80ESCHE COURANT BIJVOEGSEL DE NIEUWE KAMER. VERWEEK. VAN DE ZATEBDAG 6 JULI 19X8. Nu de volledige uitslag der stem- ming bekeud is, kunnen we eens na gaan, wat deze heeft opgeleverd. Zooals te voorzien was, hebben de katholieken en socialisten door het nieuwe kiesstelsel een grooten vooruit gang te boeken, terwijl de liberale partijen zijn achteruitgegaan. De anti revolutionairen en christ. historischen hebben hun gezamenlijke sterkte onge veer behouden, terwijl eenige der nieuw- opgerichte partijen elk een zetel ver wierven, behalve de oeconomische Bond, die op 3 aanspraak kan maken. Voor hen, die eenigen kijk op het politieke schaakspel hadden, was deze uitslag niet verrassend. Vooral de voor uitgang van katholieken en socialisten werd voorzien. De katholieken, die hoofdzakelijk in het Zuiden des lands bun aanhangers hebben, kregen onder het vorige stelsel niet het getal zetels, waarop zij in verhouding tot hun aantal recht hadden. Hun candi daten werden in het Zuiden des lands altijd met overweldigende meerderheid gekozen. Dat surplus ging verder verloren. Nu komt het echter tot zijn recht, onder het evenredige stelsel, zij zijn gestegen van 25 op 30 zetels. Dat de sociaal-democraten een sterke vermeerdering van hun stemmenaautal zouden te zien krijgen, was op andere gronden even waarschijnlijk. Hier kwam in de eerste plaats in aanmerking de uitbreiding van het kiesrecht. Deze uitbreiding bracht de tot dusverre door den weistandsgrens nog van de stem ming uitgeslotenen in 't geweer. Ook de voedselnood zal misschien velen bij deze partij hulp hebben doen zoeken, omdat van haar een sterke critiek op het regeeringsbeleid is uitgegaan. De S. D. A. P. komt met 22 man in de Nieuwe Kamer, de S. D. P. met 2, de S. P. met 1, samen 25 zetels, vroe ger 15. Wat de reden kan zijn, dat bij de behoudende partijen de Christelijk Historischen 3 zetels verspeelden en de Anti-revolutionairen 2 wonnen, kun nen wij niet verklaren. Dat de Liberale partijen niet best er af zouden komen, is verwacht. Het is een tijd van uitersten. Het alge meen kiesrecht en de stemplicht hebben scharen nieuwe kiezers naar de stembus gebracht. Hieronder waren klaarblij kelijk weinig aanhangers van de liberale gedachte te vinden. Dat de uitbreiding van stemrecht de vrijzinnige partijen niet zou versterken, was ook onze 'ge dachte, doch een kleine hoop was er nog, dat de stemplicht vele lauwe kiezers naar de stembus zou brengen en onder de vrijzinnige partijen waren deze zeker aanwezig. Ofschoon dus voorbereid op een achteruitgang, heeft het resultaat ons nochthans teleurgesteld. Wanneer wij zien, hoe de vrije Libe ralen van 10 op 4de unie-liberalen van 21 op 6 en de vrijzinnig-demo craten van 8 op 5 zijn teruggevallen, in totaal dus van 39 op 15, dan moeten wij erkennen, dat het resultaat slechter is dan de ergste pessimist had durven voorspellen. De vermeerdering van het aantal kiezerk met 456,000, heeft de liberale partijen geen voordeel gebracht. Onder dezen aanwas blijken meerendeels aan hangers van de uiterste partijen te worden gevonden. Deze hang naar partijen met een vergaand programma, manifesteert zich zelfs onder de drie liberale partijen, waarvan weer de middelste, de Unie liberalen, vau 21 op 6 zijn gekomen, terwijl de naar rechts afzakkende vrije liberalen van 10 op 4 en de vrijzinnig democraten, als de meest vooruit strevende partij, van 8 op 5 zijn be land. Ofschoon wel is aan te nemen, dat ook in normale omstandigheden de groote uitbreiding van kiezers aan de beide uiterste partijen zou ten goede komen, zullen de buitengewone om standigheden dat proces hebben be- vorderd. an de ter eere van het evenredig stelsel opgerichte nieuwe partijtjes komt het grootste deel niet in aanmerking voor een zetel. Zij zullen bij een volgende verkiezing waarschijnlijk niet weer op het tooueel verschijnen. De gelukkigen, die een zetel bemachtigden, zijn in het staatje in dit nummer te vinden. Alleen de economische Bond heeft het tot 3 kunnen brengen, wat een persoonlijk succes is voor den heer Treub. Voor de neutrale partij zal de heer Henri ter Hall zitting nemen, waardoor „la note gaie" in de Kamer niet zal ontbreken, en de heer Days misschien als tweederangsspccialiteit zal moeten optreden. Onder de nieuwe partijen, die geen zetel bemachtigden, maar wier stemmen aautal toch voldoende was om een kans te hebben, vinden wij nog de Politie- partij, Staatk. gereformeerden en de Staatspartij. Men kan zich in onvruchtbare voor spellingen verdiepen over de samen stelling van het toekomstig kabinet, doch het lijkt ons beter af te wachten, hoe uit deze veelsoortigheid zich een geheel zal ontwikkelen, dat de leidiug der regeering op zich durft nemen, wanneer het daartoe door H.M. de Koningin wordt aangezocht, B. Krabbendijke schijnt tegenwoordig op politiek gebied in een zeker hoekje te staan. Zo van links („Baanbreker") als rechts („Zeeuw") worden er scheuten op gericht. Hoogstwaarschijnlijk wordt daarmede beoogd het algemeen belang te dienen, (en dat is het beste, wat wij denken kunnen) maar de schijn ligt er dik op, dat het meer gaat om een bepaald persoon te treffen. Is deze ge- dachtengang juist (en wij twijfelen daar aan niet) dan zai iedereen het adres van deze kennen. Ons is dat alles wèl en voor zo'n indewegleggerij gaan wij niet dadelik op zij 1 Wij hebben ons voorgenomen ter juister plaatse van ant woord te dienen. Voor „de Baanbreker" moet dat op offiaéele plaats gebeuren, het „men schrijft" in „de Zeeuw" kan hier worden beantwoord. „De vrijzin nigen hebben nog al danig de baas gespeeld". Ons is daarvan niets bekend. Wij weten alleen, dat de heer Ketelaar hier in een openbare vergadering is opge treden, maar voor de rest weten wij van vrijzinnige propaganda weinig af. Wij gaan zelfs verder en geloven, dat, wan neer meer propaganda ware gevoerd, er niet zo velen zouden zijn geweest, die op Lokman hunne stem hadden uit gebracht en daardoor nu, bewust of onbewust, hebben medegewerkt tot eene rébltse meerderheid. Dit zal dezen aan het verstand moeten worden gebracht en dan zullen wij weer verder zien. Wèl hebben wij met voldoening ont waard, dat de antirevolutionairen hier slechts een zevende der kiezers vertegen woordigen. Dit feit moge deze tot be scheidenheid stemmen „Het betrekkelijk groot aantal stemmen, dat de S.D.A.P. kreeg, vindt zijn grond in plaatselijke ontevredenheid en is daarom lang nog geen vast getal". Wanneer dat waar is, dan pleit dat niet voor het beginsel, maar dat hebben wij niet uit te vechten, alleen willen wij eraan toevoegen, dat hiermede niets anders kan worden bedoeld dan de distributie-regeling, die, (het is door Mevr. Raaij makers gezegd) niet in handen is van de burgemeester alleen, maar van het gemeentebestuur, in meerderheid rechts. Wij willen hier mede geen beschuldiging, noch vrij- pleiting uitspreken, alleen de schrijver in „De Zeeuw" manen tot voorzichtig heid, want Krabbendijkezou nog weieens verrassingen kunnen baren. Eén wenk nog in bet algemeen Laten wij persoonlikheden achterwege houden, waar het inderdaad beginselen geldt. De strijd wordt daardoor zui verder en zal zeker niet leiden tot een „niet meer groeten", zooals wij dat dezer dagen van nabij moesten mede maken. De tijden zijn ernstig en ipdereen (wij geloven dat graag) wil zeker het beste voor ons Land en ons Volk, maar dan mag ook geen „klein gedoe" naar voren worden geschoven, dan moet bij verschil van mening alleen diepe ernst voorstaan, dan mogen alleen de beginselen spreken. En wanneer dat gebeurt door ernstige mannen, die het goede willen, dan kan daardoor nooit ontstaan tweedracht, maar zal zelfs elk ogenblik kunnen gevonden worden de ééndracht, die wij, vooral tans, zo zeer van node hebben. Krabbendijke. JAC. WELLEMAN. ümneolaud. Bavergort. De minister van landbouw heef', tot de burgemeesters een clrenlaire ge richt, waarin hj] mededeelt, dat om streek! het midden van de maand Juli h-S. een hoeveelheid bavergort beschikbaar zal x(jn, voldoende om aan de bevolking voor ééns een rant soen van O.l K G. te kunnen verstrek ken. Dit rantsoen saL alsdan worden beschikbaar gesteld boven het gewone rantsoen. De gemeenten kannen de aanvragen voor dese havergort van den 5den Juli e.k. af, aan het Bfjks-Contraal Administratiekantoor voor da Distri butie van Levensmiddelen indienen. Bet uitvaren van de treilervloot. Naar het „Volk" meldt, heeft de minister van landbonw aan de eigo' naren van de stilliggende stoomtreiler- vloot bericht gezonden, dat s(jner>(jds geen bezwaren bestaan, omdeitoum- treilers te laten altvaren, indien de minister van baltenlandsche zaken mededeelt, dat het ter viiseherU uit zonden der schepen zonder gevaar voor opbrenging of torpedeering door een der oorlogvoerende mogendheden kan plaats hebben. Volgens door eerstgenoemde» mi nister bekomen inlichtingen worden steeds stappen gedaan om het daar heen te leiden, dat men zoowel met Engeland als met Dnltaehland tot een bevredigende overeenkomst geraakt. Het spoorwegverkeer door Limburg. De gezantschappen der Vereenigde Staten van Amerika, van Frankrijk, van Groot Brlttannlë en van Italië, deelcn het volgende mede: De Nederlar-dsche pers heeft onlangs een. eommnniqaé gepubliceerd, dat kau doen meenen, dat, t(dens de besprekingen, welke in de maand April 1.1. hebben plaats gehad, naar aanleiding van bet conflict, dat met de Dulteohe regeering gerezen was, de geassocieerde rogeeringen over concessies zouden hebben gedacht ten opzichte van den doorvoer op den Llmburgschcn spoorweg. Bet is van belang, in deze meening, die niet overeenstemt met de getroffen overeen komsten, verbetering aan te brengen. In aanmerking namende den toen door Nederland geschapen toestand en bezield door een geest van oprechte •ysup» tbia en werkelijke toenadering, hebben de geassocieerde regeeringeo, hoewel met algeheele handhaving van het standpunt, dat zQ ten opzichte van den doorvoer van zand en grint steeds hadden verdedigd, er in toege- Btemd, de Nederlandsche regeering te ontslaan van zekere verplichtingen, welke z(j ten hunnen opzichte in deze quaestle had op zich genomen. Niet alleen hebben zij geen enkele andere concessie over cenigerlei andere quaestle onder de oogen ge> zien, maar z(j hebben integendeel uitdrukkelij t gestipuleerd, dat zij zeer hoopten, dat de Nederlandsche regee ring in, geen enkel opzicht zou af wijken van de beginselen der onzijdig heid, welke z(j tot dusver had betracht. Wanneer zien nieuwe quiestles zouden voordoen, wenschen de geassocieerde regeerlogen, dat zfj tot oplossing werden gebracht in den gosst der bestaande overeenkomsten. Uit deze verklaringen volgt dus terdege, dat de geassocieerde mogend heden met name geen enkele concessie ten opzichte van den doorvoer van „krijgsvoorraden* („apprcvliionne- ments mllltaires') op het oog hebben gehad. Uit de Pers, De pers over den verkiezingsuitslag. Aan de verschillende besprekingen in de pers ontleanen wj, dat de ,N. B. Crt.' (vrij lib.) de afloop in sommige oplichten mee, in andere tegenvalt. Meegevallen is het bkd, dat de socia listische partijen niet op een hooger getal zijn gekomen. „WfJ hadden, in aanmerking ge nomen de enorme uitbreiding van het kiezerscorps, verwacht, dat de partijen der ontevredenheid, voor wie de om> standigheden verre vanongnnstig zijo, met meer stemmen uit de bus zouden gekomen sfjn. Dit valt dus mee. De groote tegen, slag vormt bet aanmerkelfk geslonken aantal vrQzinnigen, dat in de nieuwe Kamer zal zetelen. De conclusie, dat de vi'Ssiunige partijen bij deze ven kiezing geducht klop hebben gekregen, kan niet warden verbloemd.' Het „Hbl.* (unie-llb.) meent, dat de verkiezingen wel zeer duidelijk heb ben doen uitkomen, dat do duizenden nieuwe kiezers, en andere duizenden oude kiezers de liberale beginselen nog niet begrijpen en kennen. Wij weten, dat dit bedroevende feit niets tegen die beginselen bewijst wèl omtrent de moeilijkheid om be grippen, die niet dadelijk populair kunnen zijn, b(j de groote maisa in gang te doen vinden. De verkiezingen hebben een geheel nieuwe Kamer gebracht. De keus kan slechts z$n tazscben een rechtsch ministerie of een „natlonaal'mlolsterie waarover zoowel Heemskerk als Treub gedacht en geschreven hebben. Zelden of nooit heefteen verkiezing zooveel nieuwe leden in de Kamer gebracht. En zeker niet zooveel nieuwe partijen. Wij willen erkennen, dat w(| bet zeer b-treuren, dat enkele volks vertegenwoordigers, die mooi en goed werk in de Kamer hebben gedaan, thans wellicht voor goed ous parle ment sullen verlaten. En wj batreu- ren dat waarlijk niet all6«n, omdat juist vooral zoo veie liberale staats lieden uit onze volksvertegenwoor diging verdwijnen. De „Nieuwe Ct." fv. 1.) noemt den uitslag een zware nederlaag. Het zou geen zin hebreu te pogen den uitslag vau da verkiesiogen voor de liberale groepen, in 't bijzonder voor onze geestverwanten, anders te karakteriseeren dan wij gemeend heb ben hierboven te moeten doen. Het blad gaat do oorzaken van die nederlaag der vrijzinnigen na un wijt die o.m. voor een belangrijk deel aan de impopulariteit dor tegenwoordige regoerlng. „Het Volk* (8. D. A. P.) schrijft o.a. s Voor het land in zijn geheel ge nomen schitterend, voor Amsterdam teleurstellend, zoo is voor de 8. D. A. P. de uitslag van deu verkiezing!- strijd. Het blad noemt het feit, dat de S. D. P. het te Amsterdam tot niet veel minder heeft gebracht dan de helft van het stemmenaantal der 8. D. A. P. een ge volg van de ontbindende werking vau den oorlog, die de hoofdstad heeft ondergaan. „De Tijd* (B.-K.) schrift o.a.: De stand is op het oogenbük, dat de Kamer op het doods punt komt te staanvijftig leden ter Beehterzjjde en vijftig leien ter Linkerzijde. Van een liberaal Kabinet ia geen sprake. En een Beebttch Kabinet? WIJ vreezen. De voorwaarden voor een krachtig Bechtseh Kabinet zjn niet verkregen Ongatwjfsld zullen niet weinigen een nationaal Ministerie, als de eeniga mogelijks uitkomst beschouwen. fecüooi en iAerB. Beroepen. Beroepen bij de Ned. Herv. Kerk teEUewoutsflQk de heer W. A. Zejjdner, cand. te 's Gravenhage. Landbouw, Veeteelt en V ihscherij Fruit. De minister van landbouw heeft aan den heer W. C. Fiege Jr. te Tiel, voorzitter van de Nederl. Vereeniging ter behartiging van de belangen van den fruithandel, meegedeeld, dat: a. het niet in de bedoeling ligt, de bankgarantie van pachters van boom gaarden te verhoogen b. het evenmin de bedoeling is, onderhandschen fruttaankoop te ver binden -. e. waar op goede gronden kan worden aangetoond, dat het veiling»- percentage te hoog is, het h jjkskantoor voor Groenten en Fruit sij a mede werking zal verleenen om tot verlaging te geraken, waarbij echter opgemerkt dient te worden, dat een slechte oogst derhalve kleine aanvoeren op de veilingen, bezwaarlQk als motief voor de verlaging van hst te heffen per centage tot dekking van de veilings- kosten kan gelden d. aan alle veilingen voorman-telers s ij a aangewezen, die bij verschil van meenlng omtrent de kiasss-lndeellng van het fruit uitspraak doen e. tegen frauduleuze handelingen zoo streng mogelijk zal worden op getreden, en f. de ten vorigen jaro getroffen en niet ingetrokken maatregelen ten aanzien van den fruithandel worden gehandhaafd. f Provincie-ni e-u w s. Waterloo-colleote. De Waterloo collecte bracht op te Baarland f 4 42, Ierseke f 29 245, Klos- tinge f 8.530, Krabbendijke f9,41, Kruisingen f 29,58b, Bllland-Bath f4,95 Ovezand. De door do gezamenlijke Groene Krulsveresnigiogen van Ove zand, Driewegen en Oudolande be noemde wijkzuster mej. M. H.' Som- bogaart, is met 1 Juli in alenst ge komen en woonachtig te Ovezand. Ierseke. Woensdagavond is hier door de politie een geslacht varken, wegende ongevoej 75 K.G., in beslag genomen. s Hanaweert. Btj het visiteeren van de sleepboot Niagara word door de ambtenaren eene partj kwatta, lijn olie en zeep verstopt gevonden, met het doel dese goederen naar België uit to smokkelen. Deze goederen zjjn door de ambtenaren in besLg ge nomen, terwijl de machinist dezer boot naar Middelburg is getranspor teerd. Van het seblp K Scbroers 29 werd uit het volkslogies eene part] smokkelwaar, bestaande uit kwatta, slaolie, tabak eu sajet gehaald en door de ambtenaren in beslag ge nomen. Den knecht van dit sehip is de pas ontnomen, oveneens van den knecht van het schip K. Schroers 38, die poogde eene partij smokkelwaar uit te voeren, Gravenpolder. In dezen zeep. noudtjd ziet men hier in de buurt allerwegen een oud middel toepassen bij het waischen. Men doet iu een ouden emmer, nadat men vooraf een ouden doek op den van gaatjes voort zlenen bodem heeft gelegd, houtskool. Dezen emmer plaats men over een kuip en overgiet de houtskool met koud regenwa'ter. Men kr(jgt alsoo een sterk loog houdend waschmiddel. S:(jtsel maakt man hier door een aardappel fijn te raspen en de alzoo verkregen massa met water te over gieten. Dit giet men er af en giet er weer nieuw op. Deze handelwijze herhaalt men tot men een wit bo- zinksel over bondt. Dit is zeer bruik bare stflfsel. 'm Heer Hendrikskinderen. Za, terdagoamiddzg, 6 Juli, zal vanwege de Goltenfokveieeolgl g „Ons Belang* alhier een tentoonstelling met daaraan verbonden keuring worden gehouden. De heer Jb Zandee was zoo wel willend een geschikt terrein beschik baar te stellen. Totkeurmeesters zijn aangewezen de heereD M. de Wilde van Heickens- zand en M. Poortvliet van Blezellnge. Borsselen. Door den rijksveld wachter Drever werd Donderdag middag plm. 70 K.G. rundvleeseh ia beslag genomen in de sehnur van den kleip-Iandbouwer J. W., dat door N. van 'sHeerenboek met eon kar daar was aangevoerd. Het vleeseh werd onder de inwoners verkocht tegen 75 cent de 5 ons. Gemengd JNieuws. De moord in het Crailosche bosch. De justitie beeft een bsluoning van f500 uitgeloofd voor dengeno, die zoodanige aanwijzingen geeft, dat deze leiden tot arrestatie van de daders. De toestand van de weduwe De Schilthuysen .liet toe, dat haar een verhoor kon worden afgenomen. Thans is vastgesteld, dat de volgende voor werpen zijn geroofd; een gouden dameshorloge met geëmailleerde achterplaat, een zwaar zilveren beeren ■chakelketting, een zwart leeron portefeuille met geld en een zwart loeren portemonnale met inhoud. De signalementen van de drie ver dachten zijn aan de burgemeesters en politiecommissarissen opgezonden. De aangehouden persoon is ter beschikking van den officier van justitie gesteld. De gesmokkelde examen-opgaven. Omtrent de fraude mot de examen opgaven voor de Hoogere Burger Scholen deelt men pog aan de Haag- sche Ct. mede, dat een letterzetter ter Landsdrukkerij, broeder van een der examinandi, de bewuste fraude zou hebben gepleegd. Genoemde zetter sou de opgaven voor honderd gulden machtig zijn geworden, waarna bij deze door een ander heeft laten drukken. Iu varband biermede zijn én zetter èu drukker in'afwachting van een justitieel onderzoek geschorst. Bestolen broodkaarten. In den nacht van Dinsdag op Woensdag zijn uit het kantoor van het lever, smldde- lenbedrijf te. Beeuwijk 8000 brood kaarten ontvreemd. De moord te Harderwijk. De te Harderwijk vermoorde soldaat was de heer Kruidenier, uit Charlois. Het geld, d&t hij bil zich moest hebben, wordt vermist. Een andere soldaat, met wien hij het laatst is gezien, ii in arrest gesteld, maar ontkent iets van den moord af te weten. Nederland'e oudste kiezer. De b{jca 101-jarige oud Indische militair J. v. d. Boom te Voorthuizen, heeft Woens dag z{n stemplicht vervuld. De af stand tustehen zijn kosthuis en het stembureau, ongeveer 15 minuten gaans, beeft da grijsaard heen en terug afgelegd. De oude man was nog nooit kiezer geweest. Afloop Aanbestedingen en Verkoopingen. Nlsse. Donderdag werd alhier ten overstaan van den notaris H. W. Neervoort te 's Gravenpolder voor de Ned. Herv. kerk, in het openbaar voor 7 jaar verpacht 46.74.32 H A. bouw- en weiland voor de som van f 8254 21 per jaar. Da prijzen varieer den van f 26 tot f 132 per 39 A. 24 cA. Donderdag werd alhier ten over staan van den notaris H. W. Neer voort te 'a Gravenpolder, voor de Diaconie der Ned. Herv. kerk, in het openbaar voor 7 jaar verpacht 1 75.26 H.A. boomgaard voor f 83 per 39 A. 24 e-A. is voor den hoop f 371.10. Burgerlijke Stand van Goes. Van 3-5 Juli. GehuwdJohannis Hubertus de Witte, 21 jr. j m. te 'o Hoer Arends- kerke en Catharina JacobaLookefair, 20 jr. j.d. te Goes; Franclscus Cor nells van Dfjke, 26 jr. j m. en Melanie Ida Verheule, 23 jr. j.d.Marinus Hoogesteger, 26 jr. j.m. te Kruiningen en Kornelta Jacoba Gesne, 21 jr. j.d. te Goes, Geboren: 4, Johannes Maehiel, s.v. Willem Cornells de Kat en Adrlana van der Klooster. TeiegrafiscH W eerbericht, naar waarnemingen verrecht in den morgen van 5 Juli meaegedeela door het Kon. Ned. Meteor. Instituut te De Bilt. Hoogste barometcrstatid 769 3 te Maastricht. Laagste barometerstand 757 5 te Wisby. Verwachting tot den avond van 6 dezer: Matige, tjjdeipk wellicht krachtige, Zuidelijke tot Westelijke wind, meest zwaarbewolkt, wellicht eenige regen, met kans op onweer, zelfde temperatnur. Laatste eu telegrafische Berichten. Een granaat gesprongen. Den Briel, 5 Juli (V.D.) B(j schiet oefeningen onder Bockacje is bQ het inbrengen in een kanon, een granaat gesprongen. De militair v. d. H. uit Botterdam werd onmiddellijk gedood. Twee mili tairen zijn ernstig gewond. Een ser geant werd een vinger afgeslagen. Het Convooi vertrokken. Den Haag 5 Juli (V.D.) Het con vooi is hedenmorgen vertrokken eu passeerde om 12 uur Tersehellinger- bank.

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1918 | | pagina bijlage 1