n
N°. 70.
Zaterdag 15 Jont 1918,
!05e jaargang.
Bij dit m. behoort
een Bijvoegsel.
Crisis rechtspraak.
Twee Gebroeders,
ABONNEMENT.-
Prg« per kwart&ai, in Hoes £1,—
bulten Does 1,25.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
Fersehgnt: Maandag-, Woensdag
en Vrgdagavond.
GO
Uitgave Naainl. Venn. „GoeseUe Courant".
Ö11RAN
DirectenrG. W. van Bsuneveld.
ADVESTENTIËN
van 1—5 regel» 75 cent, alk»
regel m:sr 15 cent
Drieaasl plaatsii: t ardf twaeman!
berokoad.
Familieberichten 1—10 rsgele f 1,50
BowUssammers 5 cent.
AdverteatiBn worden asagenomsa
tot 12 uur vourmidilaaB.
Op denzelfden dag, dal liet wets
ontwerp tot wijziging van de Distributie-
wet werd behandeld, kwam ook ter
tafel het wetsontwerp tot instelling van
een bijzondere rechtspraak in distributie
en andere crisiszaken. Beide wetsont
werpen staan in nauw verband tot
elkaar. Het eerste geeft aan den minister
een buitengewoon groote macht, zoo
groot, dat, vijf jaar geleden geen Neder
lander zoo iets mogelijk had geacht.
Het tweede dient om het publiek tegen
-willekeur van de administratie te be
schermen. We hebben in dit ontwerp
dus een proeve van administratieve
rechtspraak. Niettegenstaande over dit
onderwerp al veel is geschreven en ge
sproken, mogen we ons nog steeds niet
in het bezit van dit instituut verheu
gen. Dit is zeer te betreuren, want
hadden wij een algemeene administra
tieve rechtspraak, dan was dit wets
ontwerp overbodig geweest. Zal nu dit
wetsontwerp in den bestaanden toestand
veel verandering brengen Indien het
ongewijzigd was aangenomenzeker
niet; nu willen we er het beste maar
van hopen. Het wetsontwerp beoogt
een rechtspraak in te stellen, die te
beoordeelen zal hebben de wettigheid
van besluiten en maatregelen, voort
vloeiende uit wetten de crisisomstan
digheden betreffende. Deze omschrijving
nu was onvolledig, onvoldoende. Immers
de klachten over gedragingen van
officieele autoriteiteu met de behandeling
van crisiszaken belast, betroffen meeslal
niet de wettigheidmaar de onredelijk
heid van handelingen of verzuimen, die
alhoewel zij den klager ernstig bena
deelden, toch niet met de wet in strijd
waren. We behoeven in dit verband
maar te verwijzen naar de hoogst'wille-
keurjge inbeslagnemingen in de Haar
lemmermeer, Zeeland enz. Ook daar
werd de wet toegepast, "maar op welk
een wijze.
De heer Limburg heeft dat ook zoo
begrepen en diende daarom een amen
dement in, dat de bijzondere gerechten
niet alleen hadden te oordeelen over
de wettigheid, maar ook over de billijk
heid en behoorlijkheid van de besluiten,
handelingen en weigeringen der crisis
autoriteiten en distributieorganen. Mr.
Limburg stond in zijn afkeurend oordeel
niet alleen. Ook mr. ltutgers diende een
dergelijk amendement in. In zijn toelich
ting betoogde mr. L., dat hij geen duit gaf
voor een rechtspraak, die alleen te oor
deelen had over de wettigheid van be
sluiten der administratie en mr. -R.
verklaarde, dat het hem niet veel kon
schelen als dit wetsontwerp niet werd
aangenomen.
Minister Oil, die anders nog al ge
makkelijk is in het overnemen van
ameudementen, was deze keer beslist
tegen genoemde amendementen gekant
en verklaarde ze onaannemelijk. In
zijn verdediging stelde hij op den voor
grond, aan het woord „wettigheid" een
is FEUILLETON
DOOK
QUÏ DE MAUPASSANT.
NU twyfeldo hU er niet meer aan,
dat Marowsko in etilte dacht: ,Je
hadt je broeder die erfenis, waardoor
je moeder in opspraak moet komen,
niet moeten laten aanvaarden. Mis-
•ehien geloofde hg ook, dat Hana
Marshall's zoon waa.Misschien? Neen,
heel zeker gelooide hg dat. En waarom
ook niet, daar dat hem zoo waar-
aehgniyk en voor de hand liggend
moest voorkomen Streed hg, Peter,
de eigen zoon, niet met alle kracht
tegen die afschuwelijke verdenking,
deed h|j niet alles, om zUn verstand
te misleiden Opnieuw gevoelde hy
er behoefte aan alleen te zgn, met
zichzelf in het reine te komen, die
vreeseigke mogeigkheid goed in de
oogen te zien; en zoozeer verlangde
hy daarnaar, dat hy zonder zgn glaa
uit te drinken, opstond, den verbluften
apotheker de hand drukte en weer
naar buiten In den mist trad.
„Waarom heeft Marschall z|jn ge
beele vermogen aan mUn broeder
vermaakt
Het was nu niet meer de g verzucht,
veel grooter beteekenis te geven als de
heereu. Het omvatte, zei hij,ook de vraag
of de feiten door de administratie juist
zijn vastgesteld.
Hij vond dat zeer belangrijk voor de
rechtszekerheid. Ten sterkste kwam hij
er tegen op, den rechter te laten oor
deelen over het beleid der administratie.
Hierdoor werd de taak van den wet
gever door den rechter overgenomen,
bovendien was het den rechter onmo
gelijk te bepalen wat behoorlijk en
billijk was.
In beide argumenten schuilt veel
waars, vooral in liet eerste, maar ten
opzichte van het tweede willen we hier
toch opmerken, dat de rechter toch
zeker zoo goed kan oordeelen over
billijkheid als allerlei ambtenaren, die
soms per toeval in een distributie-
bureau terecht kwamen.
Hoe het zij, de amendementen wer
den verworpen.
Toen was de Kamer ook van oordeel,
dat het wetsontwerp geen voldoende
waarborg 'bood en de Commissie van
Rapporteurs stelde dan ook voor art.
I een wijziging te laten ondergaan,
waardoor niet slechts op grond van de
onwettigheid der besluiten beroep zou
kunnen worden ingesteld, maar ook als
die besluiten baseerden op het aanwezig
zijn van feitelijke omstandigheden, welke
in werkelijkheid niet bestonden. De
C. v. R, stelde ook voor een beroep
mogelijk te maken indien „het orgaan
van zijne bevoegdheid kennelijk een
ander gebruik heeft gemaakt dan tot
de doeleinden, waarvoor de bevoegdheid
is gegeven.
Deze voorstellen zijn door den mi
nister overgenomen en liet wetsontwerp
zonder hoofdelijke stemming aangeno
men.
Zal nu de wet aan veel onrecht een
einde maken? Zooals gezegd, we willen
het wenschen. Niet te ontkennen valt,
dat de laatst genoemde amendementen
veel verbetering hebben gebracht.
Het blijft intusschen te betreuren,
dat bij ons de administratieve recht
spraak nog steeds niet geregeld is.
Zij verleent, mits goed geregeld, be
scherming tegen ieder administratief
onrecht en een ieder, die persoonlijke
belangen heeft, welke rechtstreeks, door
een besluit, handeling of weigering der
administratie worden getroffen, heeft het
recht om tegen die handelingen van
het administratief orgaan beroep in te
stellen.
Dat bij de steeds groeiende macht
der overheid administratieve rechtspraak
in vollen omvang noodig is, behoeft
verder geen betoog.
Buitenland.
De strijd in en bniten Europa.
Da strijd ten Z. W. van Noyon is
nog iteeds In vollen gang. Da verbit.
terdo aanvallen dar Dnitichere botsen
tegen een hardnekkiger: tegenstand
dor FrsEtchen, die er niet alleen in
slaagden ds aanvalsgolven tot staan
te brengen, maar den vloed op ver
sehillendo punten zelfs eenlge kilo
meters terugdreven. Maar daarmede
is de storm niet bedwongen. Zonder
dn verliezen te tellen, werpen de Duit-
dis hem dat deed vragen an na
vorsehen, het was niet meer da lage
en toch zoozeer aan de menscheigko
natuur eigen afgunst, die hy ln stilte
had ondervonden en flink bestreden,
neen het was da angst voor iets
ontzettends, de vrees, self te moeten
gelooven, dat Hans, dat zijn broeder
de zoon van dien man was 1
Neen, hy geloofde het niet; het
was reeds eene miedaad zich die
vraag voor te leggen 1 Maar die on-
waarsobynigke, stille achterdocht
moest ook met wortel en tak worden
uitgerooid. Hy moest zekerheid heb
ben, helder zien, in zyn hart moest
-vertrouwen zyn, want hy beminde op
de wereld niets zoozeer als zyne
moeder.
Hy wilde in zgn geheugen navor-
sehen, zgn verstand scherpen, loodst
de waarheid helder en schitterend
aan den dag moest tredon. Dan zou
hy er nooit meer aan denken en naar
bed gaan en slapen.
Hy dacht na. „In de eerste plaats
moet ik de feiteti nagaan", zeide h{j
tot zichzelf. .Verder moet Ik mg alles
zien te herinneren, wat ik van hem
weet, van sgne wgze met my en mgn
broeder om te gaan, dan zal lk de
redenen en oorzaken van die partfidlg.
held wel op het spoor komenHy
was er by, toen Hans geboren werd
Ja zeker, maar mg heeft hy toeh
eerder gekend. Als hy myne moeder
schare nieuwe troepen in des strgd 6ts
big ven een drnk uitoefenen, waartegen
de verdediging ten slotte misschien
niet bestand zal zga.
T«r»yi ds Duitsehsrs, na hun tegen
standers aanvankelijk ioS de Arende
teruggedrongen te hebben, een direct
sueees wser verloren zag- gaan, kun
nen sg toeh esn voordeel msldea, dat
indirect voortvloeit uit hun jongste
onderneming, en wel de ontruiming
door da Fracschun van hst plateau
van Csflepcmt. Dl; bolwerk ten N.O.
van Conjp'ègüo weerstond de Duit'
schets, toen zy, na de verovering van
8oiesoü9, door een zwsr-kltig van bitss
rechtervleugel beproefden de booht
vsa Noyoo Bit ban front wag to
werken. Thans worddahoogvsstellicg
in de flank bedreigd, doordat de Duif-
schets op den rechteroever van de
Oise tot de vereaniging van dezs rivier
met de Mats waren doorgedrongen.
Da Fransehen zagen siell daardoor
genoopt hun stellingen in het botah
van Carlspout ts oatf Blaten ea word au
daarby, volgers Berlin, over genoemde
plaaia ca Games schstp nagezet door
de Dultrchers, die de linie Bsiily—
Tracy le Val tot eva pust ten W, van
Nauipeel bereikten. Nf.--.r het Franscha
legerborieht meldt, is de-ze terugtocht
in den nacht van 10 Jnni reeds vol'
bracht, order bescherming vac dek-
kingsafdecUÉgon, welke lsataten de
beweging voor do Duitechers ver
borgen zouden hebban.
Hst al of niet maesisrigke in deze
manoeuvre ia echter van minder be-
tsakenis dan da ernstige bedreiging,
welke het folt tar, opzichte vaa Coan
piègna beduidt.
Dat het do Dultschers om het besit
van dit balaagi-gk pust ia da eerste
plaats is te doen, zcu men ook kunnen
opmaken uit ds hernieuwde inspan
nlng, die ten Z. van de AHne tot het
baseh van Villere—Cottorefs aan dsn
dag wordt gelegd. De DuLschsrs
konden hier, in weerwil van hst le
vandig verzat, op de hoogvlakte bs
westen Dommlera en Cotry oen weinig
vooruitkomen, doeh slaagden si", vol
gons Parijs, niet in Am -lésy ea St.
Pierre—Aigto te vermeesteren.
Wat eI'jS la kan echter komen en
een verders vordering der Daltsehers
op dit frontdsol scbjj t geenszins
buitengesloten. Ir d„; geval soa
Compiègne v»n drie sgden ernstig
worden bedreigd.
Met deze mogeiykheid voor oogen
zullen de Fransehen niets onbeproefd
laten om het onheil te besweren en
kunnen wf verwachten, dat de bloe
dige worsteling nog wel eenlge dagen
zal voortduren.
Van de wijze waarop de Duitsehsrs
hier by to work gaan, geeft ds corres
pondent van de „Daily Tal." by de
Frsnache legere een besehrgvlng, die
natuurlijk voor de Engeliche lezers
is gekleurd, maar niettemin opmerking
verdient.
Maandagavond, zoo vermeldt hy,
had generaal Von Butler het vooruiti
zicht op een succes, zoo klein, dat het
v«n eoa mislukking niet ts onder
scheiden zou sfjn. Maar volgens do
rechtzinnige Duitsche Iser verdwijnt,
als een plan aangenomen en mot da
uitvoering ervan esn begin gemankt
is, alle voorzichtige berekening en
worden de manschappen by dulzand,
tienduizend ea zelfs honderdduizend
ln dan slag geworpen, tot er een
uitkomst verkregen is of de verliezen
zoo zwaar »gn, dat men gedwongen
is op te houden. Dc eerste afbreking
van het offensief in het gezicht van
had bemind, stom en in 'i geheim,
dan zou hy mg voorgetrokken hebben,
want aan ml!, aan mgoe scharlaken
koorts had hg het te danken, dat hy
ia nadere betrekking tot myna ouders
kwam. Logisch geredeneerd had hg
mg moeten kiezen, eote bgzondere
toegenegenheid voor rnü moeten ge
voelen, oc dat zou hy ook gedaan
hebben, als bg het opgroeien van mgn
broeder niet eene instinctmatige voor
hof de voor dezen zie'a ontwikkeld had."
H| spande al zgno krachten in om
zich den man, die jarenlang geheel
vrejsmd hem in Parijs voorbygagaan
was, weer voor den geest te roepen,
zgn karakter te begrljper, hem te
doorzien en te verstaat'.
Doeh hg voelde, dat het loopen niet
bevorderlijk was voor de werkzaam
heid van den geest, dat zgno-gedachten
sieh verwarden, sieh niet lieten vast
houden, dat zyn geheugen niet helder
was en hg niet sgne gewone scherp
zinnigheid bezat.
Om alles good te kunnen overzien,
moest niets, ook niet de minste kleinig
heid, hem ontgaan, en daardoor
moeit hy alloon zgn op eene eenzame
plaats, loodst hy besloot, evenals den
vorlgen avond, op den havendam le
gaan zitten.
Toen hy daar aankwam, drong ham
uit de open zee een sombere, akelige
klaagtoon in de ooren, geiyk het
brullen van een itier, maar langer
Amiens was hierop geen uitsondering.
Als da Dulttehers thans ophielden,
zou dat geigk staan met aan ds we
reld can mislukking van den eersten
raag hakend te maken. Het alterna
tief was reserve» lu het gevecht te
werpen, die bestemd waven voor een
laters voortzetting van den opmareah.
Waarsehljnigk zal blijken, dat ln bei
laatsto etmaal ongeveer 100,000 man
in dan nieuwen «lag gevoerd zgn, dat
nu ongeveer 25 divisies alasge zijn'
en dat ar zes of acht reeds terugge'
trokken ïja omdat zij to zeer toege
takeld waren, om ln de linie ts kaa
tsen bl§ven. Alleen met zulke ver
kwistende middelen is do uitkomst
verkregen.
Tot soover de Britsche correspon
dent.
Het spreekt vanzelf, dat da behaalde
stfsc-.vsen met groote opofferingen
gepaard gaan. doch mes is van het
DaUacha opperbevel geen vc-rgeefsshe
offers gewoon en uit den hooguit prys,
dia tb.aas wordt betaald, kan men
gerust afleiden, dat het om aan ten
zeerste gewild goed gaat. Dit goed is
Compiègno niet, aoeh Parijs, noch
soisig ander territoriaal succes, doch
ds vrede, en wal do Dultschland be
vredigends vrede, dien het goedschiks
niet kon verkrijgen ea cu met het
uiterste geweld tracht af te dwingen,
door de militaire macht der geallieer
den te vernietigen.
Mc&r b|) milllosnenlageis is hat
geen kwestie vac dagen of weken,
wellicht niet ven maasden en dat men
zich hierop van Eataatsz|jde voorbe
reid blijkt wal nit hetgeen wg ver
namen omtrent ds maatregelen, die
getroffen wordt,p om Parjsi tegen eea
"osleg ts verdedigen.
Het sohynt dat de militairs leiders
der Eateste het visst besluit genomen
hebben, Parjs zelf hardaakkig te
verdedigen, hf.sn weet, dat generaal
Qaliléci, de militaire gouverneur van
Parijs, ia 1914, tosn Von Kluck Parijs
naderde, in overeet-stemming met de
regeering eea zelfde besluit genomen
had ee zslfs besloten was, do stad
dssneodi in straatgevechten ta ver
dedigen.
Een Havas-beriaht toch geeft ParU-
acha persstemmen weer, dlobiykbaar
de openbars mseain;. op zulk een
besluit, en in het bijzonder op de
mog lykheid vac hst noodzakelijk
worden vaa de verwgdering der non-
combattanten voorbereide?.'
'Loo sch?gft hst socialistische Kamer
lid Brunei, sfgevaardigds van het
17de arrondissement vr.n Parijs, in de
Matin", dat het mogelijk is, dat da
Duitsehors tangevolge van een nieuw
offensief, afgezien sog van ean binnen
rukken va-r Pavgs, zoo dicht bg da
hoofdstad komen, dat eea voortgezette,
systematische beschieting met zwaar
geschut waarschyaiyk zou kannen
werden. In die omstandigheden Is hot
plicht der regeering, m®t do gevolgen
daarvan rekening tohouden. De
voortzetting van den arbeid in de
fabrieken zou in do eerste plaats
onmogelijk worden en de arbeiders
zouden reeds, om dsa noodigea oort
logaarbeid voort te kunnen zetten,
de stad mosten verlaten. Var dar is
hei plicht, om vrouwen, kinderen sa
grijsaards aan ds gevaren van oen
geregelde beschieting ts onttrekken,
Hsrvé echrgft in de .Vietolre", dat
Pargs als middenpunt van de Fraa-
schs spoorwegen onmogelijk los ge
laten kan worden zonder dat de
uiterste verdediging beproefd is.
Het otfleteel socialistisch blad
aangehouden en krachtiger. Het was
hst geluld van don misthoren, de
noodkreet van in des mist verloren
schepen.
Eene huivering overviel hem, zijn
hart kromp inesjj, zoo diep drong die
jammerkreet, dien hg zelf haast
waande te hebben uitgestooteu, in
zyne ziel door. Toen liet eene andere
stem op een wat grooteren afstand
denzelfden klaagtoon hoorns, en plot.
teling stiet ln zgne onmiddellijke na-
bgheid de sirene van de haven als
antwoord eea oorverscheurend geluld
uit.
Met groote schreden snelde Peter
over den dam 'en rustte niet, voor h|j
het uiterste pust had bereikt. Daar
keerde hy zleh om, leunde de elle
bogen op de granieten tred6G en borg
zyn gelaat iu zgno handen.
Zonder dat zyne lippen den naam
hadden uitgesproken.klonkhetvfjoi't.
dnrecd In hem: „Marschall! Mar-
schall 1* alsof zfln wil do schim wilde
bezweren en roepen. En plotseling
stond voor zfioe gesloten oogen de
man, zooals hy hem steeds gekend
had, duldeiyk en tastbaar. Hy was
in de zestig, had een pnntigen witten
baard en eveneens witte, dichte wenk
brauwen. Zyne gestalte was middel
matig van grootte, de uitdrukking
van zgn gezieht en zyne gryze oogen
vriandalgk, zijne bewegingen een
voudig, over het geheel een teerhartig,
„l'Hnmanité" laat aan do rsgeering
de geheele verantwoordelijkheid voor
■het lot van Parya.
Te ParSs s?n do gedachten dus
erustig vervuld mat do mogelijkheid
van een komoiiden grootea Duitsshen
sauv»! op de hoofdstad.
Zou het werki-Igk voor or,a zijn
WBggalagd ean herhaling van 1870/71,
maar dan ia veel sehrikwekkeadar
vorm, ts beleven? Misschien is de
vrsss voorbarig, doch met hat oog op
da cUöax, die gedurende daze droave
jaren bg da oorlogsgruwslen viel waar
ta nsmszi, zon ms« een vernlstiging
vaa de schitterende lichtstad aan da
Saiae mogen verwachten, als het top
punt van niats-oiitziende ooriogsvsr-
dwaring en, wis weet of dit wel
hot uiterste zou zijn der mansch-
cuteerenda gevolgen van den woeden
den volken haat ea het laatste ssonu-
meat der sehaade van dezen tydl
Binnenland.
Het standbeeld van Johan de Witt.
Woensdagmiddag is op de Plaats te
's Grsveahsga, iü tegenwoordigheid
van de Koningin en Prins Hendrik,
het door den. besldhonwsr Jaltsema
ontworpen en ta Brussel gegoten
bronzen standbeeld van Johan da
Witt onthuld.
Dc heer J. T. Creaiar, voorzitter
van het Haagacha comité, dat sinds
1913 voor dis doei werkzaam was,
hield oen korts walkomstreda, waarna
minister Oort van der Linden een
rede hield, waarin hij do beteskeiis
en de persoon van Johan da Witt
schetste, cm daarna over te gaan tot
de olgeniyke outhulUngeplechtighsid.
Ten Blotta voerde de burgeasaester
vsn Den Haag, jhr. sar. dr. H. A.van
Karncbeok, het woord en aanvaardde
namens het gemeentebestuur het
standbeeld.
Da feestel|ke plechtigheid werd
door een zser talryk publiek »gge-
wooud.
Hat monument bestaat uit da figuur
van Johan de Witt van 3.40 M. hoog
en bereikt met het voetstuk een hoogte
van 6.70 M.
Ben Binnemehmpvaart' Unie.
In een ts Utrecht gehouden verga
dering van industieelen, fabrieksdi
recteuren, enz, is besloten tot de
oprichting var. een Binnsnseheeps-
vsart-Unle, welke een krachtige actie
zal voeren tegen de aan handel en
Industrie door de regaeringsmaatrege-
lett opgelegden dwang.
Een reddingeboot beschoten.
Woensdagavond is do sleepboot
Witte Zes ts IJmniden aangekomen
met de overlevenden en drie ïykea
van den logger Helena, die Zondag
morgen door een duikboot zander
w aarschuwing in den grond is geboord.
Toen de bemanning reads in de
icheepsboot was, 3gn drie man door
één schot gedood.
Boter voor banketbakken.
Naar w|j vernemen, zal de hoeveel
heid boter, door het Rykskantoor voor
Boter enz. aan de baske?- en koek
bakkers te verstrekken, slecht 12 Vs
pet. bedragen van de hoeveelheid
bloem, welke hun door het C. B. K.
is toegewezen. Een gavolg hiervan
zal z|n, dat de koek- ea banketbak
kerij nog meer zal worden ingekrom
pen dan thans reeds het geval is, In
verband daarmede bestaat by tal van
serlSk, goed mensoh. Hy had Peter
en Hans altyd zyne liove jonger*
genoemd; nooit had hy een van hen
voorgetrokken en hg had hen altgd
tea anten ta dicesren gevraagd.
Met de volharding van oen speur-
hpnd, die een half uitgewleoht spoor
vólgt, zocht hg zleh de woorden,
bewegingen, stem en toonval, blik en
uitdrukking van don gestorvene voor
te stellen, en langzamerhand stond
ook da woning L de straat Tronehet,
waar sU zoo dlkwgis gegeten hadden,
weer voor syn geest.
Twca vrouwaitfksi reeds bejaarde
dienstboden dedea de huishoudingen
beiden waren gewoon da jonge Ho-
land» „Meneer Peter" ea „Meneer
Hans" te nosmeti. Dan stak Marschall
de jonge lieden beide handen toe, den
een de rechter, den ander da linker,
zooals het uitkwam.
„Welkom, kinderen 1" placht hy ta
zeggen. „Hebt gy berichten vaa
huis Uwe ouders denken er niet aan
my te schryven!"
Men praatte vertrouwelijk ea aan
genaam over koetjes en kalfjes. De
man timmerde niet hoog, maar was
eene door en door beminnelijke na
tuur. Hy was altgd e6n trouw vriend
voor hen geweest, een van degenen,
over wie men niet veel nadenkt, omdat
men veel te zeker van hen is.
CWordt vervolgd)