N°9 36.
Zaterdag 23 Maart 1918,
105e jaargang.
Bij dit1 bo. behoort
een Bijvoegsel
Het Democratisch recht
FEUILLETON
pviiigsïtë mn Zanik,
Uit duisternis tot licht.
ABONNEMENT
PrSa per kwart»»!., ie Goee f 1,
bulten Goes 11,25
Afzonderiyke nominees 5 cant.
Versehgnt: M&audag-, Woensdag-
an Vrgdagavoud.
GOESCHE
Uitgave Naaml. Venn. „Öoesehe Courant''.
COURANT
DirecteurGf. W. Tan Barneveld.
ADVERTENTIËN
van 1—5 regels 75 cent, elka
regel msar 15 cent.
Driestaal plaatsing wordt tweemaal
berekend.
Familieberichten 1—10 regel» f 1,50
Bewijsnummer» 5 cent.
Advertamiën worden aangenomen
tot 12 uur voormiddag*.
Zij, die zich met ingang van
I April a s. op ons blad ahtm-
neeren, ontvangen de tot dien
datum verschijnende nummers
gratis.
Het telegram, dat ons gisterenmiddag
bereikte uit Washington, en waarin
werd meegedeeld dat „De Nederland-
„sehe schepen in Amerikaanscke harens
„dien nacht waren in beslag genomen,
„daar de Amerikaansche tegeering van
„de Nederlandsche regeering mededee-
„ling ontving, dat het ultimatum niet
„werd aanvaard'', heeft aan aller ver
wachting, dat men de tegemoetkoming
van de Nederl. regeering, die zoover
ging als met haren wensch om de neu
traliteit te bewaren, kou worden ge
rijmd, o®k in Amerika en de landen
der entente zou op prijs stellen, den
bodem ingeslagen.
Zooals bekend, is de eenigê restrietie,
die onze regeering had gemaakt, deze,
dat de door Nederland afgestane
scheepsruimte niet zou worden gebruikt
voor den étappedienst, d.w.z. het ver
voer van troepen en oorlogsmateriaal.
Op alle andere puuten heeft zij
toegegeven, niet omdat haar het billijke
van de eischen bleek, maar omdat hier
van twee kwade dingen het beste
moest worden gekozen.
De geassocieerde regeeringen hebben
er de voorkeur aan gegeven, van hunne
machtspositie misbruik te maken en
het billijk verlangen miskend om, al
werd het Nederl. volk zelf door pie-sie
tot toestemmen in een nadeelige handels
overeenkomst gedwongen, toch hare
neutrale houding tegenover alle partijen
te bewaren.
ï[et verbreken daarvan zou tegen
over de andere partij een misdaad zijn,
wanneer daartoe van die zijde geen
aanleiding wordt gegeven.
Zooals Ons strafwetboek deugene als
den schuldige aanwijst, die door geweld
iemand tot misdaad beweegt, zoo moest
de schuld van al 't misdane dan ook
op hen, de drijvers en niet op ons
gedrevenen vallen.
Maar wij hebben goddank een re
geering, die zoover zich niet heeft
laten gaan. Veel heeft zij geofferd,
maar niet haar neutraliteits-principe.
Zij heeft gegeven, wat mogelijk was.
Zij heeft zich reeds vernederd onder
bedreigingen onderhandelingen te voeren.
Het Nederlandsche volk heeft den
smaad daarvan diep gevoeld en
die gevoelens zijn tot uiting ge
komen in onze pers en in de Tweede
Kamer, en het is den minister na
veel verklaring en uitlegging slechts
mogen gelukken de gemoederen tot
wat meer kalmte brengen.
Maar hoeveel grooter is onze ver
ontwaardiging nu blijkt, dat waar wij
reeds meenden verder te gaan dan met
onze eer was overeen te brengen, dit
39
DOOR
ANTHONT HOPE.
Dit was salie wanhopig plan. Ba,
opdat da vfjsmd nog most' tot zeker
heid gebracht zon worden, gaf ik
bevel dat onze residentie yap boven
tot onder schitterend verlicht zon
worden, alsof w§ een groot festijn
hielden. Den gaheslen nacht moest dit
zoo b.jjven, terwjl de muziek zich
zonder ophouden zou doetr hoor en.
Strakepaz zou er ook s(jo, en hg moest,
zoo h| kon, ons vertrek voor Flavia
verborgen houden. En zoo wQ tegen
den morgen niet terug waren, moest
hy openigk en met een flinke macht
naar het kasteel gaan en or den per
soon dee koning» opvorderen i zoo
zwarte Michael er niot was, zooaleik
dacht, dat het geval zflu zou, moest
da maarschalk zoo vlug hy kon Flavia
met zich mee naar Streizan nemen,
daar hot verraad van zwarten Michael
en den waarsohjulfikaa dood van den
koning openbaar maken, en al wat
eeriyk en trouw was om da banier
van de prinses vereeoigen. Ea
om de waarheid te zeggen ik
achtte, dat dit laatste waareehlniyk
ging gebeuren. Want ik botwgfolde
zeer, of iemand van ons drieënde
koning, zwarte Michael of ik, nog een
offer aan gene zijde honend wordt
afgewezen. Zij nemen wat onder hun
macht berust, in goed vertrouwen daar
bijeengebracht. Zij zijn als de finan
ciers, die met schooue prospectussen,
spaarduiten van den kleinen burgerman
onder hunne berusting hebben gekre
gen en met een grootsch opgezetten
zwendel zich alles toeeigenen, Zij
hebben ons vertrouwen ingeboezemd
door hun schoone woorden en door de
maatschappelijke en godsdienstige ide
alen, die zij heetten na te jagen. Zij
zijn echter als de Farizeeërs en Schrift
geleerden, die biddend staan op de
hoeken van de straten en roepen
„Heere, ik dank U, dat ik niet ben
als deze.... maar
Nederland heeft de voorwaarden niet
aanvaard, aldus luidt het antwoord.
Laat dat ons dat ten troost zijn. Niet
zij, maar wij hebben de Voorwaarden
niet aanvaard. Het odium voor
wat er nu geschiedt, rust dus
geheel op heil. Zij hebben tot misda
dige, met de wetten der neutraliteit
strijdige praktijken willen drijven. Het
is hun niet gelukt ons zoover te bren
gen, ondanks alle machtsmiddelen,
waarover zij beschikken.
Het zijn sombere dagen voor het
Nederlandsche volk. Er is een deel, dat
sympathie gevoelde voor de zaak der
geallieerden, dat vertrouwen schonk aan
de beloften en verzekeringen en dat
met de idealen, waarvoor zij heetten ten
strijde te gaan, meeleefde.
Welaan, hun vertrouwen in de
menschheid moet dubbel geschokt zijn.
Zij zien hun afgod vergruizeld van den
sokkel gevallen. Wat zij zoo verheven
achtten, bleek minderwaardig en wat
zij bewonderden, onecht.
Laat het Nederl. volk hieruit leeren,
dat wij tenslotte op elkander zijn aan
gewezen en dat wij niets hebben te
wachten van de eene, noch van de
andere partij.
En wanneer die noodlottige verdeeld
heid in pro- en anti's hierdoor weer
minder scherp is geworden, dan is er
nog iets goeds uit voortgekomen en al
hebben we dan het vertrouwen in de
strijdende partij verloren, wij zullen
misschien het vertrouwen in elkander
weervinden. B.
Dat wil zeggen uit de lage velden
van het alledaagse leven opgaan naar
die hoogten, waar we 't rumoer van
beneden niet meer horen, maar luisteren
naar dat lied zonder woorden, dat door
de ganse schepping ruist.
Dat wil zeggen uit 't gewone leven,
waarin de sleur ons meesleept tot dat
andere, waarin we volgen, altijd volgen
de drang van 't hoogste en best»,
't ec!i-mtnaelikt in ons.
Dat wil zeggen uit de sleurwereld,
waarin het eclit-menselike zo vaak wordt
verkracht, naar die andere en betere,
waarin de zedelikheid ons wenkt in al
de majesteit van haar wezen.
Dat wil zeggei uit het land van
zelfzucht, waar 't eigenbelang de vleu
gelen bindt onzer ziel, naar dat andere,
dag linger zon levsn.
Het was laat. toen '»5 onze con
ferentie beëindigden, en ik m<j naar
de vertrokken der prinsea begaf. Zij
wan dien avond nadenkend gestemd,
toen ik kaar verliet, sloeg '9 haar
armen om mfa bals en stak mfj daarna
met een "oekooriyk lachje een ring
san den vinger. Ik droeg den ring
das koningsmaar ik had aan mijn
plnkvinger nog een gladden ring mat
onse famlllo-spreufc
„Nil quad feci." Ik deed dezen na
af en gat hem aan haar.
Draag dezen ring,* vroeg ik haar,
„ook al draagt ge later als koningin
ander».
„Wat ik ook zal dragen, dezen zal
ik dragen tot ik sterven ga, en nog
daarna," zelde zij, den ring kassende.
XVII.
Da middarnachtciyke genoegens van
den jongei Bnpert.
De nacht brak aan, helder en mooi.
Ik had hartoiyk om stormachtig weer
gebeden, zooals hst my bij mijn vorig
bezoek aan da gracht begunstigd had,
maar dit keer was Fortana niet met
mfj. Toch overdacht ik, dat door dicht
by den wal te biyven en in de scha
duw, ik van nit de vensters van het
kasteel, die op de gracht uitzagen,
niet gezien zoo worden. Wanneer zy
de gracht af jochten, zou mijn plan in
duigen vallenmaar ik geloofde niet,
dat men dit zoa doen. Men had d*
Jacob's ladder tegen eiken aanval
beveiligd. Johan zelf had meegeholpen
waar één wet heerst, dje der dienende
en reddende liefde.
Dat' wil zeggenuit de onzalige
oppermacht van hen, die het denken
aan banden willen leggen, naar die
viijheid, welke niet gebonden wil zijn
door schriftwoord of belijdenis of priester,
die geen wetgever erkent dan 'tgemeten.
Dat wil zeggen uit het land van
droefheid en rouw naar die hoogten
van ware geestkracht, die lief en leed
weet te beheersen en altijd dienstbaar
te maken aan de hogere ontwikkeling.
Dat wil zeggen uit de heerschappij
der lagere machfen tot de zegepraal
van reinheid en waarheid, totdat we
geleerd hebben 't gehele zinnelike leven
te verkiezen, om het echte, in zichzelf
ouvergankelike leven te vinden.
Dat wil zeggen uit de gewoonheid,
waar lage nevelen hangen naar die
bergtoppen, waar de lucht zo fris is
en zo verrukkelik 't uitzicht
Onze lezers begrijpen die beeldspraak.
Ze is de beschrijving van 't innigste
wezen van de mens.. Zo zelden wordt
dat begrepen. De meerderheid der men
sen gaat zelden boven 't alledaagse,
zingt 't oude lied der oppervlakkigheid
„laat ons eten en drinken, morgen
sterven we toch I"
Wat is nodig om iets van dat alles
te gevoelen
Wij antwoorden: ernstige zelf kennis!
Voorbereiding daartoe Wie diep zal
gevoelen, dat hij de tocht begint uit
duisternis naar licht, moet eerst de
heiligheid der eenzaamheid kennen,
uren zoeken, waarin hij niet is te
midden van anderen, maar alleen, ver
van de werkelikheid, alleen met zich-
zelven. Leert het „Oude, altijd mooie
boek" ons zo niet Dan kan worden
geboren een nieuw bestaan, dan kan
worden begonnen een nieuw leven, dat
wil zeggen, weg doen al wat onwaar
achtig is, breken met het oude, dat
ons deed toeven als in de lage streken
van 't alledaagse, beslist zich stellen in
dienst van 't ideaal, opgaan uit
duisternis tot licht
Zonder moeite is die levensreis niet
voor de ernstige mens zijn er altijd
hinderpalen, die te overwinnen, strui
kelblokken, die uit de weg te ruimen
zijn. Waar liggen die Immers aller
eerst in ons zelf! Wie kent zijn krach
ten, zijn gaven volkomen Overschat
ting van eigen betekenis is niet zeld
zaam, maar ook het tegenovergestelde
is dikwijls waar. En daardoor sleept
menigeen een leven voort van onbe
duidendheid, laat zich meevoeren op
de stroom van „gewoonheid", doet niets
voor de maatschappij, die toch recht
heeft op zijn toewijding, zijn arbeid.
Zo wordt menigeen, die zo krachtig
kon medewerken aan de houw, mach
teloos, omdat hij meent niet te kunnen.
Traagheid, doemt ons vaak tot niets
waardigheid Het„ik heb geen tijd"
is veelal de dekmantel van luiheid.
Zij, die veel werken, hebben altijd nog
de meeste tijd voor andere arbeid,
't Komt er maar op aan geen enkel
kwartier uurs ongebruikt te laten
't komt er maar op aan, gedreven te
om haar aan den onderkant stevig in
het metselwerk te bevestigen, ssoodat
de ladder na noch onder noch boven
meer bewegen kon. Alleen door dyna
miet of dcor «en langdurig werken
mot hoawcelen kou men zo an vor-
wydernn; maar het geraas dat deze
operatics zonden veroorzaken maakte
dia onuitvoerbaar.
Wat voor kwaad, zon due na een
man in de grach knnnan doen? Ik
vertronwde, dat Zwarte Michael eren
eens tot het bcslnli zon komen, dat
dit niets kon beduidondaar, zelfs ai
zoa Johann ons willen verraden, hij
ons plan niet koade, an zonder twijfel,
mg aan het hoofd mtjner vrienden
aan dsn ingang van het kasteel zon
verwachten. Daar, zei ik aan Sapt,
lag het grootste gevaar.
„En daar," voegdo ik er aan toe,
„moet gU zón. Sieit dat n nog niet
tevreden
Maar dat was niet zoo. Zoo ik niet
absoluut gewoigerd had hem met my
mae te nemen, haü hg mg willen
vergezellen. Eén man kon eerder
aan ontdekking ontkomen; met twoeën
te gaan zon het gevaar meer dan
verdubbelen en toen hy hst waagde
te zeggen, dat myn leven te kostbaar
was, verzocht ik, die z(Jn. nevenge
dachte goed begreep, hem ernstig
hierover te zwggon, hem verzekerende,
dat, tsniy de koning dien nacht soa
overleven, ik nist langer zoa willen
leven.
Om middernacht verliet Sapt's stoet
het kasteel van Tarlenheia om langs
worden door werklustwie deze heeft
kan ook de tijd vinden. Wat gaat er
niet veel verloren met het doen van
't onbeduidendste, dat zelfs geen ont
spanning geeft
Vandaar onze oproep Uit duisternis
tot licht
En dan voorwaarts Altijd verder
Dan arbeiden voor andereneerst in
de kleine kring der eigen omgeving,
dan verder, zover de kracht dat toelaat.
Ook hierbij komen hindernissen op het
pad. Deze te overwinnen kost moeite,
strijd en opoffering, maar, we zeiden
het reeds eerder, in willen ligt kunnen!
Van duisternis tot lichtDat is
meer dan een spreuk, 't is 't kort begrip
van alles wat we wensen, voor ons
zelve, voor de onzen, voor de maat
schappij, voor de meqsheid Tot dat
alles mede te werken is plicht van
iedereen, die het waagt zich mens te
noemen
Krabbendijke. JAC. WELLEMAN.
Buitenland.
De strijd in en batten Europa.
Ds voor da democratische begin sa
lsa strijdende regaerisgon komen door
don gang van zaken In Rusland, voor
eigenaardige gevallen ta staan. ZQ
vinden kiaarnlljkeiyk da klank van
het woord wellnldender, dan da nlt-
vloalscle in de praktijk. Zoo lezen
we, hoe een Russische delegatie be
staande nit Kamenef, Sawlcsfey, Sal
kin en Wolfl. ais vertegenwoordigers
dier gebensdgda landstreken, waar de
democratische laealvn worden nags-
strsefd niet alleen, maar ook in prak'ijk
gebracht, naar Engeland sön gekomen.
Wanneer zy verwacht hadden daar
met open armen te worden ontvangen,
zijn ze wei van oen koads kermis
thuis gekomen.
De leden der delegatie werden hg
hnn aankomst in Engeland verhinderd
hun rein te vet volgen, en bun bagage,
papieren en geld werden in beslag
genomen en naar Londen gezonden j
by hun vertrek uit Er,geland kragen
zij ave»wel alles terng. Kamenef reisde
naar Londen, waar hg Mac Donald
ging opzoaktsn, die over het gebaarde
met da delegatie in hot Lagerhuis oen
interpellatie Indiende, Robert Cecil, de
blokkademlnittcr verklaarde, dat in
Frsakryk eens en voor altyd besloten
was, dat aldaar gsau minimalistische
alge vaardigden toegelaten zonden
worden en dat ia Engeland daarvan
evenmin sprake kon zyn. Cecil zeide
verder de proclamaties, die de Rus
sische revolutionaire regeering uitge
vaardigd heeft, te hebben gelezs-n. Zy
beoogden om de sociale revolntie in
alle landen ia .verbreiden. Dit kon hy
in Engeland niet toelaten. Wederom
interpelleerde Mac Donald en Hot
nltkomen, dat da delegatie de officieels
vertegenwoordigers der Russischs re
geering waren, waarop Cavtt, da mi.
nieter van blnnenlandeohe zaken, ant
woordde, dat de delegatie een mini
malistische bende was, waarmede
Eageland niet te maken wilde hebbes.
Het ia voor de vertegenwoordigers
der vrje democratischs gemeeaschap
een zeer onaangename ervaring, voor
al, wanneer wy bedenken, dat vry
algemeen wordt aangenomen, dat de
Engelsehe politici in den val van het
hals Romacaf de hand hebben gehad.
een omweg naar het kasteel van
Zenda te komen. Zoo alles goed
gitjg, zonden ig om kwart voor twee
tegenover den ingang zy&. Hunne
paarden een halve mij! vroeger achter
latende, zouden sg onbemerkt tot aan
de poort sluipen en zich daar gereed
honden. Zoo de deur om twee uur
niet geopend werd, zouden sp Fritz
von Tarloshoim naar den anderen
kant van het kanteel zenden. Zoo ik
nog leefde, zou ik hem daar ontmoeten
en we zouden beraadslagen of we het
kasteel zouden bestormen of niet.
Zoo ik er niet was, zonden zy haastig
naar Tarlenhelm tarngkeeren, den
Maarschalk waarschuwen sn in ge
forceerde marschau naar Zenda trek
ken. Want als ik cr niet was, zou
ik dood zyn, en ik wist, dat de koning
geen vijf minuten meer zon leven,
nadat ik dan laatsten adem uitgeblazen
had.
Nu moet ik Sapt en zyne vrienden
verlaten, om te zeggen hoe ik my
zelf voor dien gevaarvollsn nacht
voorbereid had. Ik vertrok op het
paard, dat mij In den nacht na do
kroning van hot jachtslot naar Strelsau
teruggebracht had. Ik had m®u
revolver en myn sa'oel bg my. Ik
had esn lango Jas aan, waaronder ik
een warm wollen costume droeg. Ik
had mg zelf goed met olie ingewreven
en droeg een flesch whisky bg mg.
De nacht was wel warm, maar ik zou
misschien langen tQd werkeloos moe
ten zgn, en het was noodzakeiyk
allo voorzorgen tegen de koude te
in don laatsten tyd van derogeering
van don Czer scheen deze geneigd
tot een vrede met deeontralan. Ook
de monnik Raspoetla een man van
grooten invloed In hofkringen, werkte
in deze richting. Hy is daarvan het
slachtoffer geworden on op een daar
voor reorganiseerden feestmaaltyd
vermoord.
Na de revolutie niet het gewonsohte
resultaat heeft gehad, wil men in dc
landen dsr geallieerden ds vertegen
woordigers niet meer kennen. Da
gswone verschijnselen in ons burger
lijk loven doen zieh ook in de regoe-
ringskrisgen voor.
„Vrienden in den nood, honderd op
oen lood".
Zoolang In Ierland de verwezen-
liking der selfbeschikkingstheorisëa
nog zoo ver af z|n, is een propaganda
van de maximalisten in Groot Brittan-
nië nog niet gowenseht voor da re
geering. De Sinn Fainirs veroorzaken
nog altyd ongeregeldheden.
Volgens da Daily News heeft de
eerste archivaris van de rechtbank re
Dublin, mr. O'Connor, verklaard De
toestand in Ierland Is slechts ta ver-
g-iigken met dien ia Mexico. Er zyn
vervolgingen ingesteld togen tal van
lieden, die eigenmachtig laedarijen in
beslag hadden genomen, om deze ten
eigen bate te vorbouwea. Op 12 Febru
ari .werden er 50, op 20 Februari 70
acres op daze wjze „in beslag ge
nomen".. Een bende van zeventig man
trok er met ploegen en paarden op
uit, brak esn hek open en ploegde
het land om; ieder eigende zich een
halve acre land toe.
Iutusscuen is er een communiqué
aan de Iersehs pers verstrekt, waarin
medegedeeld wordt, dat de „toestand
van bandeloosheid' het noodzakeiyk
hooft gemaakt, hulptroepen Daar Ier
land te zendon om de politie by ts
staan.
De correspondent van de Daily News
te Dublin meldt, dat de berichten uit
hot Zuiden en hot Westen van Ierland
melding meken van toenemende on.
rnst. Do Sinn. Feinors gaaa voort aller
wegen de landerijen in bezit te nemen.
Da komst van Lord French met zyn
staf te Dublin zal hiermede in verband
staan.
De Iersche conventie is reeds maan
denlang bgeea zonder eenig resultaat
te hebben bereikt.
Da nu overleden leider der Si-ia-
Feiabeweginir, Redmond, had deze
beweging niet meer in de macht. De
nationalistische party van Ierland ging
verder in baar eischen dan voorheen
en achtten de voorgestelde Homo Rale
onvoldoende. Toen daarop Cnrson ont
slag nam als Ud van hot oorlogs
kabinet, teneinde zich weer aan het
hoofd der Uieterbeweging te kuonea
stollen, was het duidelijk, dat de strijd
opnieuw zou ontbranden.
Terwjjl hieruit bigkt hoe in het
Westen ideaal en werkeiykheid nog
verder dan ooit van elkaar verwgderd
zijn, dreigt in het Oosten het gevaar,
dat de regeling der grensgebieden
meer den kant van annexatie dan van
eigen lotsbestemming sal uitgaan.
De jammeriyke warboel, die In die
streken haerscht en waardoor de be
volking met open armen den buiten-
landschep vijand ontvangt om van
dea blanonlandschan bovrijd te wor
den, zal aan den overwinnaar een
overdreven voorstelling van zichzelf
geven. Hjj zal als eon bly vet do liefde
nemen; want niet alleen vermindert
de kou iemand's moed, wanneer hg
sterven moet, maar het verzwakt ook
zyn energie sis h| anderen dooden
moet; en ton laatste verooizaakt ze
bom rhenmathiok, als hy biyft laven.
Ook bond ik een lang, dan maar sterk
koord om myn lichaam, en vergat
ik myn ladder niet. Ik vertrok na
Sapt, nam een korteren weg en be
vond m| cm half een aan den rand
van het wond. Hier bond ik myn
paard aan eon dikken boom, liet myn
revolver in min zadeltusoh, daar ik
hem toch niet kon gebruiken, en
ging met de ladder in myn hand naar
den hoek van do gracht. Hier wond
ik het tonw van mUn lioaaam, bond
het veilig vast aan een boomwortel
en liet mO zelf zakken. Do klok van
het kasteel sloeg kwart voor een,
toen ik hot water rond my voelde en
Ik begon te zwemmen langs den
maar van hot kasteel, waarby ik da
ladder voor my uit dreef. Zoo voort
gaande kwam ik by myn onden
kennis, de Jacob's ladder, en voelde
ik den onder het water voornltsto-
kenden muur weer onder my. Ik
verborg my ia de schaduw dor groote
buis en wachtte. Ik herinner mij nu
dnldeiyk, dat myn overheerschend
gevoel niet angst voor den koning
was, noch een verlangen by Flavia te
zyn, maar een intense lust tot rooken;
en hieraan moei t ik natuurlik geen
gevolg gaven.
f Wordt vervolgd).