op de
linie, die speciaal bestemd is voor do
verdediging van Douai en Kamerjk,
doch niet zoo sterk moet sjjn als
de thans doorbroken linie Quéant—
Drocourt.
Dssa operatie wordt voor de Duit-
sohers mot dou dag dreigender. Hun
verliezen op dit gebied hebben een veel
grooter beteekenis, dan dio op het ter
rein van den bewegaljjken strijd, waar
zjj zich op hun van ouds beproefde
stellingen kunnen terugtrekken.
Tusschen Atrecht en Kamer jjk ech
ter staan de Engelschen op terrein,
dat sedert 1914 onveranderlijk In het
bezit der Daitschers was. Slagen zij er
in bier belangrijke vorderingen te
maken, dan stooten zij het scharnier,
waarom het Dulttche Sommafront
thans langzaam draalt, nit zijn spon
ning en zal de dreigende ineenstorting,
die men reeds voorkomen waande, nog
verwezseljkt worden.
Zeer veel zal derhalve afhangen van
de ontwikkeling der gebeurtenissen
aan den weg naar Kamerjjk. De Dait
schers sullen zonder twjfel niets on
beproefd laten om de bres te stoppen.
Hun strijdkrachten worden echter over
een zeer breed front onafgebroken
bezig gohouden, zoodat als eerste
gevolg van het jongste Brltsche succes
de terugtocht van de Alsne tot de
Scarpe wel aanzienlek versneld zal
worden, waardoor, op de linie van
vóór het Doitsahe offensief terugge
keerd, meer stt Jjdkreehten beschikbaar
zullen komen om het dreigend onheil
ta bezweren.
Terwjjl aan het W. front de strijd
met volle kracht wordt voortgezet,
den door eene onschuldige Uefkoozlng
des konings, die er geen vermoeden
van had, dat een vrouw in zijn nabij
heid was. Te midden van den kruit-
damp alleen gevoelde hg zich welge
moed. Dan bliksemden zijn oogen en
bigde reed hij den doodelijken kogel
tegemoet, van welken hg hoopte, dat
deze sdjn. bangen droom zou eindigen.
En als de koning later In zjjn avond-
uurtje bg 't vertrouweigk lampje zgn
page op een domheid of onwetendheid
betrappond, dezen bg 't hoofd pakte
en luid lachend met zgn hand door
't krullende haar streek, dan zelde
deze in zieh zalven, van vraagde en
angst tevens bevende: „Het is de
laatste keer 1"
Zoo sleepte bij zijn kommervol leven
verder met de hulp v»n den dood.
Vreemd was het, Lenbelflng gevoelde
het, ook da koning stond op vertrou-
welBken voet met don dood. De Fried-
landar (Wallenstein, hertog van Fried-
land, generalissimus der Keizerigken)
was den aanval met geweld begonnen
en had den veroveraar in de onven
dragelijke stelling van een wgkendon,
b|jna vluchtenden vgand gebracht. Nn
legde de chrliteigke held z|jn lot dage-
igks, ja van nur tot uur en bgna uit
dagend in Gods hand. Het borstharnas,
dat de page hem gewoon was aan te
bieden, wees hg beslist af onder voor
wendsel van een sehouderwonde, die
laten de leiders der geallieerde landen
niets onbeproefd om hun volken tot
grooter Inspanning en volharding aan
te vuren. Daartoe moeten In de eerste
plaats do breade scharen der arbeiders
worden bewerkt.
Lloyd George heeft dit gedaan bg
gelegenheid van een noenmaal, aan
geboden aan dan Amerikaantchen
arbeidsrsl6ider Gompers, die thans in
Engeland vertoeft.
Lloyd George zeide dat deze oorlog
van alle klassen offers vroeg.
Tgdens den oorlog was er geen
klasse-onderscheid in Engeland ge
weest.
De overwinning bateekende meer
voor hen die hnn brood in het zweet
huns aanichgns moesten verdienen
dan voor de andere klassen. Byaa alle
Engeltcha arbeiders leiders hadden
zich ervan overtuigd, dat de overwin
ning in dezen oorlog het werk was
dat z|j hun levsn lang hadden ver
dedigd. Dat gold ook voor Frankrijk,
Itaiió en Amerika.
Door den oorlog kregen do Duitsche
arbeiders steeds meer de overtuiging,
dat z|j hunne idealen niet konden
bereiken zonder de heersehapp9 van
het Pruisische mllltalrisme omver te
werpen. Elke verkiezing bewees dat
deze arbeidersmacht zich in Dnitsch-
iand uitbreidde. Maar zg faalde. „De
taak welke zg niet mat vreedszme
middelen vermocht tot stand te bren
gen, zullen r?|j in dezen oorlog mot
andere middelen volbrengen.* Het
ging Bist alleen om da vrgheid van
de wereid, maar ook om de emanci
patie der Duitsche arbeiders, die in
een knechtschap leefden, dat elk jaar
onvordrageigker werd. Zoo org, dat
het elkeen, die zag wat er In Duitsch-
land gebeu; de,duldeigkwas dat, Indien
dit verschalden jaren zon voortgaan,
er een opstand zon komen, welke de
militaire heorschappg zou omverwer
pen. In geval do klasse die den oorlog
maakte, won, zou de militaire heer-
heersehapplj de Duitsche grenzen
overschrijden en zich uitbreiden tot
over alie doelen der wereld. Daarom
streefden de arbeiders leiders ln alk
land naar de overwinning.
Gompers bleef in zgn antwoord op
deze rade bg dea vorigen spreker niet
achter, terwgl aan de overzyde van
don Oceaan, president Wilson door
een nienwe boodschap het zgne deed
om den oorlog populair te houden.
De viering van den „Labour Dag"
bood daartoe een sehoone gelegenheid
ea Wilson heeft er op sehoone wgze
gebruik van gemaakthg heeft het
althans aan sehoone woorden niet
laten ontbreken. Wederom schetste
hg den oorlog als een bevrydings-
ocrlog, als de oorlog der oorlogen,
dien de arbeiders behooren te Bteunen
en ook steunen met al hun gecon
centreerde kracht. De wereld kan niet
veilig z(jn, de levens der mensohen
kunnen niet beschermd geacht wor
den, nlemands r-ca.oa kunnen vol
vertrouwen en m>, goed gevolg ge
handhaafd worden togen het bestuur
en de overhesrsohing van eigendun
kelijke groepen en bUzondere belan
gen, zoo lang men toelaat dat regee-.
ringen als die welke met lang voor
bedachten rade Ooitenrjjk-Hongarje
en Duitsohland in dezen oorlog stort
ten, de lotsbestemming, de dagclftk-
sche handelingen van menschen en
naties behesrsohen en samenzweren,
terwgi eeriyko lieden aan den arbeid
zgn, en branden aanstoken, waartoe
onschuldige mannen, vrouwen en
kinderen de brandstof moeten leveren.
„Gjj kent den aard van dezen oor
door het staal zou worden gedrukt
Een buigzaam fljn pantserhemd, geiyk
de verstandigen en voorzlehtigea op
het bloote ïyf droegen, een meester
stuk van Nederlandsche smeedkunst
kwam en da koningin schreef er bg,
dat zg gehoord had, dat de hertog
van Frledland er ook zoo een droeg
haar heer en gemaal mocht in den
str|jd niet minder beeehermd zün dan
deze. Dit fijne smeedwerk wierp Gns-
taaf echter, als een bowys van lafheid,
verachteiyk in een hoek.
Eens midden ln den nacht hoorde
Lenbelflng, wiens hoofd van dat des
konings slechts door een dnnnen wand
gescheiden was, terwyi hjj zich er zoo
styf mogeljjk tegen aan legde, hoe
Gustzaf Innig bad en zgn God smeekte,
hem weg te nemen, als zgn uur ge
slagen was, terwijl hfl nog een rol
speelde op 't wereldtooneel, omdat hg
niet een onnoodlge of onmogeiyke
werd. Eerst vulden de oogen dor
luisteraarster zich met tranen, dan
echter werd zg aangegrepen door een
zelfzuchtige vreugde, een geheime
jubelkreet, een overwinning, een tri
omf over de gelijkheid vzn haar gering
lot met dit grooteeindeiyk viel zQ
in slaap met de tamelgk onnoozele
kindergedachte, dat haar naam met
dezelfde letter eindigde, waarmee die
des konings begon. (Augusta, Adolf).
(Wordt vervolgd).
