Zaterdag 25 Mei 1918. 105e jaargang. Bij dit Staatssocialisme. 9 FEUILLETON Twee Gebroeders, Hardlijvigheid N°, 61. ABONNEMENT Pfja per kwartaat, Ir Goes fl baltpn Goes £1,25. Aizondsrigke nemmors 5 cent. Verschynt: Maandag-, Woensdag- en Vrjdagavond. Uitgave Nnaml. Venn. „Goesche Courant''. COURANT DirecteurG. W. van Barneveld. ADVERTENT1ËN van 15 regels 75 cent, elke regel m- er 15 cent Driemaal plaatsing wordt tweemaal berekend. Familieberichten 1—10 regel» f 1,50 BswUsDumn-era 5 cent. Advertemiën worden aangenomen tot 12 uur voormiddag*. bo. behoort een Bijvoegsel Bij velen bestaat de vrees, dat na de verkiezingen, behalve van sociaal democratische zijde ook van andere zijde zal aangedrongen worden om dea Staat den weg op te drijven, dien hij tengevolge van den oorlog noodgedron gen is gegaan. Die vrees vindt zijn oorzaak grootendeels in het ministrabel worden der sociaaldemocraten en de mogelijkheid daardoor, dat andere par tijen het nu wenschelijk achten met hen saam' te werken. Met schrik denkt men dan aan dat stuk staatssocialisme, belichaamd in de Distributiewet. De geweldige gebeurie- nissen der laatste jaren hébben het noodzakelijk gemaakt, dat tot maat regelen moest worden overgegaan, die een staatssocialistische tendens hadden. Dit is zeer natuurlijk, want in abnor male tijden doet men abnormale dingen. Wij voor ons gelooven echter niet, dat er uitgezonderd één enkele partij, nog een andere partij in ons land ge vonden wordt, die de crisis-maatregelen maar één dag langer wil laten voort duren, dan hoogstnoodzakelijk is. VaH dit staatssocialisme hébben wij meer dan genoeg. Welken weg de Staat dan in zal slaan is moeilijk te voorspellen, maar zeker is het, dat zij, die zich tot het staatssocialisme in het geheel niet voelen aangetrokken, er doodde mocht der feiten toe gedwongen .worden. Er is geen stelsel van economische politiek, dat past voor alle omstandigheden. Maatregelen, die 300 jaren geleden de opkomst en bloei der steden bevorder den, zouden nu baar ondergang bewer ken en de mefcautilistische regelen, die in de löe en 17e eeuw veel bijdroegen tot de ontwikkeling der nationale nijverheid, hebben in de 18e eeuw belemmerend gewerkt. Waar dt? econo mische omstandigheden iii alle landen verscjiillend zijn en met de tijden wis selen, is er ook geen stelsel, dat na stroomihgen, als welke wij nu beleven, onveranderd kan blijven. Nu moet men echter in maatregelen met staatssocialistische tendens niet uit sluitend zien een uiting van de sociaal democratie, maar haar veeleer beschou wing als een reactie tegen de leer der staatsonthouding. Ér is trouwens hier te lande geen partij meer, die niet wil, dat de Staat ingrijpt in het sociale leven. Het is plicht van de gemeenschap, wier orgaan de Staat is, dat zij zorgt voor de economisch zwakkeren. De economische verhoudingen, voorheen ge regeld bij een contract, worden thans vastgesteld bij de wet. Ieder wil, dat de wetgever den arbeider beveiligt tegen overmatigen arbeid, zyn veiligheid en gezondheid beschermt. 1 Dit ingrijpen van den Staat is geen beperking van de vrijheid. Van de formeelc vrijheid misschien wel maar men heeft al sinds jaren de bolheid van het begrip der formeele vrijheid leeren kennen en begrepen, dat die zoo genaamde formeele vrijheid meestal de DOOR GUY DE MAUPASSANT. Op den donkeren, onbegrensden waterspiegel meende men hier on daar eone star te zien flikkeren. Dicht bjj en ver *f, nietig klein, wit, groen of rood trilden die lichtjes in den nevel, die over de watervlakte hing. De meeete bleven onboweegiyk, oenige aohenon haastig weg to vliegon, dat waren deela oignaallactaErna van vaartuigen, die daar buiten voor anker lagen, om den vloed af te wachten, deels van zulke, die nog zochten naar eene ankerplaats. Op dit oogenbilk kwam de maan achter de stad op als eene geweldige, eeuwige vuurbaak, die aan het firma ment het tailoozo sterrenleger leidt en bestuurt. Peter kon niet laten tot zich zelf te zoggen: „En wij kleine menscheu maken van elke mug een olifant". Plotseling zag hj In zijne onmid dellijke nabijheid, in de donkere kloot tusicbea de eindpunten van dén dam, eene schaduw, eene phantastische, reusachtige schaduw voortglijden, Toen hij zleh over de granieten borstwering boog, zag hj, dat 't eene materieele onvrijheid ten gevolge had. lie vrijheid, bijvoorbeeld, van het con tract, kwam in werkelijkheid neer op exploitatie van armere medemeuschen, op het aanwenden van onrijpe arbeids krachten, van vrouwen en, kinderen. Naarmate de Staat ieder vrij liet in het nastreven zijner eigen behoeften, lag het resultaat van dat streven ook meer in eigen hand. Ieder had, volgens de toenmalige heertellende theorieën, het aan zichzelf te danken of te wijten, dat hij rijk of arm was. Ieder had datgeen, wat hem toekwam en het alge meen belang zou geschaad worden, in dien men maatregelen tégen deze maat schappelijke ordening ondernam. Deze 'ordening toch, zoo heette het, was door de natuur zelve bepaald. Tegen dezen vorm vau „vrijheid" nu is men gaan protesteeren, met het door ieder gewenschte gevolg, dat .de Staat zijn maatregelen stelde. Door dergelijke regelingen wordt de vrijheid in de maatschappelijke verhoudingen het best verzekerd. Wanneer moet de Staat nu de individueele vrijheid beperken, m.a.w., wanneer moet hij ingrijpen? De werkelijke Staatssocialist leert, dat de staat, geleidelijk, steeds meer het maatschappelijk leven in zich moet opnemen, dat de Staat niet alleen de productie, maar zelfs de verdeeling der goederen in handen moet nemen, hoe tpeer hoe liever- Wij hebben reeds gezegd, dat we van dit staatssocialisme genoeg hebbeh. Oiit die reden alleen zonden we liever spreken van Staats- bemoeiing. De grenzen nu van de Staatsbe moeiing zijn niet voor alle landen en tijden onveranderlijk vast te stellen, Wat wij als noodzakelijken maatregel in den tegenwoordigen crisistijd aan vaarden, zal in meer normale tijden als ^verwerpelijk worden aangemerkt. Staatsbemoeiing is o,a. verplicht wtni- reer een maatregel in hei belang van het algemeen is of het particulier initiatief te kort schiet of particuliere ondernemers tot schade van het alge meen belang, bedrijven met een mono polistisch karakter exploiteeren. Nu kan het gebeuren, dat door Staatsbemoeiingen de vrijheid van enkelen wordt beperkt, zulks dient erkend hiertegenover staat, dat het algemeen belang er mede gediend wordt. Buiceolaad De strijd in en bniten Europa. Onder de oorlogvoerende landen heeft Japan steeds een bfjzondere poaitie ingenomen. Als bondgenoot van het Hrlteche Rijk heeft het zich asnvankeiyk tegen Dultschland ge keerd om zijn aandeel te hebben in de vernietiging van de DuiSsche macht in het Oorten van Azië en daarvan de gewenschte voordooien te genteter. Na een betrekkelijk gemakkelijk spel viel de voornaamite Dn'tsche baalo in dat deel der werold, Ki&u Tsjau, in Japansche handen en vernam men weinig meer van Japans deelneming san den algemecnen strijd. Engalsehe staatslieden achtten zich van tijd tot tijd geroepen om een waardeerend woord te wijden aan de hulp door Japan geboden, vooral in den vorm visechersboot was, die zonder eesig gedruisch zacht was genaderd. ,Koc men toch altjd zoo maar voortdrijven. Misschien, dat men dan ruit zou vinden', dacht de eenzame wandelaar, die nu opeens op de borst wering van den havendam eene ge daante zag zitten. Hij was nieuwsgierig om te weten, wie evenals hj] hier de eenzaamheid had gezocht, een nachtwandelaar, een verliefde, een wijsgeer, een door het geluk bedwelmd of diepbedroefd meniehenkind. Wie kon dat weten? Hij trad nader en herkende zijn brcedor. „Bon jj dat, Hans, kijk eens aan!" „jy hier Peter Wat doe je hier toch?" „Wel, ik schep esn luchtje 1 En jjj „Ik ook", antwoardde Hans lachend. Peter ging naast x(jn broer zitten. „Het is onvergelQkolijk mooi, niet waar?" vroeg hfl. „Zeker", stemde Hans toe op een toon, waaraan men hoorde, dat hij van zQne geheele om geving niets had gezien en opgemerkt. „Als ik hier kom", begon Peter weor, „bevangt mij telkens een on zinnige lust er van door te gaan, na&r noord of zuid, waarheen het schip mij draagt, en ik moet altjd denken, dat de lantaarns, die daar als honderden glimwormpjes voor ons liggen, uit gindsche langen komen met de gronte, wonderbare bloemen en de mooie slanke, wasgele of koper van oorlogsschepen, die oa. in da' Mlddellandsche Zee medewerkten by de bestrijding der DaitBche daikbooten. De geruchten, dis indertijd hier en d.tar tot uiting, kwamen en vermoede lijk haar oorsprong vonden in een Fcamen verlangen, volgen» welke Japansehs strijdkrachten na Amsriks's deelneming aan den oorlog beschik baar gestold zonden worden om deel to nemen san een niouw Entente, offensief op het Kntsleohe front, zjjn niet verwezmlükt en zoo ar inderdaad zulke plsnne hebbrn bestaan cal de nltvoarlr.g ervan onmogelijk sgn ge worden door de oa voorzien - gebeur1 e nissen In Rusland, waardoor aan -13» loop van dan gehaelan oorlog esn wending is gegeven. Nadat eenmaal was g«i -keahoszser itloflh de toeslande.) in Rusland ten gunste van Dnitschland en zijn bond- genoottn ontwikkelden en da machte loosheid van het voorma-ligeTsirenriik tegenover da Daitscheoverweldiging, «teeds duidelijker aan het licht trad, steeg de bessekenio van Japan als oorlogvoerende mogendheid plotseling aanzienlijk en hield het vraagstuk der Japs niche Interventie esn tijdlang aller aandacht op het Verre Oosten gevestigd. Een kenmerkende eigen schap van deze qaaestie li steeds haar groote onduidelijkheid geweest, wat natuuriyk daaruit voort kwam, dat men het op dit punt hg de geallieerden onderling lang niet eens was, hetgeen men zoo min mogelijk naar batten wilde laten blfjkes. Onder ben, die eert ingrijpen vati Japan in Siberië on dus sou nieuws bedreiging van Dultscblaad uit het Oosten voorstonden, zal, naar slcb laat vermoeden, Frankrijk wel vooraan hebben gestaan. Dit land toch be hoefde., een toenemende macht van Japan minder se vreezon dan Engeland en de Vereenlgde Staten. Vooral voor de la&tsten zou een overmachtig Japan in de toekomst een ernstig „geel gevoar" kunnen beduiden. De belau gen der bosdgenocteu kwamen bjj déze tuitelige quaestia dos min of meer mat elkaar jn botsing en wie goed lnlstorde kon onder de Loffelijke uitwisseling van verklaringen wel nagaan wat er haperde aan de hoog geroemde éénheid, die tot géén prijs mocht worden geschreden. Japan onthield zich zeer welover wogen van overijlde stappenhet wilt hoezeer men zjjn hulp behoefde, het kende zyn gunstige politie voldoende om z(|n tjjii te betden en kalm te wachten op het psychologische mo- .mBtt, waarop hat oen nieuwen stap Zou doen op den weg naar macht, dien het duidelijk voor zich zag afgebakend. Wat er la de, met alle geluid-dem pende stoffcin bekleodp vertrekken der leidende diplomaten van de betrokken volken over deze aangelegenheid is verhandeld, is voor ens allen een diep geheim. Misschien en we hopen het tu beleven zal dit eenmaal ont sluierd worden; voorloopig echter moeten wij ons tevreden stellen mot hetgeen naar buiten als fait accompli wordt medegedeeld en daaruit onze' meaning over het wezen der zaak vormen. Wo vernamen, na vselonduidelpke berichten, van de landing der Japan ners te Wladlwosiok en konden daar uit reeds opmaken dat de zaken naar Japans verlangen marcheerden. Wij zagen deu kleinen gelen man, die sluwheid paart aan nen onver- zstteiyken wil on eén fataliiticcbea kleurige meisjes, de kolibries en olifanten en koningstijgers en leeuwen en negervorsten, uit die landen, van wolko men ons sprookjes vertelt, zoodra wij 'hebben opgehouden aan Doornroosje en de geschiedenis der zeven Gehjes te gelooven. Het zou prachtig zyn, als men zich zulk eene reis eens koti veroorloven, maar zeker, daartoe behoort geld, ontzettend Veel geld. Hij hield plotseling op het was hem in den zin gekomen, dat zijn broeder nn immsra geld had, het geld, dat men noodlg heeft om te leven van alle zorgen ontheven en van de lastige dagtaak bevrijd, bjj kon nu vrj], ge lukkig en vrooljjk sjjn, niets hinderde hem meer, en als het hem inviel, naar de blonde vrouwen van Zweden of de donkere bewoonsters van Havana te zeilen, dan stond niets hem in den weg. Eu weer vloog hem een dier plotse linge gedachten door het hoofd, welke h{j ntot opriep en ook niet koé ver bannen, die bliksemsnel, ongevraagd b(j hem opkwamen, alsof eene tweede hartstochtelijke, van zijn wil onafhan kelijke ziel, die in ham leefde, ze aan het licht bracht: „Hg is immers veel te onnoosel daarvoorhij trouwt met zijne mevrouw Roiémllly, en daarmee is zyna eerzucht bevredigd." HU was opgestaan. „Ik laat je alleen mat je plannen voor do toekomstik moei wat beweging nemen', zeide hy, drukte moed, omzichtig, doch vastberaden te werk gaan om zich ia een verre toe komst da macht en de voordeden ta verzekeren, waarop h{j sedert zja ontwaken zjjn zinnen heeft gezet. Zoo zien wf! hom ook na, by het bericht betreffende het op 16 dezer gateekends CiilneBich-Japansche ver drag, waarin wordt bepaald, dat de buide regeeringen met het doel om hst gevaar vau een Duittcha door dringing in hst Oosten te bezweyo besluiten een gsmeenschappalfjk verbond aart te gean op voet van volkomen gelijkheid, teneinde elkander woaófzydBche hulp te verleenen, daar waar gemeenschappelijke actie nood zakelijk is. Da Chineetcho autoriteiten nemen op zich om de taak der Japanneri ic het bezette geUtetmr vergrnaak eiyken tsrwglde Japanners Zich verbinden om c'a sou-'erainiteit van China en de plaatselyko zeden en gewoonten te eerbiedigen en het Chlaoesche gebied te ontruimen, onmlddeliyk u<sdat de operaties ten einde zijn gebracht. Wat hier ook v&n volkomen ge lijkheid en waderzUdiohe hulp gezegd moge worden, ieder die oenigszins een idee hoeft hoe het in het Hemelsche R'Jk is gesteld, kan bj] de kennis- nemlog van bedoeld verdrag nagaan, dat de beteekeuis hiervan Ia een onderwerping van den loggen kolos aan don klei?au beaecrschrr met den dwiegenden blik, die van ayn over bevolkte eilanden komt om zij -! gebied en iuvloedsfeeren tot het vaste land van Azië uit ta breiden. Het verbord heet zuiver defensief ook hl ar zijn w? zoo vrS te galoo7an, dat men het met dit verdedigend karakter niet ai te nauw zal nemen en men wel eens ingrijpende maatregelen ten opzichte van Siberië als „defensief" zou kunnen voorstellen, onder hst motto: voor komen la beier dan verhelpen. Tot durver Is een Japansche actie in OostSiberië op het verzet van Amerika afgestuit. Maar e voorstanders van zulk een actie zittsn niet stil en telkens weer worden berichten de wereld ingezon den, die spreken vaia de ornotige gevaren, welke van Duilsche zydo zouden dreigen, nn de Russische regeering machteloos ia tegen da voort gaande penetratie der Dultschars in bot Russische Ryk. Die gevaren zouden, zoo wordt het voorgesteld, alleen kunnen worden tegengegaan door esn actie der ge allieerden, een actie, die thans nog alleen maar in Oost-Azlë kan worden begonnen es waarvan dan uit den aard der zaak Japau dé aangewezen uitvoerder zou zyn. Wilson scheen, behalve in verband met de bezwaren tagen demaehtiuit breiding voor Japan, die hiervan het gevolg zou zyn, ook mot het oog op eon mogeiyke vijandschap der Russi sche Sovjet-regearing aanvankeiyk weinig te voelen voor een optreden der geallieerden In Ooit-Siberië. Het schijnt nu echter en onverklaar baar zon zulks niet zyn dat by de hoop op een mogeiyk herstel van hot Russische weerstandsvermogen tegen den gemeensehappoiyken vjjand begint op te geven en do overtuiging krygt, dat er van de Ruiten voor den Btryd tegen de Dnitsehers toch niets meer te verwachten is. Mocht dit zoo zyn, dan kan men een verdere ont wikkeling der gebeurtenissen in 't voordeel van Japan verwachten, doch Amerika zal hot daarbij niet zonder zyn broeder do hand en voegde er op harteijken toon by„En nu ben je dus rjjk, kleine Hans. Ik ben bigde, dat ik je van avond nog alleen heb aangetroffen en ik je kan zeggen, hoezeer het ray verheugt, hoe Ik je feliciteer en hoeveel ik van je houd, broertje." Hans, wiens zachte, teerhartige natuur door deze woorden geheel ontroerd was, stamelde„Dank, dank.., beste Peterdank I" Daarop sloeg Peter den weg naar de stad in, langzaam, met de handen op den rug en den stok onder den arm. Toen hy de eerste huizen bereikt had, vroeg hy zich opnieuw, wat hg nu moest beginnen, en was zeer ontevreden, dat hy zyne wandeling bekort en dat zyn broeders aanwezig heid hem het rechte genot van de zee bedorven had. Eindeiyk kreeg bij een inval„lk wil by vadertje Marowsko oen bor reltje drinken." Met dit schoone be sluit ging hS naar de hooggelegen wflk Iogouvilia. Vadertje Marowsko waa een kennis nit de Parysche hospitalen. Hy was een Pool en, zooals men zeide, om staatkundige redenen gevlucht, hg was in vreeseigke zaken betrokken geweest on oefende nu het boroep van apotheker uit, nadat hg in Frank- rQk do daarvoor noodige examens had afgelegd. Dat de man den naam vergoeding de vrye hand in Siberië laten behalve de noodige conti Ö'e zal Wilson zonder twijfel waarborgen eisuben ter bescherming van de eco nomische belangen, die Amerika heeft in Rusland en Siberië. - In woerwil van alle schoons woor- den, waarmede Wilson, dia peraoouiyk misschien te goeder trouw is, zegt den strgd belangeloos te hebben aanvaard ter bevrydlng van dé woreld en be scherming dat- democratie, moren wy, nuchtere tonchouwers, gerust aanne men, dat de groote uitgavon en opoffe ringen, die Amerika zleh getroost, ook andere, minder edels motieven ten grondslag hebben en wel in de eerita plaats da baschormiüg van het Amrril'.' onsche kapitaal in de Entente- onderneming gestoken en de bevor dering van Amerika's handel en e5 verheid in Europsesch en Aziatisch Rusland, Da Duilsche wereldhandel most worden geknauwd, de gevaariyko concurrent moet onschadeigk worden gemarkt, dat is afteé all de specie die de geallieerden i-ameehoudt, ci>.t is de aigenlyke drijfveer, die Daiiech- lands vijanden doet volharden in den rampzaligen strg.i. En stel, dat zy er in Blat:ïïi, de energie van het Dulsrche volk in knelleede boelen te Blasn er zal, voor 't zoover komt nog heel wat moeten ge beuren ec veranderen doeh, aan-, ganomea dat de geallieerden als overwinnaars uit het strgdperk treden, wla zullen er dan hot meests van proflteeren Zeker niet de Europee- sehe vyandon van Duiischiand, zélfs Ergel >..;d niet, dat zyn handelsvloot grootendcsls verloren zal zien en zuchten zal onder het gouden juk, hem door Amerika opgelegd. Europa zal verscheurd zyn on ternederllggen, verarmd, ten deele plat gebrand, door oorlog en revolutie verteerd en uit geput. Maar Amerika zal de vruchten plukken van een gelukkige speculatie ca Japan zal, zonder geleden ta hebben, zleh ongestraft ten koste van anderen verryken. Een dankbare bodem zal dan zyn bereid voor nieuwe wereldoorlogen, evenzeer als zulks het geval zal zyn, wanneer Dultpehlabd en zyn bond genoot en erin slagen een onbeperkte overwinning te behalen, wat hen echter met betrekking tot Amerika en Japan vrywei onmogelijk is. Wanneer zal het ooganblik aan breken, waarop de oorlogvoerende volken van Europa den blik eens slaan naar het Oosten èa naar het Wetten, om, tot bezinning gekomen, eindelyk te beseffen waarvoor zy hun bloed storten' en elkanders landen verwoesten Ingezonden Mededeeling. is eea van de moest voorkomende ziekten. Met gerings kosten is deze kwaal echter te beitryiee. De Laxeer pillen van Apotheker BOOM bevorde ren een goeden stoelgangbovendien zutveran deze pillen het bloed en ver wilderen overtollige sloffen uit het lichaam. Alleen echt in gesloten doosjes met handteekening firma A. M. BOOM. Prys por doosje 25 en 50 ct. Verkrygbsar in da meeste Apo theken en Dfogiatwickels. Verkrygbaar in Goes bij GEBRS. MULDER. had een gevaarlijk samenzweerder, een nihilist en koningsmoordenaar te zyn, had Peter Roland's vurige ver beeldingskracht getroffen en hy had vriendschap gesloten met den ouden Pool, .zonder echter eenige ophelde ring over zyn geheimzinnig verleden ta verkrSgen. Ter wille van den jongen dokter had de bravo apotheker zich toen in Havre gevestigd, waar hy hoopto, door do praktijk van dokter Roland vele klanten te krygen, doeh voorloopig in z'Jn bescheiden winkeltje een armoedig leven leidde en geneesmiddelen verkocht aan hand werkslieden en arbeiders in zijne buurt. Peter zocht hem dikwyis na het eten op en praatte een uurtje met hem, want het verstandige, rustige gezicht van den ouden man was hem sympathiek en in de weinige woorden, die deze sprak, legde hg God weet welke diepzinnige beteekenis. Eene enkele gaspit brandde boven de met drankflmhjeB beladen toon bank, de verdere ruimte was uit zuinigheid niet verlicht. Achter de tafel, met de beenen lang uitgestrekt, zat esn oude man mat eeu kaal hoofd en een grooten arendsneus, welke zyn hoog voorhoofd nog verlengde en hem dets papegaaiachtigs gaf. Met de kin op de borst gezonken, was hj] vast ingeslapen. (Wordt vervolgd).

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1918 | | pagina 1