N°. 103.
Zaterdag 31 Augustus 1918.
105e jaargang.
Bij dit so. behoort
een Bijvoegsel.
3D© Oriais.
5 FEUILLETON
DE SCHILDKNAAP VAN
GUSTAAF ADOLF.
Een 75 jarige in Zeeland.
ABONNEMENT
Pr8» per kwartaal, In Bom tl,—
baltes Gobs f1,25.
Afzoaderigke uommers 5 cent.
VerschijntMaandag-, Woensdag
en Vrjdsgstvond,
Uitgave Naaml. Venn. „Goesche Conrant".
COURANT
DirecteurG. W. van Rarneveld.
ADVEBTBNTIËN
van 15 regels 75 eest, elke
regel meer 15 cent.
Driemaal plaatsing wordt tweemaal
berekend.
Familieberichten 1—10 regels f 1,50
Bewijsnummers 5 cent.
Advertontiën worden aangenomen
tot 12 uur «oormiddags.
Na zes weken lang getobd en ge
sukkeld te hebben, komt de heer Nolens
eindelijk tot de conclusie, dat hij niet
bij machte is een ministerie te vormen.
Gedurende zes weken hebben we in
het duister getast en nog weten we
niets. We hebben nu toch recht om te
weten, hoe de heer Nolens zijn taak
heeft opgevat, wat er al zoo onder
handeld is, wie verantwoordelijk is voor
deze mislukking. Want dat het een
mislukking is, daarvan kan men nu
wel overiuigd zijn. Officieel heet het,
dat de heer Nolens zich als kabinets
formateur teruggetrokken heeft, maar
hij had net zoo goed kunnen zeggen
het is mij mislukt.
We zijn er van overtuigd, dat de
heer Nolens het uiterste geprobeerd
heeft, maar hij is tegengewerkt. Loh-
man heeft bedankt omdat hij te oud
was, Colijn heeft ook geen zin, Iden-
burg, alhoewel niets gevraagd, bedankt
reeds bij voorbaat. Ook van Katholieke
zijde was men niet gelukkiger. Den
heer Ruys de Beerenbrouck bood men
tevergeefs een portefeuille en ook de
heer Van Nispen uit Rome ontboden,
meende voor die eer te moeten bedan
ken. We kunnen uit dat alles gerust
constateeren, dat de rechter zijde niet
in staat is een regeering saam te stel
len. Dit is een groote teleurstelling.
Het geschreeuw van rechts gedurende
de verkiezingen heeft zooiets niet doen
vermoeden. Het is onverantwoordelijk,
dat we op die manier op sleeptouw
zijn gehouden. Een christelijk dagblad
schreef dezer dagen „een partij van
dertien leden (de a.r. partij), die op
eigen gelegenheid en zonder afspraak
of accoord uitvoert, kan niet aanspra
kelijk gesteld worden en van haar kan
niet met goeden grond geeischt worden,
dat ook zij haar mannen levert". Per
slot van rekening kan de Katholieke
partij ook zoo redeneeren, maar zoo
komen we niet verder.
Men heeft wel beweerd, dat het
stelsel van Evenredige Vertegenwoordi
ging, ook al behaalt geen partij de
meerderheid, de sterkste groep een
nieuw bewind moet vormen. Maar men
ziet weer, tusschen theorie en practijk
is nog een groot verschil.
Hoe komen we uit de knel
We zouden hierop willen antwoorden:
door het vormen van een Nationaal
Kabinet. Heemskerk heeft destijds reeds
gezien, dat het daar op uit moest
loopen, Colijn in de Eerste Kamer
bedoelde iets dergelijks. De Katholieken
kunnen hiermede accoord gaan, alleen
dr. Kuyper wil er niets van weten.
En toch gezien de mislukking is er
nu meer dan ooit reden om een natio
naal of wil men liever een zaken
kabinet, te vormen.
Allen moeten thans samenwerken om
ons land uit de moeilijkheden te helpen,
waarin het door den oorlog gekomen is.
's Landsbelaug moet bij ieder zwaarder
Naar het Daitseh van K. F. MEIJER,
door B. BOERMA.
Zoo b.v. toen hij, nadat de koning
met groote warmte gesproken had
over a(jn gelukkig huwelijk, de stoute
vraag deed, hoe de gravin Eva Brshé,
de eerste geliefde dee konlngs, er
nltgexien had. Deze beminde zfjner
jengd en latere echtgenoote van den
graat Jaeob de la Qardie, wien zij,
omdat de dapperste man der eenw
haar ontgaan was, als den op een
na dappersten huwde, had donker
haar, bruine oogen en scherp geteo
kende trekken. Maar dat kwam de
nieuwsgierige page niet te weten,
dooh kreeg een vrij gevceligen klap
met de vlakke hand op den voorba-
rigen mond, in welks hoeken Gnstaai
een moedwillig lachen meende te
bespeuren.
Op zekeren dag wilde de koning
zUn dochtertje Christina den eersten
zegelring schenken. Op den edelsteen,
die er in gevat was, moest, naar
toenmalig gebrnik een motto worden
gegrift een devies, zooals het heette,
dat in tegenstelling met de over
geërfde wapenspreuk iets, den
wegen dan het partijbelang. Harde
lessen hebben we nu genoeg gehad.
Op deze wijze komt ons politiek verkeer
weer op een verhevener peil als waarop
het in de afgeloopeu zes weken heeft
Onder de vele vereenigingen, die
ook Zeeland rijk is, viért er heden een
haar 75-jarig bestaan. Het is de alge
meen bekende Maatschappij tot bevor
dering van Landbouw en Veeteelt in
onze provincie.
Vóór het bestaan dezer Maatschappij
had men eene Commissie van Landbouw
in Zeeland. Deze behartigde de belan
gen der landbouwers. Tot hare werk
zaamheden (waarvan ons jammer genoeg
weinig bekend iswe hopen, dat cle
geschiedenis dezer Landbouioeommissie in
het archief der feestvierende vereeniging
zal berusten) behoorde het uitschrijven
van prijsvragen. Men scheen dit jaar
lijks te doen. Een tweetal dezer prijs
vragen zijn ons bekend, daar ze in druk
verschenen zijn en uitgegeven werden
door genoemde Landbouwcommissie. In
1840 werd er voor de beste oplossing
eener prijsvraag over „Een doelmatige
boekhouding op een landbouwbedrijf"
een gouden medaille uitgeloofd, die de
Weledele Heer J. G. van den Bosch ver
wierf. In 1842 was het weder genoemde
heer wien de prijs te beurt viel voor
het schrijven eener „Verhandeling tot
bevordering van Schapenteelt".
Deze commissie voelde dat ze niet
aan de behoefte der landbouwers op
deze wijze voldeed. Het was een schoone
Zomerdag in 1848, toen de Landbouw
commissie weder samenkwam, ditmaal
hoofdzakelijk óin te spreken over de
oprichting eener Maatschappij ter
bevordering en aanmoediging van land
bouw en veeteelt in Zeeland. Sinds
jaren ging de handel en het fabrieks
wezen in Zeeland achteruit, alle takken
van vroegere welvaart schenen tekwijnen,
de bevolking nam voortdurend toe,
maar ook de armoede nam hand over
hand toevelen zochten hun brood
te verdienen bij de landbouwers.
Verhuizen naar elders had weinig
plaats. Allen schenen liever op hun
geboortegrond te blijven. In andere
landen had men Landbouw Maatschap
pijen opgericht, zich vereenigddit
scheen goed te werken. Ook hier zou
men trachten dit te doen, Zeeland
stond met zijn landbouw eu veeteelt
niet achter bij andere provinciën, maar
een nieuwere aaneensluiting zou be
vorderlijk zijn, meende men. De land
bouwers wachtten reeds lang op voor
lichting, voor de uitbreiding van hun
veeBtapel. Meer en betere afzetplaatsen
moesten gezocht worden voor hun
landbouwproducten.
De landbouwcommissie dier dagen
scheen een open oog te hebben voor
deze behoeften, en zé heeft niet ver
keerd gezien. Ze heeft het fundament
gelegd waarop deze Maatschappij heeft
voortgebouwd en groot geworden is.
Het hoofdbestuur was te Middelburg
gevestigd. De provincie werd verdeeld
in twaalf sectiën, elke sectie had zijn
bezitter dos zegels persoonlek eigen,
een grondrogel of een wenseh, kort
en krachtig moeit uitspreken, zooals
b.y. bet eerzuchtige Nondcm (nog niet)
van Karei V. Wel had Gaitaaf zelf
voor zgn kind een l?fsprenk gevonden,
maar alweer in overeenstemming met
het gebruik, moeit deze in 't Latijn,
ItalUanaoh of Fransch worden uit
drukt.
Zoo zocht hij dan, gebogen over
een kwartijn, onder de duizend daarin
opgenomen zin- of lijfspreuken van
beroemde, of geestige menschen mot
zijn kortzichtige oogen naar een, die
hij zijn pas zevenjarig maar vroeg rijp
Chriztientjo vereeren wilde. Hfl vert
maakte zich met de L,conische gezeg
den, welke het karakter hunner auteurs
meest historische personen dik
wijle zeer juist, ja treffend uitdrukten
dlkwgjls echter ook, in overeenstem
ming met de zocht tot zelfmisleiding
en poeherj, welke de menschelijke
natunr eigen is, juist het tegendeel
deden.
Daar wees een fjjne vinger met een
scherpbel{jnde zwarte schaduw op het
helder verlichte blad op een devlea
van onbekenden oorsprong, 't Was die
van den over den schonder des konlngs
torenden page, het devies echter
luidde.Courte et bonnel" d.w.z. Als
ik m(jn leven moest kiezen, dan zon
het kort en genotrijk zijn De koning
laz, dacht een oogenblik na, zehndde
bedenkelijk het hoofd en pakte over
zijn schouder grijpend een der wel'
eigen vereeniging, met een bestuur.
Walcheren had twee sectiën, Zuid-
Beveland ook twee.
Noord-Beveland had een sectie,Schou-
weu een sectie, Duiveland een sectie,
Tholen een sectie. Het vierde en vijfde
district (de beide Zeeuwsch- Vlaanderen
thanshadden elk twee secliën. Jaarlijks
wees het hoofdbestuur de sectie aan,
die eene Landbouwtentoonstelling zou
organiseeren. Prijzen en premiën werden
uitgereikt voor vee, landbouwproducten
en landbouwgereedschappen.
Wie onzer kent die mooie landbouw
tentoonstellingen niet Wij verheugen
ons met de feestvierende Maatschappij
in haar toenemenden bloei, en zien
met genoegen haar eigen huis in het
midden der gemeente staan 1
Dat ze nog menig jaar moge bestaan
tot welzijn der Zeeuwsche bevolking!
Buitenland.
De strijd in en bniten Europa.
Do uitwerking van den Eegelsehnn
aanval aau de Searpo hesft zich reeds
duidelijk doen gevoelen, niet op het
betrokken froatdeel zelf, dooh op hef
frost ten Z van do Somm-v. waar
Chaulnss, Naale si; Royo werden ent
ralmi en nu ook Noyon in handen
der geallieerden is getallen.
De Dalticho terugtooat ii merkbaar
verhaast en hiervoor valt moeilik eer
andere reden te vloden dan vrees voor
een ermtlge flankbedreiging op de
nieuwe verdedigingslinie, wrike waar
eouijiiyk de oude Hradsnburgiiuie
sal z(jn. Op bet oogenblik zijn Bs
pauma en Combles ,r(jp« om .ïouaer
strjd" en .vrijwillig" ontruimd te
worden. Op het oogenblik zoo mei,
den toestand .vloeiend' kunnon noe
men en kunnen wfi ons onthouden van
beschouwingen, die weer aan do orde
zflo, wanneer het geveehisfront op
nieuw verstijft.
Met betrekking tot da gebeurte
nissen in Siberië trekt oen Reuter-
bericht uit Wladiwostok de aandacht,
waarin d.d. 25 Ang. het volgende
wordt gemeld:
Handelende in naam van Horvat,
heeft generaal Plesjkof een staatsgreep
nitgovoord en in een proclamatie ver
klaard, dat alle Russische militaire
strijdkrachten in kot Verre Oosten
onder zjjn bevel staan.
Na een tegenproeiamatio van do
Siberischs regeering, een beschuldi
ging tegen Horvat bevattende, aio
alle Russische vrijwilligers gezamenlijk
naar Horvat overgeloopen, Bloed is
niet vergoten.
Do contuie ea de militaire over.
heden der Geallieerden sin bijeen
gekomen om dan toestand te bespreken.
Hieruit bRjkt, dat de onderhande
lingen tussohan de twee Siberische
regeeringen, die naast elkaar beston
den, zijn afgsloopen.
De Geallieerden zitten natuurlijk
met de handen in het haar. Het is al
niet prettig wanneer de door hun in
elkaar geknutselde regeering een
mededinger heeft, maar wanneer die
mededinger nu nog een zekere mill',
tairo macht krijgt, doordat de vrij-
willigere, die met da Entente de
Bolsjewlki zouden gaan bestrijden,
maar hem overloopsn, wordt het geval
zeer badenkel§k. Zich Horvat en
Flesjkof tot vjjasd6n mr.ken kunnen
gevormde oorlelletjes van ziju page
best, Dan drukte hij Leabel&ng op
een stoeltje neer mat het doel hem een
kleine preek te laten hooren. .Gust
Leubelflngl" zoo begon h(j op prettigen
toon, 't hoofd achter in het kuszen ge
drukt, zoodat de ronde, volle kin met
den goud kleurigen knevel gunstig uit
kwam en het sebaike schitteren der
halfgesloten oogen op het luisterende
aangezicht van den page viel. .Gust
Leubelffng i mtln zoonIk vermoed,
deze sprenk, waarijj zich veel denken
laat, heeft een wereldllng, esn ,Epi-
knreër", zooals Dr. Maarten Luther
zulke mensohon noemt, uitgevonden.
Ons leven li In Gods hand. Dus mo
gen wij het evenmin lang als kort
wenschen; maar wij nemen het, zoo-
als Hi het geett En goed? Als 't
wsarljk goed zal zijn, dan Is 'teen
voudig. Niet vol feestvreugde en ge
not, zooals de Fransche spreuk hier
ontegenzeggelijk beduidt. Of hoa
heb j{j ze opgevat, mijn lieve zoon
Leubelffng antwoordde eerst bedeesd
en schuchter, werd echter spoedig
vrijer en vastberadener: .Zoo, mijn
genadige gebieder I Ik wenich voor
mil alle stralen van mijn leven ia één
enkelen vlammenbnndel en in de lijst
van één enkel uur vereenigdzoodat
in plants van een spaarzame scheme,
ring een kort, maar schitterend helder
licht van geluk ontstond, om dan uit
te dooven als een verdwijnende blik
semstraal*. Hij zweeg. Den koning
scheen deze atQl en deze verdwijnende
de Geallieerden moeilijk. Hun «igr,a
gevormde regeerlug ta Wladiwostok
naar huls zenden is ook een blamsge,
welke men liever vermijdt.
Hst geval it lastig, en consuls en
en militaire overheden der Entente
zi-t bijeen gekomen om er over te
beraadslagen. Eai burgeroorlog tas-
loben twee groepen, die de Sovjet-
regearing willen feestrijden kan voor
de iaa'sie slechts voordoolig zijn. De
winter Btaat voor de daur on de
Tsjecho-Slowskeu worden toch reeds
zoo zeer bedreigd, dat zij dringend
don steun der Geallieerden en «an
Siberië self coodtg hebben. Ontstaat
ar aohier hou rng eea burgeroorlog,
dan loopt hua zaak en die dor Goal-
lieerden in dlo Btraek groot gevaar.
Horvat heeft alles lesiijk iss de war
gestuurd en or ts gees reten, waarom
Semoriof of oen ander potentaat- gene
raai niet straks het gabaar »»1 nadoen.
Ibmors schijnt het gebruikelijk, dat
ieder generaal, die over sen paar
duizend man beschikt, esn eigen
rageering sticht 60 van gesn heengaan
wil woten,
Esn ander Reuter bericht meldt dat
de algemesse opmarseh van alle
geallieerde troepen op het Oessoeri-
front is begonnen.
Do Bolijowikl wouden zich 6 mijl
teruggetrokken hebben.
Torwtji de Japanners dus hun op-
marseh voortzetten, blijft da toestand
ta Tokio zeer gespannen.
De .Kokumin* zegt, dat Ooka, de
voorzitter van het Lagerhuis, een
onderhoud har! met Terauehi es Goto
er> dat hij er op aandrong, dat het
ministerie z(ja ontslag zou nemen,
zeggende, dat zulk een stap praetisch
baiaog zou hebben, daar het de be
staande troebelen tot bedaren zou
brengen. Terauehi antwoordde, dat
de regeering bereid stond dien stap
te nemen, zoodra da troebelen ge
ëindigd zouden zijn. De „Kokumi»*
maakt nlt het bericht over dit gesprok
-op, dat het kabinet de volgende maand
zfjn ontslag zal nemen.
Onzekerheid h-orseht nog omtrent
da toekomst van Finland, waar zooals
men weet de monarohisiisehs stroo
mlng Bteeds meer aan kracht wint,
een neiging die velen op rekening
van Duitschon druk schuiven.
Groothertog Adoif Friedrich vau
Meoklonburg, die reeds als toekomstig
koning werd genoemd, heeft thans
aan Wolff medegedeeld, dat zijn naam
ten onrechte met da candidatuur van
de Ficieche troou in verband is ge
bracht.
Indien de keuze op hem viel, zou
h(j deze niet aanvaarden.
Over de stemming der Finnen heeft
do .Frankf. Ztg." een merkwaardig
telegram ontvangen.
Hat scheen een tild lang aldus
het telegram aliof het Finsche
publiek niets vuriger wensebte dan
een bevrïdingsveldtocht van Oost'
Karelia en het Moermangebied. Als
men echter da officiaele, Flniehe poli
Hok nader volgde, kon men vaststel
len, d.-.'s een van de hoofdbeginselen
dier politiek is, zooveel mogeigk een
botsing met da Entente te vermijden.
Men hesft tegen de Eogelseh# bezet
ting van de kuststrook ten Wasten
van Petsjengo geprotesteerd, maar
overigens volgt men kalm de ont
wikkeling der dingen in het Moer
mangebied en wacht hun verderen
loop af. Een aarvai der Er teute op
bliksemstraal al niet erg ts bevallen,
ofschoon bet een liavelingsultdrakking
van dien tijd was. Spottend krulden
zieh zfjn lippen. Maar het nog niet
uitgesproken, afkeurende woord voor
komend, door s(jtt hartstocht meege
sleept, riep de psge,Ja, zoo zou lk
het wenschen: Courts et bonneI'
Dan echter bedacht hfj zich eensklaps
en voegde er oo! moedig aan toe
Lieve heer! Misschien versta ik de
sprank verkeerd. Zfj heeft veel be-
teekenlisnn, zooals de meeste in dit
boek. Eén ding echter weet Ik en
dat is de zuivere waarheidwanneer
u, mflu beste meester I dn kogel, die
u heden ichampte* hij kon het
woord niet uitspreken „Courte et
bonne" was het dan geweest, want gij
sfjt jongeling en man meteen en
uw leven is goed'.
De koning sloot de oogen en viel
dan, vermoeid als hij was door de
zware dagtaak, In een sluimering, die
hij eerst maar voorwendde, om de
Vleierij van don page niet te hooren,
althans niet te behoeven te beant
woorden.
Zoo speelde de leeuw met het hondje
en ook het hondje met den leeuw.
En alsof een boos of misdadig noodlot
het er op gezet had, het verliefde kind
op het Innigst aan zijn verafgoden
held te verbinden, bet dezen in steeds
nieuwen vorm en in zjjn geheimste
gevoelens te toonen, liet het den page
ook met zin beer de bitterste smart
deelen, welke bestaat, n.l. de smart
het huidige Finsctt. gebied zou na
tuurlijk met ge'jke munt worden
betaald, maar de Fir-oha regeering
is niet in staat gewenst, deze grond-
lijnen vao naar polt.iek duidelijk te
does blaken. Misschien wilde zfj dat
om bepaalde rede ea niet.
Het gevolg daarven is, dat si zieh
tbass gonoopt ziet tegen allerlei go-
rnchten, die het omgekeerde betoogen,
op te treden. De Senaat heeft name
lijk asn slis gouveraenra een circu:
laii-a .'«zondes, waarin zoo beslist
mogelijk wordt ontkend, dat do regee<
ring sT6ge. it «enigen dtuk van bniten
dlemtrllehtigen oproept. Ook het
gerucht, d*t het Finsche leger aan
den wereldoorlog g-at deelnemen,
wordt (tegengesproken. Da gouver
neurs moeten deze geruchten logen
straffen. In het telegram worden
verder ean raaks blader, aangehaald,
dia hna lavet dlge oeOeakiDg tegen
itilS-iog van Ou»t Karetie uitspreken.
Mee oetoogt, dat zuo'u Inlijving meer
zorg don krachtsaanwas zou opleve
ren. Men moet liever met Rusland
een minnelijke schikking zoeken en
de neutraliteit moet hoofddoel dor
Flnscho poliViek zijn. De bijzondere
verhouding tot Duilschlaud behoeft
geen vjjatidelSke houding tegenover
do Entente mede te brengen.
Do .Vorwftrts' wijst er met droef
heid op, dat Dultschland geen vrienden
heeft en het blad ichrift dit V6r:
schijnsel aan velerlei oorzaak toe,
o.m. ook aan dwaze grootdoenerij en
pocherij.
WS hebben noodig, gaat het blad
voort, een versterking der neutrale
gezindheid bij de neutralen, een ven
betering in de stemming van hun
bevolking tegenover Duitsehland....
Ook de stemming, waarmee de om
stjdigen de worsteling van twee
maoatsgroepsQ volgen, is een maatétaf
voor de deugdslSkheld van de politiek,
die voor en tfjdeni den oorlog ge
voerd is. Welke ervaringen hebben
wfl opgedaan Schreien se niet om
verbetering
Wy mosten ook op morceie ver
overing in het kamp der vijanden nlt.
Het zal ons tiiet gelukken de Jingo's
te bekeeren, maar die vormen overal de
minderheid. Hen te isoleeren is nuttig
werk voor de heele menschheld.
Ten slotte moeten w(j uit op mo-
resle verovering in eigen land, door
het voeren van een energieke demo
cratische politiek van socialen voor
uitgang. Ook hier kunnen wij van
den vijand, vooral van Engeland
leeren, dat zoo vrijgevig met i£n
kiesrecht was.
Spreek het, besluit het blad, zonder
schroom uit, dat Duitsehland in gevaar
Is, dan zult gij vrienden werven voor
de bedreigde zaak, Gaat gij echter op
den ouden weg voort, dan kunt pij
u niet onttrekken aan dit oordeel der
geschiedenisToen Duitsehland in
gevaar verkeerde, heeft het door een
verkeerde politiek geen vrienden
gehad 1
Dat men ook mét vrienden nog niet
tevreden kan zijn, bewijst de Wayfarer
In de ,Nation", die op de moeilijk
heden wijst voor de Engelsche nijver
heid
De directe A uerikauneehe handel
op het Oosten i« ontzettend toegenoi&en.
De Briticha hanue. mcemt snel af en
da dirïcio invoer r,a.»r Amerika neemt
snelUr to« De A-p «lkaansehe handel
in tia, jnte, ru .3«r, cacao, thee en
eens vaders. Da koning bediende
zich van Leubelffng, wien h& het
meest onbepaalde vertrouwen schonk,
om de geregeld uit Stockholm ko
mende brieven van de gouvernante
van zij o prinsesje voor te lezen en
daarna te heaatwoorden. Deze dame
schreef kriebelige, smalle lettertjes
en had een breeden, gezwollen
stil, zoodat Gaitaaf haar wftdlooplg
geschrijf in den regel dadelijk den
page toeschoof, wiens vlugge oogen
en lippen de regels van een brief
niet minder snel doorliepen dan zijn
jonge voeten de veie treden van een
wenteltrap afhnppeiden. Eens be
merkte Lenbo-flog in een hoek van
de enveloppe de kapitale 8, waarmee
men deatflds gewichtige of geheime
brieven placht aan te duiden, opdat
de ontvanger ze persoonlik ontvlnge
en laze. De page-eigenschappen:
nieuwsgierigheid en driestheid, be
hielden da overhand. Leubelffng ver
brak het zegel en een vreemde
geschiedenis kwam voor 't licht. De
gouvernante der prinses had over
eenkomstig het door den koning zelf
ontworpen en vroeg aanleeren van
vreemde talen voorschrijvende studie
plan het noodig geacht, voor
Christina een onderwijzer in het
Italiaansch te zoeken.
(Wordt vervolgd).