105° jaargang.
N°. 92.
Dinsdag G Augustus 1918,
DISTRIBUSIEWET.
Ken kleine pil
40 'FBXÏILLETOF
Twee Gebroeders,
ABONNEMENT
Pi'do per kwartaal, in Gone f
bniteu Goes f 1,25.
Afzonderiyke nommar» 5 cent.
VeriehSnti Maandag-, Woensdag-
en Vrydagavond.
Uitgave iVaanil. Venn. „tioesche Courant''.
com
*51 Directeur: G. W. van Bzrneveld.
No. XXXVI.
Karnvarbod.
I.
Nog steeds blijft de regen van cir
culaires op de arme hoofden der bur
gemeesters nederdalen. Sommige posten
komen ze bij bosjes tegelijk. Vroeger
kon het in deze maand ook op de
sekretaries zo -eens echt rustig zijn,
immers de hogere kolleges hadden
vakansie, de meeste leden ervan zaten
aan het strand of iu het buitenland
slechts het allernoodzakelikste werk
werd afgedaan, zodat weinig stukken
binnenkwamen. Afdeling Crisiszaken"
met al zijn vertakkingen heeft daarin
verandering gebracht en' het ergste
daarbij is nog, dat de burgemeesters-
slachtoffcrs uit 's Ministers mond moe
ten hoorei), dat zij, precies als Uilen
spiegel, het er naar gemaakt hebben
„Dit kwaad (het afleveren van boter
zonder afgifte van bons) woekert te
gemakkeliker -voort, omdat niet alle
burgemeesters medewerken tot het hand
haven der gegeven voorschriftenDe
Minister grondt deze beschuldiging op
het feit, dat in de laatste weken her-
haaldelik verzoeken van burgemeesters
binnenkwamen om „naar hunne ge
meente maar geen boter te zenden",
omdat de bevolking zich voldoende
van boter voorzien kon bij producenten,
in strijd met de gestelde bepalingen.
Wij zullen de laatste zijn om te be
weren, dat dit niet waar is, temeer,
daar wij een burgemeester van nabij
kennen, die dergelik schrijven zond,
en dat moest doen, omdat uit een
andere gemeente het rantsoen rij helilc
werd aangevoerd, zodat de kans belopen'
werd, dat de eigenlike distributieboter
onverkocht, zou blijven en voor het
gebruik niet meer dienstbaar.
Maar wij komen op tegen deze
generaliseering, tegen deze algémeen-
heid, tegen het scheren van allen over
één kam.
Wij sluiten ons daarbij gaarne aan
bij den schrijver van het hoöfdartikel
uit het „Weekblad voor den Ned. Bond
van Gemeente-Ambtenaren" no. 888,
datum L Augs., waarin de heer 7£(IenbaasJ
op kalme en waardige wijze, maar
niettemin vlijmend scherp tegen derge-
like algemene beschuldiging protesteert.
Want het is niet de eerste maal, dat
zulks gebeurt. Ook bij de behandeling
van het wetsontwerp tot verhoging vau
hoofdstuk X der staatsbegroting, dienst
jaar 1917, en tot aanvulling en ver
hoging van hoofdstuk X der staats
begroting 1918 (beschikbaarstelling van
levensmiddelen) in de Eerste Kamer was
dat liet geval! IJet wil ons voorkomen,
dat (foor dergelike houding het gehele
burgemeesters-n,aar beneden wordt
gehaaldEn onverdiendwant„de bur
gemeesters, die bekwaam zijn voor hun
ambt en ook in deze moeilike tijden
doen, wat zij doen moeten, vormen
gelukkig nog de grote meerderheid!"
Deze aangehaalde zin is eveneens
de lieer E.(lenbaas) en wij onderstrepeu
ze, danken hem voor zijn woorden,
maar vragen tegelijk^ of de vakvereeni-
ging zelf niet een krachtig protest daar
tegen moet doen horentemeer waar een
kollega-voiksvertegenwoordiger (als men
dat van een lid der Eerste Kamer in
deze tijd nog mag zeggen P) in zijn
onhandigheid de zaak zijner ambtge
noten allerminst heeft gediend.
De regeling van „Crisis" is buro-
kraties. Alles getracht te beschikken
van boven af, geen plaats voor afwij
kingen, bepaald voortvloeiende uit en
door plaatselike omstandigheden Tus
senpersonen, de buffers, zijn daarbij de
burgemeesters Die hebben te zorgen,
dat de praktijk zich aanpast bij de
Haagse theorie, ,,bij de hoogst onvol
doende voorschriften zelf". Een reuzen
werk. Vooral op de burgemeesters ten
platte lande drukt dat zeer, want zij
staan ogenblikkelik in verband met de
prqducent, met degene, die volksvoedsel
kan en moet aanbrengen, en zo ooit,
dan komt daarbij praktijk te pas
Allerminst wensen wij door boven
staande te vervullen te vervallen in het
„geef en neem-systeem", integendeel, kras
wordt dit door ons veroordeeld, maar wij
achten ons toch gelukkig in dit ver
band te mogen vastleggen, dat de Mi
nister zelf, eindelikin deze banen is
terecht gekomen! In een circulaire, voor
afgaande a(pi zijn kamverbod, ook voor
zelfbereiders van boter, zegt hij, dat
hij enige voorraad aan de producent wil
latenomdat hem dit het hoste mid
del toescheen OM TE PRIKKELEN
TOT DE INLEVERING VAN HET
OVERIGE DEEL OEii PRODUKSIE f
Bravo, ExcellentieGa voort in die
richting en er komt tarwe en rogge,
en ook veevoeder. Jammer, dat U
met ,$de eene voet iu het graf staat"!
Intussen de direkte opvolger kan daar
mede zijn voordeel doen en wie weet,
(het slabakt zo dezer dagen kunt U
zelf nog de konsekwensie trekken
Wij moesten dit aanloopje wel nemen,
omdat de Ministriëele circulaire daartoe
aanleiding gaf. In een volgend nummer
komen wij qp het eigenlike kamverbod
terug. Voorlopig willen wij wel zeggen,
dat het slagen van deze maatregel zal
afhangen
Ie. van de hoeveelheid boter, welke
aan de producent zal worden gelaten
2e. of de arbeiders op de boerderij van
deze „enigszins bevoorrechte positie",
zullen mogen genieten en
8e. van de prijs in verhouding tot de
voedingswaarde (-j- redelike beloning
voor arbeid, -f- matige winst) van volle
melk als krachtvoer voor mest- of jong vee
(Wordt vervolgdJ
Krabbendijke. JAC. WELLEMAN.
Buitenland.
De stryd in en bniten Europa.
Konden wij in ons vorig overzicht
da rede van Lord Landadowoe sis
eon biyde verwachtingen wekkende
uiting vermeiden, er zijn nadien
reeds van vooraanstaande mannen
der geallieerden, woorden vernomen,
die aan asn toeneiaat.de vrsdesgaziud-
heid doen twijfelen Ofschoon de
woorden van mannen als Lanudowne
ook in de oorlogvoerende landen bj
velen instemming vinden, is hun aam
hing nog te gering do onderdruk
king der vrije meaning nog te groot,
dan dat van desa beweging veel
in rloeti zou uitgaan op de regaerende
personen.
Wel wordt er veel geschermd met
mooie woorden over een toekomstige
vredo die eeuwig zsl dnrea, maar zoo.
lang men de tegenwoordigs nog
samenkoppelt mot allerlei imperialis
tische verovetiogidosieinden, cal dat
alias wal toekomstmuziek blijven.
Ziehier wat Balfour over de ideëels
bedoelingen van dezen massamoord
zegt
Alleen door do overwinning in
dezen oorlog kunnen tflfekonmige
oorlogaa verhinderd worden, ken men
hopen een staat van zaken In Europa
an de orerige wereld te vestigen, dien
men door do machinerie van het vol-
kenvarbond ovoreenkouifUg de bsgin-
seïen van da algema'oBö moraal en
vsrliohtïng zal kunnen stevigen.
Een vnrzwakking van onze oorlogs
doeleinden op dit oogenblik zou een
misdaad zijn, niet aileen- tegen den
natlonalen trots cn do nobelste natio
nale eerzucht; maar ook tegen, die
beginselen van algemeenan vredo, dl®
w8 allen gevestigd wsaschen ta zien,
als deze oorlog tot een voorspoedig
einöa gebracht Is.
Bobert Cecil zeida iu een samen
vatting aan het eind van da beraad
slaglag, dat alleen door da veraenigde
Inspanning van alien, dia van gc-sden*
wille zjjn, hot plan van h»t volken-
varbond. van hoe overwegend belang
bet ook voor d, menrchhsid mocht
zl)r., te rarwf.sanlijken zou zijn. f.
Over do kwestie van algemaetie
ontwapening, zeide Balfour, dat desa
allsan mogel{jk en ta aanvaarden was
voor staten, dia geloofden, dat z? veilig
warsn togan aan inval, en tonsij en
tot men hot bowgs had. dat da niouwa
internationale schikking afdoende zou
zijn, bowoog het gehaela plan zich iu
een cirkal. Het hing hiervan %t, dat
de volken overtuigd waren, dat het
plan zou slagen.*
Nu is zoo'a volkerenbond een dar
laatste vindingen en JÓPL -jja^micst
verleidelijke, door de entente als eind
doel van dezen oorlog genoemd.
Zooals bekend sjn du idealen, waar
voor men ten strijde trok, aan die
sIJde nog al aens gewijzigd. Niet
omdat dis vorige reeds waren bereikt,
maar omdat de propagandistische
waards sterk was verminderd.
Duurt de oorlog leng genoeg, dan
zal ook de volkerenbond allicht plaats
mosten maken voor iels nieuws.
Over soo'n volkerenbond valt hoel
wat te seggen, doch zou teva».l ruimt®
in beslag nemen in dit overzicht.
Alleen willen we er maar oven op
wSzen, dat in zoo'n verbond één groep,
de meerderhaidsgroop, de lakens zou
ultdeelen, en daaraan de reit der
deelnemer, zich zou moeten onder
warpen. Wie de domineerende groep
zou z3a, behosft niet nader te worden
verklaard.
Neast deze in meer bedekts termen
uitgedrukte bedoeling, vinden we die
van Millerand, den gewezen minister
van oorlog, die er geen doekjes om
windt. HU schrijft in de ,Kevue der
Dsttx Mondei*.het Pruisische ralji-
salrlsme moet vernietigd worden'.
Elzas-Lotharingen moet aan Frankrijk
teruggegeven wordenaan Italië
moeten do bsvrjda gebieden komen
tot Roemenië zgn zonen, die onder
Etmgaareeho oveiheerschir.gzuchten;
Tsjechen en Tsjecho Slowakon moeten
onafhankelijk wordenhet ongeluk
kigs België moet hersteld sn schade'
loos gesteld wordenServië moet op
d® been geholpen wordenPolen, dat
tussahea Rusland, Oostenrijk en Prui
sen verdeeld ie, opnieuw gegrondvest.
Wat is dit alles anders, vraagt Mille
rand, dan vernietiging vaa het Prui
sische militalrisme.
Ofschoon ook hier de eonigszlns
.versleten phrase over vernietiging
van het mllltairlame voorop wordt
gezet, laat de verklaring van de be-
ieeksnla daarvan niet san duidelijk
heid te wunsehers over. Het wil dus
zeggenmet-a bohoad van de algen
machtsmiddelen dia van den tegen
stander vernietigen ets verhinderen
ooit weer op te staande begeerde
gebieden, waarvoor maa dazea oorlog
^was bsgonnen, den ovorwonne ont
rukken en op atjn eigen koBten her
stellen, wat er varioloid was.
Daarna eon volkerenbond stiohten,
waarin ook de verslagenen kouden
worden opgenomen en waardoor het
hnu oumog»l(jk zou worden gemaakt,
om ooit ts trachten den nieuw ge
schapen toestand nog eens te veran
deren ten hunnen voordeele.
Hiermee zou dan da eeuwige vrede
op aarde gewonnen s0a.
Onder de wereld-beheersohonda
volkerenbond zou van oorlog geen
sprake meer kunnen ï\jn. Het woord
.rebellie* zou van toepassing zijn op
eiken staat, die zich s.en hun gezag
trachtte to onttrekken.
Wy vreezen, dat het nog lang zal
duren vóór de eantralen zich met dien
heilstaat kunnen veroonlgen.
Da geweldige bocht, die uitpuilde
In de frontlinie tusschen Solteons en
Reims en iu Zuidelijke richting tot
Chateau-Thierry liep, begint meer en
meer te verflauwen onder den storm-
loop der geallieerde legers. De front
linie heeft nu nog maar een kleine
boog en. wanneer de terugtocht der
centralennog een paar dagen aanhoudt
zal het een rechte liju zijn geworden.
Desa zal dan loopen van 8ol«sons tot
Reims langs da rivier de Vesle.
In aanmerking genomen den niet
overhaasten terugtocht, ia alt wel zeer
waatTcfcijolijk de bedoeling der Duit-
aehe legeraanvoering. Deze retraite,
hoe onvrijwillig ook, «chynt volkomen
behaerschs te worden, en da wijra,
waarop zy plaats vindt, wordt niet
allèèn door den vjjjtnd voorgeschreven.
Onder deze onwtAndlgheden z»l tij
niet varder plaats hebben, dan door
de centrale legeraanvoering wordt
coodig geoordeeld.
De nu geregeld binnenkomende)
vermeldingen van gemaakte vorde
ringen zijn daardoor van niet zoo
groot boiang.
Bg hot bereiken van de Vesle-linie
zul pas blijken of de weerstand der
centra'en ia gebroken.
De laatsten vinden het by dezen
tegenslag noodlg, in de couranten
berichten op te nemen over den tot nu
toe behaalden buit eu het totale op
de vijanden veroverde gebied, waar
tegenover dan die der geallieerden
worden gesteld, die by lange na niet
daar tegen opwegen.
Het ls een erg doorzichtige politiek,
maar het zal by velen het omgekeerde
uitwerken van de bedoeling.
Dat tot dergeiyke troostredenen de
toevlucht wordt genomen, is voor
menigeen niet een bewijs van kracht
en vertrouwen op een spoedige om
keer van zaken.
Zal het offensief, dat zoolang van
de eentralen is uitgegaan, nu aan de
geallieerde zijde biy van
Ingezonden Mededeeling.
kan dikwijls een geheelen omkeer in
Dw gestel bewerken. De Laxeerpillen
van Apotheker BOOM zuiveren het
bloed, verdrijven overtollige gal en
eiym en be vorderen een goeden stoel
gang. Men zie echter bj aankoop
nauwkeurig toe, dat U de echte pillen
krfjgt. Elk doosje moet voorzien zün
van de hatidteakening Firma A. M.
BOOM. Prgs per doosje 25 en 50 ct.
Verkrggbaar iu do meeste Apotheken
en Drogistwlnkeis.
Verkrijgbaar -to Goes by Gebr.
MULDER.
Binnenland.
Albert Hahn. f
Naar men aan de N. Hotl. Courant
meldt Is da bekende teekecaar Albert
Hahn aldaar onveri'eden.
Vooral als medewerker aan het
Zondagsblad van .Het Volk', De No
tenkraker* is hy bekend geworden.
Zyn teekenlngen hebben veel by-
gedragen tot de popnlalriteit van dit
periodiek, dat in hem een mosiigk te
vervangen kracht verliest.
Uit xfjn werk, in dat blad, dat de
S. D. A. F. propaganda dient, spreekt
ecu eeriyk man, die in zjjn teekesen
niet door blinde haar wordt geleld
en die ook in dezen wereldoorlog zyn
objectiviteit niet verloor.
Over dezen laatsten karaktertek
hebben wij nog een periooniyke er
varing.
Het was n.l. naar aanleiding van
een schets in .De Notenkraker", die
ons zeer eenzijdig toescheen, dat wij
den heer Hahn daarop attent maakten.
Wy ontvingen daarop een schryven
terng, waarin hj meedeelde, dat door
een abnis van den zetter zijn naam
daarboven was vermeld en dat wy
ons oordeel moesten herzien, wanneer
het daarop berustte.
Verder liet hjj o.a. volgen„als u
mijn werk geregeld ziet zult u weten,
dat Ik heel wat platen heb gemaakt,
die propaganda bedoelden te zyn voor
het vredeswerk van Stockholm.
Alleen dit had u al moeten zeggen,
dat or by mij geen voorkeur voor
een dor strijdende partijen bestaat,
maar dat Ik naar mgne krachten moet
trachten te werken aan de versenil
ging der menichheid*.
Wy hebben na deze corresponden
tie met te meer belangstelling zyn
werken gevolgd en deze steeds in
overeenstemming gevonden met de
boven van hem aangehaalde woorden.
De S. D. A. P. en vooral ,De Noten
kraker" lijden een onherstelbaar ver
lies,' in het heengaan van dezen een-
voudlgen en eeriykon medewerker.
I
DOOR
GUY DE MAUPASSANT.
Op straat gekomen, spraken z'j een
tydlang niet, tosc zelde Hans: „U
ziet, mama, dat Peter hoel gewillig
van ons heongaat.'
,Da arme jongen
.Waarom arm? Hy zal volstrekt
niet ongelukkig zjjn op de .Lotharln-
gon'l*
"Neen, dat weet ik wel. Ik denk aan
zoovele andere dingen.'
Met gebogen hoofd ging zij verder,
in gepeins verdiept. Toon aside »y op
den eigenaardlgeu toon, waarmee wy
een langen gedachtengang besluiten
.Een ellendig ding, het leven I Brengt
het ons eens een beetje zaligheid, dan
wordt het esne schuld daarvan te
genieten, en wy moeten het naderhand
duur betalen.'
.Spreek daar niet meer over, mama!'
verzocht hfj zacht.
,Hoe zou lk dat kntinen Ik denk
er immers onophondeiyk aan.'
,U zal loeren vergeten.*
Zy zweeg weer en sprak toen met
een langen, vnrigeu blik: .Ach! Hoe
gelukkig had ik kunnen worden, als
Ik de vrouw van een anderen man
was geweezt!'
Zy was nu zeer verbitterd op Roland
zjjne leelUkheid en domheid, onhan
digheid, logheid van lichaam en geest,
zijn alledaagsch voorkomen en manie
ren stelde zjj vsraatwoordeiyk voor
hare schuld cn haar ongeluk. Dat zjj
hem bedrogen had. lag slechts aan
zijne laagheid, dat zy een barer zoom
aan God en de menacben deed ver-
twijfelen en voor den ander do voor
een moederhart pijalfkats bekentenis
had moeten afleggen, daarvan klaagde
zy bom aan.
.Het Is afechuweljjk, dat een jong
meisje ds vrouw van znlk een man
moet worden", prevelde Hans zeide
niets. Hy dacht aan hem, voor wiens
zoon hij zich tot nn toe had gehouden
en mogelijk droegen het bewustzjn
van de middelmatigheid van dien man,
de spottende, boenende toon, waarop
zijn broer staeds tot hom sprak, du
minachtende onverschilligheid van
allen, zelfs het dienstmeisje niet uit
gesondard, ten opzichte van Roland,
hut hunne er toe by, dat hy de be
kentenis zijner moeder kalm opnam.
Het viel hem daardoor minder zwaar
In een ander zy» vader te zier,, en
als er pp de weeke stemming van
gisteravond gean terugslag volgde,
en verontwaardiging en toorn niet,
zooals mevrouw Roland gevreesd had,
de overhand hadden genomen, dan
was dat voor een groot deel hieraan
toe to schryven, dat hfl er onbewust
reeds lang onder geleden had, de zoon
van dien goedigen, loggen snkkel te
zyn.
Zy waren nu aan het huis van
mevrouw Rosémilly gekomen-
Deze bewoonde op den weg naar
Saint-Adresse de tweede verdieping
vau een groot, h«ar toebehoorend huis,
uit welks vensters men de geheele
reede van Havre voor aich zag.
Toan mevrouw Roland, gevolgd
door haar zoon, binnentrad, stak de
jonge wsdnwe haar niet, zooals anders,
de hand toe, maar snoldo mot uitge
strekte armen op haar toe en ka-,te
haar, hot dool barer komst radend,
zoor harteiyk.
Da salonmenbelen van geplet pluche
waron altijd met overtrekken bedekt.
Aan de met een gebloemd behangsel
bekleade wanden hingen vinr door
haar echtgenoot gekochte gravaruB,
welke sentimenteels tooneelen uit het
leven van een zeeman voorstelden.
Op de eerste zag men eene visschers-
vrouw aan de kust met brar zakdoek
wulven, torwyi het zeil, dat haar man
wegvoert, roads aan don horizont
verdwijnt. Ook de tweede gravure
vertoont dezelfde kust en dezelfde
vrouw, die nu echter op de knieën
ligt, en, de haimesi wringend, naar
de woest bewogen zee tuurt, naar de
boot, waarmeo haar echtgenoot wel
zal omkomen. De belde andere stelden
dorgeiyke tooneelen voor, maar uit
een hoogeren stand der maatsohappy.
Eene jonge, blonde vrouw leunt op
het dek van eene groote passagiers
boot tegen de verschansing en ziet
met tranen in de oogen naar de kust,
die meer en meer verdwijnt.
Wien heeft zU daar achtergelaten i
Later ligt dezelfde jonge vrouw
machteloos In een leunstoel, door het
open venster ziet men do see 1 een
brief is aan haar hand ontgleden en
ligt op den grond.
Hy is dus dood welk eene vree-
i «olijke tQdiug.
Gewoonlijk waren de bezoekers
door deze zeer middelmatige schilde
rijen geroerd. Zoodra men de kamer
binnentrad, viel het oog onwillekeurig
op dia vier afbeeldingen en bleef
daaraan hangen. Men richtte den blik
wel op iets anders, maar steeds keerde
hg weer naar de gravures terug, die
In hare glinsterende ïyoten, waarop
geen stofje ts alen was, in die nette,
maar wat styfburgeriyks omgeving
volkomen pasten.
In onverandsrijke orde en regel
matigheid stonden da stoelen deels
aan den wand, deels .om de ovale
salontafel. De vouwen der onberlspei
lijk witte gordijnen waren zoo precies,
dat men werknigk lust kreeg ze een
beetje te kreukelen bn nooit lag er
één stofje op de stolp over de gouden
pendule in empire styi, welke een
door don knielenden Atlas gedragen
wereldbol voorstelde.
De bezoekers namen plaats en me
vrouw Roland vroeg-Gi) zjt vandaag
niet uitgegaan?'
.Neen eeriyk bekend, ben lk een
beetje moe*, antwoordde de jonge
weduwe en vertelde nu, aio 't ware
om Hans en lij tie moeder voor het
uitstapje van dan vorigen dag te
bedanken, hoeveel genoegen haar dat
had gedaan.
„En gy moot weten, dat ik mQne
kreeften van morgen al opgegeten
heb en dat zy uitmuntend waren.
Wanneer gy luit hebt, kunnen wy
wel spoedig weer zulk een tocht
ondernemen
,Eer wy plannen voor een tweeden
maken", viel de jonge man haar ln
ADV ERTHNTIËN
van 1—5 regel» 75 cent, elke
rsgel moer 15 cent.
Driemaal plaatsing wordt tweemaal
bsrekeud.
Familieberichten 110 regelt f 1,50
Bewijsnummers 5 cent.
Advertontlën worden aangenomen
tot 12 uur voormiddags.
de rede, .moesten wy aan den eersten
oen einde maken, vindt u ook niet
.Hoe zoo Ik dacht, dat die ten
elnda was?'
,0, mevrouw 1 Ook lk heb gisteren
in de rotsen van Saint-Jouin eene
vangst gedaan en zou die ook wel
in myn huis ln veiligheid willen
brengen."
Zy trok een sehalkBch onuoozel
gezicht.
,U Zoo, wat dan Wat heeft c
dan gevonden?"
.Bene vrouw! En mama en ik zijn
hier, om die vrouw te vragen, of z9
zloh na rgpe overweging misschien
ook heeft bedacht."
.Neen, meneer*, antwoordde zo
glimlachend. "Het ligt niet in myn
aard, veranderlijk te tfln."
Daarop «tak hy haar de hand toe,
en z(j legde do harer er snel en
vastbesloten in.
,Zoo spoedig mogeiyk, nietwaar?'
zelde h{ smeekend.
.Wanneer gp wilt.*
„Over ze» weken?*
.Ik heb geene eigen meening. Hoe
denkt myna toekomstige schoonmoe
der daarover?"
Mevrouw Roland antwoordde met
een ietwat weemoedig glimlachje:
„O, ikl Ik vind alles goed en dank
u van gansoher harte, dat gy myn.
kleinen Hans houdt. Ik weet, dat gij
hem heel gelukkig zult maken.*
,Zoo goed als ik het vermag, lieve
moeder."
Wordt vervolgd.)
